Iran sluit elk compromis
in oorlog tegen Irak uit
PvdA'er wil debat over
kritiek Wiegel op Polak
Knoppen
Kiesuwkado
autobedrijf
Khomeini zwijgt over gijzelaars
Nieuw kabinet moet
brede basis hebben
Trouw
Nieuwe Haagse/Nieuwe Leidse Courant
Opklaringen
eerderjarig
et 18 jaar
nzineprijs
at omhoog
CDA-werkgroep in manifest:
Wiegel duizelig
Nederland niet
bij overleg
Noord-Zuidtop
Akkoord over
metaal-CAO
Trouw
Constructief
Bezorglrouw een nieuwe abonnee
Lees een krant metovertnigiiig:7?OflW
H 38STE JAARGANG NR. 11082 WOENSDAG 29 OKTOBER 1980
rouw
HET WEER
In de ochtend af en toe regen daarna opklaringen en bijna overal droog.
Middagtemperaturen ongeveer dertien graden. Zuidwesten wind. in het
binnenland matig tot vrij krachtig, windkracht vier tot vijf. Aan de kust en op
het Usselmeer krachtig tot harde wind windkracht zes tot zeven, in de
ochtend afnemend.
Morgen en overmorgen
droog en vrij zonnig, enige daling van temperatuur.
Prinses Marijkestraat 5/hoek Pnnses Beatnx-
laan Den Haag, tel. 070-83.94.53
LOSSE NUMMERS 65 CENT
PAGINA 2:
Meer onbevangen
omgang met
bijbel bepleit
PAGINA 3:
Kalfmesterijen
overtreden wet
PAGINA 4:
Dans-festival met
experimenten
PAGINA S:
Emmen loopt te
hoop tegen
staatssecretaris
PAGINA 7:
Saoedi-Arabië
breekt met Libië
PAGINA 9:
ABOP in beroep
tegen Zeist
PAGINA ECONOMIE:
Consumenten
rubriek:
Koflie-apparaat
sterk verbeterd
PAGINA SERVICE:
Parijse mode, rtv-program-
ma's, strips, feuilleton,
puzzel, weer.
I onder dit kabinet
HAAG (ANP) De leeftijd
x>p Iemand meerderjarig wordt
»g deze kabinetsperiode worden
Lagd van 21 tot 18 jaar. Dat heeft
ster De Ruiter (Justitie) aan de
ede Kamer meegedeeld.
verlaging betekent onder ande-
at mensen vanaf hun achttiende
kunnen trouwen zonder dat zij
roor toestemming nodig hebben
hun oudera. Ondanks bezwaren
t Kamer en ook daarbuiten zegt
Ruiter de regeling over de flnan-
gevolgen van de verlaging te
tn handhaven.
minister liet voorts weten dat het
zeker Is of nog gedurende deze
toetsperiode een nieuwe wettelij-
regeling voor de studiefinancle-
tot stand komt.
KERS
159
161
Actie 'Ontdek het
»s' trok 100.000
vakantiegangers
'an een onzer verslaggevers
DEN HAAG De actie „Ont
dek het bos" van Staatsbosbe-
Jeer en de Nederlandse Spoor
wegen heeft ruim honderddui-
tend mensen tijdens de her
fstvakantie het bos in gelokt.
In twaalf van de 83 staatsbos-
wachterijen kon men In die
tijd zelf een wandelroute sa-
lellen langs een aantal
aangegeven punten. Op bord
jes langs de route kreeg men
nltleg over wat er in het bos te
tien is en wat er gedaan moet
woiden om het bos voor nu en
later goed te houden.
De actie blijkt ook veel be
langstellen voor de rest van de
S3 boswachterijen te hebben
Cetrokken, hoewel daar geen
speurtochten waren georgani
seerd. Staatsbosbeheer
spreekt over een opmerkelijk
poter aantal bezoekers dan
normaal en houdt het totaal op
3,5 miljoen.
In de twaalf boswachterijen
hebben velen van de bezoekers
al laten weten, dat ze ook in de
toekomst tekenen voor een
zelfgemaakt wandeltraject in
plaats van helemaal met weg-
Wijrera vastgelegde routes.
