grimmig beeld
an platteland
HetWschil.
De droomfabriek
op volle toeren
rlogsfilm op heroïsche toer
zwager van Mozes en Spencer
sea wolves
ally Moses' en 'Platvoet aan de Nijl'
Top Hat,
Xanadu,
Can't stop the Music
Prolongaties en reprises
KUYPQf
De Kuyper Export Jonge Jenever.
Gegarandeerd 100% gestookt.
■qunv
JAG 17 OKTOBER 1980
TROUW/KWARTET PHS 15 R U
D. Ouwendijk
aangelokt door de titel,
ngste verfilming van het
ise succesboek „De Wit
leer dan honderd druk-
van Ernest Claes gaat
ui de verwachting op-
te kunnen genieten van
g Vlaamse dorpsdrama-
imt bedrogen uit.
aarli||l regisseur. Robert de Hert. in
u heeft neergezet is apert geen
met humor doortrokken Wit-
is een grimmige, opstandige
je in het afsluitende beeld van
stuurs het boek van Claes op
ie hoop gooit
jste van de Witte heeft een
Gevraagd naar de wezenlijke
tussen het oorspronkelijke
zijn film-interpretatie ant-
de Hert. dat de film vooral
fat ..tussen de regels m" van
or Claes geschreven boek te
lezen is. Dit betekent dat de interpre
tatie een strikt individualistische is.
want iedereen kan tussen de regels
van een boek lezen wat hij er in wénst
te lezen.
In de tijd. dat Claes zijn ..herinnerin
gen aan de Witte" schreef was de
plattelandsliteratuur erg in zwang.
Een geprononceerd anekdotische li
teratuur. vol vriendelijk, amusant,
humoristisch of weemoedig geteken
de binnenhuistafereeltjes en brede
landschapschilderingen. De film
heeft zich aan de invloed hiervan niet
helemaal kunnen onttrekken, zodat
er ettelijke gedateerde brokstukken
in voor komen bij voorbeeld maai
ers- en oogstscènes, kermis- en cafés
cènes. Dat gedateerde heeft op één
bepaald moment een lichtere toets
gekregen door de ironische Inlas van
een ..levende imitatie" van Millets
sentimentele schilderij „Het an
gelus".
Gedateerd
Het zou beslist niet terecht zijn om de
film als geheel ..gedateerd" te noe-
ogsfilms waarop we,
de televisie als het
ischerm, al weer ge-
tijd worden „ont-
beginnen meer en
i niet onbedenkelijke
ndistische sfeer te
jaren geleden het thema
(oorlogsfilm nog de zinloosheid
neloos aangerichte verwoes-
ceven tomeloos aangebrachte
het genre is opnieuw op de
ïan van soldatesk heroïsme.
wel niet zo ver. dat de oud
the begrippen van de frisse
krijg van stal worden ge-
n^Jmaar het thema van „manne-
jonverschrokkenheid" in het
Jit van de vijand wordt weer
uitgediept. Voor het gemak
000 fdaarbij de fase van de nucleai-
g overgeslagen. In de eerste
is het voor het publiek veel
tellender als het beeld van de
conventioneel blijft; in de
plaats zou er bij nucleaire
tontasie weinig overblijven
heroïsche onverschrokken-
i ligt nu een keer in de aard
ipaganda, dat zij optimistisch
Het jongste produkt in de mallotige
dans der mannelijke onverschrok
kenheid Is ..The sea wolves", waarvan
gezegd wordt, dat de „plot", ontleend
aan een roman, op historische gege
vens berust. Dat historische dient wel
met enige korrels zout te worden ge
consumeerd. Bij een ontmoeting met
de man. die in het ware verhaal de
meest verantwoordelijke leider is ge
weest. generaal majoor Lewis Pugh.
verwees deze militair diverse specta
culaire momenten in de film naar het
land van de fabelen. Maar een nurks
die zich daaraan zou ergeren. De
hoofdzaak is. dat er een „lekker oor
logsverhaal" op het doek wordt uitge
smeerd. met keien van kerels die.
