'Niet t.v., maar Maria moet middelpunt van gezin zijn' Opperrabbinaat in Israël in opspraak Het sterfbed van Jet van Marle Trouw Kerkelijke hulp India wil kastenverschil doorbreker Bisschoppensynode in kleine groepen Zelfstandig en veilig wonen in het prachtig gelegen appartementencomplex Park Boswijk, Doom. In dit wooncentnim zijn enkele fraaie 1 en 2 persoons-appartementen te koop vanaf f 135.000,-. Katholieken in Engeland niet zo braaf VANDAAG VOORBIJGANGERS Christenen staan bij Israël in het krijt! Priesterboord weer verplicht DINSDAG 7 OKTOBER 1980 TROUW/KWARTET Vóór de samenvatting van kardinaal Ratzlnger <zle elders op deze pagina) werd de synode nog toegesproken door de top jurist van de r.k. kerk. Hij deed verslag van de vorderingen die onder zijn leiding worden gemaakt met de herziening van het kerkelijk wetboek. Van de gelegenheid maakte hij gebruik om zijn nood te klagen over het gemak waarmee sommige bis schoppelijke rechtbanken tegenwoordig huwelijken ongeldig verklaren. Theologie, recht en pastoraat zouden volgens hem niet langs elkaar heen moeten werken en zeker zouden pas torale motleven niet moeten woiden opgevoerd om het recht te verwaarlo- aen. HIJ pleitte ervoor dat seminaris ten weer degelijk worden onderwezen In het kerkelijk recht Daar was bet Kardinaal C. Ratzlnger door Pieter van der Ven ROME De bisschoppensynode moet de komende dagen in kleine gnoepen verder praten over de proble men rondom het gezin. De aartsbis schop van MQnchen, kardinaal Rat zlnger, heeft in zijn functie als .rela tor" van de synode de discussiepun ten voor aller gerief bijeengezet. Alle onderwerpen tekenden zich al in de loop van de vorige week af. Men zal spreken over de situatie van het hedendaagse gezin, sociaal, eco nomisch, cultureel. Voorts over de meer theologische kanten van het huwelijk, dat In de rooms-katholieke kerk als sacrament geldt; over onont bindbaarheid, echtscheiding en twee de huwelijk; over gemengde huwelij ken en geboortenregellng; over de mogelijkheden van het gebed en van de christelijke opvoeding. Kardinaal Ratzlnger wees op de twee stromingen die zich hadden afgete kend. De ene wilde dat formules niet alleen maar werden herhaald, als wa re de leer eens en vooral gesloten; de andere vond dat er Juist een pastorale plicht was, om de leer uiteen te zetten zonder zich te laten overspoelen door gangbare opvattingen. De ene wil luisteren naar de ervaringen van mensen en naar de moderne weten schappen, en de andere vindt dat de kerk nu eenmaal geen maatschappij leer moet preken, maar het Evange lie. Volgens Ratzlnger moeten de sy nodevaders laten zien, dat deze twee tendensen elkaar aanvullen en niet tegengesteld zijn. waarin opgenomen: De Rotter dammer, met Dordto Dagblad, Nieuwe Haagse Courant met Nieuwe Leldae Courant Uitgave: Trouw/Kwartet BV Hoofdredacteur Jenze Tamminga HOOFDKANTOOR Postbus 659 1000 AW Amsterdam Wibautstraat 131 Amsterdam tel 020-5629444 telen 13006 Postgiro 66 0000 Bank Ned Credietbank Rekenmgnr 23 00 12 S74 Gemeentegiro Amsterdam X11000 REGIO ROTTERDAM/DORDRECHT Postbus 948 3000 AX Rotterdam tel. 010-115588 (abonnementen en bezorging) tel 010-115588 (redactie) lel 115700 (uitsluitend voor advertenties) West blaak 4 Rotterdam REGIO DEN HAAG/LEIDEN Postbus 101 2501 CC Den Haag tel 070-469445 (abonnementen en bezorging) tel. 070-469445 (redactie) tel. 070-468864 (uitsluitend voor advertenties) Parkstraat 22 Den Haag REGIO NOORD/OOST-NEDERLAND (abonnementen en bezorging Postbus 3 6000 AA Zwolle tel 05200-17030 Melkmarkt 56 Zwolle Abonnementsprijzen: Per maand f 16,98 Per kwartaal 50.95 Per half jaar 101,90 Per jaar 201.60 Advertentietarieven