Apparaat verdraagt geen bezwaarden
Jubileum met een schaduwplekje
Basisbeweging steunt
hervormd „neen"
tegen kernwapens
Rijkdom verliest
zijn oude glans
BijEEN
n.-K
iËkitX
Trouw
GSA vijfentwintig jaar
Conferenties
'Excuus van
paus idiote eis'
Zelfs paus'
eigen parochie
voor pil
VANDA
VOORBUGANq
Raad van kerken
zorg voor toelatil
Turkse christene
Vossejacht met
27MC verboden
DONDERDAG 23 OKTOBER 1980
TROUW/KWARTET
Wie weet wat de GSA is? De
gereformeerde raad voor sa
menlevingsaangelegenheden
GSA is niet wat je noemt een
van de meest in het oog sprin
gende clubs binnen de gere
formeerde kerken. En toch
bestaat deze stichting bin
nenkort vijfentwintig jaar.
Reden voor een gesprek met
de directeur, drs. G. J. Hazen-
kamp.
Hij vertelt dat de gereformeerden in
1955 een eigen organisatie vormden
voor de opbouw van maatschappelijk
werk en gezinsverzorging, die je toen
lp heel wat plaatsen had in ons land
Irt veel kerkbodes van die dagen
stond onder het adres van de wljkpre-
dikanten waar Je de maatschappelijk
werkster kon vinden. Bij zo Iemand
kon Je terecht als Je huwelijk niet
goed zat. als je moeilijkheden had
met het werk of wanneer er ander
leed om de hoek kwam kijken
Zulke gereformeerde maatschappe
lijk werksters (er waren in het begin
nog niet zoveel werkers) waren niet in
alle plaatsen en een van de eerste
opdrachten van de voorloper van de
GSA was om overal waar dat kon
gereformeerd maatschappelijk werk
tot openbaring te doen komen. Op
een goed moment waren er ongeveer
7.000 werkkrachten In touw. Je kan
door Aldert Schipper
dus niet zeggen dat het gereformeerd
maatschappelijk werk te verwaarlo
zen was
Ontzuiling
In de jaren zestig kwam daar de klad
in. De ontzuiling maakte dat de men
sen niet meer goed inzagen dat je
voor elk soort geloof ook weer een
reeks van verenigingen en clubs van
die signatuur moest hebben. In het
gereformeerde maatschappelijk werk
kwamen steeds meer mensen te wer
ken die niet (meer) gereformeerd wa
ren. Bovendien wilde de overheid dat
er grotere bureaus kwamen, omdat
een maatschappelijk werker in zijn
eentje het vaak te moeilijk heeft. Dat
leidde er toe dat „Den Haag" er
steeds meer op aan ging dringen gro
tere instellingen te vormen die alge
mener van opzet waren. Uit die dagen
dateert de term „gevulde algemeen
heid". Dat betekent dat mensen van
verschillende levensovertuiging toch
gewoon samenwerken en daarbij hun
overtuiging niet bij de deur aan de
kapstok hangen. De nieuwe bureaus
werden niet neutraal; iemand die
graag door een gereformeerd mens
geholpen wilde worden kreeg contact
met een gereformeerde maatschap
pelijk werker, wanneer die voorhan
den was.
Voor de gereformeerden, die plaatse
lijk druk waren In het besturen van
het maatschappelijk werk was het
niet een leuke tijd. Veel van deze
mensen raakten hun o zo zinvolle
vrije tijdsbesteding kwijt, omdat
de nieuwe algemene bureaus in
plaats van de 36 of 48 leden van de
drie of vier vroegere besturen er maar
twaalf nodig hadden voor het nieuwe
algemene bureau.
Andere functie
De OSA heeft zich In de eerste tijd,
gedurende de nieuwe opzet van het
maatschappelijk werk nog bezigge
houden met de plaatselijke begelei
ding, maar na 1973 viel deze functie
voor de GSA weg. Minister Marga
Klompé had bedacht dat organisa
ties zoals de OSA twee functies had
den in het maatschappelijk leven:
hun eerste functie was dat zij zorgden
voor het doeLmatlg draaien van het
maatschappelijk werk en de gezins
verzorging en hun tweede functie was
dat zij hun eigen mensen (in het geval
van de G8A: de gereformeerde men
sen) probeerden aan te zetten tot
allerlei werkzaamheden voor het wel
zijn in de maatschappij, zoals Amnes
ty, IKV. emancipatie, energiegroe
pen. kruisverenigingen en clubwerk.
