inkse fracties tegen verlaging
wedde SlIUiak
ocialisten lanceren
wereldwijd werkplan
Tegen pijn meer nodig dan middelen
Betere opvang
A wil verzachting van bezuinigingsmaatregel
Vliegtuigbom aan
spoor in half
uur gedemonteerd
Nederlandse officierenvereniging:
Stadskanaal neemt
stelling tegen
chantage* Koning
Psycho-sociale factoren centraal op themadag in Utrecht:
Wiegel en bonden
over doorwerking
bouw-CAO eens
Illegaa] bekent
moord op tuinder
t app
dt. Zc
ntalii
uigd.
issa v
n? Is;
orene
nsen
Ükop
listi*
leeld,
jn da
randt
•mofl] r
lerzoek
DUBBELE GRAANJENEVER
ERDAG 30 OKTOBER 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
Uh
ADVERTENTIE
parlementsredactie
JAAG De linkse frac-
j» jb de Tweede Kamer wil-
r\lyt het kabinet afziet van
1 januari ingaande ver
van het inkomen van
N AM^nstplichtige militairen.
verlaging is een gevolg
stuüü e verlaging van het mi-
min* n jeugdloon, waaraan
rfvoS van de dienstplich-
ieigw is gekoppeld,
las. In
ïwedj ïA-defensiespecialist De Vries
ifjes vi eren in de eerste ronde van het
debat over de defensiebegro-
it de dienstplichtigen niet de
moet logen worden van deze koppe-
:htedtAls de wedde zomaar omlaag
vekke [ebracht blijkt alle waardering
dienstplichtigen wegens de
it die zij dragen, slechts uit
meeTJroorden te bestaan." aldus De
rger hc Hij diende een motie in om de
a en ei nomen maatregel ongedaan te
ïrlang
min
n insp cht wordt dat minister De
^^efensie) en de regeringsfrac-
i CDA en WD aan de verla-
n de wedden zullen blijven
De CDA-woord voerder
ïrgroi Ink benadrukte weliswaar: ..zij
>n. dragen toch al extra las-
it wordt er door de wedde ver
niet beter op." maar de CDA-
fractie aanvaardt, gezien de moeilijke
financieel-economische omstandig
heden van het kabinet, toch de bezui
nigingsmaatregel. zo bleek bij na
vraag. Men hoopt wel dat die bezuini
ging door een wat soepeler regeling
van de inhouding voor huisvesting en
voeding op de wedde, een beetje ver
zacht wordt Staatssecretaris Van
Lent (defensiepersoneel» heeft inder
daad een soepeler systeem voorge
steld. maar dat gaat het CDA nog
niet ver genoeg Wisselink dreigde
met een motie indien de inhouding
voor huisvesting niet zou worden af
geschaft voor dienstplichtigen die op
schepen of op oefeningen te velde
hun dienst verrichten
Of minister De Geus daaraan tege
moet kan komen is nog niet bekend
Hij heeft al financiële zorgen genoeg.
Dat is ook de reden dat hij de 85
miljoen, die hem de verlaging van de
wedde oplevert niet kan missen. De
fensie heeft voor 1981 in verband met
de financiële problemen van het kabi
net. al 179 miljoen minder gekregen
dan voorzien was volgens de NAVO-
afspraak dat het defensiebudget. Jaar
lijks met drie procent moet stijgen
Overmacht
Minister De Oeus zal morgen moeten
uitleggen hoe de regering de zorg over
de internationale situatie en de groei
ende overmacht van het Warschau
pact rijmt met deze bezuiniging
De oppositie liet zich nogal honend
uit over de mededeling van minister
De Geus dat de bezuiniging slechts
voor één jaar is bedoeld, alsof dit
kabinet nog kan bepalen wat het vol
gende kabinet ten aanzien van defen
sie gaat doen. ..Het is een loze kreet."
zei Brinkhorst (D'66)
Als het aan de PvdA ligt zullen de
defensie-uitgaven volgend jaar zeker
niet omhoog gaan. De PvdA-woord
voerder Stemerdink vroeg de minis
ter van de begrote gelden in 1981 In
ieder geval 200 miljoen niet uit te
geven, zodat het abinet dat na de
verkiezingen in mei 1981 optreedt,
nog vrijheid van handelen heeft.
