kleine
krant
VVD neemt het op
voor MO-opleiding
Kind vaker ziek in oude wijk
X
\\i\imuL
Trouw de
-X
Onderwijsbond begint
meerdaagse stakingen
Vergiftigde grond in
Schijndel afgegraven
L
Pleidooi voor recht oji
toelating tot het hbo
Is er een dokter
in de buurt
Afdankertjes
Buskruit
Aardbeving
O
O
Initiatief-wetsontwerp ingediend
Actie van ABOP in Amsterdam
HBO in Utrecht-
woonruimte voor
studenten nodig
DINSDAG 14 OKTOBER 1980
TROUW/KWARTET
P 6 -R
14 oktober 1980
De Kleine Krant
Medewerkenden:
Piet Hagen
Hanneke Wijgh
Johanneke Leesternaker
Brieven en reacties
naar Trouw, postbus 859.
1000 A W Amsterdam
9rinsendam
Op het moment dat de Prin-
sendam, het luxepassa
giersschip dat al een week
in de fik stond, wegzonk in
de drieduizend meter diepe
Golf van Alaska, liep ik
langs een reisbureau in
Amsterdam.
In de etalage stond een le
vensecht model van de
Prinsendam en op een kleu
rig kartonnen bord een uit
nodiging een wereldreis te
maken aan boord van het
luxueuze cruiseschip „de
Prinsendam". Zouden de
mensen van het reisbuerau
geen televisie kijken of
kranten lezen?
4 ti.
Hoofdluis
„Ik luis je erin", zei de ene
Belgische scholier tegen de
ander. Hij gaf hem een luis
en de ander was acht dagen
vrij. In België krijgt een
jongen of meisje met hoofd
luis acht dagen vrijaf. An
ders dan in Nederland
wordt hoofdluis daar met
vakantie gevierd. In Neder
land krijg je een briefje
mee voor je ouders, waarin
staat dat de schooldokter
hoofdluis heeft ontdekt op
je bol. Vroeger strooide de
dokter meteen in haar in
met poeder, zodat iedereen
in de klas wist dat je „pie
ten" had. Bah, niks leuk! Ik
heb jeuk!
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM In Nederland komt het gelukkig
niet zoveel meer voor dat baby's snel na de
geboorte overlijden. Dat is te danken aan de
goede voeding en de goede zorg voor de gezond
heid van moeder en kind. Maar soms gebeurt het
toch dat jonge kinderen overlijden. En het blijkt
dat zoiets vaker voorkomt in oude en bouwvallige
stadswijken dan in de betere buurten van de stad.
met een mooi huis in een net
te buurt gemiddeld een bete
re gezondheid hebben dan
mensen in kleine woninkjes
in oude buurten.
Het is niet het enige verschil
tussen de betere en minder
goede wijken. Als je bij voor
beeld vergelijkt waar kinde
ren de meeste kans hebben
om in het ziekenhuis te belan
den, dan zijn het weer de af
braakbuurten die er het
slechtst af komen.
Bij volwassenen is het net zo.
Ook bij hen zie je dat mensen
Op een bijeenkomst in Am
sterdam hebben artsen en an
dere knappe koppen gepraat
over de vraag hoe deze ver
schillen mogelijk zijn. In Ne
derland wordt toch iedereen
gelijk behandeld? Toch niet.
Want mensen die klein wonen
en minder verdienen lopen
meer risico. Zowel in huis
(nauwe trappen, gevaarlijke
kachels, enzovoorts) als op
straat (onveilig verkeer) lo
pen ze meer gevaar Bij kin
deren zie je vooral dat ze
meer last hebben van ver
koudheid en problemen met
de ademhaling. Dat komt
omdat oudere huizen, die niet
goed onderhouden worden,
tochtig en vochtig zijn.
Er is nog een belangrijk ver
schil. Dat is het aantal huis
artsen en specialisten per
wijk. Let maar eens op als je
door een stad fietst: in de
voorname buurten zie je
soms huis aan huis een art
senpraktijk. Kom je in de
achteraf buurtjes dan is de
dokter soms ver te zoeken.