Dat laatste noemde minister Klompé
„F-2-werk" en zij wilde dat de OSA en
de collega's van de GSA in de andere
zullen zich op dat F-2-werk zouden
toeleggen.
Sinds kort wordt het F-2-werk „maat
schappelijk actlverlngswerk" ge
noemd. want de Haagse begrippen-
machine staat niet stil. Drs. Hazen-
kamp is socioloog. Hij vindt niet dat
gereformeerden zich erg Inzetten
voor werk bulten de kerk. Hij vertelt
dat een oppervlakkige berekening
een^paar jaar geleden uitwees dat
maar vijf percent van de kerkleden
lets in de samenleving doen bulten
hun gewone werk. De G8A heeft op
dit punt dus nog enig maatschappe
lijk actlveringserk voor de boeg. Zij
heeft daarvoor ln de provincies en
grote steden gereformeerde consulen
ten. die hun kerkleden stimuleren om
wat aan te pakken.
De OSA probeert gereformeerden op
landelijk niveau ln welzijnswerk aan
de slag te krijgen. De mensen van het
bureau van Hazenkamp zijn namens
de gereformeerde kerken onder meer
als medebestuurders ln het Landelijk
Centrum voor huwelijkscontacten.
Dat ls een van de betrouwbare huwe
lijksbureaus ln ons land. In 1969 kwa
men de humanisten, de rooms-katho-
lieke, de hervormde en de gerefor
meerde bureautjes bij elkaar om een
groot huwelijksbureau op te zetten.
dat sindsdien duizenden mensen ge
holpen heeft aan een huwelijks
partner.
Sinds een maand bemiddelt dit bu
reau ook voor mensen die (nog) niet
mikken op een officieel huwelijk,
maar die van plan zijn voorlopig
„zonder boterbriefje" te gaan samen
wonen. Of de gereformeerde synode
daarmee kan instemmen moet nog
blijken.
Het jubileum van de 08A, dat dit
weekeinde wordt gevierd, wordt
enigszins overschaduwd door het be
sluit van de christelijke gereformeer
de synode om niet langer er aan mee
te doen. De christelijke gereformeer
den hebben sinds het begin van de
jaren zestig meegewerkt, maar haken
nu af omdat zij vinden dat de gerefor
meerde eigenheid in het gedrang
kwam door de samenwerking met
mensen uit andere kring
De christelijke gereformeerden heb
ben geen ongelijk. De gewone gere
formeerden zijn meer dan de christe
lijke gereformeerden een stuk van de
Nederlandse samenleving anno 1980
geworden. Zij hebben dezelfde pro
blemen en komen niet in actie als
gereformeerden maar als alleen
staande. als werkloze, als oudere, als
buurt- of wijkbewoners.
Wie wat meer over de GSA wil we
ten kan terecht bij de jabileumpubli-
eatle. Dese kan besteld worden door
overschrijven van 13,- op giroreke
ning 646902 van de GSA te Leusden.
Van een onzer redacteuren
AMSTERDAM De Basisbe
weging van Kritische Groe
pen en Gemeenten in Neder
land ondersteunt het nu ter
discussie liggende kernwa
penrapport van de Hervorm
de synode. De Basisgeweging
roept de synode op dit rap
port te aanvaarden.
De basisbeweging wil de strijd tegen
het bezit, de modernisering en het
gebruik van kernwapens maken tot
prioriteit voor de komende Jaren. In
haar brief zegt de Basisbeweging:
Evenals de Synode hopen wij, dat het
„neen" tegen de kernwapens zó effec
tief kan worden, dat het niet ver
smald wordt tot een vrome wens
waarvan-men al blij ls dat ze ls uitge
sproken en dat het niet (opnieuw)
misbruikt zal worden. Omdat de tijd
dringt en de dreiging met kernwa
pens over de hele wereld ln een kri
tiek stadium is gekomen, zullen wij
Het recht der armen, chr. geref.
ambtsdragersconferentie met minis
ter De Koning (ontwikkelingssamen
werking), zaterdag 1 november 10.30
uur. Ichthuskerk. Grote Haag 54.