PvdA en D'66 met nsune. vonden het
zeer kwalijk dat defensie de huidige
bezuinigingen bij elkaar heeft gekre
gen door een groot aantal materieei-
aankopen gewoon met een Jaar uit te
stellen, in plaats van werkelijke be
zuinigingsmaatregelen te treffen
Stemerdink gaf hiervoor vooral de
schuld aan de in augustus vertrokken
voorganger van minister De Geus.
Scholten: ..de vorige minister is pre
cies op tijd vertrokken, hij heeft een
grabbelton aan bezuinigingen achter
gelaten. dit is geen degelijk financie
ringsbeleid." aldus Stemerdink
Brinkhorst meende dat gezien de
steeds grotere financiële problemen,
de huidige omvang van de Neder
landse krijgsmachttaken niet kan
worden gehandhaafd Hij vroeg om
een studie voor bijstelling van die
taken
Brief
Verschillende woordvoerders kwa
men terug op de brief die minister De
Geus heeft geschreven over de mili
tairen die gewetensbezwaren hebben
tegen kernwapens. De minister heeft
de toon van deze brief in zijn monde
linge toelichting al verzacht: met alle
probleemgevallen zal zoveel mogelijk
rekening worden gehouden De PvdA
vindt dat nu maar eens moet worden
onderzocht hoever die bezwaren on
der het militair personeel precies lig
gen. Minister De Geus wees zo'n on
derzoek vorige week af. maar de
PvdA heeft er nu in een motie op
nieuw om gevraagd. De PPR drong
per motie aan op een wettelijk recht
voor militairen met gewetensbezwa
ren op functies die met kernwapens
geen verband houden.
De Kamer heeft gisteren ook kritiek
geuit op de druk die de regering uit
oefent op het noorden en zuiden des
lands voor de aanvaarding van op-
slagplatsen voor Amerikaans leger-
materieel. De meeste fracties in de
Kamer vinden het onjuist dat de re
gering dreigt minder rijksdiensten
naar het noorden en zuiden over te
plaatsen indien men niet met de ma
gazijnen instemt. De CDA-fractie
keurde ook af dat defensie Limburg
heeft gevraagd uit een regionale gel
dpot tien miljoen beschikbaar te stel
len voor deze opslagplaatsen. De
PPR diende gisteren een motie in om
de vestiging van de magazijnen ge
heel af te wijzen
De minister antwoordt vandaag
Van een onzer verslaggevers
MARIENBURG De 500 ponds Brit
se vliegtuigbom, die gistermorgen bij
graafwerk tien meter van de spoorlijn
Zwolle-Coevorden bij het dorp Ma-
riënberg werd gevonden, is 's mid
dags door de Explosieven Oprui
mingsdienst onschadelijk gemaakt
Het treinverkeer heeft een half uur
stil gelegen. De bevolking hoefde niet
geëvacueerd te worden omdat de eer
ste huizen honderd meter van de
plaats afstaan, maar moest wel thuis
blijven en de ramen openzetten.
De bom moet tegen het einde van de
oorlog op het spoorwegkruispunt
Ommen-Hardenberg en Hardenberg-
Almelo door een Brits vliegtuig zijn
afgeworpen.
langt
onze Haagse redactie
.den, HAAG Vier vooraanstaande Nederlandse socialisten zoeken Internationale steun voor
[.wereldwijd werkgelegenheidsplan". Vernieuwing van de industrie ln de rijke landen en
^^aciéle injecties voor de arme landen vormen de pijlers van het plan in hoofdlijnen, dat
lUttii werd gepresenteerd door de econoom Tinbergen, de vakbondsman Kok. de politicus
Uyl en de oud-politicus Pronk
rk hertal heeft het plan ten doop
'"ien tegen een ..internationale
_rond": Den Uyl is behEdve op-
rleider, voorzitter van de fede-
[van de Europese socialistische
»n. Kok is. naast FNV-voorzlt-
)k de eerste man van de samen-
ïnde Europese vakcentrales
>ter Pronk is thans werk
bij de Unctad. Prof. Tinbergen
de contouren van het plan al
ïtst op universiteiten in Parijs
iden
willen hun plan ver buiten de
itlsche kring aan de man bren-
tden waarom contact gezocht is
uimensen als de Belgische oud
er
den daar louter tot het verlies van
arbeidsplaatsen leidt.