Winkels die kinderkleren
verkopen maken zich zorgen.
Er zijn minder kinderen dan
vijf jaar geleden en dat heeft
gevolgen voor de verkoop.
Maar er is meer.
De fabrikanten en winke
liers hebben gemerkt dat
steeds meer ouders de kleren
die hun eigen kinderen ge
dragen hebben doorgeven
aan andere kinderen. Vroe
ger deden alleen arme men
sen dat, omdat ze geen geld
hadden alles nieuw te kopen.
Maar nu bestaat er geen ech
te armoede meer en toch
gaan kleren over van het ene
kind op het andere, ook bij
mensen die geld zat hebben.
En als er geen neefjes of
nichtjes zijn om die kleren,
over te nemen, dan brengen
de ouders ze naar het Leger
des Heils of op ruilbeurzen.
De winkeliers hebben nog
meer zorgen. Dat betreft de
eigenwijsheid van kinderen,
die niet altijd de mode wil
len volgen die de ontwerpers
bedacht hebben. Soms ge
beurt het dat die ontwerpers
met iets komen, waar de kin
deren niets voor voelen. Dan
blijven de winkeliers nog
met de boel zitten.
Balpen
In de Kleine Krant van
vorige week stond dat
volgens sommigen het
Dagboek van Anne Frank
vervalst zou zijn. Er zou
den gedeelten in voorko
men die met balpen wa
ren geschreven en dat kon
niet, omdat de balpen in
die tijd niet bestond. Wij
schreven al dat zulke ver
halen verteld worden om
de vervolging van Joden
achteraf minder erg voor
te stellen. Maar nu kregen
we ook nog een briefje
van J. v. d. Pavert, die
schrijft dat hij al in 1945
een balpen had. Die kost
te toen meer dan tien gul
den. De balpen zou in de
oorlog zijn uitgevonden.
Maar nogmaals: dat van
die balpen van Anne
Frank is een ander ver
haal.
We hebben wel een fout
gemaakt. In hetzelfde
stukje over Anne Frank
stond dat er in Auschwitz
vier miljoen Joden zijn
vermoord. Dat is niet
juist, schrijft meneer
Birch uit Emmen. In
Auschwitz zijn vier tot
vijf miljoen gevangenen
vermoord, onder wie an
derhalf miljoen Joden. In
totaal zijn in de Tweede
Wereldoorlog zes miljoen
Joden de dood ingejaagd,
maar dat cijfer geldt voor
alle concentratiekampen
bij elkaar.
In het land van Maas, Waal
en Rijn ligt een klein plaats
je, met de naam Dodewaard.
Mooi groen grasland, appel
en perebomen vol rijpe
vruchten en moerasachtige
uiterwaarden van de rivieren.
Komend weekeinde, in de
herfstvakantie, gaan er heel
wat mensen naar Dodewaard.
Zij gaan kamperen. Leuk?
Nee, niet leuk. De honderden
Dodewaardgangers komen
niet voor vakantie of voor de
lol naar Dodewaard. Ze ko
men blokkeren. (Weer eens
iets anders dan demonstreren
of bezetten.)
Even buiten Dodewaard
staat namelijk een kerncen
trale. Het is één van de drie
centrales, die Nederland
„rijk" is. „Liever kwijt dan
rijk", zeggen de kampeerders.
Er zijn mensen die al meer
dan tien jaar tegen kernener
gie zijn. Zij vinden kerncen
trales gevaarlijk, ze zijn bang
voor de ongelukken die er bij
het opwekken van kernener
gie kunnen gebeuren. Het
zijn betogers tegen kernener
gie. Zij hebben al heel wat al
gedemonstreerd maar het
heeft niet veel geholpen.
Nu zijn de betogers het zat.
„De politici luisteren niet
naar ons, het volk", zeggen
ze, „Wij moeten nu duidelijk
laten zien dat we geen kerne
nergie willen. „Dodewaard
gaat dicht, is de leus".