op aanvraag Telefonische abonnementenop drachten (zie adressen boven) Opgave familieberichten 9-19 30 van maandag t/m vrijdag Op zondag van 18-20 uur telef 020- 5622797 Opgave mim-advertenties tel 020-5626262 of schriftelijk aan Mini-Adv. afdeling, postbus 433 1000 AK AMSTERDAM Adreswijzigingen uitsluitend schriftelijk aan onze Amsterdam se adressen volgens hem de laatste tijd maar droevig mee gesteld. Moeder Teresa Tot slot van de speeches ln de voltal lige vergadering hebben ook enigen van de toehoorders mogen spreken. Moeder Teresa van Calcutta sprak een half uur over haar werk voor de armen, over de behoefte aan heilige priesters, over het succes van „na tuurlijke" geboortebeperking onder de melaatsen. Een Duits echtpaar getuigde hoe hun gezin was gebaat met de centrale plaats die het aan de maagd Maria had gegeven. De problemen van het westerse gezin zou men beter aan kunnen als men Maria en niet de televisie tot middelpunt van het ge zin maakte. Het Vatlcaan lijkt met het uitnodigen van de leken toehoor ders geen enkel risico te hebben aan gedurfd. Voor een groot deel zijn het- deskundigen en bevorderaars van verschillende methoden van „natuur lijke" geboortenregeling. Voor de rest vertegenwoordigers van enkele vroomheidsbewegingen g BISSCHOPPENSYNODE M IN ROME door Pieter van der Ven methode in menig opzicht de voor keur verdient Maar zolang niet iede reen daarvan weet of niet iedereen het kan, mocht de r.-k.-kerk de zaak niet op zijn beloop laten. De bevol kingsexplosie achtte hij zo ernstig dat er nu meteen iets gedaan moet worden, eventueel tegen de encycliek „Humanae Vitae" ln. Tenzij, zo voeg de hij er wat cynisch aan toe, men liever de methode-C am bodja volgt, die Inderdaad niet door „Humanae Vitae" wordt verboden. De „natuurlijke" geboortenregeling mocht wat hem betreft rijkelijk wor den aangeprezen, maar niet door het opdringen van een zonde- en schuld besef aan het adres van mensen die het anders doen. De „schaduwsynode" heeft inmiddels de echte synode laten weten, dat de echtparen die ln de synode-aula ge sproken hebben over geboortenrege ling en over Maria, totaal niet repre sentatief zijn te achten voor „het christelijk gezin". Zij vragen zich af, wie die mensen bij elkaar heeft ge haald en protesteren tegen de gevolg de eenzijdige selectieprocedure. Schaduwsynode Een soort „schaduwsynode" wordt nu gehouden in een benauwd bene- denzaaltje, vlak bij het Vatlcaan. Hier maakte de Engelse demograaf pater Arthur McCormack zich kwaad over de kortzichtigheid van zijn kerk Moeder Teresa in zake het bevolkingsvraagstuk. Vol gens hem was er niets op tegen om .natuurlijke" ge boortenbe perking toe te pasaen, te bestuderen en te bevorderen. Het was zijnentwege best mogelijk dat deze .natuurlijke" ADVERTENTIE Aan u de keus in hoeverre u gebruik wilt maken van de vele faciliteiten, die het totale service-arrangement de be woners van dit gerieflijke en gezellige wooncentrum biedt (Zeer gunstige financienngsvoorwaarden.) Voor geheel vrijblijvende informatie kunt u ach wenden "ni] Vellmga Makelaardij B.V., Kampweg2,3941HH Doom, ■55J Telefoon: 03430 2841. LONDEN (DPA) Onder de vier tot vijf miljoen rooms- katholieken In Engeland en Wales komt een onevenredig groot aantal misdadigers, ver slaafden en prostituees voor. Hoewel slechts acht procent van de bevolking rooms-kat- holiek Is, xljn de strafinrich tingen voor een kwart gevold met leden van dit kerkgenoot schap. Dit schrijft Terence Tanner, self een rJt. geestelijke, in een bijdrage ln het boek „De kerk nu", dat vorige week In Lon den la verschenen en over de r.k. kerk in Engeland en Wales gaat. Tanner