heran wil af van 4nerikaanse gijzelaars Russen worden afhankelijker jrkenning Poolse vakbonden lost problemen niet op Akkoord 'McBride' verwacht België heeft weer rooms-rode regering VS leveren China graan JJculaties over snelle vrijlating Poolse leider Kania overlegt met kardinaal Westen maakt Zimbabwe tot 'nieuw Angola' Veedieven slaan toe in Oeganda Namibië-gesprek opgeschort me, ijgt het j i nieui raat. d uim ,DAG 23 OKTOBER 1980 BUITENLAND TROUW/KWARTET Dorsey i lot jotAN Steeds meer vooraanstaande Iraanse leiders geven te kennen dat zij de 52 nteuijjnse gijzelaars zo langzamerhand Uever kwijt zijn dan rijk. Ze hopen dat de i»°8s! <lc Staten snel en positief zullen reageren op de voorwaarden voor hun vrijlating, n deden al geruchten de ronde dat die vrijlating wellicht maandag al haar beslag zou krijgen. ise parlement komt nadat eren een dergelijke vergade- gehouden nu zon- lc hee n om de definitieve voor aken r formuleren voor de vrijla- Ijke C de gijzelaars. Belangrijke >als sveinig fdzal teg« atlschi ilangrijk" en „wat Iran be- erd ilijkhi ktricil wi van meer n W premier Rajal, parlements- Rafsanjani. ayatollah hojatol eslam Montazeri de gijzellngsaffaire allen tost." de KV roorwaarden op basis waar- t de ve jzelaars kunnen worden vrlj- ?rkieziflJn; en in 1 eren i die i dj 8Chl van de bezittingen van lat he tappe ring van alle claims tegen jave door de VS van de daar genomen Iraanse bezit- merlkaanse belofte dat de niet met de binnenlandse enheden van Iran zullen be- rvaj Rajai ging gisteren zelfs zo dat hij gelooft dat de Staten bereid zijn aan "li'S voorwaarden voor de 'jfnp'rn van de gijzelaars tegemoet aads' 'n Diplomatieke kringen ln *houden op dit moment dan adem in. Een van de leden •lementscommissle die de isslng van aanstaande reidt, zei rekening te it de mogelijkheid dat de maandag al kunnen wor- laten. onmiddellijk na de 'van het parlement. Diplo- rden hierop nog wat .Ik ben bang dat de parle- dssie die zich met de gij- Ighoudt de zaak op het laat- ;nt weer ln de war zal stu- een van hen. „De commis- it namelijk niet uit politici, geestelijken die waarschijn- meer creativiteit kunnen op- dan het terugeisen van de en van de sjah." Wt g Ori projei 6 it Zo #lam Montazert- plaatsver- »id van de Iraanse defensie dat vooral een Amerlkaan- ich niet meer te mengen in landse aangelegenheden n groot belang is. Verder VS ervoor moeten zorgen •Arable, Jordanië en Egyp- aan Irak staken en zou- rikanen hun verkennings vliegtuigen uit Saoedl-Arabie moeten terughalen. Iraanse leiders ontkennen ten stellig ste dat het verlies vón hun belang stelling voor de gijzelaars verband houdt met de oorlog tegen Irak, maar dat dit verband bestaat ls bulten kijf. Premier Rajal merkte veelbeteke nend op dat Iran prijs zou stellen op WARSCHAU (Reuter) De Poolse partijleider Stanlslaw Kania heeft een onverwacht bezoek gebracht aan de hoogste leider van de roomse kerk in het land. kardinaal Wyszynski. Het bezoek wordt als tekenend gezien voor de gespannen sfeer aan de voor avond van de registratie van de vrije Poolse vakbeweging, die morgen een feit moet worden. In de tien Jaar van zijn regering heeft partijleider Glerek slechts drie maal een bezoek aan de kardinaal gebracht. De kardinaal heeft de leider van de onafhankelijke vakbond Lech Walesa ln het verleden enkele malen ontmoet en hem zijn steun betuigd met de idealen van de vrije vakorganisatie. Het heeft er veel van weg dat de kerk bezig is een bemiddelende rol te spe len tussen partij en vakbeweging. De vakbond weigert nog steeds een be paling ln haar statuten op te nemen waarin de hoogste leiding van de communistische partij expliciet wordt erkend, terwijl de partij die erkenning denkt nodig te hebben om de llberaliseringsmaatregelen tegen over de andere Oosteuropese landen