Een walgelijk stuk ineen leuk boek
Kerk raakt jeugd en vrouwen kwijt
Chr. geref. synode
maant tot eendracht
1-
Personalia
Trouw
UIT DE KERKBLADEN
Bijbel open
voor kerkmensen
Conferenties
De luchtjes
in het
trappenhuis
Prof. B. Klappert
ZATERDAG 4 OKTOBER 1980
KERK
TROUW/KWARTET
door A. J. Klei
Hé. daar hebben we Harry
Brinkman!, riep ik verrast uit toen
ik aangeland was op pagina 68 van
„100 Jaar studentenleven aan de
VU", een overvloedig geïllustreerd
boekwerkje, dat Is verschenen bij
de viering van het eeuwfeeset der
Vrije Universiteit te Amsterdam.
Ik bekeek; aandachtig een
afbeelding van enige nogal tuttig
uitziende studenten, die zich braaf
scharen rondom een met pluche
bedekte tafel, waaraan een
ordentelijke vrouw van
onbestemde leeftijd en een sterk
kalende man hebben
plaatsgenomen. Alle personen
doen hun uiterste best de indruk
te wekken van zeer vergenoegd te
zijn.
Uit het bijschrift begreep ik, dat
dergelijke plaatjes vervaardigd
werden om het thuisfront de
overtuiging te schenken, dat de
studenten van de VU in een
alleszins huiselijke omgeving
vertoefden, waarbij afdwalen
menselijkerwijs uitgesloten was.
Geheel vertederd bladerde ik
verder in „100 jaar studentenleven
aan de VU", tot ik opeens besefte
dat de zo zorgvuldig door mij
bestudeerde foto dient ter
verluchting van het derde
hoofdstuk, getiteld: ..Het büjft
toneelspelen (1920-1940)". Maar
dan kon Harry Brinkman daar
niet op staan. Zeker, hij was altijd
een voorlijk ventje, anders zou hij
nooit doctorandus en voorzitter
van 't college van bestuur van de
VU geworden zijn. Dat hij reeds
als peuter de universiteit bezocht.
is echter onjuist. Toch herkende
ik hem.
Van tweeën een: óf ik zat ernaast
en Harry stond niet op die foto óf
de samenstellers van het boek
hebben deze afbeelding ten
onrechte voor vooroorlogs
versleten. Ik legde de zaak voor
aan onze hoofdredacteur, tot wie
we altijd mogen gaan met onze
zorgen en problemen en die in
ongeveer dezelfde periode als de
heer Brinkman voor doctorandus
leerde. Jenze Tamminga wierp een
kennersblik op de foto en sprak op
zeer besliste toon: die is begin '52
gemaakt!
Ik meld dit niet om mijn gelijk te
etaleren, maar omdat de
vergissing van de redactie van
„100 Jaar studentenleven aan de
VU" zo kenmerkend is voor het
feit, dat de meeste mensen
vergeten zijn hoe nauwgezet na de
oorlog de vooroorlogse draden
weer zijn opgepakt. Dit
jubileumboek laat zien, hoe Jaap
en Kees Oranje in 1948 op Engelse
bodem de filmster Patricia Rock
kussen, maar ik verzeker dat hun
gedrag niet model kan staan voor
dat van de gemiddelde VU-
student in die jaren. Als er al
gekust werd, geschiedde dit in een
duister portiek tegenover het
gereformeerde Juliana-
ziekenhuis.
Overigens een fraai verhaal, dat
over de gebroeders Oranje. „100
Jaar studentenleven aan de VU"
behelst trouwens, zonder een
aaneenschakeling van anekdotes
te zijn, heel wat mooie verhalen en
dit maakt het boek ook
genietbaar voor degenen, die niet
aan de VU of in 't geheel niet
Links onder de lamp Harry Brinkman, thans voorzitter van het college van bestuur van de VU. Vóór hem
„tante Jans" van het achter het VU-gebouw gelegen woonhuis voor studenten. Links vooraan de huisknecht
Gerard.
gestudeerd hebben.
In de Jaren twintig (ik blijf nog
even in dat derde hoofdstuk
hangen) zorgen VU-studenten
tweemaal voor een flinke rel in de
gereformeerde wereld. In 1920
voeren zij de klucht „De tante van
Chaerley" op met in de hoofdrol
Henk Coüjn, zoon van de leider
der anti-revolutionairen, die zich
daartoe in vrouwenkleren steekt.
