loni Boltini wil niet ais een
'leine jongen ten onder gaan
Mijn eigen
VU-jubileum
Uit brieven van lezers
I afgelopen vier jaar was het leven in een hel'
DAG 27 OKTOBER 1980
TROUW/KWARTET
Fred Lammers
:n
l-VALKEVEEN Zelfs
vrienden hebben het
niet willen geloven en
nigen geloven het nog
dat Toni Boltini zich he
al terugtrekt uit de clr-
lereld...
Ijn nog steeds die denken dat
ta reclamestunt ls, omdat ze er
tn willen dat het tijdperk Boltl-
wordt afgesloten. Overmor-
het echte definitief gebeurd.
tL 1 navond om acht uur geven we
LM® Noordhollandse Laren de laatr
eb te circusvoorstelling. Woens-
er nog een kindermatinee en
nlt het doek. Mijn circus ls ver-
Het meeste gaat naar Italië,
i na de laatste voorstelling ls
ibreken en wegwezen. Voor dat
te afscheid heb lk zelf gekozen.
er vi
de#
ral
>r
atis
en
loef lk er niet langer tegenaan te
Dat zou het alleen maar móet-
maken. De moet er toch afstand
oen. Er zit ook een zekere sym-
in deze manier van afscheid*
H. Vaak ln mijn leven heb lk
•n opbreken op weg naar een
ode standplaats. Zo zal het dit
Ogenschijnlijk ook zijn. De wa
rnet de artiesten en de dieren
woensdagavond weg. alleen
aar een andere plek maar naar
ende verten. Nooit zal het na-
meer als één circus te zien zijn.
rnsen zullen hoogstens nog on-
Jen tegenkomen
Boltini vertelt het ogenschijn-
ustlg. Ineens veert hij echter op
egt er aan toe met een stem die
an emotie: „Maar het ls natuur -
drama, waar allen, die er bij
«trokken, mijn gezin ln de eer
aats. het vreselijk moeilijk mee
ra. De beslissing er mee te stop-
dlt voorjaar van het ene mo
op het andere genomen Na een
loée nacht heb lk het mijn naas-
(dewerkers vertelt. Die wilden er
ook niet aan
besluit stond echter vast. Zoals
jing kon het niet langer Dat
niet weg. dat we de afgelopen
tden heel wat hebben afgehuild.
ls niet niks afstand te moeten
van Iets wat Je stukje bij beetje
trmoede hebt opgebouwd. En zo
toch gegaan. Het ls gemakke-
als Je veel geld hebt Iets groot op
;ten. Ik had geen geld en dan
het pas moeilijk. Ieder boutje
*le moest lk zelf verdienen
«kende dag en nacht zwoe-
t ben niet bang geweest vuile
i te maken. Zelf ben lk onder
ens gekropen als het moest. Ik
d te schilderen en te lassen,
ds met dat ene grote doel voor
i: Nederland een eigen gezicht te
n in de circuswereld."
Toni Boltini ik krijg mijn vrijheid terug
Vier Jaar geleden zei Toni tegen mij
dat wanneer Je eenmaal een paar
schoenzolen ln een circus hebt versle
ten Je er nooit meer van loskomt. Is
hij wat dat betreft van gedachten
veranderd? „Velen zullen zeggen dat
lk de strijd heb opgegeven. Maar lk
ben als man van zestig beslist niet
uitgeblust. Ik heb echter mijn gezond
verstand laten spreken. Vechten te
gen de overheid, die het exploiteren
van een groot circus onmogelijk
maakt. Is geen haalbare kaart meer.
Ik heb geprobeerd het over een ande
re boeg te gooien door tournees naar
Israél, Frankrijk en België te maken.
Het ls mislukt. Ik ben Nederlander en
Boltini ls een Nederlands circus In
het buitenland voel lk me niet thuis
en dat slaat terug op alles. Dit Jaar
treed lk op onder Italiaanse vlag. Dat
stuit me helemaal tegen de borst.
Steeds weer moet Je foefjes uithalen
en op zere tenen trappen. Grof heb lk
echter nooit gespeeld en belasting
nooit ontdoken.''
