et gildewezen bloeit weer op
HUIZEN
Theologiestudie mag
ruim acht jaar duren
G»
nostalgie hebben we geen behoefte
:DE GRAAF
Van der Schaar
wil praten met
Kamercommissie
Nierpatiënt kan
op bijdrage van
ziekenfonds rekenen
Waterstaat
kan sneller
files melden
Oss en omstreken
Oostenrijk
25 OKTOBER 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
9
Het gildewezen maakt een bloeiperiode door
Alleen al in de provincie Noord-Brabant zijn 182
gilden actief, wat betekent dat er zo n zevenduizend
mensen direct bij zijn betrokken. In het provinciehuis
in Den Bosch wordt vandaag voor het eerst in de
historie een „Hoofdliedendag'' gehouden, waar 350
leidinggevende figuren uit de gilden bijeen komen om
met elkaar van gedachten te wisselen over de
toekomst.'' Het komt er op aan de gildebroeders op
het hart te drukken dat ons iets geweldigs waarde
vols is toevertrouwd, een stuk cultuur. Dat mag niet
vervlakken tot een stukje nostalgie. Dan wordt het
een lege huls en daaraan hebben we geen behoef
te" aldus jonkheer ir. Leo van Nispen tot Sevenaer.
voorzitter van de Noordbrabantse Federatie van
Schuttersgilden
en rip,
*WI ad Lammer»
£2 P
r»i i i.
500
J|NG kOVEN-OISTERWIJK
*keiiji het woord gilden valt
Jen geneigd in de eerste
te denken aan de
uwse ambachtsvere-
waar de begrippen
enrw gezel en meester een
ne rol speelden. Welis-
■eden bij nationale ge-
lissen soms schutters-
en vendelzwaaiers aan,
1 gestoken in kleurige
Dat hun activiteiten
strekken dan feestelij-
jeurtenissen folkloris-
pluisteren is iets waar,
boven de grote rivie-
echts weinigen bij stil
:htsverenigingen zijn in de
sfrv^d verdwenen- niet de gilden.
5 uyJr.en zich in een grote belang-
verheugen. Onder gilden
worden verstaan de schut-
waarvan de basis in vele
teruggaat tot het eind van
ende eeuw. Op het ogenblik
die schuttersgilden vooral
in zuid-Nederland: Limburg,
rabant Zeeland en ook in
od. dat zestig gilden rijk is.
incie Utrecht heeft er nog
root Gaesbeecker Oilde in
it zich om toch maar ergens
te hebben, heeft aangeslo-
Noordbrabantse Federatie
tters gilden.
irabant telt momenteel 182
itie ljke schuttersgilden en staat
der e f provinciaal gezien aan de
iburg heeft er 170, in Zeeland
lechts enkele tientallen. Vroe-
ar dan moeten we wel een
uwen teruggaan, waren er al-
in Brabant ruim driehonderd
De laatste jaren zijn tal van
advkmde „slapende gilden" weer
qef 'en gekomen. Voorbeelden
jgt zijn de gilden in Oploo. Bla-
e,op zei. Erp, Schijndel en Veghel
eiding een gilde weer actief te
laten worden kan heel verschillend
zijn. Vaak is het een aangestoken
worden door andere gilden. Ook ar
chiefonderzoek leidt er herhaaldelijk
toe dat gegevens over oude gilden
tevoorschijn komen en daarmee gaat
men dan aan het werk.
Militaristisch
Wat zijn gilden eigenlijk? Buiten
staanders beweren wel dat het nogal
rechtse organisaties zijn, tamelijk mi
litaristisch. Het is een visitekaartje,
dat Jonkheer ir Leo van Nispen tot
Sevenaer, voorzitter van de Noord
brabantse Federatie van Schutters
gilden niet accepteert. Anders wordt
het als men de gilden als gezagsge
trouw wil bestempelen. Daarmee
heeft hij geen moeite, maar militaris
tisch zeker niet. Degenen die dat be
weren hebben volgens de jonkheer de
klok horen luiden, zonder te weten
waar de klepel hangt. Er wordt wel
geschoten door de schuttersgilden,
de naam zegt het trouwens al, met
kruisboog, handboog of geweer. Re
gelmatig worden er kampioenschap
pen gehouden. De winnaar daarvan
mag zich koning of zelfs keizer noe
men. Maar dierenvrienden kunnen
gerust zijn: er wordt nooit op levend
materiaal gemikt. Het is vogelschie
ten. wipschieten en ook wel vlak-
schieten op de roos, niet bedoeld om
te doden, maar om zoveel mogelijk
punten te verzamelen. Bij het vogel
schieten is een namaak vogel (meest
al van hout) die op een hoge paal. de
schutboom, staat opgesteld het doel
Het gaat alleen maar om de sport,
eigenlijk nog meer de gezelligheid
Het met elkaar bezig zijn als een
grote vriendenkring is in feite de ba
sis van al die gilden.