Voor Staatsbosbeheer is dat
aanleiding met de boswach
ters te gaan praten over de
vraag of men van het wande
len langs zelfgemaakte routes
een blijvend instituut zal
inze parlementsredactle
HAAG Een prijsverhoging
enzlne. waarschijnlijk met drie
of meer per liter, ligt In het
ilet. Het ministerie van econo-
t zaken voert momenteel be
togen met de ollemaatschapplj-
«r een prijsverhoging van benzi-
andere aardolleprodukten, die
volgende maand van kracht
worden.
iverleg ls het gevolg van twee
jrijke ontwikkelingen: een stij-
van de dollarkoers en een niet
izienlljke stijging van de prijzen
rtje markt", de zogeheten Rot-
tnse spotmarkt. Het ls vooral de
gaande strijd tussen de oliepro-
ende landen Iran en Irak, die de
togen op de spotmarkt de af ge-
tijd opgestuwd heeft.
t dit Jaar werd benzine In ons
goedkoper, nadat de prijzen op
otmarkt daalden. In Nederland
de prijs-aan-de-poenp nauw sa-
met de ontwikkelingen op die
t. Het bestaande maximumprij-
ysteem heeft grenzen, waardoor
e prijsstijgingen niet volledig
Ie consument worden „doorgege-
BInnen die grenzen ls een prijs-
ng (én daling) van maximaal
cent mogelijk. De jongste ont-
elingen op de spotmarkt en de
ng van de dollarkoers, maken
?chter mogelijk die grenzen te
ichrljden.
i overleg tussen overheid en olie-
itsehappljen spitst zich daarom
op de vraag, of de komende prijs-
fing tot drie cent beperkt blijft,
is volgens het ministerie van eco-
ische zaken nog niet zeker, of al
november een hogere prijs-aan-
mp berekend zal worden.
TEHERAN BELGRADO, WASHINGTON (Reuter,
ADP, AP) Irans sterke man en geestelijk leider,
Ayatollah Ruhollah Khomeini, heeft in een onver
zoenlijke toespraak in Teheran elk compromis in de
oorlog tegen Irak uitgesloten.
Hoewel er onder zijn gehoor verscheidene leden van het
Iraanse parlement aanwezig waren repte Khomeini met geen
woord over de kwestie van de Amerikaanse gijzelaars. Zodat
dat parlement, als het vandaag de debatten over de voorwaar
den waar onder die gijzelaars kunnen worden vrijgelaten
hervat, het zonder een zwaarwegende uitspraak van de geeste
lijke leider zal moeten stellen.
Van onze verslaggevers
DEN HAAG/AMSTERDAM Het PvdA-Kamerlid Kosto zal minister Wiegel van binnenland
se zaken ln een spoeddebat aan de tand voelen over diens kritiek op burgemeester Polak van
Amsterdam, inzake de ontruiming van het gekraakte complex De Groote Keyser. Mogelijk
wordt dit debat morgen al gehouden.
De minister zei gisteren voor de radio
dat het een zaak is van de burgemees
ter hoe hij het overleg met de krakers
wil voeren. „Maar het overleg duurt
natuurlijk wel buitengewoon lang en
het is ook de vraag of er wat zinnig,
uit komt," aldus Wiegel, die zijn kri
tiek een dag eerder via het ochtend
blad De Telegraaf spuide.
Burgemeester Polak, die heeft ver
klaard dat hij schoon genoeg heeft
van kritiek van een minister die hij
„in geen maanden heeft gesproken",
ls Wiegel maandagavond tegen het
lijf gelopen in het Amsterdamse Ara-
stelhotel. In een „plagerige sfeer",
zoals een woordvoerder het noemt,
hebben ze elkaar lik op stuk gegeven.
Een echt gesprek is het niet geworden
en beiden volhardden in hun stand
punten. Polak vindt dat Wiegel zich
niet heeft te bemoeien met zijn pogin
gen om de krakers het pand uit te
praten. Wiegel vindt dat Polak al lang
met harde hand had moeten ingrij
pen en dat hij ten onrchte is terugge
komen van de „afspraak" dat de kra
kers er op 4 november zouden worden
uitgezet.
raad had het Amsterdamse college
bovendien beloofd dat de huidige
krakers een kans zullen krijgen op
permanente bewoning van het te ver
bouwen complex.
In zijn brief aan Polak herinnert mi
nister Wiegel hem aan een gesprek op
3 oktober. Gezien de afspraken die
toen gemaakt zouden zijn en gezien
de opstelling van de Tweede Kamer
vindt Wiegel dat hij er van uit mag
gaan dat er alsnog een gedwongen
ontruiming zal komen als de opstel
ling van de krakers daartoe noopt.
Ons commentaar staat op pag. 5.