Zorgen
Ud van de grote circussen ls vol-
Toni voorbij- „Tegenwoordig
de mensen naar de supermarkt
voor drie gulden een fles wijn te
en en voor zestig cent een flesje
Daarmee gaan ze dan bij de
Isle zitten om er een Ingeblikt
Je circus te zien. Je ziet allerlei t
circussen ontstaan, vaak ge-' Boltini of Bolten, zo was zijn ware
irrogaat
Toni ls bijna niet te stuiten. Fel
roept hij uit: „Ik heb er schoon ge
noeg van zo te moeten werken. Al die
zorgen over medewerkers die zelf
voor circusdirecteur gaan spelen, bo
vendien het steeds weer werken met
verlies, zelfs als de tent vol zit. Ik
wens niet als een kleine Jongen ten
onder te gaan. Dan ls het verstandi
ger op het toppunt van het circus
ermee te stoppen, zodat de herinne
ring aan Boltini goed blijft."
Het ls 34 Jaar geleden dat Toni Bolti
ni bescheiden met zijn reizende clr-
cusje van start ging. De Jaren ervoor
was hij ook nauw bij het leven ln een
circus betrokken geweest. „Het be
gon allemaal met grootvader Johan
door vroegere medewerkers van
Dat kan best aardig zijn. maar
ls allemaal surrogaat. Als Je een-
een echt circus hebt gehad vind
»arin geen voldoening meer. Dat
ok de reden dat mijn dochters
tte en Antoinette er van hebben
de plannen die ze ln die
tlng hadden te gaan realiseren.
zou echter alles slechts een af-
iduwlng worden van het circus
naam. Hij zei de boerderij van vader
en moeder ln het Limburgse De Reu-
ve bij Belfeld vaarwel om met een
reizend goochel theater het land door
te trekken. Hij ls niet oud geworden.
Na zijn heengaan werd hij begraven
op de mesthoop van het kerkhof ln
Etten-Leur. Dat was de plek waar
mensen die niet ln de kerk kwamen
hun laatste rustplaats kregen. Aan
dat onderscheid maken heb lk me
vreselijk geërgerd. Het ls door blijven
(foto Erwln Vertoeljen)
ga. Ik geloof nu alleen wat lk zie. Dat
houdt alles in."
Vader Hannes en moeder Johanna
Boltini timmerden ook aan de weg
met hun reizende circus. „Vader was
nationaal kampioen gewichtheffen
en ln zijn tijd een Idool, totdat hij de
vernieling Inging, omdat hij op een
vreselijke manier aan de drank ver
slaafd raakte. Het was bij ons thuis
armoe lijden. Als kleine Jongen moest
lk al met vader mee met een poppen
kast de scholen langs. Achter mijn
flets was een tweewielig wagnetje ge
construeerd waar die poppenkast In
ging. Hoe vaak dat wagentje het
heeft begeven weet lk niet. Dan was
het lopen en sjouwen met die poppen
kast op mijn rug. Toen lk een Jaar of
negen was werd lk er op uitgestuurd
om ln cafés te gaan goochelen en zo
wat ln te brengen. Vaak was dat eerst
een half uur bulten wachten, omdat
lk niet naar binnen durfde. En dan
die afgang als Je eenmaal moed had
verzameld te vragen of Je mocht op
treden en Je werd geweigerd, dat voel
de lk als een grote schande. Hetzelfde
speelde als wij kinderen voor een
voorstelling parade moesten lopen
om publiek te trekken. Ik als kunst-
wielrijder. Telkens weer was dat een
persoonlijke vernedering. Toch ls
door dit alles de wil gegroeid er boven
•uit te komen. Wat lk ln het leven heb
bereikt ls ontstaan uit een minder
waardigheidscomplex. Ik heb geen
enkele opleiding gehad. Naar school
gaan was er niet bij. Lange tijd heb lk
erg opgezien tegen mensen die had
den gestudeerd. Dat ls nu helemaal
omgeslagen. Als lk nu op de televisie
onze volksvertegenwoordigers zie zit
ten ln die grote leeuwenkool. anders
ie het ln mijn ogen niet, waaruit ze af
en toe even worden gelucht ben lk blij
dat lk circusdirecteur ben geworden.'