Mag dat? Is zoiets niet zeer
zondig? Het dagblad De
Standaard houdt zich op de vlakte
en schrijft alleen, dat de
burgemeester van Amsterdam
onder de belangstellenden was.
In 1924 is het gereformeerde
volksdeel nog veel meer van slag.
Nu geven VU-studenten een
opvoering van Querido's
toneelstuk „David en Saul". De
theoloog prof. dr. V. Hepp
verklaart het „walgelijk,
walgelijk, driedubbel walgelijk" te
vinden en de bekende Utrechtse
dominee De Moor laat zijn
gemeente weten, dat het „vunzig"
is. Neem nu deze woorden, die
David in de mond gelegd worden
„Ik dachtde lokking uwer
vormen, zwoel, de trilling van uw
borst, de geuren om uw lenige
gestaltOm mogelijk
misverstand te voorkomen, dit
zegt David niet tegen Saul.
Treffend is het lied (ik zit nu
achterin het boekdat de groenen
van de VU zongen in het jaarlijks
gevecht tegen de eerstejaars van
de rooms-katholieke
studentenvereniging Sanctus
Thomas Aquinas: „De roomse
horden rukken aan om 't vrije yu-
volk te verslaan
Ik vraag me bekommerd af,
hoeveel van de strijders van toen
nu op het CDA stemmen alsof t
maar niks is.
Nog één ding. Pieter Jan
Wijmenga was geen eeuwige
student. In 1888 wordt hij
predikant van de gereformeerde
kerk te Lollum en Waaxens. hij
heeft dan zes jaar aan de VU
gestudeerd. In 1899 studeert hij
niet af, zoals de
bijschriftenvervaardiger van „100
jaar studentenleven aan de VU"
denkt, maar promoveert
Wijmenga (hij is dan inmiddels
Amsterdams predikant) op een
studie over Hommius, de scriba
van de Dordtse synode.
Zo bemerkt de lezer, met hoeveel
aandacht ik dit leuke
jubileumboek doorgenomen heb.
Het is een uitgave van de VU-
boekhandel (adres: De Boélelaan
1105.1081 HV Amsterdam) en kost
maar 8,50. Wie het franco
toegestuurd wil hebben, moet
14.90 betalen
ADVERTENTIE
ROME De bisschoppensynode moet zich ernstig bezig
houden met het probleem dat de vrouwen en de Jeugd
massaal van de kerk aan het vervreemden zijn. Bovendien
moet de kerk erkennen dat veel van alle problemen rond
huwelijk en gezin alles te maken heeft met grote angst en
onzekerheid over de toekomst. Aldus de voorzitter van de
Belgische bisschoppen mgr Danneels van Mechelen-Brussel,
als een van de laatste sprekers.
Volgens Danneels heeft zijn kerk zich
vaak te veel met moraal beziggehou
den en te weinig met inspiratie. Al
leen normen stellen leidt volgens hem
tot overdreven schuldgevoel of tot
onverschilligheid. „De wet van de
Geest ontmoedigt niet, maar is een
onuitputtelijke bron van energie,
waardoor niemand zich beklemd zou
moeten voelen, maar juist hera
demen."
Vanaf maandag wordt in kleine
kring, in taalgroepen vergaderd. Het
is duidelijk dat er veel reclame zal
gemaakt worden voor de zogenoemde
„natuurlijke" geboorteregeling. Gis
teren kregen alle synodevaders van
wege het secretariaat van de synode
een gratis boekwerkje: „Natuurlijke
gezinsplanning". Hierin worden alle
voordelen van deze methoden (er zijn
meerdere stromingen) wetenschappe
lijk uiteengezet.
Volgens de pleitbezorgers van deze
vormen van „periodieke onthouding"
vindt het rooms-katholieke stand-
Aartsbisschop Danneels
BISSCHOPPENSYNODE J
IN ROME
door Pieter van der Ven
punt steeds meer erkenning. Het doet
namelijk meer recht aan de waardig
heid van de vrouw. Niet zij wordt als
het ware opgescheept met het slikken
van bedenkelijk chemisch spul, maar
man en vrouw moeten samen attent
zijn en samen rekening houden met
de gesteldheid van de vrouw. Het
Vaticaan heeft bovendien ervoor ge
zorgd dat de echtparen die de synode
bijwonen voor een zeer groot deel
actieve leden zijn van internationale
p.o. verenigingen, (WOMB en FLAM)
die in de behoudende vleugel van de
r.k. kerk thuishoren.