te kunnen verkopen. Ondanks de steun die de kerk geeft aan de vrije vakbeweging, lijken de religieuze lei ders toch van plan een confrontatie tussen vakbond en partij te voorko men, waardoor de hervormingsmaat regelen wellicht weer geheel onge daan gemaakt zouden worden. Het gerechtshof van Warschau heeft gisteren nog geen uitspraak gedaan over de registratie van een onafhan kelijke boerenvakbond. Het hof meende dat er nog bepaalde lacunes zaten ln de stukken, zodat op zijn vroegst volgende week hierover een beslissing kan worden genomen. Ook deze boerenbond maakt deel uit van Solidariteit, de nieuwe vrije Poolse vakorganisatie. de levering door de. VS van reeds betaalde militaire onderdelen. Overi gens ls de Iraanse behoefte aan mate riële hulp niet de enige reden waarom de Iranlërs een punt achter de gijze ling willen zetten. Veel belangrijker is wellicht de oorlog tegen Irak ln fele de Interne functie van de gijzeling heeft overgenomen. De Iraanse lei ders geven toe dat het volk de gijze ling na een Jaar meer dan moe ls. Het enthousiasme van de anti-Ameri kaanse demonstratie van weleer is voorbij. De oorlog tegen Irak raakt de mensen veel duidelijker. Sterker nog, de oorlog ls het middel bij uitstek ter mobilisatie van de be volking en ter verlaging van de con sumptie. Bovendien kweekt de strijd een generatie martelaren die zich met de Islam ln het vaandel opofferen. „Legers zijn onbelangrijk", aldus ay atollah Behesjtl, „wat telt ls het volk. Miljoenen van onze mensen zijn be reid deel te nemen aan de strijd tegen de vijand. Dit ls het idee van het martelaarschap en geloof ln Allah." Daar komt bij dat de Amerikanen op dit moment Iran weer iets te bieden hebben. Een veroordeling van de Iraakse agressie ln Internationale or ganisaties dat ls Iets waar de Ame rikanen in dit stadium best bereid zijn. Maar men beseft wel dat de gijzelaars eerst weer thuis moeten zijn, voordat de VS weer vrienden zijn van de Iranlërs. DO (AFP. AP) ivond leek een ak in zicht over het rap- Bride, dat zich bezig met pers en ontwikke lden Westerse landen •uwen het rapport ten een aanval op de pers- id. maar de derde we- Jndt er een aandrang in renwichtiger berichtge- m Is e lftae bben ^len van ontwikkelingslanden de Unescovergadering in Bel li wil! m bijvoorbeeld meer steun te aan voorlichting door bevrij- wegingen als bijvoorbeeld de PLO zijn al aangenomen, fit. Ttfr verzet van de industrielan en de begroting. Deze kregen Is zin wat betreft het schrappen [delii voorstellen en een ver- httei van de internationale pers mappen en de „kolonialisti- v. Een westerse overheersing van de toenf*teoom in de wereld t. na Amerikaanse zegslieden adig 1 gezocht naar een compro- ngen a»ïn zowel de wens van de ^^reld voor een evenwichtiger tving, als de westerse els "ivrljheid tot hun recht ko- men. Overigens sluit dat niet uit dat bij de volgende Unesco-conferentle, over twee jaar de hele zaak weer aan de orde komt. Aan de secretaris van Unesco, de Senegalees M'Bow, is na melijk gevraagd verder te werken aan het opstellen van de „basisprincipes" voor een nieuwe „wereld informatie- en communicatie-orde". Ondergraving Verzet tegen de Unesco-begroting kwam vooral van de Verenigde Sta ten, Groot-Brittannië. West-Dults- land en ook Denemarken. Een Ameri kaanse woordvoerder sprak van een ondergraving van Unesco. Hoewel steun aan de „propaganda-machine van de Palestijnse bevrijdingsorgani satie PLO niet met zoveel woorden De Zuidkoreaanse president Tsjoen Doo Hwan en zijn vrouw brengen hun stem uit voor een nieuwe grondwet. Het parlement en de politieke partijen worden daarbij voorlopig verder buiten spel gezet. Studenten hebben opgeroepen het referendum te boycotten, maar volgens de regering ging meer dan negentig procent van de kiezers naar de stembus. Nog