'onen en werken in
late middeleeuwen
P
Prijstreffër
175- 225-
vrijdag^ zaterdagvoordeel
[positie in 750-jarig Zwolle
DEN HAAG
boekhandel PAAGMAN
Wist u dat Den Haag nog zoveel mooie plekjes heeft?
ONTDEK ZE MET DEZE FOTOBOEKEN ALS GIDS!
39.90
19.50
Jnion Safari fiets
1450.-
9.50
Chinon 30 R XL geluidscamera
Loupelamp
PRS 8
lERDAG 30 OKTOBER 1980
TROUW/KWARTET
H 11
G. Kruis
DLLE ,,'t Pom" heet
op de uitnodigingen en
(hoofden en daar wordt
nlijk al enigszins mee
gegeven dat ook het Pro-
üaal Overijssels Museum
duffe oudheidskamer
ier) Is, maar een levendig
ieum met een zeer geva-
rd programma. Vooral
jaar heeft het zich doen
jen met een serie ten-
astelllngen ter gelegen-
li van het feit dat Zwolle
jaar geleden stadsrech-
kreeg.
Bats te van die reeks ..Thuis in
ite middeleeuwen", een primeur
je zeggen, want er is nog nooit
compleet en goed uitgewerkt
d gegeven van het Nederlands
lerinterieur uit de periode tus-
1400 en 1535.
interieurs en alles wat er in
5 hoort zijn ook weer thuis in
gebouw waar t Pom gevestigd
jen Drostenhuls. dat uit onge-
1530 stamt en dat valt dan nog
binnen het tijdsbestek waaraan
organisatoren zich gebonden
*n. Die einddatum. 1535, is ge
in omdat omstreeks die tijd de
»ed van de renaissance steeds
ngrijker wordt.
even iets over die organisatie,
lebben er daar in Zwolle heel
voor over gehad dit omvangrij-
project met bruiklenen uit
Nederlandse en een Belgisch,
ieum te realiseren,
merk Je allemaal niet zo als Je
r de uitstekend en vooral fanta-
Jk ingerichte zalen drentelt. Zo
t 't Pom bijvoorbeeld niet de
hikking over ruimten voor tlj-
ke tentoonstellingen. dus
st de vaste collectie voorlopig
•borgen worden met als gevolg
het publiek uitgerekend in de
antietijd voor een gesloten
r stond.
dan beschikt het museum over
een vaste staf, het hele personeel,
van niet meer dan tien man/vrouw
en daarbij zijn geen presentatie-
deskundigen. Evenmin is er een ei
gen technische dienst.
Wat en dat mag best eens gezegd
worden die mensen, uiteraard
met behulp van enhousiaste vrijwil
ligers klaargestoomd hebben,
grenst ronduit aan het ongeloof
lijke.
De tentoonstelling is maar niet
even improvisortsch opgezet. Al Ja
ren geleden Is B. Dubbe In de oude
archieven van Deventer. Zwolle en
nog andere oude steden gedoken
om er studie te maken van boedel
inventarissen uit die tijd. die opge
maakt werden In verband met erfe
niskwesties. Afgezien van het ont
breken op deze lijsten van toen
waardeloze voorwerpen, zoals onder
andere bepaalde soorten gebruiks-
ceramiek en houten eetgerei, geven
deze Inventarissen een uitstekende
indruk van het huisraad in totali
teit. de complete Inboedel
Van de schilderijen van middel
eeuwse Interieurs, die hier alleen
groot-gereproduceerd aanwezig
zijn, kim Je eigenlijk al veel minder
op aan, omdat de schilder zijn voor
werpen vaak ook om redenen van
een bepaalde symboliek zelf
koos. Maar ze geven uiteraard toch
een duidelijk beeld van de Inrich
ting van zo'n huis. van het zit-,
slaap- en bergmeubilalr, de schouw,
keukengerei, versiering en wat niet
al.
Bij ieder thema, er zijn er vijf het
woonhuis, wonen en werken, in en
om de beddestede. rond de haard en
luxe en veiligheid zo'n schilderij,
waarbij dan op een speelse manier
is geprobeerd tot een zo sprekend
mogelijke beeld-objectrrijm te
komen.
Een van de kandelaars, die hier
staat, heeft dan wel drie „platte
knopen" (ringen om de schacht) en
die op het schilderij („Verkondiging
van de Engel aan Maria van de
Meester van Flémalle) twee. maar
verder is er een typische gelijkenis.