Ik heb de wereld gezien en weet beter
dan enig politicus wat er leeft onder
het Nederlandse volk. Ik heb ln mijn
leven alles meegemaakt: roem en ver
guizing. Roem zegt me nu niets meer.
Wat ls roem? Als het Je voor de wind
gaat dan staan de mensen om Je
„Nee. toch niet. Ik had ook kunnen-
p robe ren een wereldconcern uit te
grond te stampen, maar dat ls tegen
woordig ook een onzekere zaak. Als Je
ziet hoeveel grote bedrijven naar de
bliksem gaan. Er ls ln mijn leven veel
geld door mijn handen gegaan. Ik heb
het allemaal direct ln mijn circus
•gestopt en het ook weer verloren. De
waarde van geld ls ook zo betrekke
lijk.'' Als Je Boltini zo hoort praten
lijkt hij een verbitterd man. „Zo erg is
het nu ook weer niet. Tot voor vier
Jaar ben lk ln het circus gelukkig
geweest. De periode erna heb lk erva
ren als Jaren van groot verdriet, van
veel ellende, vreselijke angsten om
schulden die betaald moesten wor
den, kortom het was leven ln een hel."
Wat Toni ln die tijd allemaal heeft
meegemaakt wil hij gaan beschrijven
ln een boek. De titel ervoor heeft hij
al „Ik ben nog steeds Toni Boltini".
De toekomst zal grote veranderingen
met zich brengen. Voor het eerst ln
zijn leven gaat Toni ln een gewoon
huls wonen, ergens ln het Gooi, dicht
ln de buurt van zijn dochters, die de
van schoolreisjes vroeger zo bekende
uitspanning Oud-Valkeveen bij Naar-
den hebben gekocht om er een pret
park van te maken. Het gaat ln april
open als Boltinl's Circus World.
Een soortgelijk park ln de Ameri
kaanse staat Florida staat er model
voor. Toni wordt er op verzoek van
zijn dochters adviseur van. Dat ver-
guit de bittere pil van het afscheid
enigszins. Daarnaast wil Boltini zich
de komende Jaren gaan bezighouden
met de verhuur van grote tenten voor
exposities en feestelijke gebeurte
nissen.
„Er is nu al een zekere rust over me
gekomen. Ik geloof, dat wanneer
woensdag alles weg ls lk me ondanks
het verdriet dat lk erover zal hebben
me van een grote zorg ontheven zal
voelen. Ik krijg mijn vrijheid terug."
door Mink van Rljsdijk
Rood haar en sproeten, of andere menselijke kente
kenen, slaan weieens een geslacht over, zeggen ze.
De erfelijkheidsleer is voor mij natuurlijk veel te
moeilijk, maar als ik naar mijn VU-busje kijk, klopt
het wel. Laat ik direct heel eerlijk zijn en melden dat
ik helemaal niet naar mijn VU-busje kan kijken,
hoewel het compleet met registratienummer op een
officiële lijst staat.
Mijn grootouders dus hè, wel zij hadden natuurlijk
een VU-busje, ze hoefden er nooit naar te zoeken
ook. Het stond naast de bijbel op de schoorsteen,
zoals het hoorde. Opa en oma waren perfecte
stereotiepen van hun tijd en daar wordt ik steeds
trotser op Mijn vader zag als uitgetreden gerefor
meerde niets in zon VU-busje. Doch ziet. in het
volgende geslacht was het weer aanwezig. De lieve
mevrouw die mij pas getrouwd de noodzaak
van vrouwen-VU-Hulp verkondigde, geloofde zelf
zo heilig in haar missie dat ze er verbaal heel sterk
door werd en mij een busje sleet.
Ik zette het niet op de schoorsteen, maar in de kast
naast de jam en de pindakaas. Zo begon het al
direct verkeerd. En hoe gaat zoiets verder na zo n
eerste kleine zonde juist, van het een komt het
ander en zo ging er in ons gezin een degelijk stuk
gereformeerde zede naar de knoppen Misschien
toch de invloed van mijn vader? Hoe dan ook, de
verschraling vrat hard door. Een VU-busje in de
kast. daar kunnen immers nooit trouw gaven in
gedaan worden. Het kwaad had mij danig in zijn
macht. Als die aardige mevrouw het busje kwam
legen, moffelde ik schijnheilig een paar gulden door
de gleuf, inplaats van mijn ontrouw te belijden.