Gisteren is ook de zogenoemde „al
ternatieve synode" begonnen. Een
waarin opgenomen: De Rotter
dammer, met Dordts Dagblad,
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leldse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tamminga
HOOFDKANTOOR
Postbus 859
1000 AW Amsterdam
Wibautstraat 131 Amsterdam
tel. 020-5629444
telex 13006
Postgiro 66 0000
Bank Nod. Credietbonk
Rekeningnr 23 00 12 574
REGIO ROTTERDAM/DORDRECHT
Postbus 948
3000 AX Rotterdam
tel. 010-115588 (abonnementen
en bezorging)
lel. 010-115588 (redactie)
tel. 115700 (uitsluitend voor
advertenties)
Westblaak 4
Rotterdam
REGIO DEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101
2501 CC Den Haag
tel. 070-469445
(abonnementen en bezorging)
tel. 070-469445 (redactie)
tel. 070-468864 (uitsluitend voor
advertenties)
Parkstraat 22 Den Haag
REGIO NOORD/OOST-NEDERLAND
(abonnementen en bezorging
Postbus 3
8000 AA Zwolle
tel 05200-17030
Melkmarkt 56 Zwolle
-Abonnementsprijzen:
Per maand 16,98
Per kwartaal f 50,95
Per half jaar 101,90
Per jaar 201.60
Advertentietarieven op
aanvraag
Telefonische abonnementenop-
drachlen (zie adresoen boven)
Opgave familieberichten 9-19.30
van maandag t/m vrijdag. Op
zondag van 18-20 uur telef. 020-
5622797.
Opgave mini-advertenties tel.
020-5626262 of schriftelijk aan
Mini-Adv afdeling, postbus 433.
1000 AK AMSTERDAM.
Adreswijzigingen uitsluitend
schriftelijk aan onze Amsterdam
se adressen.
Van een onzer verslaggevers
AMERSFOORT De christelijke gereformeerde synode
heeft zich langdurig beziggehouden met het jeugdwerk in
deze kerk. Niet minder dan 22 sprekers gaven zich op en dat
hing duidelijk samen met de verontrusting, die er hier en daar
is over de ontwikkeling van het jeugdwerk en de jeugdorgani
saties.
In de discussie werd wel duidelijk,
dat deze ontwikkeling niet losgezien
kan worden van de ontwikkelingen in
heel het kerkelijk leven. „Het is onbil
lijk de zaken, waarover ouderen het
niet eens zijn, af te schuiven op de
jeugd," aldus commissieraptorteur
dr. T. Brienen. Dat grijpt dieper in,
dan een elkaar over en weer verwijten
maken wegens een provocerende dan
wel remmende houding ten aanzien
van een verdere ontplooiing van het
kerkelijk leven. Dr. Brienen sprak
van onmacht van jongeren en oude
ren, om samen aan het waarlijk chris
ten- en kerkzijn in deze tijd inhoud te
geven.
De lange discussie leidde ertoe, dat
de synode besloot tot een dringend
beroep op alle gemeenten en allen die
bij het jeugdwerk betrokken zijn, „in
verootmoediging voor God elkaar te
vinden, zo elkaar te aanvaarden en
van hieruit, zonder aan de verschei
denheid geweld te doen, de onderlin
ge eendracht zoveel mogelijk samen
te zoeken, te bewaren en te verster
ken en alles na te laten wat dit zou
kunnen schaden."
De jeugdorganisaties zijn door de sy
node „met nadruk" gewezen op hun
verantwoordelijkheid, hun taak zo te
vervullen, „dat noch aan het beginsel
noch aan de eenheid van onze kerken
schade wordt gedaan, maar dat deze
op positieve wijze zullen worden ge
diend."
Alle kerkeraden zijn opgeroepen het
jeugdwerk „met liefde en zorg te om
ringen" en het jeugdsteunfonds te
blijven steunen.
Nadat nog wat kleinere zaken afge
handeld waren, kon praeses ds. J. H.
Velema de generale synode, die tien
dagen geduurd heeft, gisteren slui
ten. De volgende synode wordt in
1983 gehouden.
aantal mannen en vrouwen uit alle
delen van de wereld, houden een con
gres over „vrouwen en mannen in
gezin, maatschappij en kerk van
daag".