Fundament
De gilden zijn. hoewel velen dat den
ken. niet kerkelijk gebonden. „We
zijn geen vereniging van misdienaars.
Aan de pastoor hoeven we geen ver
antwoording af te leggen. Wel is de
godsdienst een wezenlijk kenmerk
van de gilden. Je zou het zelfs ons
fundament kunnen noemen", zegt Jo-
han Oomen. Dat blijkt ook duidelijk
uit de oude statuten (bij de gilden
kaarten genoemd) van veel plaatselij
ke schuttersgilden. Niet zelden kom
Oud en jong trekken in de schuttersgilden gezamenlijk op en geven
cultuurbezit.
zo vorm en inhoud aan een stuk
Itoio't: Haas-Joachim Schroten
Je daarin tegen dat ze zijn opgericht
„ter eeren Godts en zijne gebenedyde
moeder Maria". In Moergestel werd
voorgeschreven dat ..elke gildebroe-
der zal moeten zweren altijd rooms-
katholiek te blijven" en in Leender
dat „zij, die besmet zijn met de kette-
rie" geen gildebroeder mochten wor
den. Dat is sindsdien wel wat veran
derd maar in de statuten van de fede
ratie staat nog steeds dat de broeder
schap „van oudsher is gebaseerd op
de Heilige Schrift in verbondenheid
met de rooms-katholieke kerk."
In de praktijk komt het er ook op
neer dat de meeste gildebroeders
rooms-katholiek zijn. Tal van activi
teiten spelen zich af in de plaatselijke
parochiekerken en van de leden
wordt verwacht dat ze regelmatig de
kerk van binnen bekijken. Dat is een
van de ballotage-voorwaarden waar
aan nieuwe leden moeten voldoen.
„Maar dat doen we niet omdat we
geloven dat katholieken betere men
sen zijn", meent federatiepenning- LGdOFlStOD
meester Joep van Erve. HIJ komt er r
echter wel voor uit niet zo gelukkig te
zijn met het feit dat tegenwoordig
ook protestanten en zelfs buitenker
kelijken in de gilden kunnen worden
opgenomen. Het is een ontwikkeling
die niet is tegen te houden. Zo wordt,
naar Jonkheer Van Nispen tot Seve
naer vertelt, ook niet gekeken naar de
politieke achtergrond van de gilde
broeders. „We hebben leden uit het
CDA. maar net zo goed uit de PvdA,
WD en PPR."
„Veertig leden is voor een gilde het
maximum. Als een club groter wordt
kun je elkaar niet meer echt goed
leren kennen en dat is toch een van
de belangrijkste voorwaarden waar
aan een gilde moet voldoen. Je kunt
dan twee dingen doen: of een leden
stop invoeren en met wachtlijsten
gaan werken, wat hier en daar al
gebeurt, of een nieuw gilde oprichten.
Als er een slapend gilde is dat tot
leven kan worden gewekt is dat nog
wel te doen. Een heel nieuw gilde
oprichten is minder aantrekkelijk,
omdat je dan krijgt te maken met
eerste- en tweederangs gilden. De gil
den zijn ontstaan in de late middel
eeuwen als tegenhangers tegen de
macht van de adel en de geestelijk
heid. Dat historische verleden
spreekt de meeste gildebroeders
sterk aan. Dat heb ik zelf ook. Een
gilde is een soort ketting. Bij gildeac-
tiviteiten gaat het vaak door me
heen. Hier sta je nu. Eeuwen voor je
hebben mannen hetzelfde gedaan en
na mij zullen ze ook woer die gilden
vorm en inhoud geven. Op onze jaar
lijkse gildedag als de overleden broe
ders worden herdacht voel je je een
schakel in een groot geheel", neent
Johan Oomen.
Die band met het verleden kornt
ook sterk naar voren in het gildebezit
In Brabant naar verhouding vrij veel
bewaard gebleven aan gildezllver,
met name de schilden, die schutters-
koningen volgens oud gebruik aan
hun gilden schenken. Daar zijn
prachtige stukjes handwerk bij. Er
zijn ook tal van gilden die landerijen
bezitten. Dat houdt niet in dat gilde-
broeder zijn alleen iets is voor men
sen. die goed in hun slappe was zit
ten. De gilden vormen een gem£
leerd gezelschap. De jonkheer, de
baron en de fabrieksdirecteur gaan er
op voet van gelijkheid om met een
metselaar, een schilder en een land
bouwer.