zelfs als ze worden neergestoken, in
elkaar geramd of met „blauw boon"
kennis moeten maken nog een gees
tig woord aan de lippen laten ontr
snappen. Ik hoef maar de namen te
noemen van de acteurs aan wie dit
soort staaltjes van doodsverachting
en onverschrokkenheid is toever
trouwd. en ieder weet met hoeveel,
flair deze dingen gebeuren Roger
Moore. Gregory Peck. Trevor Ho
ward. David Niven. Echt de jongens,
die in staat zijn om oorlogshandelin
gen van hun verschrikkingen te ont
doen en er een. misschien wat uit de
hand gelopen jongensspel van te ma
ken. Ze geven de vijand klop, met een
an* nlge films lenen zich
behandeling en bloc om-
het een en ander met
f gemeen hebben, ande-
fg je op een hoop omdat
ft beter verdienen.
laatst laatste categorie beho-
|j°Uy Moses" en „Platvoet aan
na<W hun enige overeenkomst is
een wanhopig en hopeloos streven
naar grappigheid. ..Wholly Moses".
het speelfilmdebuut van Gary Weiss,
is een onschuldige, maar helaas ook
vervelende parodie die aanleunt te
gen het Oude Testament. Een Her
schel wordt, vrijwel tezelfdertijd als
Mozes. door zijn liefhebbende vader
In een rieten mandje de rivier opge
stuurd, maar helaas komt hij op de
verkeerde plaats terecht. Later wordt
Moore en Richard Pry or in „Wholly Moses
men. Ik mag ook niet zeggen, dat de
gedateerde brokstuken zwak gefilmd
zouden zijn. Dat zijn ze zeker niet. In
hun soort zijn ze kleurig en doortrok
ken van een veel verantwoorder be
weging dan je in hetzelfde soort regie
details bij bij voorbeeld Willy van
Hemert te zien krijgt. De beweging
dient bij De Hert niet ter „opvulling"
van zijn dramatiek.
Zoals al gezegd is de Witte een grim
mige Witte geworden. Dat hangt voor
een belangrijk deel samen met de
sociale strekking van de film. Dat die
strekking erin is gebracht zal geen
verwondering wekken, als men weet
dat ook Louis-Paul Boon een aandeel
heeft gehad in de bewerking van het
boek tot een filmscenario. Je voelt op
de achtergrond de sociale kennis van
Boon. met betrekking tot het (Jonge)
verleden van de Vlaamse bevolkings
klasse van zowel arme stedelingen als
arme plattelanders.
Het joch de Witte is een combinatie
van twee dorpsjongens. Claes zelf en
Louis Verheyen. de „echte Witte". Die
Louis was in het dorp Sichem hele
maal niet het populair ondeugende
kereltje, zoals dat in gezellige roman
tiek graag is uitgebeeld. Het beeld
dat in De Herts film tot stand is
gekomen zal dichter bij de werkelijk
heid zijn. Er is geen sprake van on
deugendheid, er is vooral sprake van
wrevel. Niet eens kinderlijke wrevel,
al gaat het dan om typischw kinde
rervaringen, het is volwassen wrevel
naar aanleiding van die ervaringen.
Wat het leven van de Witte beheerst
is, armoe. De armoe van ouders en
dorpsgenoten (met op de achtergrond
de rijke boer Coene. als representant
van een groep), een armoe die alle
levensvreugde uit het bestaan van de
Witte en diens broers en ouders aftap
te. Zij zijn geen uitzondering. Ze de
len met de Hele dorpsgemeenschap
een semi-rebelse. semi-gelaten ver
ontwaardiging Het rebelse ontlaadt
zich het makkelijkst op „de kinde
ren". De Witte slaat grimmig terug.
Met streken. In die zin zou hij gezien
kunnen worden als een late. jeugdige
nazaat van Tijl Uilenspiegel; zij het in
veel bescheidener formaat.