tijdens de stemming kwamen de kranten al met grote koppen dat de nieuwe grondwet door een overweldigende meerder heid was aangenomen. Permanent Met de strijd tegen Irak hebben de revolutionairen in Iran een goed mid del ln handen voor het idee van de permanente revolutie, dat zij sedert de val van de sjah steeds gekoesterd hebben. Voor die permanente revolu tie was het voortdurend creëren van revolutionaire situaties noodzakelijk. In dat kader speelde de gijzeling een rol een rol die nu uitgespeeld ls. Ook het bestaan van vele machtscen tra was daarbij van groot belang. Het was een soort recept voor de Iraanse revolutionaire geschiedenis. Doordat er een veelheid aan revolutionaire groeperingen ls, ls het voor buiten landse mogendheden heel moeilijk geworden greep te krijgen op Iran. De kwestie ls echter wel dat degenen die deze permanente revolutie creërden onder wie de studenten een belang rijke plaats innamen zich nooit duidelijk hebben uitgesproken over het type samenleving dat zij uiteinde lijk wensen. Ons commentaar staat op pagina 5. BRUSSEL (ANP, Reuter) België heeft weer een regering en Wlltrled Martens is opnieuw premier. Zij werd gisteren be ëdigd door koning Boudewljn. Het is de vierde regerlng- M ar tens ln twee jaar. De onderhandelaars van de vier par tijen. Nederlands- en Franstalige so cialisten en christen-democraten, zijn het eens geworden over de verdeling van de portefeuilles in de nieuwe re gering. Martens was woensdagoch tend bij de koning om daar voor het laatst verslag uit te brengen over zijn formatie-opdracht. Martens bood op 4 oktober het ontslag aan van zijn wordt genoemd, gaat het, aldus de zegsman, om „vernietiging" van een lid van Unesco, te weten Israël. Ande re netelige punten in de begroting van Unesco zijn de studies naar „ver antwoorde berichtgeving", „een in ternationale code voor journalisten" en bescherming van dat soort lieden. Voor westerse afgevaardigden opent dat de deur naar persbreidel De Westduitse regering heeft gisteren een verklaring uitgegeven waarin be grip wordt getoond voor de wens van de ontwikkelingslanden voor een gro tere greep op de internationale be richtgeving. Bonn is bereid de derde wereld te helpen bij de verbetering van de communicatie (radiozenders, drukpersen). Hoewel het niet met zo veel woorden ln de verklaring staat, menen waarnemers, dat West-Duits- land. evenals andere industrielanden, zo probeert de els van de derde we reld voor meer daadwerkelijke in vloed op krant, radio, televisie en andere communicatie-middelen te voorkomen. Volgens het Westduitse ministerie voor Internationale econo mische samenwerking (ontwikke lingssamenwerking) weerspiegelt het huidige systeem de tegenstelling tus sen industrie- en ontwiKkelingslan- den. Met name werd gewezen op het feit dat het merendeel van de journa listen dat over ontwikkelingslanden bericht zelf uit het Westen komt. LONDEN (AFP) Zimbabwe wordt een „nieuw Angola" een land dat zich richt op het Oostblok als westerse lan den zo terughoudend blijven met hulp en bedrijven zo af wachtend met investeringen. Die waarschuwing heeft de vroegere Britse ambassadeur ln Rhodesië (nu Zimbabwe) Lord Soames laten horen. In een toespraak voor de Kamer van Koophandel in Londen zei hij dat de Zimbabweaanse pre mier Robert Mugabe al veel aanzien geniet in het westen. „Maar," zei Soames, „het zou een tragedie zijn als Mugabe zijn koers zou moeten verleg gen wegens westers gebrek aan belangstelling." De premier heeft, aldus de ex-ambassa deur. een „moeilijke taak" van opbouw en verzoening. Volgens hem geeft Groot-Brittannië naar verhouding Zimbabwe veel ontwikkelingssteun, maar zijn de Britse ondernemers, ln tegenstelling tot hun collega's ln Frankrijk, Italië en West- Dultsland te afwachtend. Sleutelfiguren PEKING (Reuter, AP) China en de Verenigde Staten hebben een ak koord gesloten voor de levering van ten minste 24 miljoen ton Ameri kaans graan in de komende vier jaar. Het akkoord, dat ln Peking werd on dertekend. is een van de grootste uit de geschiedenis van de Amerikaanse graanhandel. In China wonen ook erg veel mensen. De Chinese autoriteiten hebben meer dan een miljard mon den te vullen. Voor de Amerikaanse president Car ter is het akkoord ook een aardige opsteker. De Amerikaanse boeren kunnen voorlopig weer even vooruit met hun werk, nu een belangrijk deel van de afzet voor de komende jaren is gegarandeerd. De zittende president hoopt dat de boeren uit dankbaar heid nu op hem zullen stemmen. Voor wat, hoort wat. Het akkoord maakt de Verenigde Staten tot de belangrijkste graanle- verancier van China. Andere impor teurs zijn Canadezen, Australiërs en Argentijnen. Er zit enige ironie in het feit dat het akkoord is ondertekend op de dag dat de Russische president en partijleider Brezjnew bekend maakte dat de Sowjet-Unie een slech te graanoogst heeft gehad. De Vere nigde Staten krompen na de inval in Afghanistan de graanleveranties aan de Russen sterk in tot ongenoegen van de Amerikaanse boeren overi gens. China heeft het graan hard nodig, omdat het accent in de landbouw daar de laatste tijd veel meer op groentes en op het houden van vee ligt, terwijl onder de regering van Mao de massale graanproduktie de voorrang had. MOSKOU (Reuter, AP) De twintig procent tegenvallende graanoogst in de Sowjet-Unie dit jaar zal niet zonder gevolgen blijven voor het binnen- en buitenlandse beleid. Deskundigen nemen aan de de Russische autoriteiten geconfronteerd zul len worden met grote problemen, met name wat betreft de voedselvoorziening. regering die toen bestond uit zes par tijen, namelijk Frans- en Nederlands talige christen-democraten, socialis ten én liberalen. Zondag 5 oktober verzocht koning Boudewijn Martens om een laatste poging te doen de breuk in het kabinet te lijmen. Dat mislukte. Daarna kreeg Martens van koning Boudewijn de opdracht een nieuwe regering te vormen. Onderhandelin gen tussen socialisten en christen democraten leidden vorige week don derdag tot een regeerakkoord en af gelopen zondag keurden de partij congressen van socialisten en chris ten-democraten, overigens zonder enige enthousiasme, dat akkoord goed. De nieuwe regering mist de tweeder de meerderheid voor voltooiing vai- de grondwetsvoorstellen voor meer onafhankelijkheid van Vlaanderen, Wallonië en Brussel. De sociale en economische maatregelen waarop het vorige kabinet door verzet van de liberalen viel hebben echter nu wel een kans van slagen. Deze voorsteilen behelzen vermindering van loonsver hoging en bezuiniging op sociale voorzieningen. De tegenvallende graanoogst maakt de Russen afhankelijker van graan- Import uit het Westen. De Amerika nen hebben de uitvoer van graan naar de Sowjet-Unie sedert de Inval ln Afghanistan aanzienlijk beperkt. Het ziet er nu naar uit dat het Krem lin er niet langer ln zal slagen de binnenlandse problemen te scheiden van de buitenlandse politiek. Het ls namelijk wel aan te nemen dat het Westen op een of andere manier poli tieke concessies wil ln ruil voor de levering van graan. De Russische graantekorten komen ook wat de verhoudingen binnen Oost-Europa betreft op een verkeerd moment. In Polen neemt de aan drang voor een hoger consumptieni veau en meer vrijheden aanzienlijk toe, terwijl ook elders in Oost-Europa incidentele tekenen van ontevreden heid te bespeuren zijn. Dit betekent dat Moskou niet bij de buurlanden kan aankloppen voor aanvullende voedselleveranties om de eigen tekor ten op te vangen. Defensie De tegenvallende economische groei heeft overigens ook voor andere be grotingen consequenties. De uitga ven voor