Aborteren in ziekenhuizen gaat door
Alle-mensen-krant tegen het racisme
Caballero Filter.
Staatsaandeel in winsten
aardgasexport niet hoger
'Havenwerkgevers traineren overleg'
"De zenuwen"
voor
dat examen?
EIGENHUIS
Conclusie rapport Instituut voor
Sociaal Seksuologisch onderzoek:
n 1
ff
Kritiek Stimezo
op nieuw ontwerp
voor abortuswet
'Bodem op vele
plaatsen vervuild'
Als oliereuzen in Nederland investeren
ALS U STRAKS
IETS 'ANDERS'
WILT WONEN...
DAN ZULLEN WLJ
U GRAAG WAT
'W00N-WIJZER'
MAKEN...
Vermist meisje blijkt gewurgd
Leerboeken voor kinderen nog vol met vooroordelen
030-3 2 2-321
CAO-gesprek in
metaal hervat
Rita
3»
VRIJDAG 3 OKTOBER 1980
ADVERTENTIE
4
door Cisca Dresselhuys
ZEIST Nederlandse ziekenhuizen zijn niet geïnteresseerd in
een wijziging van de abortuswet. Of er nu een nieuwe wet
komt die liberaler of veel strenger is, zij zullen gewoon
doorgaan op de weg die ze tot nu toe hebben gevolgd op het
gebied van de abortus. Men redeneert: „We overtreden offi
cieel al tien jaar de wet door te aborteren, er is inmiddels een
beleid op het gebied van de abortushulpverlening tot stand
gekomen, en daar gaan we gewoon mee door, nieuwe wet of
niet. De klok is niet meer terug te draaien."
Tot deze conclusie komen dr. Evert daag wordt gepubliceerd. Het onder-
Ketting en mevrouw drs. Brigitte zoek berust op interviews met gynea-
Kolkman. van het Nederlands Insti- cologen en directeuren van vierender-
tuut voor Sociaal Seksuologisch On- tig ziekenhuizen verspreid over heel
derzoek in hun rapport ..Abortus pro- Nederland.
vocatus in het ziekenhuis" dat van- Van de Nederlandse ziekenhuizen
voert ongeveer 15 procent een libe
raal beleid ten opzichte van de abor
tus (de zogenoemde „ja, tenzij" hou
ding), ongeveer de helft heeft een
„nee. tenzij" beleid (dat wil zeggen
dat er op strikte indicatie wordt gea
borteerd en minder dan één keer per
week) de rest zijn de zogenaamde
„nooit-abortus" ziekenhuizen waar
praktisch nooit een abortus wordt
verricht
Een andere conclusie uit het onder
zoek; Er wordt in de Nederlandse
ziekenhuizen aanzienlijk meer gea
borteerd dan officieel wordt opgege
ven aan de geneeskundige hoofd-in-
spectie van de volksgezondheid. Vol
gens deze instelling waren er in 1978
in de ziekenhuizen 3500 abortus-in
grepen gepleegd, volgens Ketting en
UTRECHT (ANP) De bedenktijd of
..beraadtermijn" van vijf dagen in het
gewijzigde wetsontwerp afbreking
zwangerschap Ginjaar/De Ruiter zal
in de praktijk neerkomen op een
wachttijd van acht negen dagen.
Bij de huidige aantallen betekent dit
naar schatting voor tweeduizend
vrouwen per jaar een verschuiving
van hun behandeling tot over de der
tien weken-grens.
Stimezo Nederland zegt dit in een
uitvoerig commentaar op het gewij
zigde wetsontwerp. De organisatie
vindt het wel een verbetering dat de
vijf dagen al ingaan op het moment
dat de vrouw met haar verwijzend
huisarts spreekt, maar wijst er op,
dat ongeveer twintig procent van de
vrouwen (3.500) via een andere verwij-
zer dan hun huisarts bij een abortus
kliniek komen. Meestal is die verwij-
zer een arts van een consultatiebu
reau.