schrijft een en ander toe aan bepaalde ken merken van de r.k. opvoeding. De hooding van de kerk tegen over verschillende problemen, soa Is ten aanzien van de sekso- laiteit, son een sekere morele onverschilligheid in de hand werken. Het ia volgens Tanner niet so, dat het hoge percentage crimi nelen onder rooms-katholie- ken te maken sou hebben met de sociale statos van de r.k. minderheid. In dit verband wijst hij op degenen die aan verdovende middelen ver slaafd sijn. In Engeland en Wa les sijn dat bijna voor de helft rooms-katholieken. Dese men sen komen echter niet uit de onderste laag van de bevol king, maar uit de midden klasse. door M. Kopuit JERUZALEM Het ministerie van justitie van Israel en de hoge raad hebben zich fel gekeerd tegen de uitspraken van belde opperrabbijnen van Israël. ZIJ verwijten hun inmenging in de rechtsgang. Ook elders groeit verbittering over optreden en bemoeizucht van rabbijnen. In Israél barstte de kritiek los, nadat eerst Ovadia Josef, de opperrabbijn voor de Sefardische (oosterse) joden en vervolgens Sjlomo Goren, de Asj- kenazische (westerse) opperrabbijn uitspraken hadden gedaan ln de door de politie en justitie al weken onder zochte zaak van minister Aharon Aboethatzeira van godsdienstzaken. Deze minister wordt ervan verdacht subsidies te hebben verstrekt aan 55 niet-bestaande jesjiwot (talmoed ho gescholen) en andere instituten van hoger joods onderwijs. De door zijn ministerie betaalde subsidies vloei den terug op de ministeriële privére- kening of op rekening van vrienden en familie. Tal van rabbijnen blijken bij deze corruptiezaak betrokken. De naaste medewerkers van de minister zijn gearresteerd. Alleen de minister zelf is niet vast te zetten. Ondanks druk van collega's mee te werken aan het onderzoek blijft hij zich be schermd weten door zijn ministeriële onschendbaarheid Politie In de door de minister zo bekwaam gehanteerde corruptie, omkoping en afpersing kon de politie opschieten, omdat een aantal verdachten besloot de kant van de politie te kiezen. Een van de belangrijkste is Jltschak Got- lieb, evenals de minister een vooraan staand lid van de Nationaal Religieu ze Partij. Gotlieb is plaatsvervan gend burgemeester van de vrijwel uit sluitend door orthodoxe joden be woonde Bnee Berak In mil voor zijn medewerking aan het onderzoek be hoeft. Gotlieb niet in het verdachten bankje te zitten. Opperrabbijn Ova dia Josef liet echter juist in Bnee Berak op vragen van jongeren in het openbaar weten, dat de Talmoed niet toestaat, dat medeplichtigen vrijstel ling van straf kunnen kopen door medewerking aan de politie te geven. De betrouwbaarheid van de getuigen is dan ln het geding. En opperrabbijn Sjlomo Goren gaf op vragen van Jour nalisten een soortgelijk antwoord Beide opperrabbijnen maakten het voor velen in Israël nog erger door aan hun opermerking toe te voe gen, dat zij rabbinale bronnen aan haalden zonder op een specifieke zaak te doelen. Dat nu gelooft nie mand. Want enige weken geleden nog, voordat Jitschak Gotlieb zijn medewerking aan de politie toezeg de liet opperrabbijn Goren zijn mi nister weten „achter hem te staan". Protest In Israël is over de opperrabbinale inmenging in een opsporingszaak een storm van protest uitgebroken. De roep om de banden tussen staat en rabbinaat losser te maken wordt weer luid gehoord. Want die banden zijn juist zo sterk tussen het opperrabbi naat en dp minister van godsdienst zaken. Deze financiert het operrabbi- naat en de minister heeft een grote vinger in de pap bij het samenstellen van de kiescolleges voor het benoe men van de opperrabbijnen. In zeker zin is de verdachte minister Aharon