De Witte van Sichem Breda-Casi-
no; Eindhoven-Rembrandt: Heerlen-
uit De Witte, de gelijknamige verfilmde roman van Ernest Claes. Royal.
door W. Wielek-Berg
Scène uit „Can't stop that music"
Being there Film van Hal Ashbey
naar een verhaal van Jerzy Kosinski
met een prachtige rol van de onlangs
overleden acteur Peter Sellers als een
simpele tuinman die voor wijs wordt
versleten. De gehele week in Calypso.
Amsterdam; Asta en Uitkijk, Den
Haag; Calypso 1, Rotterdam; Luxe,
Arnhem; Casino 2, Breda; Rem
brandt 3, Eindhoven; Luxor, Nijme
gen; Rembrandt 1, Utrecht.
Stalker Geheimzinnig meesterwerk
van Andrei Tarkowski, een Sowjet-
Russlsch regisseur die in zijn eigen
land weinig wordt geëerd. 17 oktober
Filmhuis. Doetinchem; 21 oktober
Filmhuls Deventer.
De Komedianten Meesterwerk van
de Griekse regisseur Theo Angelo-
poulos over een bewogen periode in
de Griekse geschiedenis die weerspie
geld wordt In de lotgevallen van een
groep reizende toneelspelers. 17 okto
ber Filmhuis Uilestede, Amstelveen.
Les petites Fugues Allercharmantste
Zwitserse film van Yves Yersin over
een oude boerenknecht die op zijn
brommer de vrijheid verkent 22 ok
tober V.C. Oud Poelgeest Oegstgeest
en Filmhuls Hoogeveen.
l'Affice Rouge Prachtige film van
Frank Cassenti over een verzetsgroep
in de oorlog, waarbij heden en verle
den bijna ongemerkt in elkaar over
vloeien. 17 oktober Studium Genera
le, Maastricht.
Tek Gek om los te lopen Ontroerende
en schrijnende film over nieuwe met
hoden om krankzinnigen te integre
ren in de maatschappij, gemaakt
door een Italiaans collectief. 17 okto
ber Sociale Akademie Den Elzent,
Eindhoven.
Manhattan De nieuwste film van en
met Woody Allen, een ode in zwart
wit aan zijn geliefde stad New York.
De gehele week In Winston, Hoorn.
La Strada Prachtige film van Federi-
co Fellini. vol eerlijk sentiment met
briljante hoofdrollen van Giulietta
Masina. Anthony Quinn en Richard
Base hart. Movies 2. Amsterdam en
City 2, Groningen.
Interiors De eerste en enige ernstige
film van Woody Allen en de enige film
waarin hijzelf niet meespeelt. Prach
tig mooi. De gehele week in Desmet,
Amsterdam.
Cries and Whispers Een van de mooi
ste films van Ingmar Bergman over
leven en sterven van drie zusters. De
gehele week in Kijkdoos. Wage-
ningen.
Drie musicals worden deze
week gelanceerd en aangezien
een ervan. „Top Hat", uit 1935
stamt en een legendarische
faam heeft, wordt daarmee
enig voer aangedragen voor
overpeinzingmeer ook
niet, helaas.
Wie weet, denk je. wie weet zal er over
vijf-en-veertig jaar een glans oplich
ten in menig oud oog als de woorden
..Xanadu" en „Can't stop the music"
vallen, 't Is maar te hopen dat die
twee in het jaar 2025 niet weer wor
den uitgebracht want waarschijnlijk
zal na herzien de verzuchting worden
geslaakt: „Was dat alles?"