Van de buitenlandse vrouwen komt
maar een klein deel vla hun hulsarts
naar Nederland. Volgens Stimezo be
tekent dit dat jaarlijks zo'n 26.000
vrouwen voor een extra voorgesprek
naar Nederland moeten komen en
hier ongeveer een week moeten blij
ven „met alle medische, psychologi
sche en financiële gevolgen van
dien." Een verplichte bedenktijd voor
de vrouw, en een vergunningenstelsel
en handhaving van abortus, uitge
voerd door een medicus, in het wet
boek van strafrecht, passen niet in
het systeem van abortushulpverle
ning dat zich de laatste tien Jaar heeft
ontwikkeld, aldus Stimezo. „De in
dieners van het initiatiefvoorstel
Roethof/Wessel-Tulnstra hebben dit
beter ingezien dan de minister Gin
jaar en de Ruiter."
Kolkman zijn dat er dat jaar min
stens 6000 geweest. Het zijn vooral de
ziekenhuizen met een rooms-katho-
lieke signatuur die meer abortus-in
grepen verrichten dan ze officieel op
geven. In Friesland en Noord-Holland
(exclusief Amsterdam) worden de
meeste abortusbehandelingen ver
richt in ziekenhuizen, in de rest van
het land worden verreweg de meeste
ongewenst zwangere vrouwen behan
deld in klinieken. Overigens zijn
steeds minder gyneacologen principi
eel tegen abortus-provocatus, wat
niet betekent dat zij deze ingreep zelf
willen of zouden verrichten. Zij zijn
blij dat er voor deze behandeling spe
ciale klinieken bestaan, die naar hun
idee ook zeker niet zouden moeten
worden opgeheven
Liberaal
Zelfs in ziekenhuizen waar nooit
wordt geaborteerd, om principiële of
organisatorische redenen, bleken de
ondervraagde gynaecologen soms
zeer liberale opvattingen over deze
zaak te hebben. In de meeste zieken
huizen duurt een opname voor een
abortus ruim twee dagen en wordt de
vrouw onder algehele narcose ge
bracht.
In de abortusklinieken wordt de
vrouw onder plaatselijke verdoving
behandeld en kan zij nog dezelfde
dag naar huis. In een kliniek kost een
abortus gemiddeld driehonderdvijf
tig gulden, in een ziekenhuis min
stens tweemaal zoveel (maar voor de
vrouw is de ingreep in het ziekenhuis
kosteloos, omdat hij daar door het
ziekenfonds of een verzekering wordt
betaald).
Uit het abortus-wetsontwerp Gin
jaar-De Ruiter (WD-CDA) blijkt een
niet duidelijk uitgesproken
voorkeur voor het verplaatsen van de
abortus van de klinieken naar.de zie
kenhuizen. Maar bij de ziekenhuizen
denkt men hier anders over. De
gynaecologen zien de abortus liever
uitgevoerd in een speciale kliniek,
vooral die gynaecologen die een sterk
accent leggen op de psycho-soclale
omstandigheden rondom de ingreep
Overigens vonden de meeste gynea
cologen de psycho-sociale problemen
rondom een abortus vrijwel nooit van
dien aard, dat er speciale hulp van
een psycholoog of psychiater nodig
is.
Begeleiding van de vrouw zien zij
primair als een taak van de hulsarts
Deze is over het algemeen niet erg
geneigd te verwijzen naar een zieken
huis, waar strenge indicatie-eisen
worden gesteld, omdat zij dan in ge
val van afwijzing nogmaals moeten
verwijzen. Om die reden verwijzen de
hulsartsen vaak liever naar een abor
tuskliniek.
f*
•T.V
".V
Ir
t'
AouettTetme
Veel mensen hebben voor of tijdens
school- en rijexamen wat ze noemen „de
zenuwen". Zij kunnen zich minder goed
concentreren en maken daardoor vaak
onnodig fouten. Gelukkig is er voor hen
Valdispert. dat ook zonder bezwaar door
kinderen gebruikt kan worden. Valdis
pert iseenzuivernatuurprodukt uil de va
leriaanwortel. Valdispert brengt u weer
tot rust maar maakt niet loom of slaperig.
Valdispert dragees zijn gemakkelijk in te
nemen. Vraag nadrukkelijk Valdispert.
Uitsluitend bij apotheker en drogist.