Eerst wilden de actievoerders
de kerncentrale in Dode
waard bezetten, maar na rijp
beraad is toch gekozen voor
een vreedzame blokkade van
de toegangswegen van de
centrale. Of het komende
weekeinde allemaal vreed
zaam verloopt in het vakan
tiedorp Dodewaard is nog de
vraag. De politie heeft alle
mogelijke voorzorgsmaatre
gelen getroffen om te voorko
men dat er betogers op het
terrein van de kerncentrale
komen. De meeste anti-kem-
energie-mensen willen ook
geen grootse knokpartij met
de ME. Maar Dodewaard is
net een vaatje buskruit. Het
ontploft zo.
Gistermorgen, even voor acht uur, werd
in El Asnam opnieuw een aardschok
gevoeld. De mensen, die de ramp van
vrijdag hadden overleefd, vluchtten in
paniek naar buiten. Begint de nachtmer
rie opnieuw? Vrijdag tijdens het mid
daguur beefde de aarde voor het eerst in
de Algerijnse stad El Asnam. Huizen
vielen om, straten scheurden open. Het
was verschrikkelijk. Wel twintigduizend
mensen zijn gedood of liggen nog onder
het puin.
Het gebeurt wel vaker dat na een flinke
aardbeving de aarde nog een keer trilt.
Nabevingen heten deze trillingen, die
langzaam in sterkte afnemen. Er be
staan ook trillingen, die aan een aardbe
ving vooraf gaan. Die heten voorschok-
ken. Over het algemeen zijn deze voor-
schokken vrij zwak. Maar dieren, die een
fijner gevoel hebben dan mensen, reage
ren heel angstig op deze voorschokken.
Zij vluchten massaal het bos uit op zoek
naar een veiliger heenkomen.
De aardbeving in Algerije scoorde 7,25
op de schaal van Richter. Op deze schaal
kun je aflezen hoe hevig een aardbeving
is. De schaal is verdeeld in twaalf vak
ken. Een aardbeving uit vak 1 is een heel
lichte, die alleen gevoeld wordt door een
seismograaf. Dat is een instrument, die
aardtrillingen registreert. Een aardbe
ving uit vak 12 op de schaal van Richter
is buitengewoon catastrofaal. Dan
scheuren de rotsen open, splijten hele
landschappen in tweeën en treden er
grote aardverschuivingen op.
14 oktober 1980
Wat zijn aardbevingen? Het zijn trillin
gen van de aarde, die meestal ontstaan
door een plotselinge verschuiving van
een deel van de aardkorst. Onder de
aardkorst zit de aardman tel, die ook
aardig te keer kan gaan. Dat kan omdat
onder de aardmantel een vloeibare aard
kern zit, die voortdurend in beweging is.
Zo zijn heel vroeger ook de bergen ont
staan door het opdrukken van de aard
korst van binnen uit.
De meeste aardbevingen komen voor in
een paar smalle gordels. De eerste gordel
heet de Trans-Aziatische gordel, die on
der andere door de Middellandse Zee
loopt. Algerije ligt aan deze zee. De an
dere gordel loopt langs de kust van de
Grote Oceaan. Nederland ligt in geen
van beide gordels. Daarom komen er
gelukkig geen aardbevingen in Neder
land voor. Weieens een aardschokje.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Het WD-Kamerlid mevrouw Ginjaar-Maas
heeft gisteren een initiatief-wetsontwerp ingediend om het
voortbestaan van de MO-opleidingen te verzekeren. Zij wil
dat de opleidingen worden ondergebracht in een apart MO-
wetje, dat moet worden opgehangen aan de wet op het
voortgezet onderwijs (de zogenaamde mammoetwet).
De WD-fractie heeft altijd zeer afwij
zend gestaan tegenover de plannen
van de vorige minister van onderwijs.
Van Kemenade (PvdA), die de MO-
opleidingen op den duur wilde ver
vangen door de nieuwe lerarenoplei
dingen. De fractie ziet de MO-studies
juist als een belangrijke kern van het
volwassenenonderwijs, gezien de mo
gelijkheden voor „tweedeweg" onder
wijs.