Inkomensoverdracht naar de arme
landen, bij voorbeeld in de vorm van
extra leningen van de wereldbank,
vormen een andere pijler van het
wereldwerkgelegenheidsplan"
Een hogere economische groei in de
derde wereld, waarop de vier Neder
landers mikken, is ook ln het belang
van de rijke landen ..De toeneming
van de welvaart en de koopkracht,
die daaruit voortvloeit, zal lelden tot
hogere importen uit de geïndustriali
seerde landen."
Tindemans. voorman van de Afremmen
>ese christen-democraten, en
liberale collega Thorn. Het Eu-
Parlement en de Europese
issie (dagelijks bestuur) zijn. in
;en van de vier. voor de ultvoe-
van het plan van groot belang
Dördlnatie is. naar hun mening,
aak van de Verenigde Naties.
Uyl zal het plan eind dit jaar met
Tinbergen voegde daar gisteren aan
toe. dat de komst van vele „(Illegale)
buitenlanders naar het westen afge
remd zal worden. „Het wordt aan
trekkelijk om te blijven" als er ln de
derde wereld uitzicht op meer wel
vaart Is. betoogde Tinbergen.
Het viertal zou het liefst zien. dat hun
werkstuk in de Internationale discus
sie een rol gaat spelen als „aanvul
ling" op het rapport van de zogeheten
commissie-Brandt, waarin de overle
vingskansen van de arme landen in
kaart Zijn gebracht. De Duitse oud
bondskanselier. naar wie de commis
sie genoemd is. heeft zelf positief ge
reageerd op het plan van zijn vier
politieke geestverwanten uit Neder
land. Volgens Den Uyl is er sprake
van een nuttig vervolg, omdat de
commissie-Brandt de wereldwijde
werkgelegenheidssituatie buiten be
schouwing heeft gelaten.
Ons commentaar staat op pag. 5
De vier opstellers van het werkgelegenheidsplan. Van links naar rechts: FNV-voorzitter Wim Kok, de
econoom Tinbergen, PvdA-fractielehJer Den Uyl en de adjunct secretaris-generaal van de Unctad.
Pronk.
v« taris-generaal Waldheim van de
iok
Ont ederlanders mikken op een pro-
van industriële herstructu-
in de rijke landen en „inko-
overdrachten" naar de arme
Sn. Prof Tinbergen schetste gis-
voor de Westerse wereld het
van een industrie, die inspeelt
snelle technologische ontwikke-
en zich richt op bij voorbeeld
•besparende apparatuur, mlli-
lelijke technieken en herge
ven grondstoffen en produkten.
behulp van de grote aantallen
opgeleide mensen in de rijke
ölïè9*n moeten de huidige inspannin-
et of voor onderzoek en ontwikkeling
u M .denkwerk maar liefst verdub-
schc "orden.
love# °nverm»Jde,iJke verschuiving"
industriële activiteiten van rijke
arme landen, waarover FNV-
man Kok gisteren sprak, kan vol-
prof. Tinbergen het bedrijfsle-
in het Westen nieuwe concurren-
acht opleveren Kok benadrukte
„ordening en planning" een eer-
SC, vereiste zijn. om te voorkomen
het verdwijnen van bepaalde in-
triële activiteiten uit de rijke lan-
Van een onzer verslaggevers
APELDOORN De keuze
voor beroepsmilitairen om bij
gewetensbezwaren óf ontslag
ter nemen óf de opgedragen
kerntaken uit te voeren. Is
voor de Nederlandse Officie
ren Vereniging (NOV) onvol
doende. Zij kan zich wel vere
nigingen met het standpunt
van minister De Oeus van de
fensie. dat binnen de krijgs
macht niet twee soorten per
soneel kunnen bestaan, maar
er moet wel een beleid worden
ontwikkeld, waardoor de be
zwaarden op verantwoorde
wijze de dienst kunnen ver
laten.