Lees vooraf de gebruiksvoorschriften.
UTRECHT (ANP) De Nederlandse
bodem is op vele honderden plaatsen,
wellicht enkele duizenden, verontrei
nigd met (chemisch) afval. Deze voor
lopige conclusie trekt dr. mr. D. A.
Zeilmaker van de afdeling bodembe
scherming van het ministerie van
volksgezondheid en milieuhygiëne
Van onze parlementsredactle
DEN HAAG Minister Van Aardenne (economische zaken) vertrouwt er op, dat de
oliemaatschappijen Shell en ESSO hun aandeel in de extra aardgaswinsten in Nederland
zullen besteden. Worden die investeringen hier daadwerkelijk gedaan, dan denkt de minister
er niet over om het overheidsaandeel ln de aardgasbaten te vergroten, ten nadele van de twee
ollereuzen
De succesvolle onderhandelingen, die
regeringscommissaris mr D. Spieren
burg heeft gevoerd met buitenlandse
afnemers van het Nederlandse aard
gas, leveren ESSO en Shell de ko
mende jaren enkele honderden mil
joenen guldens op. Die bedragen ko
men bovenop de ruim vijftien mil-
jajrd, die de komende vier Jaar zal
toevallen aan de belde maatschappij
en. Als deelnemers in de Nederlandse
Gasunie en de Nederlandse Aardolie
Maatschappij (NAM) zijn zij betrok
ken bij dé Jaarlijkse export van bijna
vijftig miljard kubieke meter aardgas
naar Italië. Frankrijk, België en
^Duitsland.
Minister Van Aardenne en mr Spie
renburg hebben gisteren de Tweede
Kamer ingelicht over de tot dusverre
sten wordt namelijk een lastenver
lichting voor het bedrijfsleven be
taald. Volgens de minister komt
Jets" daarvan ten goede aan de olie
maatschappijen.
De socialist Van der Hek ziet dat
anders; „Vooral de NAM in feite
Shell en ESSO plukken de vruch
ten van de globale belastingmaatre
gelen die het kabinet in petto heeft.
Ook de investeringspremies komen
voor een deel bij die bedrijven te
recht."
Van der Hek Is wel tevreden met de
resultaten, die de regeringscommis
saris geboekt heeft De afnemers
gaan zo'n 3,5 cent meer betalen voor.
één kubieke meter aardgas. De prijs
van het exportgas wordt weliswaar
niet voor de volle honderd procent
gekoppeld aan de prijs van stookolie;
maar het „gat" wordt zeer klein. Bo
vendien zullen prijsverhogingen van
olie al na vijf maanden (tot nu toe;-';
tien maanden) doorwerken in de ga--
sprijzen. .Aanzienlijke verbeterin
gen", concludeerde Van der Hek gis
teren. Het CDA-KamerUd Van lerset
sprak ovèf een „heel goed resultaat" .1
dat eigenlijk de verwachtingen heeft,
overtroffen. Met enkele kleinere afne
mers zijn de onderhandelingen nog
gaande.
voiKsgezonaneia en mmeunygiene Kamer ingelicht over de tot dusverre Tt K i
uit de nog niet helemaal afgeronde bereikte onderhandelingsresultaten M 1H1 TO 11 fTM 71 K Off! P T"l
inventarisatie die de provincies op zoals premier Van Agt eerder al liet U111I1U.1I1 UilVUIilCIIö
Op het vroegere fabrieksterrein van Heineken heeft de burgemeester van Rotterdam, André van der
Louw, gisteren een beeldje van JHuih Noorlander onthuld. „Manneken pils", zoals het is genoemd, werd
door Heineken aangeboden ter onderstreping van de goede betrekkingen die dèbrouwerij altijd met de
gemeente Rotterdam heeft gehad.
inventarisatie die de provincies op
verzoek van minister Ginjaar hebben
uitgevoerd nadat de affaire-Lekker-
kerk aan het licht kwam
Zeilmaker sprak op een symposium
ln Utrecht over toepassing van afval
stoffen ln de wegenbouw.
weten, kan Jaarlijks anderhalf twee
miljard gulden extra worden ver- Vervolg van pagina 1
diend aan de export van aardgas: In; .Ï2 t u'i
1984 zal opnièuw worden onderhan- - - ■■■- --- -~A1-"
deld over de prijzen beda was ook tegen- de CDA-motle
omdat die naar zijn mening de raen-
Verwiit sen w de indruk dat de overheid
J in staat zou zijn de laagste inkomens
te behoeden voor daling in koop
kracht. „Ik denk dat dat in de Jaren
tachtig niet zal lukken. We hebben
het geld ook nodig voor de werkgele
genheid", aldus Albeda.