Tot nu toe vallen de MO-opleidingen
onder een overgangswet. Minister
Pais kwam vorige maand met het
plan om ze daaruit te halen als cursus
onder te brengen in de mammoetwet.
Volgens de bewindsman biedt de
overgangswet een te smalle basis om
de MO-studies, zoals de regering wil,
te vernieuwen en te verbeteren.
In de Tweede Kamer stuitte hij ech
ter op een groot verzet bij CDA en
PvdA, die de status van cursus voor
de MO-opleidingen veel te licht vin-
Van onze onderwijsredactie
AMSTERDAM De Algemene Bond van Onderwijzend
Personeel (ABOP) heeft in het kader van de prikacties tegen
minister Pais een nieuwe staking aangekondigd. Leerkrach
ten in Amsterdam worden door de bond opgeroepen het werk
neer te leggen op dinsdag 28 oktober. Mogelijk zal de staking
ook na deze dag worden voortgezet.
den. Zij willen de opleidingen tijde
lijk ondergebracht zien in de experi
mentenwet in afwachting van een
wet op het hoger beroepsonderwijs,
waarin ze eigenlijk thuishoren. Een
minister kan dan niet zoals dat bij
een cursus wel het geval is zonder
meer een einde maken aan de bekos
tiging van een MO-opleiding.
Een motie van CDA en PvdA werd
echter op verzoek van de WD-fractie
aangehouden, zodat de fractie naar
een andere oplossing kon zoeken.
Hiervoor heeft zij tot vandaag de tijd
gekregen. Het nu ingediende voorstel
van mevrouw Ginjaar-Maas bevat in
feite een compromis tussen het
standpunt van WD-minister Pais en
dat van CDA en PvdA. Ook zij wil
weliswaar de MO-opleidingen als cur
sus onderbrengen in de mammoet
wet, maar dan onder de uitdrukkelij
ke voorwaarde dat het oprichten of
laten beëindigen van een MO-oplei
ding niet eerder gebeurt dan nadat de
onderwijsraad (hoogste adviescollege
van de bewindsman) is gehoord en de
Tweede Kamer tijdig van tevoren in
kennis is gesteld.
Voor jongeren met middelbare school
Spreiding
De eerste eis van deze actie is dat
minister Pais maatregelen neemt om
het verwachte verlies van arbeids
plaatsen per 1 augustus 1981 te be
perken. De ABOP verwacht dat vol
gend jaar drieduizend arbeidsplaat
sen verloren zullen gaan. Gezien de
behoefte van extra leerkrachten in
nog altijd overbezette klassen, vindt
de bond dit onverantwoord.
Het tweede doel van de actie is de
minister ervan te overtuigen dat een
bezuiniging op de salarissen van leer
krachten niet de oplossing is van zijn
geldzorgen. „Hoewel de Tweede Ka
mer in meerderheid tegen het plan
van Pais is, heeft de minister dit nog
steeds niet ingetrokken", aldus de
verklaring, die ondertekend is zowel
door het hoofdbestuur als door het
^bestuur van de afdeling Amsterdam.
Volgens de bond mogen de belangen
van leerlingen niet worden geschaad.
Schoolonderzoeken, toetsen en exa
mens moeten gewoon doorgaan. In
het buitengewoon onderwijs zal van
geval tot geval bekeken worden of
staken verantwoord is. Aan buurt- en
clubhuizen zal gevraagd worden mee
te werken aan de opvang van kinde
ren. De ouders zullen per brief wor
den voorgelicht.
Blijkens de mededelingen van de
ABOP zijn er ook leden die vinden
dat de huidige acties te ver gaan.
Maar het bestuur vindt voortzetting
en verscherping van de acties nood
zakelijk om het gestelde doel te berei
ken. Het verwacht dat later ook in
andere plaatsen meerdaagse stakin
gen zullen worden uitgeroepen.