Waarmee gezegd wil zijnl dat alle drie
films eendagsvlinders zijn „Top
Hat" ook. Welzeker, er zit een aardig
liedje in en de fenomenale Fred As-
taire wekt bewondering (hoewel hij in
andere films briljanter werk heeft ge
leverd), maar je moet op de show
nummers (waarin uit de aard der
zaak Ginger Rogers niet ontbreekt)
wel erg lang wachten en het onderge
schoven verhaal is van een ongeëve
naarde wezenloosheid. Interessant is
alleen, hoe in de dialoog getracht
wordt de ijzeren kuisheidsgordel,
waarin het geheel is gegoten, verbaal
te doorbreken. Niets mag onthuld
worden, doch van alles en nog wat
wordt gesuggereerd. Hypocriet, onge
twijfeld maar aan het voortduren
de geknipoog van de acteurs over de
hoofden van het publiek heen kun je
een zekere charme niet ontzeggen.
De drie zeepbellen voornoemd kun
nen ook maatschappelijk benaderd
worden. „Dit is het. Dit is het waar Je
op hebt gewacht. Perfect escapisme.
Amusement, spectaculairder dan je
wildste dromen." Met deze juichkreet
wordt het persmateriaal van ..Xana
du" geopend. Bij „Top Hat" zullen ze
wel andere woorden hebben gebruikt,
maar 't kwam vast op 't zelfde neer:
vlucht uit de werkelijkheid. De Ame
rikaanse realiteit gaf en geeft dan ook"
wel aanleiding tot vruchtgedachten:
de grote crisis in 1935, de vergammel-
ding en verloedering in 1980 leveren
de stof. waaruit dagdromen worden
gemaakt. Hoe kun je ontvluchten aan
geestdodend werk op zijn best en
werkloosheid op zijn slechtst0 Door
plotseling ontdekt te worden- als de
grote ster en daarbij een passant ook
nog de grote liefde te beleven.
Over het sterrendom en de liefde, de
grote verleiders, gaan dan ook zowel
„Xanadu" (van Robert Greenwald)
als „Can't stop the Music" (van Nan
cy Walker). „Xanadu", waarin de
plastic trut Oliavia Newton-John een
muze speelt die voor het eerst in haar
oeroude bestaan liefde opvat voor
een sterveling, doet behalve in bergen
disco-glitter, opgewaaid door de rock
band „Elpctric Light Orchestra", ook
nog in nostalgie. De beroemde Gene
Kelly waagt zich op zijn achtren-zes-
tigste aan enkele voorzichtige dans
pasjes en opeens is er een levensgrote
swingband uit de jaren veertig.
„Can't stop the Music" volgt de blijk
baar onweerstaanbare opkomst van
de band „Village People" en heeft als
enig pluspunt de aanwezigheid van
het allerliefste wijfje Valerine Perrine
als een meer realistische en minder
preutse toverfee dan Olivia. Beide
films, vol chaos en rumoer, zijn eigen
lijk niet anders dan tot het breekpunt
uitgerekte reclame-spots voor de pla-
tenbusiness: twee Industrieën die in
dromen doen reiken elkaar besmuikt
glimlachend de hand.
Ook in Nederland worden blijkbaar
goede zaken verwacht: de films ko
men in resp. twintig en dertig thea
ters tegelijk uit
Top Hat Amsterdam-Uitkijk, aX
Xanadu: Amsterdam-Cinema Inter
national, Bellevue Cinerame en Rial-
to; Den Haag-Asta en Studio 2000;
Rotterdam-Cinerama 1 en Metro 1 en
verder in 13 theaters overal in het
Cant stop the music: Amsterdam-
Rembrandtpl. en City 1; Den Haag-
Metro pole 1 en Odeon 1; Rotterdam-
Cineac A.D. en Lumière 1 en verder
in 24 theaters overal in het land, a.1.
ADVERTENTIE
welgemeend „arme duivels" op de
lippen. Nobele borsten, allegaar.