Eerlijk is eerlijk, ik kwam tot inkeer en probeerde
toegewijd te sparen. Maar het afglijdingsproces was
niet meer te stuiten. Eens gebruikte ik het busje als
rammel-speeltje voor een dreinend boxkind. Weer
later was ik het helemaal kwijt. Tot mijn verbijste
ring stapte de oudste zoon tijdens een verjaardags
visite met VU bus in de hand de kring van ooms en
tantes in en schreeuwde wervend: „Wie heeft er nog
een centje voor de arme kindertjes van Abram9"
Het gelach alom stimuleerde hem bijzonder. Hij
herhaalde galmend zijn bede en besloot: „Abram
Abram, Izak en Jacob." Deze scène inspireerde de
jongere broer zo. dat die later in de zandbak het
offer van Abraham speelde, waarbij het busje
fungeerde als de aartsvader, die moeizaam dóór het
zand slofte.
Sinds die fatale dag ben ik het busje definitief kwijt
en dat is maar goed ook, je moet het wel waard zijn
tenslotte. Toen ik later verschillende keren verhuis
de, kwam er altijd weer een lief mens dat probeerde
mij bij de club te krijgen Ze hebben allemaal
prompt meegewerkt aan mijn grote fraude van wel
een registratienummer en toch geen busje. Als de
tijd dan weer daar was. kwamen ze met hun
sleuteltje iets dat niet bestond openen en werd er een
zogenaamd gespaard bedrag in het daartoe bestem
de kolommetje genoteerd.
Wij hebben thuis in gepaste vrolijkheid het VU-
jubileum gevierd. Mijn grootouders waren er wat
mij betreft erg mee verweven. Maar, dacht ik een
beetje weemoedig, de schoorsteen zoals zij die
hadden, compleet met VU-busje, bestaat niet meer.
Da dag na deze overpeinzing kwam de plaatselijke
VU-dame langs om mijn bijdrage „te tellen". Ineens
werd ik vreselijk nieuwsgierig Welke bedragen
zouden er nou eigenlijk op die lijst staan? Ik las
4,87 en 3,68 en 6,43. Het systeem werkt dus
nog, er wordt nog ,cht gespaard. Dan staan de
busjes vast ook nog wel op de schoorsteen hier en
daar. Ik bedoel: daar, niet hier en dat ervaar ik met
gemengde gevoelens.
Deze rubnek is uitsluitend bestemd voor korte reacties op in deze krant gelezen
bench ten, artikelen en commentaren, en niet voor open brieven, gedichten,
oproepen of reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te
worden) De redactie behoudt zich het recht van bekorting voor. Hierover of over
het met plaatsen (meestal door ruimtegebrek) kunnen wij helaas niet corresponde
ren. Brieven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw, Postbus 859.1000
AW Amsterdam. Bij publikatie worden naam en woonplaats van de schrijver
vermeld.
Gesjoemel
Nu de verkiezingen weer ln zicht ko
men. wordt ook de kemwapendlscus-
sle weer opgerakeld. Blijkbaar wordt
het een van de hoofdpunten in de
komende verkiezingsstrijd. Als te-*
genstander van kernwapens (te be
ginnen ln Nederland) volg lk met af
schuw het politieke gesjoemel. De
standpunten van de grote partijen
worden al van te voren naar elkaar
toegepraat zodat de verschillen niet
onoverkomelijk zijn bij de kabinets
formatie: men wil Immers niet uit de
boot vallen. Regeren is het hoogste
doel geworden. Een doel op zich. Het
sterkste staaltje staat op naam van
Den Uyl met zijn Inmiddels beruchte
voorbehoud (hij wil geen lijsttrekker
zijn als zijn partij alle kernwapenta-
ken wil afstoten). Inmiddels rommelt
het ook ln D'66 en ook de andere
partijen laten zich niet onbetuigd
Zo'n parlementair systeem ls conser
vatief op zich. De uitkomst ten aan-
- - zien van het kemwapenbeleid kan.
heen, omdat ze denken van je te hoogstens een kleine verschuiving
Ininnon nmfllAron moor ol« nor lp
kunnen profiteren maar als het Je
slecht gaat laten de mensen je zitten.