Alles ls wel zeer bescheiden opgezet,
maar de voorbereidende groep heeft
Van een medewerker
CHIANG MAI (Thailand) Op de
assemblee van de wereldbond van
bijbelgenootschappen (thema: Gods
Woord open voor iedereen) besprak
een werkgroep de vraag, hoe de bijbel
open overhandigd kan worden aan de
kerkmensen. De vertaaldeskundlge
dr. E. Peackock verdedigde de stel
ling dat er eigenlijk geen bijbels meer
mogen verschijnen zonder informa
tieve aantekeningen als hulpmiddel
voor de lezers. Niet iedereen werd
evenwel overtuigd, hoewel het aantal
bijbelgenootschappen dat nu zulke
bijbels met aantekeningen produ
ceert toeneemt.
Uitvoerig werd ook gesproken over de
uitgave van selecties, kleine, fleurige
uitgaafjes met bijbeltekst waarvan er
vorig Jaar zo'n vierhonderd miljoen
werden verspreid. We zullen minder
waarde moeten hechten aan grote
getallen, was de opinie van velen, en
we zullen ze kritischer moeten bekij
ken. Er was nogal wat kritiek op de
moraliserende aspecten van sommige
uitgaven.
Open voor iedereen. De wereldbond
van bijbelgenootschappen ontving
weer nieuwe leden, in de eerste plaats
het bijbelgenootschap van Mauritius,
een Afrikaans land met nog geen mil
joen inwoners. En na drie Jaar gele
den uit deze gemeenschap gestoten
te zijn werd het Bijbelgenootschap
van de Filippijnen weer als lid aan
vaard. Het genootschap had zich in
dertijd te zeer gericht op één enkele
kerkgemeenschap in zijn land en wei
gerde zijn boeken te laten controle
ren door erkende accountants. Sinds
dien is een geheel nieuw bestuur ge
kozen en een nieuwe staf benoemd.
overal Indringende situatieschetsen
en diepgravende analyses verzameld.
Al met al een aantal verbijsterende of
schokkende rapporten. Deze worden
de komende dagen nader besproken.
Zij hopen met hun congres een belan
grijke getuigenis af te geven ook naar
de „echte" synode toe. Zij willen dui
delijk laten zien dat hun analyses van
de huidige situatie niet oppervlakki
ger zijn, hun realiteitszin groter, hun
wil om iets binnen de kerk te doen
onmiskenbaar en hun maatschappe
lijk draagvlak breder. Daarbij zetten
zij hun deuren wijd open en vinden ze
het niet nodig hun beperktheden ach
ter geheimzinnigheid en woorden
vloeden te verbergen. Misschien geen
.synode in de rooms-katholieke bete-
kenis, maar wel alternatief.
De Bijbel zegt wat zegt de Bij
bel? Open studiedag Ned. christen-
vrouwenbond, spreker dr. C. J. Labu-
schagne, donderdag 9 oktober 10 uur,
Nieuwe Kerk, Amsterdam. Inl. tel.
070-451370. (Herhaling: donderdag 16
oktober. Ontmoetingskerk,
Behagen).
Het gezag van de Bijbel, het
Woord van God. Appèl-studiedag on
geruste christenvrouwen, spreker ds.
W. Kok. donderdag 9 oktober 10.15 -
15 uur. Hervormd Centrum, Hardinx-
veld-Giessendam. Inl. tel. 01877-1635.
Kernbewapening, studiedag van
de RRQR (reformatorische academi
ci), sprekers J. Haeck en drs. J J.
Tigchelaar, zaterdag 11 oktober 10
uur, kerk geref. gemeente, Catharij-
nekade, Utrecht. Aanm. tel. 03483-
2899.
Hoe overbruggen we de afstand
tussen de bijbelse voorstellingswe
reld en ons eigen levensgevoel?
Weekend o.l.v. pater L. Loosen SJ, 10-
12 oktober, Mater Amabilis, Deven
ter Opg. tel. 05700-22063
voor wie aktief is in
het jeugdwerk op
deze dagen:
- ontmoeting
- bezinning
- instruktie
11 oktober in Haarlem
ILorentz college!