Van onze parlementsredactle
DEN HAAG De werkgroep „Niet bij brood alleen" vindt,
dat er een kabinet moet komen van brede samenstelling,
waarvan zeker PvdA en CDA deel uit maken. Dit staat in het
politiek manifest van radicaal-evangelische stroming binnen
het CDA, dat vandaag wordt gepubliceerd.
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT Ongeveer zes
duizend jongeren van twaalf
jongerenorganisaties van poli
tieke partijen en vakbonden
(waaronder de soldatenvak-
bond VVDM) hebben gisteren
in Utrecht een grote demon
stratie gehouden tegen de re
geringsplannen om te korten
op de jeugdlonen. Na afloop
was er een bijeenkomst in een
tent aan de Weg van de Vere
nigde Naties.
Vanavond vragen militairen
van de kazernes in Ossen-
drecht en Bergen op Zoom
aandacht voor de zaak door
demonstratief over de Belgi
sche grens te trekken. Volgens
een woordvoerder van de
VVDM zijn daarover tot nu
toe minder moeilijkheden ge
weest met de kazerne-leiding
dan over de demonstratie in
Utrecht: „in sommige kazernes
is gepoogd soldaten binnen te
houden door extra wachtdien
sten te laten lopen."
Gisteren was er met spanning uitge
keken naar de rede van Khomeini in
de hoop dat hij het verlossende
woord zou spreken waarmee aan de
Impasse in het Iraanse parlement een
einde zou zijn gekomen. Dat woord
kwam niet en in de Verenigde Staten
werd voorzichtig gereageerd. Woord
voerder John Trattner van het Ameri
kaanse ministerie van buitenlandse
zaken zei geen commentaar te heb
ben, „want wij hebben geen hoop en
wij kunnen dus moeilijk teleurge
steld zijn". Hij herhaalde dat er noch
indirecte noch directe onderhande
lingen worden gevoerd door Iran en
de Verenigde Staten over vrijlating
van de gijzelaars. Wel houden de VS
de Iraanse autoriteiten volledig ver
antwoordelijk voor het welzijn van de
gijzelaars, hoewel die worden vastge
houden door militante islamieten, die
door de VS als terroristen worden
gezien.
'In zijn paleis'
In zijn toespraak van gisteren, die
herhaaldelijk werd onderbroken door
kreten als „God is groot. Khomeini is
onze leider en dood aan Saddam" (de
Iraakse president), verwees Khomei
ni sechts een keer naar de Verenigde
Staten. Zijn hand uitstrekkend over
de menigte zei de tachtigjarige leider.
„In welke oorlog ging president Car
ter naar het front? Hij zit In zijn
palels en geeft bevelen. Welk front
heeft Saddam Hoessein bezocht? Hij
is bang voor zijn eigen soldaten. Al
leen bij ons zie Je presidenten en
premiers van het ene front naar het
andere reizen".
Diplomaten in Teheran wezen op de
uiterst gematigde toon jegens de Ver
enigde Staten in deze uitspraak en
meenden dat die geen radicaliseren
de invloed zou hebben op de debatten
over de gijzelaars in het parlement.
Allesbehalve een gematigde toon je
gens Irak en de Iraakse leider, presi-
Intrekking
Blijkens een brief die minister Wiegel
gisteren naar burgemeester Polak
heeft gestuurd, heeft Amsterdam op
22 oktober een verzoek om politiebij
stand ingediend bij het ministerie en
dat de volgende dag per telex weer
ingetrokken.
Die intrekking vond plaats nadat de
krakers bereid bleken te zijn voor een
gesprek en de gemeenteraad de aan
koop van De Groote Keyser had
goedgekeurd. Onder druk vanuit de
DEN HAAG (ANP) De Eerste Ka
mer heeft gisteren de behandeling
van een aantal voorstellen tot grond
wetswijziging uitgesteld tot 11 no
vember, omdat minister Wiegel van
binnenlandse zaken om gezondheids
redenen de besprekingen niet (meer)
kon bijwonen. De bewindsman had
last van duizeligheid. Na een schor
sing deelde de voorzitter van de Eer
ste Kamer mee dat Wiegel niet meer
in de Kamer zou verschijnen.
De bewindsman was naar zijn minis
terie vertrokken, „waar hij het rustig
aan doet. WIJ verwachten dat de be
windsman vandaag gewoon weer aan
het werk gaat," aldus een woordvoer
der van het ministerie van binnen
landse zaken.