Amersfoort. Inl. tel. 05910-26613.
Ethiek en politiek. 31 oktober 1
november, Kontakt der Kontinenten.
Soesterberg. Inf. en opg. Kerk en Vre
de. tel 033-10445
verder moeten komen dan de oproep
tot alle christenen om het gebruiken
van en het dreigen met kernwapens
te weigeren
De Basisbeweging wijst de hervorm
de synode op de mogelijkheid het
..neen" effectvoller te maken door
bundeling van krachten met mede
standers ln binnen- en buitenland. De
hervormde kerk zou bijvoorbeeld zus
terkerken in Nederland. Oost-Europa
en in de derde wereld kunnen uitnodi
gen een afwijzing van de kernwapens
uit te spreken
ADVERTENTIE
In BijEEN ontmoet je n
gem—nee hoppen en volken n overal
waarin oppenomen: De Rotter
dammer. met Dordta Dagblad.
Nieuwe Haegee Courent met
Nieuwe Leidee Courent
Uttgeve: Trouw/Kwertet BV
Hoofdredacteur Jenze Tamminga
HOOFDKANTOOR
Postbus 859
1000 AW Amsterdam
Wibautstraat 131 Amsterdam
tel 020-5629444
telex 13006
Postgiro 66 00 00
Bar* Ned Credietbank
Rekemngnr 2300 12574
Gemeentegiro Amsterdam
X11000
REGIO ROTTERDAM/DORORECMT
Postbus 948
3000 AX Rotterdam
tel 010-115588 (abonnementen
en bezorging)
tel 010-115588 (redactie)
ie' 115700 (uitsluitend voor
advertenties)
West blaat» 4
Rotterdam
REGIO DEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101
2501 CC Den Haag
tel 070-469445
(abonnementen en bezorging)
tel 070-469445 (redaclie)
tel 070-468864 (uitsluitend voor
advertenties)
Parkstraat 22 Den Haag
REGIO NOORD/OOST-NEOERLAND
(abonnementen en bezorging
Postbus 3
8000 AA ZwoOe
tel 05200-17030
Melkmarkt 56 Zwolle
Abonnementsprijzen
Per maand 16,98
Per kwartaal 50.95
Per half jaar 101,90
Per jaar 201.60
Advertentietarieven op
aanvraag
Telefonische abonnementenop
drachten (zie adressen boven)
Opgave familieberichten 9-19 30
van maandag t/m vri|dag. Op
zondag van 18-20 uur teief. 020-
5622797
Opgave mmi-advertenties fel
020-5626262 of schrifteli|k aan
Mmi-Adv afdeling, postbus 433
1000 AK AMSTERDAM
Adreswijzigingen uilslurtend
schrifteli|k aan enze Amsterdam
se adressen
Maandblad BijEEN. geill nwgazina 48
pag. vol foto's in zwart wit an kleur. In
het oktobernummer Arme boeren
•n de verkiezingen m arrtwkhehnge
Land Portugal Reportage uit Zuid
Korea: opnieuw dik entuur De pil
brengt geen rechtvaardigheid in de
Derde Wereld (vragen bij de bieechop-
peneynode) Suriname: nog steeds
onze neokolonie De wrede staats
greep in Bolivia Straks spreekt hetf
Noord-Amerika Spaans
Zend u mij gratis proefnummer BijEEN
Opsturen naar BijEEN. Antwoordnr. 15.
5750 VB DEURNE. Postzegel met nodg.
Julio de Santa Ana.