Aboehatzeira de baas van beide op- perrabbijnea B Breytenbach schreef Een seizoen in het paradijs, uitg. Meulenhoff. Amsterdam 293 blz-/ 39.50 Van de zelfde uitgeverij is Karei Appel, sa-' mengesteld, ingeleid en besproken door A Frankenstein 191 blz - 145. Het ministerie van justitie gaf een verklaring uit waarin het ontoelaat baar wordt geacht dat van buitenaf getracht wordt politie en justitie te beïnvloeden. De hoge raad liet in een uitspraak weten, dat staatsgetuigen „een noodzaak zijn waarvan niet zal worden afgeweken". En de orde van advocaten, in een spoedzitting bij eengekomen. noemde „de publikatie van een opinie van de opperrabbijnen over het onderwerp van staatsgetui gen tijdens een officeel onderzoek zonder precendent en niet te accep teren. Vreemd De woede is ook zo groot, omdat het rabbinaat in Israël niet uitblinkt in zorg voor sociale en maatschappelij ke problemen. Het wordt ook vreemd gevonden, dat de opperrabbijnen thans een mening geven over het vrij stellen van verdachten in ruil voor getuigenissen, nu hoge geestverwan ten van de opperrabbijnen in de be klaagdenbank moeten verschijnen. In de 32 jaar dat Israël bestaat, heb ben de opperrabbijnen nooit bezwaar aangetekend tegen het aanvaarden van getuigenissen van verdachten. Kwaad bloed heeft ook gezet, dat de opperrabbijnen hun opmerkingen in het openbaar hebben geplaatst. Daar zijn ze anders ook niet zo gul mee. Uit andere rabbinale kringen is al naar voren gebracht, dat doorgaans rab bijnen de Joods wettelijke regels al leen aan vragende particulieren ge ven ten einde te voorkomen dat ieder de beslissing gaat interpreteren en tot in strijd met de Joodse wet zijnde conclusies komt. Het parlementslid rabbijn Menachem HaCohen, in rab binale kringen minder geliefd omdat hij tot de Arbeiderspartij behoort, heeft zelfs gezegd dat de opperrabbi nale uitspraken niets van doen heb ben met de in Israël gehanteerde praktijken. xi door A. J. Klei In het café, waar ik na gedane arbeid goed rustte, trof ik een enigszins afgedwaalde gereformeerde domineesdochter. Zij zei me, dat ze naar de opheffingsvergadering van de anti-revolutionaire partij was geweest en daar onze hoofdredactie had gezien. Ik stelde tevreden vast, dat onze top dus niet stil zat. Uit vrees dat lk zou denken dat zij het pad der vaderen weer betrad, voegde de domineesdochter aan haar mededeling toe, dat zij die vergadering niet als geestverwante had bezocht, maar louter en alleen omdat zij politicologie studeerde en als aankomend politicoloog een dergelijke historische gebeurtenis wenste meegemaakt te hebben. Zorgvuldig nam ik kennis van haar toelichting. We praatten nog even door over de anti revolutionairen en vonden elkaar ln een uiterst geringe genegenheid voor het CDA. Na een poosje informeerde ze hartelijk, waar lk mee bezig was. „Ik heb Juist „Schoolidyllen" van Top Naeff nog eens gelezen," antwoordde ik bedeesd, want t zou natuurlijk veel mooier zijn geweest, indien ik had kunnen rapporteren, een werkje van Schillebeeckx onder handen te hebben. Ze ging er echter geestdriftig op in en we bleken beiden op vijftien jarige leeftijd, ik vóór de oorlog en zij daarna, dit befaamde meisjesboek gelezen te hebben. „Heb jij ook moeten huilen bij het sterfbed van Jet van Marle?", vroeg ik. Ze knikte van Ja en de herinnering aan het overlijden van de hoofdpersoon uit „Schoolydillen" Was voldoende om de waterlanders weer tevoorschijn te brengen. Haastig riep ik de ober. De domineesdochter overwon dapper haar ontroering en ging op conversatietoon verder „En weet je nog van Maud?" Of ik dat nog wist! „Die is later met de broer van Jet getrouwd." Zij: „O