Dit zei gisteren de voorzitter van de
vereniging, luchtmachtmajoor jhr. C.
M. Storm van 's-Gravesande op de
algemene vergadering van de NOV.
Bij die verantwoorde wijze denkt de
NOV aan hulp bij het vinden van een
nieuwe werkkring en het eventueel
gebruik maken van overbruggingsre
gelingen." Als de gewetensbezwaar
den onder het vrijwillig dienend per
soneel het met de kille oplossing van
minister De Geus moeten doen, dan
zou dat van onvoldoende personeels
zorg getuigen", aldus de voorzitter
Het besluit om voormalig defensiemi
nister Scholten te benoemen tot vice-
voorzitter van de Raad van State
noemde hij uitermate ongelukkig
voor de krijgsmacht. Weliswaar is
zijn opvolger De Geus volledig inge
werkt. ..maar hij heeft de weinig
dankbare taak van tussen paus ge
kregen. Binnen kort kan defensie zijn
achtste baas in elf Jaar tegemoet zien.
als de tekenen ons niet bedriegen
Kritiek had de voorzitter ook op het
loopbaan- en carrièrebeleid Veel te
vaak verblijven beroepsmilitairen te
kort op hoge posities. Mensen, die
wat langer in eenzelfde functie blij
ven. worden zo langzamerhand wat
moe van het steeds weer inwerken
van een chef. Die blijft dan vaak
maar twee jaar
Uitholling
Hij sprak voorts ongenoegen uit over
de aantasting van de jaarlijkse drie
procent reële groei voor defensie
.Als de volksvertegenwoordiging
hiermee akkoord gaat, voorspel Ik
dat binnen de kortste keren de norm
van drie procent ten grave zal worden
gedragen Het is duidelijk, dat we
bezig zijn onze defensie-inspanning
uit te hollen."
De memorie van toelichting op de
defensie-begroting noemde hij „een
verhaal van grote vaagheid, van voor
zichtigheid, van het slagen om de arm
houden en van het geen harde beslis
singen willen nemen."
Het Tweede Kamerlid K G de Vries
(PvdA* zei te hop«en. dat de leden van
de krijgsmacht niet afwachten hoe de
discussie over het opstellen van nieu
we kernwapens in Nederland ver
loopt. Hij vroeg hen zich ook zelf ln te
spannen voor een veiligheidsbeleid,
dat aan de bevolking meer hoop en
perspectief biedt „De ethische oorde
len over de middelen waarmee wij
ons verdedigen en de gewetensnood,
die daardoor kan ontstaan, zouden
allereerst begrepen moeten worden
als een opdracht om andere oplossin
gen te vinden." aldus het Kamerlid.
STADSKj%NAA1VEMMEN f- Stads
kanaaf wil.niet prateo over vestiging
van een Amerikaans legerdepot nu
staatssecretaris Koning; daarover in
de clinch ligt met Emmen. Defensie
heeft zich in enkele Oostgroningse
gemeenten (ook Stadskanaal) ge-
orënteerd voor het geval het depot
door Emmen wordt geweigerd.
Staatssecretaris Koning van binnen
landse zaken heeft Emmen gedreigd
dat die gemeente dan ook geen rijks
diensten (600 arbeidsplaatsen» krijgt.
Dié gaan. dan naar toeschietelijker
gemeenten. Wethouder Bloemsrna
van Stadskanaal zei. gisteren voor
Radio Noord-zo'n koppelverkoop on-
der de maat. te .vinden. Hij vindt dat
werkloosheid, een te ernstige ZEiak is
om er op-die manier mee te manipule
ren en de regio's tegenover elkaar uit
te spelen...ik hoop dat het hele noor
den tegen deze politieke chantage
stelling zal nemen Vandaag is er in
de Tweede Kamer een interpellatie
debat met de staatssecretaris over
deze kwestie.
ADVERTENTIE
Van onze soc.-economische redactie
DEN HAAG Minister Wiegel (bin
nenlandse zaken) en de bonden van
zijn het gisteren eens
de slepende miljar-
het al dan niet door
berekenen van de bouw- en uitzend-
CAO in de salarissen van overheid
spersoneel. Over de inhoud van de
bereikte overeenstemming wilden
echter noch het ministerie noch de
bonden enige mededeling doen.