25 oktober in Utrecht
(Niels Stensencollege)
inlichtingen en
aanmeldingen:
LCGJ, postbus 99,
3970 AB 'Driebergen,
tel. 03438-16341
landelijk centrum voor
gereformeerd jeugdwerk
TEGEN ALLES IN
Hoelang, Heer?
Moet ik blijven roepen om hulp?
En U hoort me maar niet!
Ik schreeuw het tegen u uit:
Wat een geweld!
Maar bevrijden doet u niet!
De uitbuiter gaat eraan,
maar de rechtvaardige zal leven
door zijn gelovig vasthouden
Habakuk 1 vers 2-3; 2 vers 2-4
De Profetische lezing is morgen uit
Habakuk 1 en 2. De eerste verzen
behelzen een schreeuw om hulp.
Verwijtend en verongelijkt spreekt I
deze man tegen zijn God. Dat kan
omdat zijn God de Levende is. Geen
schaduw van omkering als het gaat I
om zijn trouw ten aanzien van die
Hem aanhangen, en tegelijk een God I
om mee om te gaan, met wie een
gesprek mogelijk is. Een gesprek dat
hier hoog loopt. Waarin een mens
ongehoorde dingen zegt. Maar hij
blijft wel leven. Want deze God is
geen despoot die geen tegen-spraak
duldt. HIJ lokt die juist uit. Want zo
voltrekken de dingen zich tussen God!
en de mensen. Habakuk moet
opschrijven wat hij te zien krijgt. Het 1
gezicht heeft te maken met de
toekomst van God. waarvan mensen I
gemakkelijk zeggen dat 't toch niet
komt. De vermetele zegt dat, de mens 1
die verdrukking en gewéld
gebruikend z'n eigen gang gaat. Van I
hem komt niets terecht. Z'n kracht 1
zal vergaan. Maar léven zal de
rechtvaardige die op God hoopt, die 1
het wachten niet opgeeft, de moed
niet verliest omdat hij aan God
hangt. Wantzoiets is dat geloof hier
De rechtvaardige zal door zijn geloof
leven. Dat is: doordat Hij het
beloofde niet laat wegstromen of
vergeet. Hij houdt vol tegen alles in.
VOORBIJGANGERS
1 tr
F Hotw P
nnesburj j"'
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen: te Pijnacker (toez
wert laatselijk pred. te Johannesbi
(Zd-Afrika). wonende te Echteld; te
Bergambacht G. S. A. de Knegt tt
Barneveld
Aangenomen: naar Rijswijk (ZH) K
J van Druten te Buren (Gld). die
bedankte voor Vught; naar Appinge-
dam H. de Noo te Marrum.
Bedankt: voor Oudenhoorn (toez
part-time) Ph. J. Leenmans te Weddr
(part-time); voor Meerkerk T. W. vat ae
Bennekom te Ooltgensplaat
Intrede op 5 sept. te Waardenburg: P «p,
J den Admirant kand. te Vlaardin-
gen te Moordrecht: F. Bos kand. t«
Maarn; te Dinteloord: D Scheepma- m
ker uit Almelo (krachtens overgangs- sc
bepaling 277 E). h,
Inleiding te Amersfoort (geestelijke k
verzorging van Nijenstede en De c
Lichtenberg, als pred. met bepaalde h
opdracht): Ph. Loggers, voorheen c
pred. voor gewone werkzaamheden te d
Burgemeester Aan de heer J. C.
Aschoff (64) is met ingang van 1 no
vember ontslag verleend als burge
meester van Barneveld. Voor hij in
1976 werd benoemd in Barneveld was
hij burgemeester van Rozenburg
(vanaf 1957) en Terneuzen (vanaf
1966)
Vroni van Valkenhof in Saamhorig,
het maandblad van de raad van ker
ken, over de kunst van het samenle
ven als de leefgewoonten zo verschil
lend zijn:
Werkelijk samenleven schijnt niet
het praktische samenleven van elke
dag te betekenen. Het betekent ken
nelijk, niet hoe je het klaarspeelt sa
men een flatgebouw te bewonen, sa
men een etagewoning te delen, waar
het plafond van de één de vloer van
de ander is, terwijl je heel verschillen
de leefgewoonten hebt. Soms is dat
onder Nederlanders onderling al
moeilijk genoeg. Toch kun je dan nog
vaak een beroep doen op principen
als: Wat gij niet wilt dat u geschiedt,
doe dat ook een ander niet. Een ande
re mogelijkheid is er een handeltje
van maken, als jij dit doet, zal ik dat
doen, of juist laten. Mensen vanuit
een andere cultuur leven vaak niet
vanuit dit soort beginselen. Het leven
speelt zich veelal ook af op een dieper
niveau dan beginselen. Ik zal een
voorbeeld geven. Wij Nederlanders
hebben langzaam maar zeker geleerd
dat etensluchtjes in huis niet fris zijn.