Het is niet zo lang geleden en het
geldt misschien nog wel hier en
daar dat rijkdom beleefd wordt
als een teken dat Je bijzonder ge
zegend wordt. Dat geldt tenmin
ste voor degene die rijk ls. De
arme ervaart zijn armoede dan als
een soort straf. Wie gezegend
wordt is „beter" en wie gestraft
wordt moet dus wel „slechter"
zijn. Dit gevoelen leidde er toe dat
mensen heel argeloos met de ui
terlijke tekenen van hun rijkdom
te koop liepen. Dan kon je in een
oogopslag zien hoe rechtschapen
zij waren.
Deze argeloosheid ls bezig te ver
dwijnen. Het rijk-zijn raakt zijn
glans kwijt. Dat kun je vaststellen
door gewoon op straat te kijken.
Maar ook ln de kerk ls dat zicht
baar. Het ls daar vooral hoorbaar,
onder meer aan de theologische
discussie die er ln de jaren tachtig
wordt gevoerd. Armoede ls een
schandaal, kun je tegenwoordig
horen en dat is tenminste andere
taal. De discussie ls sterk bevor
derd door de oecumenische bewe
ging. In Oeneve, in het hoofdkwar
tier van de wereldraadvan kerken
zetelt een wijsgeer. Julio de Santa
Ana. die directeur ls van de com
missie van de kerken ter bevorde
ring van hun deelneming aan het
ontwikkelingswerk (CCPD). De
Santa Ana heeft in enkele boeken
uiteengezet welke plaats de kerk
hoort te hebben wanneer zij oog ln
oog komt te staan met de arme. Er
ls heel wat heen en weer gepraat
over de vraag of de kerk er ls voor
de arme, of dat de kerk misschien
van de arme of ln solidariteit met
de arme moet bestaan
Wending
Tenslotte heeft dat geleid tot een
document getiteld „Op weg naar
een kerk die solidair is met de
armen". Dat stuk ls door de leden
van het centrale bestuurscomlté
van de wereldraad in augustus
„ter overweging" aangenomen.
Dat betekent dat de leden-kerken
van de wereldraad nu ln de gele
genheid zijn om er eens goed over
na te denken. Het laatste nummer
van Wending kan ons daar goed
bij helpen. Het bevat een samen
vatting van het document, een ge
sprek met De 8anta Ana en enkele
kritische noties. De redactie van
Wending heeft een poging gedaan
om ook de armen zelf aan het
woord te laten komen. Onder
meer in een korte schets van de
Indonesische schrijver Pramoe-
dya Ananta Toer
Dit bijzondere nummer van Wen
ding kan besteld worden bij Boe
kencentrum, Postbus 84176, 2508
AD Den Haag. De prijs is ƒ6,80
(incl. verzendkosten). Overmaken
op giro 363400 Den Haag.
Verantwoorde geldbelegging, zo
wel persoonlijk als door de gemeente,
contactdag doopsgezind werkver
band ontwikkelingssamenwerking
m.m.v. P.'s Jacob en J. J. Verdonk.
zaterdag 1 november 10-15.30 uur.
doopsgezinde kerk. Wolweverstraat
9. ZwoUe. Opg. tel. 020-230914.
Vrouw zijn in Zuld-Afrlka, werk
dag m.m.v. Rita Isaacs en da Johan
nes Adonis van de raad van kerken in
Amsterdam en Vrouw. Kerk. Twee
derde Wereld, zaterdag 1 november
10-16 uur. Mozeshuls. Waterlooplein
55. Amsterdam. Opg. tel. 020-761552.
HANNOVER (ANP) Alleen volsla
gen idioten kunnen van de paus ei
sen. dat hij tijdens zijn bezoek ln
november aan West-Duitsland zijn
verontschuldiging zal aanbieden voor
de behandeling van Luther door de
kerk tijdens de Reformatie. Dit heeft
•de rooms-katholleke kerkhistoricus
Remigius BAumer uit Freiburg ge
zegd ln de „Hannoverschen Allgemei-
nen Zeltung".
Aanleiding tot het gesprek tussen
dagblad en BAumer was de brochure,
die het Westduitse r.k. episcopaat
heeft uitgegeven ln voorbereiding op
het bezoek van de paus. Een bijdrage
ln deze brochure was afkomstig van
BAumer. Daarin had hij beweerd, dat
Luther een ketter was geweest en een
splitsing ln de kerk had veroorzaakt.