En dat is maar een voorbeeld uit
vele.
t Oaat om het ..burger '-interieur.
dat moet wel even aangetipt wor
den. Adel en geestelijkheid figureer
den al vaak op dergelijke exposities
en van het weinige dat de armen,
dat waren meestal loonarbeiders,
bezaten zijn nauwelijks een paar
potscherven overgebleven.
De burgerij dus. de toch min of
meer gegoeden, een „stand", die
juist in de late middeleeuwen tot
een behoorlijke welstand (en
machti kwam
Dat zie je. ook hier. aan de onderde
len. die nog van hun hulzen zijn
overgebleven. Van dakpannen tot
vloertegels, bakstenen in velerlei
variaties, fraai gehakte zandstenen
consoles, kacheltegels In de vorm
van gotische ramen, prachtig be
werkte eikehouten deuren en be
timmeringen. Om Je dat allemaal te
kunnen permitteren, moest Je toch
op zijn minst een goed lopend be
drijfje runnen en dat gebeurde toen
altijd aan huis.
Thema „Wonen en werken": In het,
lichte, voorhuis waren winkels on
dergebracht, die zich vaak voortzet
ten op de stoep, en werkten de
ambachtslieden, die bij de uitoefe
ning van hun beroep geen vuur no
dig hadden. Anderen, zoals potten
bakkers of smeden hadden hun
werkplaats op het achtererf.
Daar was ook dikwijls een éénka-
merwoninkje te vinden voor de ar
beiders met hun gezinnen. En dat
was dan nog een luxe vergeleken bij
de zolders of kelders, die ook aan
het personeel verhuurd werden.
„In en om de beddestede" prachtig
eiken meubilair, veel schotels en
schalen, wasbekkens, .juweeltjes"
van pispotten, zo heetten ze toen
nog eerlijk, en een uiterst zeldzaam
stuk, een wel wat aangetast, maar
toch nog compleet scheermes met
benen heft.
„Rond de haard" speelde zich een
groot deel van het dagelijks leven
af: warmte, dus gezeliigheidsbron.
maar óók kookgelegenheid. Er is er
hier een nagebouwd en dat is zo
goed gedaan, dat Je denkt, dat'le er
altijd gestaan heeft. In die zaal veel
stoere stukken ceramiek altijd
weer een lust voor het oog tin,
koper, glas, tafelbestek.
van de gereproduceerde
schilderijen, de „Verkondi-
k" van de Meester van Flé-
lle, waarop vele voorwer-
i zijn afgebeeld die, zij het
eraard iets verschillend, op
expositie te zien zijn. Als
rbeeld een kandelaar, die
I overeenkomst vertoont
I die op de tafel.
Michel van der Mast/Guus Rijven
DEN HAAG OVER BOUWEN.
BREKEN EN BEHOUDEN
Schitterend boek over de
geschiedenis van onze
gebouwen en monumenten
Veel bleef er gelukkig
toch behouden' Gebonden
uitgave met veel foto's
Michel van der Mast:
DEN HAAG
Een fotoboek over het
Den Haag van nu.
Uitgegeven in 4 edities
nederlands. frans. duits en
engels.
Ook zeer geschikt als
relatiegeschenk
Met 87 kleurenfoto's
2262 AE leidschendsm 2282 GV Ritswt|k 2624 EH Delft 2582 CB -Gravenhage
Kampartoalia 12 H Ravaalaunpiein 42 Paptouwseiaan 236 Fred Hendrikiaan 217 b
Winkelcentrum Leidsanhafla tegenover Stadhuis Teleloon 015-811668 Telefoon 070-543700
Telefoon 070-271202 Telefoon 070-984050
t Ging er toen nog wat anders aan
toe. aan tafel: (eetr)vorken waren
nog niet In zwang, 't eten werd met
een spits mesje opgeprikt en als dat
niet helemaal lukte, kon je altijd
nog je handen gebruiken. Vandaar
die grote servetten. Tafelvolrdwe-
len noemde ze die toen Je had ook
..ammelakens" een heel lang servet
dat over de schoot van het hele
gezelschap aan tafel werd uitge
spreid.