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM De haven-
werkgevers hebben niets ge
daan om de onderhandelin
gen over een nieuwe haven-
CAO tot een goed einde te
brengen.
Dit verwijt richten de vervoersbon-
den FNV aan het adres van de haven
werkgevers. De bonden zijn van me
ning dat de werkgevers het aan zich
zelf te wijten hebben dat het CAO-
overleg woensdagnacht opnieuw af
gebroken moest worden. Vanmiddag
komen de onderhandelingsdelegaties
voor de vierde keer bij elkaar. „Er zijn
nog onderhandelingen mogelijk,
maar het zal wel verschrikkelijk
moeilijk worden." zegt woordvoerder
Bert Duym van de vervoersbonden
De werkgevers willen niet meer weg
geven dan een verhoging van de loon
somstijging van acht procent. De el-
ADVERTENTIE
sen van de bonden komen neer op een
stijging van veertien procent. „Die
kloof van zes procent is voor ons
onoverbrugbaar," zegt een woord
voerder van de Scheepvaart Vereni
ging Zuid. de organisatie,van4e Rot
terdamse havenwerkgevers. De werk
gevers hebben de vervoersbonden ge
vraagd hun wensen aan de realiteit
aan te passen. Volgens de werkgevers
zijn ze met hun „uiterste bod" eigen
lijk al te ver gegaan, gezien de sombe
re vooruitzichten voor de conventio
nele stukgoedsector (de meest ar
beidsintensieve) in de Rotterdamse
haven.
Het aanbod van de havenwerkgevers
houdt in; herstel van de automati
sche prijscompensatie, een extra va
kantiedag. herstructurering van de
lonen met een maximale loonkosten
stijging van 1.25 procent, en verwer-
WASSENAAR (ANP) Een elfjarig meisje werd sinds maandagmiddag
meisje uit Wassenaar dat sinds maan, half drie vermist Zij kreeg toen op
dag werd vermist, is gistermiddag school toestemming van een leraar
dood aangetroffen ln de Wassenaarse elders ln het gebouw materiaal voor
duinen. Sectie heeft uitgewezen dat de handenarbeid op te halen. De ze-
het meisje. Edith Post. is gewurgd.
Een seksueel misdrijf is uitgesloten.
Het lichaam van het slachtoffer werd
door een wandelaar gevonden. Het
ven Wassenaarse rechercheurs die
zich met deze zaak bezighielden, krij
gen vandaag versterking van acht
tien man van het Zuidhollandse re
cherche-bijstandsteam
king van de 26 gulden van de loon
maatregel per 1 januari 1981. Samen
levert dit de loonsomstijging van
acht procent op.
De vier belangrijkste eisen van de
bonden zijn: arbeidstijdverkorting,
toeslagen voor vuil en onaangenaam
werk, verlaging van de leeftijd voor
vervroegde uittreding en twee pro
cent aanvullende koopkrachthand-
having. Het enige waar de werkgevers
en bonden het tot nu toe over eens
zijn is dat er een tweejarige CAO
moet komen die op 31 december 1981
afloopt en dat het voor de havens
geldende systeem van prijscompen
satie per 1 Januari 1981 hersteld moet
worden.
De Vervoersbonden CNV, die weinig
leden hebben in de havens, vinden
het uiterste bod van de werkgevers
wel voldoende om daarop een princi
pe-akkoord af te sluiten
Het Kamerlid Van der Hek (PvdA)
verwijt de minister, dat hij een groter
staatsaandeel in de winsten voor de
komende tijd onmogelijk heeft ge
maakt. Van Aardenne zou Shell en
ESSO hebben beloofd, dat er tot en
met 1984 geen verandering in de
winstdelingsregeling te duchten is.