Dit soort gevoeligheid hield gelijke
tred met de ontwikkeling van de af
zuigkap. Nu zul Je in een huis wonen,
als Nederlander, waar de etenslucht
jes je in het trappenhuis' tegemoet
komen, en bovendien zulke vreemde
luchtjes dat je wellicht een neiging
tot misselijkheid moet onderdruk
ken, je zult als buitenander in een flat
wonen, waar de pas geschrobde hal zo
heerlijk fris ruikt naar giftige stoffen
als ammonia en chloor: je zou je toch
het liefst weer omdraaien. Dit soort
reacties verander je niet door menta
liteit te veranderen.
Op de stoep
Nog even Vroni van Valkenhoef:
Behalve dat cultuurverschillen zich
voordoen op een dergelijk fysiek vi
taal niveau, doen zij zich ook voor in
onze omgangsvormen Wij in onze
individualistische samenleving mer
ken het liefst niet dat er ook anderen
in huis zijn (zelfs in huis heeft vaak
ieder zijn eigen kamer tegewoordig).
De huiskamer is nog net de ontmoe
tingsruimte voor gezinsleden en hun
genodigden. Wij gebruiken noch de
straat, noch de hal, noch de tuin als
ontmoetingsruimten voor de buurt.
Hal en straat zijn slechts doorgang.
Meestal willen we er niemand tegen
komen. De tuin is veelal privé terrein.
In andere culturen (en ln sommige
wijken ook bij ons nog niet zolang
geleden) is de straat of de binnen
plaats een vanzelfsprekende ontmoe
tingsruimte. Vreemdelingen krijgen
geen contact als ze tussen overheer
send Nederlanders wonen. Nederlan
ders voelen zich genegeerd als ze over
een stoep naar huis moeten waar het
straatleven bloeiend is; voelen het
alsof hun straat bezet is door die
andere^, niet meer van hen. Veran
dert dit soort gevoel door mentali
teitsverandering? Een verandering
van mentaliteit brengt hooguit te
weeg dat we vinden dat die anderen
ook op hun eigen manier moeten kun
nen leven, maar het neemt ons gevoel
van genegeerdheid of misselijkheid
niet weg. Het lijkt me dan ook terecht
te concluderen, dat mentaliteitsver
andering een verandering beoogt op
het niveau van het denken, vinden,
menen. Het is zoals het woord al zegt
een verandering in het mentale, het
verstand. Daar uit zich dan precies
onze westerse aanpak; in het ver
stand schuilt onze kracht. Wij hebben
echter al een paar eeuwen de andere
niveaus van het leven schromelijk
verwaarloosd.
Ammoniak
In het lutherse blak ELK vertelt oud-
zendingspredikant W. L. Steinhart
van een merkwaardig taalwonder,
dat hij op de Batoe-eilanden (Indone
sië) meemaakte:
't Kwam daar nog al eens voor. dat
iemand plotseling de dupe werd van
een hysterische aanval. Men dacht
dan aan bezetenheid van een boze
geest. Een gezond meisje was met
haar sukkelende moeder meegeko
men om deze in het ziekenhuis te
verzorgen. Plotseling kreeg deze jon
ge dochter 's nachts zo'n hysterische
aanval. Toen niets hielp om haar tot
bedaren te brengen, kreeg onze ver
pleger Kajoe ineens een geniale inval.
Hij bevochtigde een watje met een
paar druppels ammoniak, liet haar
dat ruiken en prompt was de boze
geest verdreven. Dat wonder maakte
op de buitenstaanders zo'n indruk,
dat het middel meteen „in een goede
reuk" kwam te staan. Maar eigenlijk
berustte dit feit op een toevallige
omstandigheid. Men zou in zekere zin
kunnen spreken van een taalwonder.