Verder wil zij dat er bij het eventueel
stichten van een nieuwe opleiding
rekening wordt gehouden met een
evenwichtige spreiding van bestaan
de opleidingen naar regio en denomi
natie. Ook is er in haar wetsvoorstel
een mogelijkheid om in beroep te
gaan bij de kroon, wanneer een aan
vraag voor bekostiging wordt afgewe
zen of wanneer de bekostiging van
een opleiding wordt beëindigd.
De WD-onderwijsspecialiste heeft
de experimentenwet bewust verme
den, omdat die minder garanties be
vat voor het voortbestaan van de
huidige MO-opleidingen dan de
mammoetwet. Bovendien vindt zij
het onzinnig om de opleidingen, die
een zeer lange ervaring hebben,
opeens de status van experiment te
geven.
Veertig dieren
verbrand
HELLENDOORN (ANP) In Daarle,
gemeente Hellendoorn, is gisteren
een veeschuur door brand verwoest.
Veertig dieren, waarvan het meren
deel varkens en koeien, zijn in de
vuurzee omgekomen. Ook landbouw
werktuigen gingen in de vlammen
verloren. De brandweer kon de boer
derij zelf behouden.
De provinciale Gelderse elektriciteitsmaatschappij is begonnen met het
plaatsen van lantaarnpalen in het gebied rondom de kerncentrale in
Dodewaard; dit met het oog op de komende blokkade door actievoerders.
Van onze correspondent
SCHIJNDEL De gemeente Schijn
del gaat minstens drie tot vierdui
zend kubieke meter vergiftige grond
van een voormalig bedrijfsterrein aan
de Boschweg laten afgraven. Burge
meester G. Scholten heeft dat giste
ren medegedeeld. De kosten worden
verhaald op de vroegere eigenaar van
het terrein van vatenschoonmaakbe-
drijf De Meijerij. Als dat niet lukt zal
de gemeente een beroep doen op het
Rijk.
Volgens burgemeester Scholten is het
technisch mogelijk de grond te reini
gen maar heeft de gemeente om psy
chologische reden gekozen voor ver
wijdering van de grond. Uit onder
zoek is gebleken dat een gebied van
ongeveer 2000 vierkante meter ern
stig vervuild is. De giftige stoffen
benzeen, tolueen en xyleen zijn in het
grondwater aangetroffen in concen
traties die veel hoger liggen dan aan
vaardbaar is.
Deze stoffen zouden de kunststoflei
dingen voor het drinkwater kunnen
aantasten die in verband met het
uitbreidingsplan Grevekeur door het
vergiftige gebied moeten worden aan
gelegd.
Naast benzeen, tolueen en xyleen zijn
nog andere vluchtige stoffen in het
grondwater gevonden. Welke dat zijn
moet blijken uit een vervolgonder
zoek. Het bedrijf De Meijerij heeft
bijna twintig jaar lang vaten met
chemisch afval gereinigd op het be
trokken terrein. Restjes kwamen met
het regenwater in de bodem terecht.
Directeur J. van Orsouw van De Meij
erij heeft eerder verklaard dat hij
nooit wist wat voor chemische stoffen
in de vaten gezeten hadden. Het be
drijf heeft zich een paar jaar geleden
elders in Schijndel gevestigd. Vol
gens de burgemeester Scholten is de
controle op lozing van giftige afval
stoffen daar aanzienlijk verscherpt
Van onze onderwijsredactie
DEN HAAG Jongèren die
geslaagd zijn voor het eind
examen van de middelbare
school moeten het recht krij
gen om toegelaten te worden
tot het hoger beroepsonder
wijs. Dat toelatingsrecht zou
niet onbeperkt hoeven te zijn.
Maar als kandidaten worden
afgewezen, moeten zij wel te
gen deze beslissing in beroep
kunnen gaan.
De raad voor het hoger beroepsonder
wijs heeft deze wens geuit in een
advies aan minister Pais. Het advies
is uitgebracht naar aanleiding van de
in de maak zijnde ontwerpen van een
kaderwet hoger onderwijs en een wet
hoger beroepsonderwijs.