Dan zie Je wat roem betekent."
Wereldconcern
foü. Zo'n groot circus krijgt Ne- vreten en er mede aanleiding toe ge- Heeft Toni er spijt van dat hij zijn
Und nooit meer terug.
worden dat lk niet meer naar de kerk energie ln een circus heeft gestoken?
opleveren. Het ls duidelijk wat het
Nederlandse volk wil: 60 procent
sprak zich uit tegen kernwapens ln
Nederland. De Inzet van de huidige
verkiezingen ls daar echter een slap
aftreksel van: één, twee of drie^
atoomtaken minder. Blijkbaar kan*
het partijpolitieke spel signalen uit
het Nederlandse volk niet verwerken.
Klagen heeft geen zin. Om een daad
werkelijke verandering tot stand te
brengen betekent dat knokken voor
ontwapening. We kunnen ons lot niet
ln de handen van de politici leggen.
Daarvoor staat er teveel op het spel.
Alleen vertrouwen ln eigen kracht en
uitbreiding van die kracht brengt een
echte ontwapening naderbij
Maastricht Sjak Habets
Buitenlanders
Uit een artikel ln Trouw van 18 okto
ber bleek, dat er ih ons land alleen al
65.000 Marokkanen zijn. Zoals be
kend ls ons land. dat reeds zo dicht
bevolkt is, de laatste Jaren over
spoeld door allerlei soorten buiten
landers. Voor de gemiddelde Neder
lander ls het onduidelijk, waarom de
diverse achtereenvolgende kabinet
ten dit hebben aangewakkerd of
maar hebben laten aanrommelen, ln
ieder geval nauwelijks heben afge
remd. Men vraagt zich dan ook af
wanneer er eens een eind komt aan
die gestadige stroom van Immigran
ten. Ja. zegt men dan. wij hebben
deze mensen zelf hierheen gehaald
voor onze welvaart. Maar wat ver
staat men onder wij? Is dat de rege
ring, het bedrijfsleven of de gewone
burger? Inmiddels zijn er vooral ln de
grote steden al sinds geruime tijd
allerlei problemen ontstaan. Terecht
zeggen vele mensen dat het er alle
maal niet beter op wordt. We leven ln
een tolerante maatschappij waarin
alles kan en alles mag. maar het
wordt hoog tijd dat de overheid orde
op zaken gaat stellen en misstanden
gaat aanpakken, zodat ons land nog
een beetje leefbaar zal blijven.
Rotterdam A. Langerak
Vitamine A
In Trouw van 20 oktober stond, dat
naar de uitkomsten van een Engels
onderzoek mannen met een laag ge
halte aan Vitamine A ln het lichaam
een tweemaal zo grote kans op het
krijgen van kanker liepen als mannen
met een normaal gehalte aan Vitami
ne A. Dit berichtje verdient nadere
aandacht. En wel als late bevestiging
van wat de Nederlandse kankeron
derzoeker C. Moerman reeds ln 1940
ontdekte en 22 Jaar geleden al voor de
tweede keer ln zijn boek over het
kankerprobleem publiceerde. Daar
bij komt. dat hij dit langs een aan
merkelijk eleganter en Intelligenter
weg dan de Engelse onderzoekers
vond; en dat hij eveneens bewijs
van reflectief vermogen de uit
komst Inbouwde ln een even helder
als toetsbaar geformuleerde theorie
over het ontstaan van kanker. Wel
licht zou het Engelse onderzoek zijn
grootste vrucht dragen, als het zou
stimuleren tot een systematisch en
voldoende omvangrijke, proefonder
vindelijke toetsing van C. Moermans
kankertheorie?