Kritiek op deze uiUatlng wees hij in
het gesprek met het Hannoverse dag
blad af als „theologisch onhoud
baar".
Tegen zijn bewering is scherpe kri
tiek gerezen onder anderen van de
katholieke theologe Uta Ranke-Hel-
nemann. Deze stelde als els, dat de
paus officieel zijn verontschuldiging
voor de kerkelijke behandeling van
Luther zou aanbieden.
De paus zal 17 november te Mainz een
gesprek van een uur hebben met een
delegatie van de evangelische kerk ln
Duitsland (EKD). De uitnodiging
daartoe werd tijdens een zitting van
de raad van de EKD. afgelopen week
einde te Berlijn, mondeling aange
kondigd door een vertegenwoordiger
van de Duitse bisschoppenconferen
tie. De zeven man sterke EKD-dele-
gatle staat onder leiding van raads
voorzitter bisschop Eduard Lohse
(Hannover).
ROME (ANP) Zelfs de ge-
zagsgetrouwste katholieken in
het bisdom van de paus zijn
het voor een belangrijk deel
oneens met de kerkelijke leer
over de seksualiteit. Dit blijkt
uit een sociologisch onderzoek,
dat in opdracht van het vicari
aat van Rome ls uitgevoerd. De
resultaten ervan zijn gepubli
ceerd in het Italiaanse dagblad
„La Repubbllca"
Het onderzoek ls uitgevoerd
onder 960 trouwe tot buitenge
woon trouwe katholieke kerk
gangers. Het toont aan dat bij
na 52 procent voor pil of voor
behoedsmiddelen is. Een kwart
heeft geen bezwaar, dat die
middelen ook gebruikt worden
Ruim veertig procent vindt
abortus aanvaardbaar, wan
neer het leven van de vrouw
gevaar loopt, terwijl 12 procent
abortus accepteert, wanneer de
gezondheid van de vrouw ln
het geding ls. Echtscheiding
vindt een ruime meerderheid
van zestig procent aanvaard
baar.
Ruim de helft van Zeer gezags
getrouwe katholieken, name
lijk 52 procent, zegt het niet
eens te zijn met het standpunt
van hun kerk Inzake de seksua
liteit. Tien procent van hen
vindt die leer zelfs onderdruk
kend.
Het vicariaat had opdracht tot
'dit onderzoek gegeven om ba
sismateriaal van het bisdom
van de paus aan de synode te
kunnen overhandigen. „La Re
pubbllca" wijst erop. dat de
uitslag van het onderzoek nog
opzienbarender zou zijn ge
weest. wanneer men het niet
had beperkt tot de trouwste
katholieken. Volgens het blad
denkt de gemiddelde katholiek
ln Rome net zo over seksuali
teit als zijn geloofsgenoten in
de Verenigde Staten en Frank
rijk. Het blad citeert aartsbis
schop Quinn van San Francis
co. die de synode heeft voorge
houden, dat in de V.S. 80 pro
cent der echtparen antlconcep-
tlonele middelen gebruikt.
In Frankrijk ls 75 procent der
katholieken voor de verboden
PU.
door Okke Jager
Het nieuwe verschijnsel dat
olficieren en soldaten en poli-
tie-ambtenaren principiële
bezwaren hebben tegen be
paalde opdrachten, is door
geen machtswoord meer te
stuiten. Het zal onweerstaan
baar in omvang toenemen. In
onderscheiding van totaal-
weigeraars en dienstweige
raars noem ik hen: deelweige-
raars
Tien jaar geleden zei een docent van
een politie-academie. dat zich bij po
litiemensen nooit een splitsing ln per
soon en functionaris zou kunnen
voordoen, omdat alleen bepAAlde per
sonen voor dat vak kiezen: „Iemand
die in hart en nieren PSP'er ls, komt
hier niet" Dat gaat nii niet langer op.