Gilden zijn een mannenaangele-
genheid al geeft Jonkheer Van Nispen
toe dat gilden niets zouden zijn zon
der vrouwen op de achtergrond. Bij
feestelijke gelegenheden draven die
altijd op. Maar zij blijven op de twee
de rang zitten. Dat is de laatste tijd
een heet hangijzer Er gaan stemmen
op de vrouwen in gilden volledig gelij
ke rechten te geven als de mannen.
Dat zou inhouden dat ze ook aan
schietwedstrijden mee mogen doen.
„Raddraaiers", noemt Joep van Erve
degenen die dat willen. Jonkheer Van
De zilveren schilden van de
schutterskoningen, die bij fees
telijke gelegenheden tevoorschijn
komen, symboliseren de band
met het verleden.
Nispen is er ook geen voorstander
van al zal hij dat woord niet in de
mond nemen. De vrouw in de gilden
zal echter ongetwijfeld onderwerp
van discussie zijn op de „Hoofdlie
dendag". vandaag in Den Bosch. Zo n
driehonderdvijftig leidinggevende fi
guren uit de gilden komen op deze
eerste ..Hoofdliedendag" bijeen, in de
eerste plaats om de onderlinge band
te versterken. Nu de gilden weer zo
toenemen in aantal weten velen nau
welijks meer waar de ander mee bezig
is en hoe die denkt over actuele za
ken. Niet alleen over de plaats van
vrouw in de gilden, maar ook over de
„prijzenslag", waarmee de jacht op
prijzen bij de schutterswedstrijden
wordt bedoeld. Dat kan allemaal van
daag in Den Bosch uit de verf komen
„Het komt er op aan de gildebroeders
op het hart te drukken dat ons iets
geweldigs waardevols is toever
trouwd. een stuk cultuur Dat mag
niet vervlakken tot een stukje nostal
gie. Dan wordt het een lege huls en
daaraan hebben we geen behoefte",
aldus jonkheer Van Nispen.
Rollema. een zeventienjarige Havo leerlinge uit Hardenberg. kreeg
Tn op het Catshuis van premier Van Agt een fiets cadeau. Het was de
prijs in een door het over ontwikkelingslanden en ontwikkelingssa-
^^erking rapporterende tijdschrift Troef uitgeschreven wedstrijd. Op-
-0, 1 was kort en bondig een mening te geven over de manier waarop de
•art in de wereld eerlijker kan worden verdeeld en wat de Verenigde
hieraan doen. Gisteren was het de „Dag van de Verenigde Naties".
aar dat premier Van Agt zelf op kwam draven.
ADVERTENTIE
HANEKAMP ZWOLLE - TELEFOON 05200-35587
PIANO'S
VLEUGELS
ELEKTRONISCHE
ORGELS
Utiuwtraieetlt»
Bladmuziek
STEMMEN
ONDERHOUD
VERHUUR
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Studenten die
een kerkelijke opleiding vol
gen aan een bijzondere uni
versiteit (bij voorbeeld de VU)
mogen met ingang van vol
gend jaar maximaal acht jaar
en drie maanden over hun
studie doen. Dat blijkt uit de
laatste schriftelijke reactie
van minister Pais op vragen
uit de Tweede Kamer over
zijn wetsontwerp twee-fasen-
structuur voor het weten
schappelijk onderwijs.
De minister wil met deze maatregel
de theologiestudenten van bijzonde
re universiteiten dezelfde rechten ge
ven als hun collega's van openbare
universiteiten. Aan deze laatste in
stellingen komt straks namelijk een
eerste fase voor de studie godgeleerd
heid met een maximale inschrijvings
duur van zes jaar. Daarna is er de
aanvullende ambtsopleiding (maxi
maal twee jaar), die net als nu wordt
verzorgd door de verschillende
kerkgenootschappen.
Aan de bijzondere universiteiten be-
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG De ontslagen hartchi
rurg dr. P. J. van der Schaar heeft de
vaste Kamercommissie voor volksge
zondheid in een brief laten weten dat
hij wil worden gehoord in het conflict
over de Bredase hartkliniek De Klok-
kenberg. Hij geeft hiermee gehoor
aan de suggestie van het WD-Ka-
merlid Dees, die hem eerder had ge
vraagd voor deze commissie te ver
schijnen.