SCHIEDAM Het 18-jarige meisje
A. Y uit Schiedam dat vrijdagmid
dag werd ontvoerd, is terecht. Het
meisje dat de Turkse nationaliteit
heeft, werd gisternacht in Apeldoorn
aangetroffen in het gezelschap van
haar landgenoot R. Y.
Het manifest waarschuwt, dat de ko
mende kabinetsformatie niet mag
ontaarden in „gesjacher" om perso
nen. Om dit te voorkomen zou de
formateur uiteindelijk het laatste
woord moeten hebben bij de keuze
van de ministers, terwijl het oordeel
van de partijen beperkt moet blijven
tot het kabinetsprogramma en de ze
telverdeling.
De tien „dissidenten" in de CDA-
fractie hebbben inmiddels al laten
weten, dat zij dit manifest in grote
lijnen onderschrijven. Dit was een
voorwaarde die professor Goud
zwaard, inspirator van de werkgroep,
stelde om het CDA kritisch te blijven
volgen en niet tot nieuwe partijvor
ming over te gaan.
Olieboycot
Enkele uitspringende punten uit het
manifest zijn:
Nederland dient onverwijld een
olieboycot en een investeringsstop te
gen Zuid-Afrika ln te stellen.
Geen kernwapens op Nederlands
grondgebied.
Een eenmalige inkomensmatiging
van vier procent en een stabilisatie
op dat niveau voor een reeks van
Jaren.
Handhaving koppeling sociale
voorzieningen aan het minimumloon.
Invoering van een wettelijk maxi
muminkomen (vier maal modaal).
Verscherping van de controle op
misbruik van sociale voorzieningen
en belastingen.
Een sociale dienstplicht voor jon
geren.
Geleidelijke afschaffing van de
Ster-reclame op TV.
Voorlopig geen aanleg van nieuwe
wegen.
Afremmen privé-gebruik auto en
bevorderen openbaar vervoer.
De leden van de werkgroep zullen
zich volgende week zaterdag op een
congres in Utrecht over het manifest
uitspreken. Tevens zal dan beslist
worden over de vraag of de groep
binnen het CDA blijft opereren of als
zelfstandige partij verder gaat.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Nederland is niet uitr
genodigd bij de voorbereidingen van
een wereldtop van staats- en rege
ringsleiders over de- Noord-Zuidver
houding Ministers van buitenlandse
zaken van een aantal landen komen
volgende week in Wenen bijeen om
het tijdstip, de deelnemers en moge
lijk de agenda van een dergelijke
topconferentie te bepalen.
Gastheren voor een mogelijke top
bijeenkomst zijn de Oostenrijkse'
bondskanselier Bruno Kreisky en de
Mexicaanse president Lopez Portillo.
Het feit dat Nederland niet naar het
voorbereidend overleg gaat betekent
volgens een woordvoerder van de mi-
nister voor ontwikkelingssamenwer
king nog niet, dat ons land op de
topconferentie niet de partij zal zijn.
Voor „Wenen" is slechts een beperkt
aantal landen uitgenodigd Naast
Oostenrijk en Mexico, zijn dat Alge
rije. Joegoslavië, India. Nigeria. Ca
nada. Frankrijk en Zweden.
dent Saddam Hoessein. Khomeini
maakte duidelijk dat er van een com
promis over vredesonderhandelingen
met Irak geen sprake kan zijn. „Sad
dam geeft niets om zijn volk. Een
paar duivels fluisteren bevelen in zijn
oor die hij gewoon opvolgt. Nu ver
langt hij naar yjede. Hoe kunnen wij
vrede met hem sluiten. Hij die zoveel
misdaden in eigen land en in ons land
heeft begaan, die zovele moslims
heeft gedood. Hoe kan onze presi
dent, onze premier en ons parlement
met hem aan een tafel zitten en zeg
gen „wij geven jou de SJatkel-arab
als Je ons met rust laat. Wie kan dat
tegenover God en de profeten verant
woorden", aldus Khomeini in een
moskee in Teheran-noord, waar de
massa's langsdeinden en leuzen lie
ten horen als: „Khomeini, wij zijn
Jouw soldaten, wij wachten op Jouw
bevelen" en de vrouwen bij het zien
van de oude man in tranen uitbarst
ten.
Evenzo liet de Iraakse minister van
buitenlandse zaken Sadoen Hamma-
di in een brief aan de Verenigde Na
ties weten dat ook Irak niet van wij
ken wil weten. Hij voorspelde zelfs
dat Iraakse troepen zouden proberen
verder in Iran door te dringen; „mili
tair gezien zijn er betere posities als
wij voorwaarts gaan, die zijn er niet
als wij ons terugtrekken".