Een politie-ambtenaar moet een mid
denpositie vervullen en zal dus méér
last van rolconflicten hebben, naar
mate de persoonlijke ideologie meer
van het midden afwijkt Dat pro
bleem is niet op te lossen met „op
dracht is opdracht" of „de politie is
onpartijdig", maar naar ik vrees
óók niet met een verschoningsrecht.
Sinds Nederlandse agenten joden op
pakten en bewaakten, kan niemand
zich op een bevel beroepen. Dat de
politie bij een staking geen partij
kiest, maar alleen voor een ordelijke
gang van zaken zorgdraagt (werkwil
ligen kunnen veilig naar binnen, sta
kers mogen naar buiten: ieder heeft
gelijke rechten), is een theorie uit een
handboek dat de hand licht met de
praktijk. Geen bevel en geen „neutra
le opstelling" kan verhinderen dat
militairen en politiemensen plotse
ling kunnen ontdekken dat zij aan de
verkeerde kant staan.
Domela
Het fenomeen van de Mobiele-Een-
heid-man die liever méédemonstreert
tegen kernenergie, ls niet zo nieuw als
men denkt. Theun de Vries beschrijft
hoe stakende arbeiders bleven staan
voor een muur van soldaten, een haag
van ruiters, grote kerels met moord
dadige sabels: „Maar Domela Nieu-
wenhuis loopt door, recht op de mili
tairen ln, met ontbloot hoofd, de don
kere christuskop is streng en mild.
Hij heeft de eerste huzaar bereikt. Nu
verwacht ieder het bevel uit de mond
van de kapitein, het schot in de me
nigte. Maar het gebeurt niet. De sol
daten wijken terug, voet voor voet, ze
maken een poort voor het leger van
stakers, ze letten niet meer op de
officieren; de officieren zelf zijn te
verbluft om een hand uit te steken.
En wanneer Domela Nieuwenhuls als
eerste door die poort gaat, brengen ze
de sabels aan de schouder en groeten
de rebellen met militaire eer."
Na de Maagdenhuis-bezetting zei een
agent; „Dacht u dat wij die studenten
niet begrijpen? Wij hebben toch zelf
ook geen inspraak? Eigenlijk moeten
wij optreden tegen onze voorvech
ters."
In zulke situaties blijkt de onpartij
digheid van de politie een mythe te
zijn. Aan het hoofd van een apparaat
dat neutraal moet blijven, staat een
politieke figuur: de burgemeester. De
individuele agent moet zich bewust
zijn van de politieke consequenties
van wat hij doet of nalaat, omdat
anders de politie voor alle mogelijke
voluit pólitieke karretjes te spannen
is. Maar deze bewustwording zal tot
gevolg hebben dat de politie niet lan
ger alleen regulerend wil optreden.
Als zij met verdrukte minderheden
gaat méévoelen, zal zij een sociale
brugfunctie willen vervullen om ook
de publieke opinie zover te krijgen.
Zij zal dan niet meer spreken over
„negatieve groepe^gen", maar ver
band zien tussen omgegooide auto's
en het waanzinnige verkeer, tussen
vernieling en de onleefbaarheid van
een stad. Maar dan kan zij niet meer
bij voorbaat solidair zijn met de be
staande orde. Dat zal eenzelfde des-
oriéntatie veroorzaken als bij de Rus
sische soldaten in Praag, toen zij in
zicht kregen in wat de bevolking be
woog. Op zoiets is het apparaat niet
berekend. Leger en politie kunnen
niet Anders over gezag en orde den
ken dan wat officieel geldt. Sociaal-
psychologisch gezien is de conditio-
neerbaarheid in de structuur veran
kerd. Soldaten en agenten die niet
over alle achtergrond-informatie be
schikken en die evenveel uiteenlo
pende meningen hebben als andere
bevolkingsgroepen, kunnen niet tel
kens weer zélf beslissen wat zij doen
moeten
Lieverdje
Het had wellicht vechtpartijen voor
komen, als de agenten destijds bij het
Lieverdje hun pet achterstevoren op
hun hoofd hadden gezet, en mee wa
ren gaan dansen. Of ais zij de op
rellen beluste menigte op de Dam
met dreigend hadden bevolen weg te
gaan. maar onverwachts hadden toe
geroepen: Dames en heren, de voor
stelling gaat vanavond helaas niet
door. komt u morgen nog eens terug.