Evenmin wenste men te zeggen wat
de reden is voor deze geheimzinnig
heid Aangenomen kan worden dat
de bonden zich neerleggen bij het
niet doorberekenen van de twee
CAOs
Wiegel en de bonden hielden gisteren
een ingelaste bijeenkomst. Het over
leg over Wiegels brief van begin okto
ber over de 800 miljoen gulden om
buiging op de salarispost van ambte
naren voor 1981. staat voor volgende
week donderdag op het programma
In die brief had Wiegel al aangekon
digd dat hij „thans met spoed" de
salarismaatregelen, getroffen na juli
vorig jaar. wilde „formaliseren" In
die maatregelen was de doorwerking
van de twee CAO's achterwege gela
ten De formalisering was door de
minister echter opgeschort omdat de
bonden naar de rechter waren gelo
pen. die in een kort gedinghad be
reikt dat minister en bonden nog eens
goed zouden praten over de zaak. Dat
is dan nu kennelijk gebeurd. Op wel
ke termijn de uitslag bekend zal wor
den gemaakt, konden woordvoerders
van bonden en ministerie ook al niet
meedelen.
Van een onzer verslaggevers
PIJNACKER De 32-jarige illegaal
in ons land werkende Marokkaanse
tomatenplukker A. A. uit Bergschen-
hoek heeft bekend ln de nacht van
dinsdag op woensdag de 39-jarige
tuinder G Roeüng uit Pijnacker in
een van diens kassen met een snoei-
schaar om het leven te hebben ge
bracht.
In verband hiermee is ook een tweede
man aangehouden, de 23-jarige Ma
rokkaan A. A. Volgens de politie is
ook hij bij de moord betrokken ge
weest, maar het is nog niet bekend
wat zijn rol is geweest.
De eerste was geen onbekende voor
de tuinder. Een paar jaar geleden
heeft hij een poosje bij hem gewerkt
Over het motief van de moord tast de
politie nog in het duister.
De man was rond middernacht aan
de deur van de tuinder gekomen om
medische hulp te vragen. Roe ling
heeft toen zijn huis verlaten. Korte
tijd later werd hij dood aangetroffen
in een van zijn kassen, waar hij rozen
kweekte.
door Kees de Leeuw
UTRECHT Als iemand pijn heeft, stapt hij naar de dokter want hij gaat er
van uit dat pijn een lichamelijke kwestie is. Hij wordt daardoor patiént en zijn
huisarts bevestigt hem in die rol. Er volgt uitvoerig onderzoek in de hoop dat
de oorzaak van de pijn wordt opgespoord. De arts geeft pijnstillers stuurt hem
naar een specialist en daarmee wordt de medische molen in werking gezet
Het kan zijn dat de pijn uit
eindelijk afdoende wordt be
streden, omdat er inderdaad
iets lichamelijks aan ten
grondslag ligt Het ls echter
ook heel goed mogelijk dat
andere factoren zoals psychi
sche en sociale een belangrij
ke rol blijken te spelen. In die
gevallen komt een arts meest-
al niet veel verder en is het
hoog tijd andere disciplines in
te schakelen, zoals bijvoor
beeld een psycholoog of een
maatschappelijk werker.
Toch wordt pijn nog steeds in
de medische hoek geplaatst
en dient een pijnpatiënt zich
eerst vele onderzoeken te la
ten welgevallen, alvorens ge
keken wordt naar andere mo
gelijkheden. Als echter de
mens gezien wordt als een
eenheid van lichaam, geest en
sociale omstandigheden die
elkaar beïnvloeden, dan is het
erg waarschijnlijk dat pijn in
alle drie delen kan ontstaan
en haar uitwerking zal hebben
op het geheel. In dat verband
zou het niet zo vreemd zijn om
eerst naar psycho-sociale fac
toren te kijken en pas daarna
naar lichamelijke in plaats
van zoals nu meestal an
dersom.