defensie zijn 0,3 procent naar beneden gegaan. Deskundigen zetten overigens bij dit cijfer wel een vraagteken omdat op de Russische defensiebegroting veel minder zaken worden opgevoerd dan op vergelijk bare begrotingen ln het Westen. Voor het totaal van de Russische defensie uitgaven houden Amerikaanse mili taire en financiële deskundigen voor het jaar 1979 vast aan een bedrag van 330 miljard gulden, terwijl de Ameri kaanse defensieuitgaven voor 1981 op dit moment begroot worden op 307 miljard gulden. Ook de Russische oliewinning lijkt de economische terugslag niet op te kunnen vangen. Baibakow, voorzitter van de staatsplanningscommissie, deelde gisteren mee dat de produktie van ruwe olie volgend Jaar omhoog gaat naar 610 miljoen ton, terwijl de verwachting voor dit jaar 606 miljoen ton was. Westelijke deskundigen con cluderen dat het met de enorme uit breiding van de Russische oliewin ning gedaan ls. Alleen de produktie van aardgas, in toenemende mate af komstig uit West-Siberië lijkt nog over wat groeikansen te beschikken. De Russen zijn van plan een deel van dit aardgas naar het Westen te expor teren. Het ter beschikking stellen van vlees en melk aan de bevolking van de steden werd eergisteren door presi dent Breznjew genoemd als een van de voornaamste prioriteiten van het Russische economische beleid, in zijn toespraak tot het centrale comité van de partij. Daarvoor is het wel nodig de economische planningsmechanis men aan te passen aan de eisen des tljds, zo voegde hij daaraan toe. De gisteren bekend geworden cijfers to nen echter wel duidelijk aan dat er op korte termijn weinig perspectief is op een grotere materiële welvaart voor de gemiddelde Rus. KAMPALA (AP. AFP) Het gaat steeds beroerder in Oeganda, vooral in de noordoostelijke provincie Kara- moja, waar hongersnood heerst. Dat heeft het kinderfonds van de Verenig de Naties, Unicef, laten weten bij monde van de nieuwe Afrika-direc- teur Karl Eric Knutsson. De eerstvol gende oogst in Oeganda is niet eerder dan'augustus volgend jaar. Het optreden van veedieven leidt vol gens Knutsson tot anarchie en be lemmert de hulpverlening. Hoofdoor zaak van het voedseltekort is volgens hem niet de droogte, maar de chaos en bandeloosheid in het land. Een groot deel van het vee is gestolen, waardoor de bevolking verstoken is van het traditionele voedsel als melk en vlees. Knutsson zei dat de dieven beschikken over moderne wapens, waartegen de bewoners met hun spe ren niets kunnen inbrengen. Zeker 200.000 mensen, aldus Knuts son, zullen het komende jaar afhan kelijk blijven van voedselhulp. Hij hekelde westerse landen die overtolli ge goederen slijten aan Oeganda, waardoor het door droogte en hon gersnood geteisterde Karamoja nu opgescheept zit met zoute vis en be dorven erwten. Sleutelfiguren in het nieuwe kabinet zijn Charles-Ferdinand Nothomb, een Franstalige christen-democraat die de functie van minister van bui tenlandse zaken behoudt. Willy Claes, de Nederlandstalige socialist die opnieuw zal optreden als mipister van economische zaken, Luc Dhoore, een Nederlandstalige christen-demo craat die in het nieuwe kabinet minis ter van sociale zaken blijft, Mark Eys- kens. Nederlandstalige christen-de mocraat (zoon van de bekende Gas ton Eyskens, die verscheidene Belgi sche kabinetten leidde) die nu gepro moveerd is van minister van ontwik kelingssamenwerking tot minister van financiën, en Roger de Wulf (ar beid). PRETORIA (AP, Reuter) De be sprekingen tussen Zuid-Afrika en de Verenigde Naties over Namibië (Zuid- west-Afrika) zijn opgeschort Beide partijen willen intern overleg. Nami bië wordt door Zuid-Afrika bestuurd, in weerwil van het beëindigen van het maandaat over het gebied door de Verenigde Naties. De leider van de VN-delegatie, Brian Urquhart, verga derde gistermorgen