Je zou het niet zeggen, als je hier al
die kleurige aardewerken en tinnen
schotels ziet, maar borden waarvan
gegeten werd, kende de middel
eeuwer niet. Daarvoor diende een
snee brood of een teljoor, een vier
kant of langwerpig houten snij-
plankje. Ze hadden ze trouwens ook
van tin of aardewerk. Allemaal nog
heel eenvoudig, maar wat er aan
luxe was, werd goed beschermd
(„Luxe en veiligheid"). Niet alleen
door luiken en sloten, maar voor de
hele gemeenschap dienden de weer
bare burgers altijd klaar te staan: ze
kregen dan ook hun „uniformen" en
wapens mee naar huis. Die werden
in grote kisten bewaard, zwaarden,
strijdkolven, knotsen, kruisbogen,
primitieve geweren zelfs soms al.
malienkolders, hamasdelen en er is
hier een helm, een enorme „iser-
«hoet". die een oude dame deed op
merken dat ze nu helemaal niet
meer begreep wat die bromfietsers
nog te klagen hadden.
Zo'n tentoonstelling is het: attrac
tief ingericht met veel plezierig en
interessant kijkwerk. En voor de
diepgravers is er een zeer uitgebrei
de, meer dan 200 pagina's dikke,
rijk-geïllustreerde catalogus met di
verse inleidingen en een weten
schappelijke beschrijving van alle
voorwerpen. Nu nog 37.50 gulden,
maar na 1 januari 1981, in de boek
handel 80 gulden. De liefhebbers
moeten dus hun kans in Zwolle
grijpen!
„Thuis in de middeleeuwen, Het
Nederlands burgerinterieur 1400-
1535" tot eind van dit jaar in het
Provinciaal Overijssels Museum,
Melkmarkt 41 te Zwolle. Dagelijks
van 10 tot 17 uur, zondags van 14
tot 17 uur.
WoMulweed
Zuiver Scheerwollen kolbert voor
modegevoelige heren. De
kleuren zijn grijs, blauw, beige en
bruin. Het dessin is bescheiden
diagonaal geweven.
Mt 46-56 en 501/a-54>/4
Harris Tweed is al heel lang een
standvastig modeverschijnsel. De
oorsprong is Ierland en wordt
nog steeds met de hand
geweven.
De kolberts zijn er in div. kleuren
en dessins.
Mt 46-56 en 50V4-56%
van 198 voor
I van 259 voor H
Alleen deze week
Grote Marktstraat 34, Den Haag -
Rozemarijn 19-23. Letdschendam
Haarlemmerstraat 115-117. Leiden
let basta-slot en 1 jaar gratis verzekering tegen
liefstal en total-loss scnade metallic bruine uit-
foering met 3 SA-versnellingsnaaf grote 28"
welen. Verchroomd'
knijpremmen. standaard,
pomp jasbeschermer
en verlichting
Union-adviesprijs
535-
Bij V&D
van voor
»oi i »uu
Scotch Ferric
cassettes
Ruisarme. ijzer
oxide cassettes
Voor alle recorders
3 stuks C90 of
4 stuks C60{Qm
Onderblouse
100% katoen. Fan
tasie gebreid. Met
korte mouw Wit
Maten 40 t/m 50
lichtsterk 1.2/7-21 mm. ob
jectief direkte geluids
opname 3x motorzoom automa
tisch TTL belichtingssysteem door
lens tegenlichtkorrektie auto
matische overvloeiers automati
sche scherpstelling bij snelopname
batterij en filter-indicatie
vlinderopening 220' opklapbare
handgreep opsteekmicrofoon en
oortelefoon ba||
Van-659^ voor
Bijpassende tas 40.-
Damespyama
Van 100% dons-
zacht katoen Fla
nel In rose en bleu.
Maten 40 t/m 50
Van 49* n
voor 1/7
Herenshirt
Van 100% katoen.
Ruim gesneden
model Mouwlengte
65 cm. Vele uni-
kleuren.
Maten 37 t/m 44
VanJfr-OQ.
voor MtTm
Buro- of hobbylamp
Wendbaar in alle richtingen
en Instelbaar op elke hoogte
(Nieuw; de veren hiervoor zitten in de arm)
Lengte 130 cm Ronde fluorescentiebuis 22 W
Schakelaar en tafelklem
Kleur: bruin AAE
Van 269- voor ww"
VROOMS DREESM ANN
ook geldig op de plaatselijke koopavond