Dit naar aanleiding van een bezoek
dat zes Kamerleden in augustus
brachten aan het hartehirurgisch
centrum. De parlementariërs wilden
zich op de hoogte stellen van de pro
blemen in de hartkliniek. Op dat be
zoek is nogal wat kritiek geuit, omdat
de Kamerleden zich zich alleen maar
hadden laten voorlichten door de „te
genpartij" zoals directie, toezicht-
houdend team en cardiologen Hart
chirurg Van der Schaar kon daarbij
niet zelf zijn visie geven op het con
flict.
De opzet van de hoorzitting is vol
gens Van der Schaar, om de Kamerle
den duidelijk te maken, wat er nu
precies verloren is gegaan in de Klok-
kenberg.
staat dat onderscheid echter niet;
beide onderdelen zijn met elkaar ver
weven Aangezien de bijzondere uni
versiteiten vrij zijn in de inrichting
van hun faculteiten godgeleerdheid,
wil Pais in elk geval de inschrijvings
duur gelijk trekken met die van de
„openbare" theologie-studenten
Overigens wil hij de toekomstige uni
versitaire lerarenopleidingen in to
taal zeven tot acht maanden laten
duren. Dat wil zeggen: twee maanden
voor het doctoraal examen (in de
eerste fase) en de rest er na.
In de tweede fase wordt het accent
gelegd op praktische training in
school.
DEN HAAG (ANP) Nierpatiënen,
die aan thuis-dialyse (het doorspoe
len aan een kunstnier) doen. komen
voortaan in aanmerking voor een ver
goeding door het ziekenfonds van de
kosten, die een dergelijke behande
ling met zich meebrengt. Het gaat om
,de onkosten, die verbonden zijn aan
veranderingen in en aan de woning en
om bepaalde gebruikskosten.
De ziekenfondsraad heeft hiertoe be
sloten op voorstel van staatssecreta
ris Veder-Smit van Volksgezondheid
en van staatssecretaris De Graaf van
Sociale Zaken. De ziekenfondsraad
zal binnenkort de hoogte van de ver
goeding vaststellen.
MARKELO (ANP) Rijkswa
terstaat kan in het vervolg be
ter en sneller informatie over
files, ongelukken en dergelijke
doorgeven. Dat is mogelijk ge
worden doordat gistermiddag
in Markelo met enig vertoon
het landelijk mobilofoonnet
van de dienst in gebruik is ge
nomen
De landelijke mobilofoon zal
ook worden gebruikt bij dijk
bewaking en de bestrijding van
gladheid. Het grote net is tech
nisch mogelijk geworden door
gebruik te maken van verbin
dingen met diverse Wegen
wachtstations.
Vakantie in Noord-Brabant
Te koop in Deurne
STATIONSLAAN 3. Rustiek vrijstaand herenhuis, met zeer
veel leefruimte, garage, c.v. en 837 m1 grond. Ind.: o.a. hal.
werkkamer, kamer en suite, woonkeuken, bijkeuken, kelder;
1e verd.: opkamer. 5 slaapkamers, douche; 2e verd. vaste
trap. beplankte zolderruimte Zeer sfeervol in oude stijl ge
bouwd pand. Aanvaarding terstond, koopprijs 298.000 k.k.
Rene Clercx Makelaardij en Assurantiëen BV te Helmond.
04920-41688.
blommers grave bv fUJ
mateüaairdüj @.g). -
100 woningen (gratis foto-informatie)
Molenstraat 71 - Oss - Telefoon 04120-37222-37322
Limburg
VENLO
Voordat met de bouw is be
gonnen. is al meer dan de
helft van de luxe appartemen
ten aan de Maas verkocht De
luxe appartementen MAES-
HOVEN in Venlo, op fraaie
stand, vlakbij het Wilhelmina-
park krijgen dus bevoorrechte
kopers, want een „woon-
droom" aan de Maas is niet
voor iedereen weggelegd.
De koopprijzen zijn v.a.
f 232.000 v o.n. Informatie:
Makelaarskantoor Wolters.
Markt 24. Venlo. tel. 077-
15956 na kantooruren, tel.
077-96689
BUGGENUM (bij Roermond)
T.k. boederij met c.v.. i.z.g.st.
met tuin van 1500 m'. Inh. 3
slaapk., 2 woonk.. keuken,
kelder, gang. zolder. Gr.
bedrruimte, stallen, schuur,
zolder Vloeropp ±210 m'
Aanv. direkt. Prijs 250.000.