met de Zuidafri- kaanse minister van buitenlandse za ken „Pik" Botha. Vervolgens liet een zegsman van het ministerie weten, dat het overleg woensdag niet door zou gaan. „Omdat iedereen genoeg heeft om op te kauwen," verduidelijk te Urquhart later. Struikelblok blijft het instellen van een gedemilitariseerde zone aan weerszijden van de grens tussen Na mibië en Angola. Zuid-Afrika wil op die manier aanvallen van guerrilla strijders voorkomen. Eerder deze week voerden Zuidafrikaanse militai ren acties uit tegen guerrillabases, waarbij zeker 28 mensen werden ge dood. Joodse leiders in Zuid-Afrika hebben gevraagd om een onderzoek naar een „nazi-feest" op de universiteit van Pretoria, compleet met hakenkruisen en het brengen van de Hitlergroet. In een café was het al „betreurenswaar dig" geweest, aldus de Joodse voor mannen, maar het feit dat het feest plaats kon vinden op de universiteit is een grof schandaal. Volgens de studenten gaat het allemaal om een „grap". ---- - II 1 - II UNI III! III ■■■■■Mil. Il.l II- I—III—II mam den Boef NSK In het hoofdkwartier van Lech Walesa in deze Noordelijke stad waar kort geleden nog geschiedenis werd gemaakt, verwacht [dat morgen de nieuwe onafhankelijke vakbond „Solidariteit" tel zal worden erkend. Izo ls maar niets ls op het ogenblik Tb Polen kan er een eind komen aan pkerheid die nu al bijna twee maan- Wammend werkt op de bedrijvigheid Fel geheel Polen. Het uitblijven van l|e erkenning van de onafhankelijke j>nd van Walesa werd in arbeiderskrin- ïer en meer uitgelegd als een poging H autoriteiten om het op 31 augustus akkoord op de lange baan te Whtshof in Warschau was aangewe- B te toetsen of de nieuwe vakbonden "7 aan de wettelijke bepalingen die Zwaarden voor oprichting worden terd. Een aantal bonden had al enige «Men toestemming gekregen om hun ""iheden officieel te beginnen. De ing van Walesa bleek echter op intal punten niet aan de gestelde |te voldoen Jrijkste bezwaren van de recht varen van zuiver politieke aard en zij het regeringsapparaat, het management van de bedrijven of economische organisa ties, niet tegelijkertijd een leidende functie in de vakbond kunnen bèkleden. De betrok kene moet dan een keus maken. Volgens genoemde rechter is dit een ondemocrati sche bepaling, omdat de leden van de vak bonden gelijke rechten dienen te hebben. werden verwoord door rechter Kosclelnlak, die volgens een woordvoerder van Solidari teit, het bestuurslid Florian Wisnlewski, verklaarde zijn persoonlijke mening als ju rist te hebben gegeven en niet de officiële opvatting van het college waarvan hij deel uitmaakt. De rechter maakte de vertegenwoordigers van Solidariteit duidelijk dat hun organisa tie slechts voor erkenning in aanmerking zou komen als de statuten op enkele punten gewijzigd zouden worden. Zo moest de be lofte worden opgenomen dat de bond bin nen het kader van de grondwet zal optre den, de leidende rol van de Poolse commu nistische partij zal aanvaarden, de socialis tische maatschappij vorm zal accepteren en de bondgenootschappen van Polen zal res pecteren. Een ander bezwaar geldt de bepaling in de statuten van de bond dat personen die al een leidende functie bekleden in de partij, Weigering Walesa en de zijnen hebben geweigerd de statuten op deze en enkele minder belang rijke technische punten te wijzigen. Wat het eerste politieke punt betreft gaat de vakbond er van uit dat deze toezeggingen al zijn gedaan in het akkoord van Gdansk, dat door Walesa en vice-premier Jagielski werd getekend. Bovendien heeft de bond ver klaard geen politieke acitiviteiten te zullen bedrijven. De conclusie van de vakbondslelding is dan ook dat uit de al gedane toezeggingen dui delijk blijkt dat de grondwettelijke bepalin gen nageleefd zullen worden. Men acht dit uitgangspunt zo vanzelfsprekend