Maar zulke oplossingen zouden dan
toch door de kopstukken bedacht
moeten worden. De individuele agent
kan hoogstens proberen er een dis
cussie over los te maken. Zo kan een
kapitein een bespreking over kernwa
pens op gang brengen.
Maar valt er in een ambtenaarlijk
bestuurde samenleving een Andere
dan een ambtenaarlijke reactie van
de minister te verwachten? Kan men
werkelijk zeggen, dat De Oeus een
ambtenaar als 8telling dwingt af
scheid te nemen van werk dat hem
voor 90 procent lief is, omdat een
discussie over de moeilijk te verteren
tien procent ongelegen komt? Is de
kernwapenstrategie een kwestie van
tien procent of is uiteindelijk ons
hele veiligheidssysteem daarop ge
bouwd? Hoeveel sympathie wij ook
moeten hebben voor gewetensbe
zwaarden, er is vanuit het apparaat
geen ander antwoord mogelijk dan:
„met twee soorten personeel (mensen
op wie wel en op wie niet onder alle
omstandigheden kan worden gere
kend) kan de krijgsmacht niet wer
ken" (De Oeus) en „iedere politieman
moet voor elke taak Inzetbaar zijn"
(De Ruiter). Zij beseffen maar al te
goed dat, zodra verschoningsrecht
normaal wordt, de sociale pressie van
de eigen beroepsgroep wegvalt. Dan
kunnen persoonlijke eigenschappen
en inzichten een hoofdrol spelen. Dan
zullen er plotseling veel méér dan
twee of drie zijn, die er persoonlijk
anders over blijken te denken. Een
psycholoog zou nu wijzen op de fun
damentele attributiefout: het ont
breekt deskundigen en leken aan in
zicht, hoezeer de gemiddelde mens
(ook zijzelf) veel meer onder invloed
van de situatie reageert dan vanuit
persoonlijke eigenschappen; maar
wat gebeurt er, als ieder de situatie
mag kiezen, waarin men wel of niet
wenst te verkeren?
Versluierend
Men kan niet protesteren tegen een
onderdeel (tien procent) van een mili
taire of politionele taak zonder het
huidige beleid van het hele apparaat
aan te vechten. De ministers mogen
niet binnen het apparaat de discussie
over een ander beleid blokkeren (op
dit punt is de verontwaardiging over
De Geus terecht), maar zij kunnen
niet loochenen dat het systeem nu
eenmaal werkt zoals het nd werkt.
Tolerante ministers zijn versluieren
de ministers.
Iemand die een tijd in de kerncentra
le ln Dodewaard werkte, vertelde dat
het hem opviel, dat de personeelsle
den wel ongerust werden toen hun
gesprekken werden afgeluisterd,
maar dat zij het kwaad alleen bij de
leiding zochten en niet bij de aard
van het werk: zij konden zich niet
voorstellen dat men bij een kerncen
trale vroeg of laat dit soort maatrege
len wel móet verwachten. Het ls om
die reden, dat ik vijf jaar geleden in
AR-Staatkunde de verwachting uit
sprak dat er (niet een verschonings
recht maar) een nieuw soort baan-
loosheid zou komen: wetenschappe
lijke. industriële, militaire, politione
le en ambtenaarlijke gewetensbe
zwaarden die hun beroep niet meer
kunnen vervullen, totdat het appa
raat hun bezwaren overneemt.