Rotterdam A. D. van Genhoven
Overspel (5)
Het lijkt mij dat er sprake ls van een
groot misverstand omtrent de pause
lijke woorden met betrekking tot het
„met begeerde aanzien van ander
mans vrouw" en „ook wie zó naar zijn
eigen vrouw kijkt begaat overspel"
enz. In 1980 verscheen bij Ambo een
boekje „Aandenken" met daarin ge
dachten van prof. Buytendijk. In het
hoofdstukje „Begeren en beminnen".
pagina 60 lees ik: „Scheler leerde ons:
begeren is grijpen en vasthouden: be
minnen is vrijlaten en dus contem
platie en participatie. Wie deze gees
teshouding verliest, leeft in zonde
van ongeloof en blindheid voor het
waardevolle. Dat is een groot kwaad
als het een medemens betreft. Het
kan onherstelbaar zijn." Buytendijk
citeert hier Scheler. De tegenwoordi
ge paus heeft zich bijzonder in deze
Scheler verdiept. Zijn bedoeliitg
mijns Inziens is deze; een vrouw mag
niet gereduceerd worden tot lustob
ject. Wie die mogelijkheid ontkent,
moet eens wat werk lezen van Henry
Miller en de reacties daarop van Kate
Millett in Sex and power.
Nijmegen G. W. Pieterse
Gewetensbezwaren (8)
Met stomme verbazing heb ik de uit
lating van J. Mohr in uw blad van 23
oktober gelezen. Ik citeer: „Ik ben het
ermee eens dat het defensieapparaat
betrouwbaar moet zijn. Die mensen
zijn dat, ook onder oorlogsomstan
digheden. Ook als er kernwapens
worden gebruikt, zullen ze hun taak
uitvoeren Het enige is dat ze niet zelf
die knop in willen drukken." Vooral
deze laatste zin is voor mij onbegrij
pelijk en onverteerbaar. Alsof er enig
verschil is tussen het zelf drukken en
het mogelijk maken dat een ander dit
doet. Als Nederlands militair ben je
lid van de NAVO-strijdmacht. Of je
nu zelf de atoomtrekker hanteert of
Je collega, de verantwoordelijkheid
hiervoor is voor beiden gelijk. Dat
gold ook in '44-'45 met confentionele
wapenen, ongeacht op welke plaats
een militair zich bevond of in welke
functie. En het werd gedaan uit bitte
re noodzaak, doch met schroom, dus
niet uit een oogmerk van 'Befehl ist
Befehl', anders zouden er niet zovelen
zijn, die het hiermee nog steeds moei
lijk hebben. Ter wille van de duide
lijkheid wijs ik gaarne op het volledig
eens te zijn met een mondiaal streven
de atoomwapens te vernietigen.
DRIEBERGEN J. A. Imhoff
Onder redactie van
Heieen van Batenburg
Vragen uitsluitend In envelop en dus niet per briefkaart
sturen aan postbus 91463, 2509 EB Den Haag. Per vraag twee
postzegels van 60 cent bijvoegen. Beslist niet aan de buiten?
kant opplakken. Geheimhouding Is verzekerd.
ig: Ik wil u iets vragen over mijn
keus is het waar dat deze plant ln
winter een rustperiode nodig
ft? De plant bloeit toch ook ln de
iter wanneer hij ln de warme ka-
bUJft staan? Wanneer moet de
keus gesnoeid worden?
Het ls Jammer dat de
«te mensen hun hibiscus geen
periode meer geven, want deze
ut heeft wel degelijk zo'n periode
lig Het ls wel waar dat hij 's wln-
in de warme kamer blijft bloeien,
w na één of twee seizoenen is de
ot dan volkomen uitgeput. Ook
Kit door de warme overwintering
blad erg gevoelig voor insekten en
bt gauw onder de beestjes te zlt-
Wlllen we dus wel langer plezier
deze plant hebben, moet hij van-
oktober-november op een koele
•ts gezet worden (bij voorbeeld ln
I koele slaapkamer). Een tempera
lt van 12 tot 15 graden C. ls uitste
kend. In deze periode weinig water
geven, maar wel goed oppassen dat
de struik niet helemaal verdroogt.
Het ls niet erg als de plant dan wat
blad verliest. Het snoeien kan het
beste ln het voorjaar gebeuren, febru
ari-maart. De hibiscus wordt dan me
teen verpot en weer warmer gezet,
liefst ln de volle zon. Maar vooral niet
op de tocht.