Ja.En hoe heette die nuf ook al weer?" Ik: „Je bedoelt Jeanne van Laer." Zij: „Precies! En die dikke Noes is aan 't eind van het boek ook getrouwd. Met een luitenant of zo Ik: ,7® - - Enfin, zo teutten we nog enige tijd voort, totdat lk het moment gekomen achtte, het gesprek in ernstiger banen te lelden. De wilde weten hoe zij als gereformeerde domineesdochter in de gelegenheid was geweest, zich ln „Schoolydillen", dat tenslotte geen christlijk boek is, te verdiepen. Na het sterven van Jet komt er een Engels versje, waarin het woord „vriend" met een hoofdletter staat, maar dit is het enige heenwijzende in het boek. De domineesdochter vertelde dat haar vader een in de consistorie van de kerk ondergebrachte uitleenbibllotheek beheerde, die stijf stond van christelijke streekromans, maar waar ook plaats was voor „Schoolydillen". Ik op mijn beurt kon verhalen dat ik „Schoolydillen" ontdekte ln de boekenkast van een gereformeerde tante, die later vrijgemaakt is geworden, dus kun Je nagaan, en dat Top Naeff daar aanleunde tegen een dik boek van de dogmaticus Bavinck. We leidden hieruit af dat de antithese blijkbaar nooit ten opzichte van Top Naeff gehanteerd is. Dit schenkt mij de vrijmoedigheid met enige nadruk de 25ste druk van dit uit 1900 daterende meisjesboek aan te kondigen. Het is een uitgave van Becht ln Amsterdam, die er wat mij betreft best iets meer bijzonders van had mogen maken dan een paperback van op een kwartje na zestien gulden. Bram Kempers leverde er tekeningen voor en hij heeft geprobeerd de sfeer van de fin de siècle te pakken. Ik laat hierbij (allicht) het sterfbed van Jet van Marle zien. WE MOETEN ER WEL UIT KOMEN Sedert Prinsjesdag zitten we opgescheept met een steeds groeiend aantal ruzies betreffende de vraag waar de noodzakelijke bezuinigingen vandaan moeten komen. Wordt een bepaalde groep van de burgers ln de overwegingen betrokken dan kan men onmiddellijk daarna heftige tegenstand verwachten. Onderwijzers nemen vrij en spoeden zich naar De Haag. Specialisten doen tegenzetten. Zo zal men nog een eind door kunnen gaan. Maar intussen komt daarmee de oplossing van on» problemen geen2ier dichterbij. Ik denk dat het steeds duidelijker zal worden dat de gehele werkende Nederlandse bevolking het financiële tekort te zamen zal moeten dragen. Daarbij zullen zij die het allerlaagste inkomen hebben gespaard moeten worden of om hen niet geheel buiten spel te zetten voor een symbolisch bedrag op de tekort-begroting moeten voorkomen. Maar de anderen zullen samen de teruggang van ons gezamenlijk Inkomen moeten dragen. De volgende vraag is dan: volgens welke normen? Uiteraard lijkt het onbillijk om daarbij ieder evenveel te korten of te laten inleveren. Wie financieel sterker is kan ook meer bijdragen. Niet alleen reëel maar ook procentueel. In onze belastingwetgeving hebben we daar een bruikbare schaal voor. Waarom die niet zonder veel gemor gehanteerd? Wanneer wij die beslissing eenparig kunnen nemen dan hoeft niemand de ander erop au te zien. Zoals het nu gaat, gaat het niet Het blijft modderen wanneer dan deze en dan die groep op zichzel! genomen wordt en de wacht krijgt aangezegd. Dit zal allemaal wel veel te eenvoudig zijn, maar ook wanneer economen en politici dit een beetje ingewikkelder maken, omdat niemand anders meer weet waarvoor ze betaald worden, dan is mij dat oö best. Maar we moeten er wel uit komen. NED. HERV. KERK Beroepen: te Oegstgeest (geest, ven verpleeghuis van Wijckersloothi H Visch-Tonsbeek. kand. aldaar die dl beroep heeft aangenomen. Aangenomen: naar Maarssen (toez)J Mooij te Zevenaar. GEREF. KERKEN Beroepen: te Joure J. W a gem akers tt