- onzi
IN DE KERK ECI
Zondagmorgen was het volle fi r<
ooit ln het kleine dorpskerk]) mi
waren laat en kwamen vrijwe Bflar
tegelijk met de dominee en d 8
dienstdoende ouderlinge bin r
Door de volte kwam ik met E
helemaal vooraan te zitten, a 5
klapstoelen en met onze voel a m
ongeveer tegen de tafel aan. 1 ren
konden zelfs even enige woof
wisselen met de dominee voo !t
dienst echt begon. Doralba w
mooier dan ooit. Haar kopert
haar zat prachtig om haar ho fer
haar nieuwe ribfluwelen JasJ(
haar bijzonder goed. Op haar 1JL'
zat de pop. Even donker als z ,ar":
een speen inde mond. Inr-ens 1118
het tot mij door dat dèt die sp
die je eruit kon halen en dan 1
pop als een echte baby te hul
mama te roepen. Ik hield m'n
vast en kreeg er spijt van, dat n
toch maar niet ln het bij ge boi eme
bij de andere kinderen gelat*
Gelukkig gebeurde er niets. I
verbaasd hoe ze met de pop,
enig geluld te maken, kon ye
manipuleren Dan weer lag d(
haar schoot en dan weer zat»
oog met het kunstkind. Maar i0r
haar, nog voor de preek begoi
of ze misschien toch maar liei a
de kindertjes ging. knikte ze *ar
hardgrondigJa.Endaargingi van
de kerk weer uit. De dominee evei
over de werkers van het elfde ie8t:
zoals die gelijkenis van Jezus tn 1
tijdje geleden heette. Hij trok
verhaal naar vandaag toe en a
probleem van de H
arbeidsongeschiktheid en nart
problemen van arbeid en beka
En onder de preek kreeg ik ha
hoe meer de gedachte hoezee»
gelijkenis van Jezus ons moe»
schokken. Want wat doen wel
dagen van recessie met die gcf
beloning?
Ik dacht: je
pas allemaal op gelijke wijze I
inleveren als Je eerst op gelijlf
meegedeeld hebt
Beroepingswerk
NED.HERV.KERK
Beroepen: te Ede J. We
Amersfoort.
GEREF. KERKEN
Beroepen: te Holwerd A. J.
Schalt, kand. te Drachten.
Aangenomen: naar Bennebroj
Bil te Badhoevedorp
CHR.GEREF.KERKEN
Beroepen: te Dundas (Free Rf
Church. Ontario Canada) aJ
teren te Werkendam.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen: te Middelburg-i
Moerkerken te Nieuw-Beijerli
Hoofdaalmoezenie
Aalmoezenier E. Lampe s.J.1
noemd tot hoofd aalmoezen»
Koninklijke Luchtmacht. Kj|
H. G. Roeling op. Lampe
1928 te Arnhem) studeerde tJ
aan de faculteiten van zijnj
Nijmegen en Maastricht,
priesterwijding in 1960 was hijj
raai werkzaam in België, godi
leraar ln Den Haag en vaiu
aalmoezenier bij de luchtmad
Van een onzer redacteuren
AMSTERDAM De raad i
ken in ons land heeft in een b
brief aan staatssecretaris Ha
protest laten horen tegen de i
tie van vier Turkse gezinnel
detentie van de mannen in
mergevangenis. De raad meel
nieuwe richtlijnen zijn, die «I
een afgewezen asielzoeker nle
op eigen gelegenheid ons lal
verlaten. De raad protested
het gebruik van het woord
ste vreemdeling" door een]
voerder van het ministerie vf
tie. Asielzoeken doet men r.
reden en op goed geluk, zegt dj
van kerken en als de term
ste vreemdeling" wordt
wordt op asielzoekers de I
criminaliteit of staatsgevai
geworpen.
Een op de zeven Turkse
krijgt hier asiel. De raad vind'#,
weinig en betoont zich daarop
zorgd tegenover mevrouw Hik
DEN HAAG (ANP) - Vossejl
via de 27MC-apparatuur ln aut
bij de wet verboden. Bij der
evenementen moet een bepaal
to worden gelokaliseerd meld
van de zogenoemde „bakklei'
gens de wetenverkeerswet, art
zijn wedstrijden op de weg e'
niet toegestaan aldus het min
van verkeer en waterstaat
Bij wedstrijden op rijkswegen' DL
minister ontheffing verlenen.' In
dere wegen moet de organisatie «i
voor naar Gedeputeerde Stat,:
minister stelt dat het nog W'
vaststaat dat vossejachten i*
ontheffing in aanmerking zou#
men. Eventuele aanvragen
worden getoetst aan de v
Ugheid.