Te bevr Holstr. 6 Buggenum.
Tel. 04759-2098.
Te koop vrijstaand LAND
HUIS. GELEGEN IN MOOIE
RUSTIGE OMGEVING
Noord-Limburg. Ind. woon
kamer. 3 slaapkamers,
garage, grote tuin. Inf. 04782-
395.
Echt
vrijst. herenhuis
met gr. tuin. inh. 1100 m'.
Oppervl. 1525 mJ. Zeer ge
schikt voor woning en/of kan
toor Vraagpr. f 325.000 k.k.
Tel. 020-330060
Zeeland
Zoekt u een woning in Zee
land? Vraag onze gratis wo-
ninglijst. „VAN DER MAAS"
B V tel 01188-2349
Buitenland
Achenkrich am Achensee
Op nog geen 900 km. van hier. Zomer- en wintersportgebied
bij uitstek! 16 appartementen - nog 10 te koop. Prijzen vanaf
O. Sch. 1.065.000. Oplevering over 6 weken. Prijs vast tot 1
december 1980. Inkl. keuken, eethoek en stoffering, luxe
santor. g-oot talkon. T>
Gevaert makelaardij o.g.
Lid NBM, Stationsweg 10 ie Woerden tel. 03480-17200.
IN HET HART VAN HET PARADIJS
COTE D'AZUR
OP HET SCHITTERENDE 4-STERRENPARK
Holiday Green
in
Fréjus
kunnen wij voor u plaatsen luxueuze stacaravans, compleet
geïnstalleerd, voorzien van spoeltoilet. douche, koelkast,
warm en koud watervoorziening etc. Dit park biedt u alle
faciliteiten t.w. zwembad, winkelcentrum, tennisbanen, res
taurant. bar. discotheek'enz. Prijzen vanaf 26 750 inclusief
alle kosten, plus het eerste jaar grondhuur en het gebruik van
water en elektriciteit. Levering binnen dertig dagen na aan
koop. Goede mogelijkheden voor investeerders Bel of schri|f
voor informatie.
International Caravans
Beethovensingel 28. 1817 HK Alkmaar, 072-150025
T.k.a. in FLORIDA, Palm
Beach, aan de Atlantische
Oceaan: zeer riant apparte
ment met woonkam., 2 slaap-
kam„ den en 2 badkam. Tota
le oppervl ca. 168 m*. Koop
som 129.000 (evt. ge-
meub.). Inl. Vtsch van Zeg-
gelaar Int'l B.V., Makelaars
o.gte Bussum. Telef.
02159-33544. of Postbus
475
Te koop nw riante BUNGA
LOW in Luxemburg, Dahl bij
Wiltz Living met open haard.
5 si k.. 2 badk.. c.v garage
voor 2 auto's, tuin van 35 are.
Tel. 09-352-957279.
Nog enkele voll. inger. app -
ten in KNOKKE/HEIST Belg.
kust met overdekt zwemb.,
rest., dagwinkel, eig. strand
etc. etc. 99.330 all-in. Ook
periode-eigendom b.v. winter
5'/: mnd. voor 26 810 all-in
Vr. vrijbl dok. Van Rumpt
Real Estate Holland 073-
137825.
Zeer fraai in de Maasvallei
gelegen stenen bungalows op
eig. grond, nabij DINANT
Belg Ardennen, voll. inger.
v.a. 69.000 all-in Vr. vrijbl.
brochure Van Rumpt Real-
Estate Holland 073-137825.
Woonboten
T.k WOONARK met vaste
ligplaats. Omg. Nijmegen.
f 75.000. Tel 080-235989
WOONARK m.v. ligpl in
Vechtstreek: woonk.. keuken,
3 slp.k., toilet/douche, balkon,
c.v.. f 130.000 k.k Tel
02943-1769
T.k. WOONBOOT met ligpl
ong. 30 m', Tel. na 20 u. 020-
278459.
BEL VOOR
HET OPGEVEN VAN
EEN MINI-ADVERTENTIE
020-56262 62
OP WERKDAGEN VAN
8 30 TOT 21 30 UUR
UW MINI-ADVERTENTIE OP DEZE PAGINA
HEEFT EEN MOOIE KANS DOOR
1.2 MILJOEN MENSEN GELEZEN TE WORDEN
WANT ZOVEEL MENSEN WORDEN ER BEREIKT
DOOR HET PAROOL. TROUW EN DE VOLKSKRANT