Oud-Beijerlandte Birdaard en t* Wagenborgen A. J. van der 8chslt kand. te Drachten. GEREF. KERKEN (VRIJG) Beroepen: te Zwolle en te Drachta B. van Zuijlekom te Assen-Zuid, bedankte voor Leek-Roden en v< Glessendam-Neder-Hardinxveld. CHR. GEREF KERKEN Beroepen: te Papendrecht M. Vila stra te Bunschoten; te Eemdijk. E van den Heuvel, kand. te Veen» daal; te Rotterdam-West A. van de Weert te Zeist. Bedankt: voor Emmeloord H. f Brands ma te Drachten. GEREF. GEMEENTEN Beroepen: te Franklin Lakes (VS) I van Haaren te Amersfoort. Bedankt: voor Oud-Beijerland C Vogelaar te Genemuiden; voor Set» veningen D. Hakkenberg te Lisse. OUD GEREF. OEM. IN NED. Beroepen: te St Phtlipsland A. P. vu der Meer te Kinderdijk. VRIJE EVANG. GEM. Benoemd: tot geest. verz. Zonnehu te Vlaardlngen (per 1 Jan. 1981) T. Prins te Rotterdam-Centrum. ADVERTENTIE KC alt lal ner ttel op( Ooi Net spr pro ma; stu< te i den ken die ken die mei zest tegt war van Verder in Reveil: Tekenen van hoop voor de gemeente van Christus in deze tijd - Evert van der Poll Reveil is een evangelisch informatief maandblad met aandacht voor Gemeenteopbouw - Israël - Midden Oosten - Politiek - Gebed - Interviews - bijbelstudies - Vul nu de bon in en verstuur die in een enveloppe zonder postzegel aan: Reveil. Antwoordnummer 10, 3770 VE Barneveld o Graag toezending (gratis) proefnummers, o Noteer mij voor een abonnement (t/m april 1981 slechts 7,50) Naam Adres: Postcode: Plaats: Van een onzer verslaggevers DOORN Dokter Fishal Mangalwadi en zijn vrouw Rut willen met hun werk op het Indiase platteland de kastenv» schillen doorbreken. Indiërs uit de laagste bevolkingsgroepe komen nu vaak helemaal niet aan de bak. en worden ondei drukt door de hoge kasten. van de vrije evangelische gemeen! in Wageningen en in de Trefpuntkeil in Alkmaar en ten slotte vrijdi avond in de gereformeerde kerk Voorschoten en de Jeruzalemkerk Utrecht. Het echtpaar is op het ogenblik in Nederland voor een conferentie over de kerk als ontwikkelingsmodel voor de derde wereld, georganiseerd door het Tear-Fund, de diaconale arm van de evangelische zendingsalliantie in Nederland. Het ontwikkelingswerk van Fishal en Ruth Mangalwadi is begonnen vanuit een christelijke leefgemeenschap, waar is begonnen met hulp voor de kinderen, medische zorg, beroepsop leiding voor de mannen en trainings cursussen voor de vrouwen. Het werk is de laatste maanden in een stroomversnelling gekomen, waardoor gevestigde belangen op het Indiase platteland zich kennelijk be dreigd voelen. Zij verzetten zich te gen het hulpwerk. In de dorpen zijn nu comités van waakzaamheid opge richt, om het ontwikkelingswerk en de uitbouw van de christelijke ge meenschap veilig te stellen. Fishal en Ruth Mangalwadi zullen deze week enkele lezingen houden over hun werk, vanavond in gebouw Eltheto in Amsterdam en in de Ont- 'moetingskerk in Middelburg, mor genavond in de Emanuekerk in Delft en de technische hogeschool in En schede. donderdagavond ln de kapel CHESTER (ANP) - De angll- kaan.se geestelijkheid van het bisdom Chester in Engeland heeft, tot haar verbazing en soms vermaak, van haar bis schop te horen gekregen, dat de priesterboord weer verplicht is gesteld. Voortaan dienen de priesters van dit anglikaanse bisdom hun priesterboord weer te dragen wanneer zij „in func tie" zijn. Bisschop Victor Whitsey zegt zijn priesters over zijn verorde ning. dat deze „geen vrome ver maning of herinnering is, maar een duidelijke instructie van uw vader in God". De bisschop staat volkomen in zijn recht. Hij kan zich beroepen op de wetgeving van de anglikaanse kerk.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 2