Suggestie
Deze suggestie deed prof dr
P J Thung, hoogleraar in de
relatie tussen natuurweten
schappen en wiskunde aan de
Leidse universiteit De hoog
leraar maakte deze opmer
king tijdens een themadag in
Utrecht over „pijn, patiënt en
maatschappelijk werk" ter ge
legenheid van vijftig jaar
maatschappelijk werk in het
Academisch Ziekenhuis daar
Hij trok duidelijke parallellen
tussen enerzijds pijn, lijden
en verdriet, en anderzijds
pijnbestrijding en zingeving
aan het bestaan, en stelde dat.
het ervaren van de zin van het
leven toeneemt naarmate de
pijn afneemt
Naar zijn mening kan de toe
genomen gevoeligheid voor
pijn worden opgevat als een
signaal voor gestoorde zinge
ving. „Niet alleen individueel,
maar ten aanzien van de gehe
le samenleving. Het is een fa
len van de maatschappij om
aan het bestaan zin te kunnen
geven". Drs J. H. Glerum.
hoofd-apotheek van het Aca
demisch Ziekenhuis, was eer
der uitvoerig Ingegaan op het
verschijnsel pijn in al zijn ui
tingen. Hy zei dat pijnstilling
bij (ernstige) pijn meer dient
te zijn dan alleen het toedie
nen van zuivere pijnstillende
middelen
..Dat is alleen symptoombe
strijding. Zo mogelijk moet
ook de oorzaak worden be
handeld en zeker de reactie
van de patiënt op pijn", aldus
apotheker Qlerum. Hij voeg
de er nog aan toe. dat een
universele pijnstiller niet be
staat.
Kankerpatiënten
Prof. dr M. Mauve, ais anes
thesist verbonden aan hetzelf
de ziekenhuis, sprak over kan
kerpatiënten. die in de laatste
levensfase verkeren en daar
van op de hoogte zijn. Ook hij
wil de pijn duidelijk niet al
leen beperken tot het werkter
rein van een arts. ..Voor waar
achtige pijnbestrijding is
meer nodig dan alleen maar
pillen en prikken Het gaat
evenzeer om een stoel, waarop
je gaat zitten, luistert en volle
dige aandacht hebt voor deze
patiënten"
Pijnbeleving
Een heel ander facet van pijn
(door de eeuwen heen) werd
belicht door conservator C H
Staal van het rijksmuseum
„Catharijne Convent" in
Utrecht. Hij wees erop dat
pijn en lijden nu ongewenste
verschijnselen zijn in een
mensenleven, maar dat men
dat vroeger anders beleefde
Binnen het christelijk denken
is daarvoor een andere rol
weggelegd Mensen blijven
echter vragen om zingeving
van lijden en hun pijn. en
hulpverleners mogen daar
niet blihcl voor zijn", aldus de
heer Staal.
De heer' S. L. Vida ging als
maatschappelijk werker na
der tri op pijnbeleving en het
maatschappelijk werk in het
Academisch Ziekenhuis. Pijn
kan volgens hem wel degelijk
een symboolfunctie hebben
en de werkelijke oorzaak kan
heel ergens anders liggen dan
op dé plek die de patiënt aan
geeft Bij het interpreteren
van die pijn heeft de maat
schappelijk werker de taak
als vertaler op te treden of te
helpen bij het herwaarderen
van de pijnbeleving. Daar
door is de patiënt in staat dit
alles opnieuw onder ogen te
zien of naar de werkelijke oor
zaak van de pijn te kijken, Hij
pleitte er tot slot voor. de pijn-
patiënt setf^Je nemen, met
name als-hij-vage klachten
heeft Het, verschijnsel pijn
moet naar zijn mening niet
verengd worden tot iets me
disch. omdat gebleken is dat
tal van andere factoren daar
bij een rol kunnen spelen
HOORN (ANP) De politie heeft de
39-jarige T. J. W. uit Hoorn aangehou
den, die heeft bekend dat hij zijn 24-
jarige vrouw om het leven heeft ge
bracht. Tijdens een ruzie greep de
man een dienstpistool en hij schoot
op zijn vrouw. Het schot was dode
lijk
„Als ik nu vast iets van u erf, tante
lief, kan het spaarvarken heel
blijven