UTRECHT (ANP) De gemeente
Utrecht moet meer woningwetwonin
gen bouwen, bij voorbeeld in de Pa-
pendorppolder ten oosten van de
stad. maar ook in open gaten in de
binnenstad. Verder moet de gemeen
te een actief aankoop- en huurbeleid
voeren en leegstaande panden vorde
ren, gekoppeld aan een meldingsver
ordening en een controlesysteem.
Deze eisen staan in een nota van elf
Utrechtse Instellingen in het hoger
beroepsonderwijs aan de gemeente
raad. De instellingen hebben de han
den ineengeslagen om te strijden te
gen de „noodsituatie op huisvestings-
gebied". In de stad Utrecht zijn ze
ventien HBO-lnstellingen, waar onge
veer 7500 mensen studeren. Voor hen
zijn er nauwelijks voorzieningen in
tegenstelling tot voor studenten aan
universiteiten, aldus de nota.
De hbo-instellingen hebben ook kri
tiek op de woningbouwcorporaties.
Hun bouw- en verhuurpolitiek is vol
gens de nota vrijwel uitsluitend ge
richt op gezinnen. „Ook ten aanzien
van alleenstaanden en groepen moe
ten de woningbouwcorporaties hun
volkshuisvestingsplicht vervullen",
aldus de instellingen. Ze pleiten wat
dit betreft voor het openstellen van
eengezinswoningen voor groepen. De
instellingen willen dat ook de Stich
ting Studentenhuisvesting SSH de
deuren opent voor niet-academische
studenten. Zij wijzen er op dat de
stichtingen in Amsterdam en Delft
wel geheel of gedeeltelijk voor alle
jongeren zijn opengesteld.
Op dit moment bestaat er nog|
toelatingsrecht voor het f
roepsonderwijs. Wie het
vo. atheneum of middelbaar be
onderwijs heeft gehaald en «T
studeren, krijgt te maken tf
wirwar v^n toelatingsbepi
principe kan elk van de 350 in
gen voor hoger beroepsom
eigen regels stellen.
De raad voor het hoger bei
wijs wil meer overzichtelijl
dit punt. Wel moeten de instó
het recht hebben leerlingen te
ren op grond van een afwijke
vensbeschouwing. In bepaaldeF
len zou ook de capaciteit van
leiding of de arbeidsmarkt e
ment kunnen zijn voor beperl
de toelating. Maar net als
wetenschappelijk onderwijs
jeregeld moeten worden door fr
ran een speciale machtigingsi
Aparte wet
In het algemeen is de.raar
men met het plan van i
om het hoger beroepsondei
mammoetwet te lichten. Er ki
een aparte wet op het hoger l|
onderwijs. Om meer samen!
de universiteit tot stand te|
komt er dan ook nog een k
voor heel het hoger onder»J'
Uit het advies van de raad b
men niet zo staat te trapp
snel een kaderwet tot stand I t
gen. Hét ontwerp van minisl
lijkt op papier wel mooi, mai ste
praktijk verandert er weinig ke
voor het hoger beroepson zov
wacht dan liever wat langer tl
een wet komt die werkelijk
stelt.
11 leei
Bar
Liever wil de raad haast mal m,
de aparte wet voor het hogerI
onderwijs. Daarin kunnen
enkele punten worden gerei <je
de gelijkwaardigheid ten J k]
van de universiteiten benadle i
bete
De raad denkt daarbij in princ rinp
een vierjarige opleiding (al n* sar
ter ook mogelijk zijn), met
een mogelijheid voor een twee
Als vooropleiding zou de n j
zesjarige havo willen
™ird
ietij
«I
Na botsing overlilr
ROTTERDAM De 26-jari*
der Torre is bij een verkeert jra
in zijn woonplaats Rotterdam
leven gekomen. De man raa |n
zijn auto op de Waalhaven»
onbekende oorzaak de mat
het stuur kwijt. Zijn auto'
gen een lantaarnpaal en
tegen een boom. De man o\
plaatse.
elk