Vraag: Wat ls de betekenis van de ln
het hugenotenkniis verwerkte sym
bolen?
Antwoord: Het hugenotenkruls stelt
voor: Het kruis onze enige hoop. De
acht punten van het kruis wijzen op
de acht christelijke deugden: leven
zonder boosheid, barmhartigheid, be
reidheid tot het lijden van vervolging,
liefde tot rechtvaardiging, verdriet
over de zonde, vreugde ln God. ge
rechtigheid en reinheid van hart.
Meer bijbels kan men denken aan
Galaten 5; 22, waar gesproken wordt
over de vruchten van de Geest. De
krans van het kruis wordt gezien als
vier lelies, die moeten uitdrukken de
trouw aan het gezag, maar bovenal
aan het kruis van Christus. De knop
jes aan de krans worden dan gezien
als vlammen om het werk van de
Heilige Geest uit te drukken. De duif
onderaan het kruis ls het teken van
de Heilige Geest, beloofd aan allen
die zich aan Jezus toevertrouwen,
hen de mond openend tot blij getui
genis. hun hart vormend tot de liefde.
Vraag: WIJ zijn ln het bezit van een
kleine viool. Aan de binnenkant van
de kast zit een papleren plaatje waar
op staat: An toni us Straduarlus Cre
mona Anno 1681. Kunt u ons ophel
dering geven wat betreft oorsprong
en eventuele waarde.
Antwoord: An toni Stradivari wordt
beschouwd als de grootste vloolbou
wer aller tijden. Hij werd geboren
tussen 1640 en 1650 en stierf ln 1737
HIJ werkte In Cremona, de naam die
op het plaatje ls vermeld. Een echte
Stradivari us-viool ls een grote zeld
zaamheld; er worden dan ook onge
looflijk hoge prijzen voor betaald
Maar niet Iedere viool waar de naam
van Stradivarius op staat, ls van deze
grote meester. Het aantal vervalsin
gen ls legio. Juist uit de periode 1670-
1690 (uw viool uit 1681 valt daaron
der) ls nauwelijks een echte Stradiva
rius over. Over de oorsprong en waar
de van uw Instrument valt dan ook
weinig te zeggen.
Vraag: Bestaat er een apparaat om
van oud papier briketten voor de
ópen haard te maken? En zo Ja, waar
kan lk dat krijgen?
Antwoord: Zo'n apparaat bestaat!
Het ls de Handy Paper Fire Machine,
verkrijgbaar ln de bouwmaterialen-
handel en open-haard-speciaalzaken
Eventueel rechtstreeks te bestellen
bij de fabrikant van dit machientje
De Vuurhaard bv. Piusstraat 42, 5038
WT Tilburg, tel. 013-320926. De prijs
is 100, Inclusief verzendkosten
110. U kunt het natuurlijk ook zelf
proberen volgens de ouderwetse met
hode: oud papier weken, tot ballen
knijpen en daama goed laten drogen
Vraag: Vijftien Jaar geleden, of lan
ger, stond er ln Trouw een feuilleton,
Mary Verghese. Het ging over een
arts ln India die leprapatiënten aan
hun vingers opereerde. Ik zou graag
dit boek nog eens willen lezen, maar
weet de naam van de auteur niet, en
lk ben er ook niet zeker van of de titel
juist ls. Ik kon het ln de bibliotheek
onder deze naam niet vinden. Weet u
de juiste titel en de naam van de
schrijver.
Antwoord: De tijd gaat toch minder
snel dan u denkt, want het ls niet
vijftien maar pas acht Jaar geleden
dat het feuilleton onder de titel Dok
ter Mary Verghese ln Trouw gepubli
ceerd werd. Het ls geen wonder dat u
het ln de bibliotheek niet terug kon
vinden, want het boek, dat ln 1969 bij
Boekencentrum verscheen, droeg als
titel Tien vingers. De schrijver ls D.
Clark Wilson. Het ls al geruime tijd
uitverkocht, maar het ls vast nog wel
ln de bibliotheek aanwezig.
Vraag: Hoe lang heeft men nog recht
op AOW-ultkering voor gehuwden
nadat de echtgenoot(e) ls overleden?