Niet allen oorlogszuchtige taal ln de
kwestie Iran-Irak. Volgens berichten
van Arabische diplomaten in de
Iraakse hoofdstad Bagdad en de Pa
lestijnse bevrijdingsbeweging PLO in
de Joegoslavische hoofdstad Belgra
do, maakt een vredesmissie van de
beweging van niet-gebonden landen
zich op een bezoek te brengen aan
Teheran en Bagdad. Volgens de PLO
zouden de deelnemers gisteravond
nog in New York bij elkaar komen.
Vervolg op pagina 7
DEN HAAG (ANP) Werkge
vers en vakbonden hebben
gisteren een principe-akkoord
gesloten over acht nieuwe
CAO'S voor de metaalnijver
heid. De collectieve arbeids
overeenkomsten gelden tot 31
maart 1982 en hebben betrek
king op 250.000 werknemers.
In het akkoord is de volledige prijs
compensatie gehandhaafd per 1 janu
ari, 1 juli en 31 december van het
volgend jaar. Naast verwerking van
de 26 gulden toeslag volgens de loon
maatregel als één procent in de sala
risschalen per 1 Januari 1981, zijn de
werkgevers en vakbonden een alge
mene salarisverhoging van een kwart
procent per 1 januari overeenge
komen.
Van de loonsom zal één procent wor
den gereserveerd voor herziening van
de functieclassificatie. Werknemers
zullen met 62 jaar vervroegd kunnen
uittreden (VUT). Daarnaast zal de
basisvakantie met een dag worden
uitgebreid tot 24 dagen en zal de
minimum vakantietoeslag worden
aangepast aan salarisverhogingen
die al hebben plaatsgehad.
De belangrijkste CAO's waarop het
akkoord betrekking heeft, zijn die
voor het metaalbewerkingsbedrijf,
het auto- en garagebedrijf, de elektro
technische installatiebedrijven en
het loodgieters- en fitterebedrijf.
„Iets nieuws bedenken met het nieuws is moeilik." Wij
weten het uit ervaring. Toch nooit te beroerd om het bij
anderen te constateren. Twintig jaar Brandpunt in
„Naar de knoppen", de blijmoedigste rtv-rubriek van
Nederland en omstreken. Pagina 4 dus.
Kaartmmap Europa (A)
De kaarten van alle landen van Europa
in een handig formaat boekje.
Donkerbruine kunstlederen omslag.
Twee Dick Bruoa
poppetjes (B)
Twee leuke hangpoppetjes \an stof
Origineel Dick Bmna ontwerp
Authentiek Slavisch
kleedje (C)
met fraai diermotief. Als onderlegger
of voor de sier.
4 Hon ten eierdopjes (D)
op sierlijk blank houten hang-
plankje plus een zandlopertje als
garantie voor zacht gekookte eieren.
Ons land blijft grote belangstelling
houden voor deelname aan het top-
overleg, onder voorbehoud dat dat
goed wordt voorbereid. „Als je derge
lijk hoog overleg begint mag het ge
woon niet mislukken", zo wordt ge
zegd. Wat betreft het tijdstip gaat de
voorkeur uit naar half volgend jaar.
Op die manier zouden staats- en rege
ringsleiders een impuls kunnen geven
aan de VN-mammoetconferentie over
ontwikkelingssamenwerking die
als hij doorgaat volgend jaar janu
ari tot september moet duren.
Er is overleg gevoerd met Oostenrijk,
Mexico, de Europese Gemeenschap,
gelijkgezinde landen (onder andere
de Scandinavische) en enkele landen
in de derde wereld over mogelijk Ne
derlandse deelname
Maak iemand abonnee op Trouw, het ochtendblad met een over
tuiging. Uit erkentelijkheid ontvangt u één van deze kadoos naar
keuze
Naam nieuwe abonnee.
Adres nieuwe abonnee:
Bastcode en plaats:
Uw naam:
Uw adres:
-Giro:.
Postcode en plaats:
-Tel.:
Voor het kwartaalabonnement geldt voor de eerste betaalperiode
een welkomstkorting van f7.50
Kado naar keuze: DA. DB DC. DD. (aankruisen a.u.b.)
Bon in een open envelop zonder postzegel zenden aan Trouw.
Antwoordnummer 2792,1000 PA Amsterdam
Of bel 020-659388 (uitsluitend voor opgaven).
Voor bezorginformatie 020-5626264