„Daarmee wordt het volgende kabi
net waarin heel goed de PvdA kan
zitten met handen en voeten ge
bonden," aldus een boze Van der Hek.
De PvdA wil de aardgaswinsten van
de olleglganten verder „afromen".
Volgens het ministerie en Shell is er
geen sprake van ..harde toezeggin
gen". wel van afspraken. Economi
sche Zaken: „die afspraken komen
hierop neer als de oliemaatschappij
en het uitgestippelde investerings
programma uitvoeren, ziet de minis
ter geen reden om aan de winstde
lingsregeling te sleutelen. Dat is wel
het geval als Shell en Esso in gebreke
blijven."
Het zogeheten „Spierenburg-effect",
ofwel de extra aardgasbaten, levert
de oliemaatschappijen ook nog een
indirect voordeel op. Uit de opbreng-
De CDA-motle werd aangenomen
door steun van CDA, PvdA, D'66,
PPR. Tegen stemden WD en SGP.
De linkse partijen hadden afgezien
van een eigen motie, omdat zij die
na eerdere verworpen moties kans
loos achten. De WD wilde een uitke
ring ineens van rond 150 gulden voor
alleen huishoudens met kinderen en
een minimum inkomen. Ook dit plan
was echter volgens Albeda en zijn
staatssecretaris De Graaf, belden
CDA, niet uitvoerbaar. Het WD-Ka-
merlid De Korte bestreed dat. Wel
erkende hij dat het geld de gezinnen
pas begin 1981 zou bereiken, maar
dat vond hij geen doorslaggevend be
zwaar.
Mateloos
De Korte vertelde na afloop van het
debat in de commissie dat hij zelf bij
een directeur van een Raad van Ar-
bled (uitvoeringsinstantie voor de
Van onze onderwijsredactie
AMSTERDAM Extreem racistische kinderboeken en leerboeken komen
weinig meer voor, maar de vooroordelen tegen andere volken worden er bij
kinderen nog altijd Ingeslepen. Daarom heeft de educatieve sectie van de
werkgroep „Betaald antwoord" voor kinderen van ongeveer 11 tot 13 Jaar een
„Alle-mensen-krant" gemaakt die op school gebruikt kan worden als tegengif
Sr INTERIEUR
Koop eens
'n los nummer!
Nu al direct méér woten? Dat kan!
Draai dan even;
en beluister wat in deze maand
t beste woon-blad EIGEN HUIS u
biedt aan INTERlEüR-inforraatie
en extra woon-inspiratie
„Betaald antwoord" Is de Ne
derlandse steungroep van het
programma tegen racisme
van de wereldraad van ker
ken. Met de nu begonnen ac
tie wil de groep duidelijk ma
ken dat de klem voor racisme
al heel vroeg gelegd kan wor
den. In ogenschijnlijk on
schuldige kinderboeken, ln
Jeugd-encyclopedleën. ln aar-
drijkskundeboekjes, strips,
tv-programma's en zelfs in
kinderbijbels kom Je de be
kende vooroordelen tegen an
dere volken tegen
G P. F. Buddingh', samen
steller van de „Alle-mensen-
krant". verklaart waarom
„Betaald antwoord" zich het
eerst richt op de groep van elf
tot dertien Jaar. Anders dan
de veiligheid zoekende kleu
ter en de uit zijn evenwicht
geraakte puber, staan kinde
ren van deze leeftijd nog ta
melijk open tegenover nieuwe
informatie. Ze zijn nog bereid
hun beeld van de werkelijk
heid bij te stéllen. Daarom Is
het belangrijk Juist hen te wij
zen op discriminerende voor
stellingen, die zij in boeken of
elders tegen komen."
Superieur
Je kunt Je afvragen ln hoever
re kinderen negatief beïn
vloed worden door het verhaal
over de superieure Robinson
Crusoë die Vrijdag behandelt
als een groot kind. En worden
ze werkelijk tot discriminatie
opgevoed wanneer de blanke
Kuifje wordt voorgesteld als
degene die de domme neger*
moet redden uit de klauwen
van een leeuw?