Antwoord: De weduwe of weduwnaar
ontvangt gedurende de maand van
overlijden van de partner en vijf
maanden daama nog de AOW-ultke
ring voor gehuwden.
Vraag: In een ring die lk onlangs
erfde zit een gouden dollar uit 1853.
Heeft dit geldstuk veel waarde?
Antwoord: In 1853 werden volgens de
muntcatalogus ln de Verenigde Sta
ten viermaal gouden dollars aange
maakt. De waarde van de munten
kan zeer sterk uiteenlopen, van 180
tot zelfs 1500 dollar toe.
Vraag: Wij hebben een schilderij ln
ons bezit, voorstellende de Nieuwe
Kerk aan het Spui ln Den Haag. De
schilder is Völlmer. Is er lets over hem
bekend?
Antwoord: Ja Frans Völlmer ls een
schilder die naam gemaakt heeft en
waarover lk u dus wel iets vertellen
kan. Dat ls lang niet altijd het geval.
Er zijn veel meer onbekende dan be
kende grootheden en het gebeurt dan
ook dikwijls dat er over leven en werk
van zo'n kunstenaar niets geschreven
is dat wil niet zeggen dat ze geen
mooie schilderijen gemaakt hebben
Völlmer was een Haagse schilder. HIJ
werd geboren ln die stad op 26 februa
ri 1913 en overleed te Wassenaar op 24
februari 1961. Hoewel hij woonde en
.werkte ln Den Haag, was hij veel op
reis. HIJ bezocht geen kunstacademie
maar vormde zichzelf. Hij schilderde
en tekende niet alleen, maar maakte
ook glas-ln-lood ramen. Bekend zijn
zijn muurschilderingen ln de land
bouwhogeschool te Wageningen
(plant- en dler-motieven). Völlmer
was lid van Pulchri Studio en van de
Haagse Kunstkring. In het Haags Ge
meentemuseum zijn verschillende
werken van hem te zien.
Vraag: Op de betonnen vloer van de
bijkeuken van onze woning die we
sinds kort betrokken hebben, zitten
een paar grote olievlekken. Hoe kun
nen we deze verwijderen?
Antwoord: Oude olievlekken die lang
op het beton op het beton hebben
Ingewerkt zijn moeilijk weg te krij
gen. Probeert u het eens zo: neem
eerst de vloer met een hete soda-
oplossing af. Bedek daama de olie
vlekken met een papje, gemaakt van
benzine en krijtwit. Na ongeveer vier
uur. wanneer het papje volkomen ls
opgedroogd, verwijdert u het papje.
Zijn de vlekken dan nog niet hele
maal verdwenen, dan deze behande
ling herhalen.
Vraag: Waar kómt toch de gewoonte
vandaan wanneer er iemand niest,
„gezondheid" te roepen?
Antwoord: Een aardige vraag. Zon
der erbij na te denken roepen we
(veelal in koor) „gezondheid" bij een
meestal volkomen onschuldige prik
keling van de slijmvliezen, zonder ons
af te vragen waar deze raadselachtige
gewoonte vandaan komt De ooreaak
gaat terug tot het bijgeloof ln de
tijden van voor onze Jaartelling. Toen
JUbfllu'to
en nog vele eeuwen nadien was
men ervan overtuigd dat iemand die
zijn mond opendeed bij het niezen,
grote kans liep via de mondopening
allerlei kwade geesten binnen te krij
gen. Vandaar dat iedereen die in de
buurt was meteen probeerde het
slachtoffer te helpen door een luide
wens voor diens gezondheid te laten
horen. Mogelijk dacht men ook dat
het forse geluid de boze geesten zo
zou laten schrikken dat ze op de
vlucht zouden slaan.
Vraag: Welke betekenis heeft de
naam Hendrik?
Antwoord: Hendrik ls een germaanse
mannennaam, waarvan het tweede
gedeelte is afgeleid van „rijk" in de
betekenis van machtig. Het eerste
hangt mogelijk samen met helm
woonplaats. De betekenis zou dus
zijn: machtig ln zijn woonplaats, ook
wel de opperste van het huls. De
naam ls door een groot aantal vorste
lijke personen gedragen.