Het verhaal dat uit de wattenkist van
de historie is gehaald gaat over de
uitschakeling van een aantal Duitse
koopvaardijschepen, die in de oorlog
een toevlucht hadden gezocht in een
haven van het neutrale (toen nog
Portugese) Goa. Op een van die sche
pen bevond zich, tegen alle oorlogs
recht In, een geheime krachtige zen
der. die Duitse onderzeeërs op het
spoor bracht van geallieerde koop
vaardijschepen. Deze konden door de
onderzeeërs gemakkelijk worden on
derschept en getorpedeerd. Kolonel
Pugh krijgt de opdracht daar iets aan
„te doen". Hij verzamelt een stel oud
gedienden. die tuk zijn op het klaren
van een fiks oorlogskarweitje en dat
ook met de nodige soldaten .humor"
doen. Het gebeurt allemaal wel erg
knullig (als het verhaal in werkelijk
heid zó was verlopen, had niemand
van de betrokkenen het wapenfeit
kunnen navertellen), maar het is ook
een verhaal van „stoere knullen".
Barbaarse nonsens.
D.O.
The Seawolves Amsterdam-Tu-
schinski 1; Den Haag-Cineac 1; Rot
terdam-Corso; Eindhoven-Parisien;
Apeldoorn-Minerva; Amhem-Luxor.
hij de zwager van Mozes en verkeert
lange tijd In de waan dat hij is uitver
koren, doch uit de aard der zaak loopt
het op niets uit.
Enkele bekende acteurs geven acte
de présence: Dudley Moore (bekend
geworden door de comedie „Ten")
uitermate nurks in de hoofdrol; de
dikke Dom deLuise als reiziger in de
woestijn; Madeline Kahn als flodderi
ge tovenares op weg naar het nieuwe
Sodom. Echt leuk zijn alleen de scè
nes. waarin Richard Pryor als zwarte
Pharao schetterend en schreeuwend
machteloze straffen uitdeeld. Je
krijgt het gevoel dat ontelbare om
standers gelegenheid hebben gekre
gen hun invallen ln de film te stop
pen. En dat mag niet.
Aan „Platvoet aan de N1J1" hoeven
nog minder woorden vuil te worden
gemaakt. Het is een aflevering van de
langzamerhand onafzienbare serie
avonturen rondom de onoverwinne
lijke vleesklomp Bud Spencer. Eerst
vormde zijn geweldloze relschopperij
best aardige slapstick, nu blijft het
bij eindeloos uitzuigen van oude,
slappe trucjes en geintjes.
W.W.-B.
Wholly Moses: Amsterdam-Leid-
sepl.th.; Den Haag-Babyion 2; Rot
terdam-Calypso 2 en verder in zes
theaters overal in het land.
Platvoet aan de Nijl: Amsterdam-
Cineac Damrak 1; Rotterdam-A re
nal; Den Haag-Passage en verder in
zeven theaters overal in het land.
Je proeft 't niet alleen, je ziet 't ook.
De Kuyper Export Jonge Jenever is anders.
Dat blijkt al uit 't etiket Gegarandeerd 100%
gestookt staat daar. Uit pure Moutwijn van
Gerst, Rogge Maïs, Natuurzuivere Alcohol
en zorgvuldig geselecteerde Jeneverbessen
Kruiden. Vandaar die andere smaak.
Voller, beter.
Wij gebruiken nog steeds originele
ketels. Wij stoken onze
Export Jonge
Jenever nog voor
de volle 100%.
Dat wil zeggen dat alle ingrediënten op de oorspronkelijke,
lijke wijze worden verwerkt.
We weigeren concessies te doen. We maken geen massaprodukt.
De Kuyper is immers een echte distilleerderij. Maakt jenever voor mensen
die het beste willen. Mensen met smaak.
Al met al genoeg reden om die jenever eens te proberen, dachten wij. En mocht u één dezer
dagen tóch bij uw slijter binnenlopen, vraag hem dan meteen om het boekje „Wetenswaardigheden
over Jenever". Een boekje dat een einde maakt aan alle
„borrelpraat" over onze Nationale Drank.
Bovendien leest u daarin wat er allemaal komt
kijken om een jenever te maken als De Kuyper
Export Jonge Jenever.
w H l ll&i <7 U
De ketels van De Kuyper.
Hierin stoken wij onze Export Jonge Jenever voor de volle 100%.
schonken.
Zo drink je een échte
Jonge Jenever.