dat het overbodig wordt geacht om het met zo veel woorden ook nog eens in de statuten op te nemen. In de weigering van de vakbond is geen verandering gekomen. Ook ten aanzien van het onverenigbaar zijn van twee of meer leidende functies wilde de vakbond zijn statuten niet wijzigen. Zij wijst er ln dit verband op dat ook in de communistische partij en in de regering naar een scheiding van functies wordt ge streefd in het kader van een democratise ringsproces. Het zou zinloos zijn de vak bond iets op te leggen dat in partij en regering als ongewenst wordt beschouwd. Het meningsverschil over de geldigheid van de statuten heeft intussen de autoriteiten in staat gesteld de ontwikkeling in Polen gade te slaan met betrekking tot de toeloop van de oude naar de nieuwe vakbeweging. Vol gens de vakbondswoordvoerder in Gdansk zijn thans negen van de twaalf miljoen arbeiders op een bevolking van 34 mil joen zielen lid van de nieuwe vakbonden geworden. Het is onmogelijk om na te gaan of het inderdaad om negen miljoen mensen gaat. De autoriteiten moeten echter de overtui ging hebben dat de nieuwe vakbeweging het vertrouwen van de bevolking heeft. De staking van vrijdag 3 oktober die als waar schuwing was bedoeld, heeft blijkbaar op de leiding van de communistische partij grote indruk gemaakt. Om een oplossing mogelijk te maken heb ben de vertegenwoordigers van Solidariteit aangeboden aan de ongewijzigde statuten een aanhangsel toe te voegen waarin op sommige punten wordt tegemoet gekomen aan de door de rechter gemaakt opmerkin gen. Als de rechtbank daarmee akkoord gaat staat niets meer de officiële erkenning van de vakbond in de weg. Nog problemen Officiële erkenning betekent echter nog. niet dat alle moeilijkheden uit de weg zijn geruimd. Van de 21 punten van het akkoord van Gdansk zijn er verschillende nog niet verwezenlijkt, onder meer betreffende de censuur. Een belangrijk punt voor de nieu we vakbeweging is ook dat zij toegang krijgt tot de massamedia, niet alleen de dag- en weekbladen, maar ook radio en televisie. Tot dusver werd Solidariteit deze mogelijk heid onthouden met het formeel argument dat zij nog niet als rechtspersoon was er kend. Machines om eigen drukwerk te ver vaardigen, afkomstig van de internationale vakbeweging in Brussel, blijven om dezelf de reden bij de douane in Warschau staan, aldus de vakbondswoordvoerder. Is de bond officieel erkend dan kan dit motief niet meer worden gebruikt. Het ls echter de vraag of en wanneer de vakbeweging van Walesa toegang tot de massamedia zal krijgen als zij eenmaal offi cieel ls erkend. In het bijzonder op het gebied van radio en televisie zullen moge lijk grote problemen ontstaan. De autoritei ten die de beslissingen moeten nemen, zien zich voor een volkomen nieuw verschijnsel geplaatst. Men is bovendien niet gewend om persoonlijke verantwoordelijkheid te dragen en ook in de partij die bij wijze van spreken met zichzelf overhoop ligt schuift men het probleem voor zich uit. Ook moet worden afgewacht of de arbeiders weer normaal aan het werk gaan als de vakbond van Walesa officieel is erkend. De mogelijkheid bestaat dat zij een belangrijk deel van hun werktijd met praten blijven doorbrengen totdat alle beloften zijn waar gemaakt en de leiding van de bedrijven door mensen wordt overgenomen die bre ken met de oude methoden die Polen econo misch in het moeras hebben geholpen. Dat de problemen alleen nog maar groter worden als er niet harder wordt gewerkt, wordt blijkbaar op de koop toegenomen. Men zegt het been stijf te zullen houden tot het akkoord van Gdansk volledig ls uitge voerd. En dat kan ook als de vakbond van Walesa is erkend wel eens heel lang gaan duren, misschien langer dan goed is voor de toekomst van Polen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 7