Barnard en zijn collega's gelo
ven dat deze sluipende indoc
trinatie wel degelijk effect
heeft. Niet alleen kinderboe
ken en strips, ook de tv en
zelfs informatieve boeken zit
ten zo vol met vooroordelen,
dat bij kinderen langzaam
maar zeker het besef wordt
ingeslepen, dat Nederlanders
of althans westerlingen supe
rieur zijn ten opzichte van an
dere volken
Ds R. J. van der Veen, alge
meen secretaris van de Neder
landse Zendingsraad en lid
van de werkgroep, zegt daar
over: „Zolang Je nuchter met
mensen praat, discrimineren
ze misschien niet, maar op kri
tieke momenten, dan komt
het Ineens boven. Dan hoor Je
toch weer dat ze niet willen
dat hun dochter met een ne
ger trouwt. Dan steekt de
haat tegen buitenlanders toch
weer de kop op. Daarom is het
wel degelijk nodig kinderen
vroeg te leren, dat overal voor
oordelen op de loer liggen.
Suggesties
In het nu aan de scholen ge
presenteerde materiaal (be
halve de krant voor kinderen
ook een werkboek en een
handleiding voor leerkrach
ten) worden tal van suggesties
gedaan voor lessen rondom
dit thema. Dat kan gebeuren
in de gewone les over aard
rijkskunde (waarom ligt Euro
pa midden op de wereldkaart)
of geschiedenis (wie „ontdek
te" Amerika werkelijk?). Het,
kan worden ingebouwd in een
godsdienstles (bijvoorbeeld
óvër de moslems in ons land)
of ln een gesprekskririg'ln de
schoolbibliotheek. Maar er
kunnen ook afzonderlijke pro
jecten aan dit onderwerp wor
den gewijd
(Het lesmateriaal van de
werkgroep ..Betaald ant
woord" is te bestellen bil Pris
ma LectüurvóörÜchting,
Parkweg 20 a. 2231 AJ Voor
burg).
kinderbijslag) had nagegaan of zijii.
plan uitvoerbaar was. Dat bleek zo te
zijn, ook al zouden aparte forinulfe;
ren moeten worden gemaakt en een
steekproefcontrole moeten worden
uitgevoerd. De Korte had de indruk
dat CDA-fractie en CDA-bewindslie-
den zo moeilijk deden over het WD-
voorstel, omdat zij het de WD niet
gunnen dat die ook eens een goed
idee voor de zwakste groepen heeft
„Dat irriteert mij mateloos", aldus
De Korte, zichtbaar kwaad, tegen-
over journalisten. Er zijn rond 140.000 J
gezinnen met kinderen met een mini
mum inkomen. Dat zijn, aldus het!
WD-Kamerlid de echt zwakste inko
mens, en onder hen wilde hij dan ook
de 25 miljoen beschikbare guldens
verdeeld zien. Deze groep kon dan
rond 150 gulden per gezin krijgen, en
bleef dan dit Jaar in elk geval behoed
voor daling van koopkracht
Het is mogelijk dat volgende week
nogmaals over de CDA-motie zal wor-
den gestemd, maar dan in de voltalli-
ge Tweede Kamer. Een andere uit-
slag mag dan echter niet worden ver- J
wacht. Wel zal de Kamer waarschijn-
lijk uiterlijk volgende week antwoord
willen van de regering of de motie zal
worden uitgevoerd.
ZOETERMEER (ANP) Werkgevers
en werknemers in de metaalindustrie
zullen morgen de onderhandelingen i
heropenen over een CAO voor de me
taalindustrie.
De onderhandelingen werden afge
broken op 28 augustus, nadat zij Da
talrijke ronden waren afgesprongen
op de els van de vakbonden tot een
loonsverhoging van één procent voor
de hele metaalindustrie.
De industriebonden probeerden
daarna in de afzonderlijke metaalbe
drijven contracten over de arbeids-
voorwaarden af te sluiten.
„Ik heb het dak geteerd. Alleen nog
even controleren of alles waterdicht
Is