Door een kleine verbastering van het
woord ammoniak werd een verband
gelegd met het Niasse woord ammo-
ni'ö, dat 'heiligen' betekent. En zo
kreeg ammoniak meteen het aureool
van 'heiligheid', dus wondermiddel.
Met het oog op deze hysterische aan
vallen had men voortaan graag in de
dorpen een kleine voorraad ammoni
ak in huis. Meer dan eens hebben we
later vernomen, dat vele „patiënten"
genezen en van deze boze geest be
vrijd werden.
Zieken
De Stichting evangeliserend lectuur-
fonds voor chronische zieken en be
jaarden Kracht naar Kruis bestaat
veertig jaar en ter gelegenheid daar
van is het maandblad Kracht naar
Kruis met een jubileumnummer ver
schenen. Het blad is bedoeld voor de
groepen, die in naam van de stichting
vermeld worden, en vindt dan ook
veel aftrek in ziekenhuizen en ver
pleeginrichtingen. Aanvankelijk had
den de Haagse predikanten F. J.
Broeijer (hervormd) en J. Smelik (ge
reformeerd, later vrijgemaakt) de lei
ding. Die reformatorische signatuur
is gebleven. Thans bestaat de redac
tie uit ds C. W. Keur (geref.) hoofdre
dacteur, ds M. W. Nieuwenhuyze (chr
geref ds M. C. Kersten (geref ds. D.
Rietdijk (geref. gem.) en ds. C. Lang
broek (chr. geref De abonnementsr
prijs is 10 gulden, maar elke chro
nisch zieke kan het blad gratis ont
vangen dankzij giften. Het adres van
Kracht naar Kruis is Nicolaas Beets-
laan. 9, Voorburg.
Amersfoort.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Hoorn: F. J. Boer
Zoe termeer
Intrede te Amsterdam-Noord: A
L. Uem uit Wormer.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen te Waardhuizen: P. M.
Wit, kand. te Kampen.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Leerdam: A. Hoogerland
te Krabbendijke; te Randwijk (Zuid-
Afrika): Chr. van der Poel te Yerseke. j
DOOPSGEZ. BROEDERSCHAP
Afscheid van Haarlemmermeer
mevr. M. C. de Wilde-Mulder wegens
emeritaat.
De Westduitse theolooog prof. dr I
Klappert uit Wuppertal houdt woen
dagavond 8 oktober in de Pieterskerl
in Utrecht een lezing „Israel, Signal
für politische Verantwortung" Klap]
pert heeft de afgelopen jaren een I
langrijke rol gespeeld op de synodi
van Rijnland inzake de kwestie kerl
en Israël. De lezing, die georganiseerd
wordt door de Utrechtse theologen]
vereniging Excelsior Deo Juvantt
begint om acht uur.
"C
ADVERTENTIE
d^]J] boekennieuws
kwei-1
ouw
Bart de Jong
DIEP IN T STOF GEBOGEN
ea bi*i2.fo
Verhalen over mensen in en buiten oe
Humoristisch en relativerend, maar nooit kwet
send beschrl|lt de eindredacteur van „Trouw
allerlei merkwaardigheden en wetenswaardig,
heden Velen zullen met een glimlach steer en
situatie van deze „verhalen herkennen
Dr. E- Moeeelink
VRAGEN MAAKT VF»1J
128 blz 17.50
100 vragen van da hedendaagse
Kernachtig en voor iedereen begn|peh|k gaat
auteur m op de talrijke vragen die om een
antwoord vragen. Centraal staan daarbi| de 2org
om de wereld en de mensheid en de nood van
de kerk en het christelijk geloot
HET KIND EN DE KINDEREN
èft bt* 12.50
De auteur is geesleM|k verzorger van hel Jeugd-
dorp De GUnd Vanuit de praktijk schroei nu d«
fijnzinnige boek|e over hel meenemen van
kinderen m de geloofsbeweging van Jez
Uitspraken, gedichten en werkstukken van k
deren maken deel uit van dit boekje
Aelt van de Gllnd
BIDDEN MET WOORDEN
68 biz 9.80
Vijtpg gedichten waarin de auteur probeert
Evangoke voor zichzell te laten spreken The
ma s Bidden met. bi/beiwoorden Konlakt
maken Het ruime hemelrond H
Een waardevol boekje voor jong en
auteur staat bekend om zijn boeiend
spreekbaar woordgebruik
Verkrijgbaar in de boekhandel
cn wil
KOK KAMPEN
