Niet idealistisch praten over 'het gezin'
Dorothee Sölle verbindt
wapenwedloop en kapitalisme
Trouw
Chr. gereformeerden
beperken samenwerking
met de gereformeerden
'Stroom van geheime
informatie naar Rome'
NEDLLOYD
SPECERIJENRACE
Eenvoudige bijbeluitgaven
vinden veel aftrek
ORGANIST/CHOIRMASTER
Arts in beweging
tegen kernenergie
VANDAAG
VOORBIJGANGERS
VRIJDAG 3 OKTOBER 1980
TROUW/KWARTET
ROME Op de bisschoppensynode heeft kardinaal Willebrands gisteren gesproken over de
oecumene en het gemengde huwelijk Willebrands is bij deze synode aanwezig als leider van
het Vaticaanse secretariaat voor de eenheid der christenen. Volgens Willebrands is er de
laatste jaren veel vooruitgang geboekt in het gesprek tussen de christelijke kerken over het
huwelijk. Men is het in hoge mate eens over de waarden van het huwelijk en ook over de
problemen die huwelijk en gezin bedreigen.
als echtscheiding, tweede huwelijk en
geboorteregeling, zal wellicht de posi
tie van de vrouw nader aandacht krij
gen. Er is bijvoorbeeld vanuit Pakis
tan op gewezen dat juist de r.k. kerk
de waardigheid van de vrouw moet
verdedigen, die vooral onder de Isla
mitische opleving wordt bedreigd.
Volgens Willebrands is het zaak dat
de christelijke kerken samen probe
ren een huwelijks- en gezinspastoraat
te beoefenen, zeker waar het de talrij
ke gemengde huwelijken betreft Hij
zei te hopen dat de synode niet alleen
spreekt over de bekende problemen
van gemengde huwelijken, maar ook
iets positiefs en bemoedigends aan
hun adres zal zeggen. Willebrands
vond dat de regels die nu nog de
intercommunie van gemengd gehuw
den verhinderen, opnieuw in studie
moesten worden genomen
Thema's
De kwestie van de gemengde huwelij
ken. ook met niet-christenen en niet-
gelovigen is door verscheidene deel
nemers naar voren gebracht. In het
algemeen kan men zeggen dat de
beschouwingen elkaar nu gaan her
halen en dat het wel duidelijk is wat
de centrale thema's zijn.
Dat is om te beginnen het probleem
van de zogenoemde „inculturatie":
de kerk moet niet alleen of niet zozeer
de „heidense cultuur" kerstenen, zij
moet omgekeerd proberen de waar
den van de plaatselijke cultuur op te
nemen.
Behalve de bovengenoemde en ook
andere al eerder genoemde thema's
Mannelijkheid
Latijns-Amerikaanse bisschoppen
wijzen op het in hun landen gangbare
„machismo", de verheerlijking van
de mannelijkheid die zich alles per
mitteert om zich te bewijzen.
Ook uit Latijns-Amerika wordt aan-
BISSCHOPPENSYNODE g
IN ROME
door Pieter van der Ven
dacht gevraagd voor de grenzeloze
armoede en uitbuiting. In dat wereld
deel wordt het gezin vooral door so
ciaal en economisch onrecht be
dreigd. Honger, lage lonen, werkloos
heid, gedwongen verhuizingen rijten
de families uit elkaar. Zij vinden dat
de synode maar niet al te overdreven
en idealistisch over „het gezin" moet
praten. Het gaat, zei kardinaal Lor-
scheider uit Brazilië, in het evangelie
niet om het gezin, maar om het Ko
ninkrijk van God.
Er zijn ook een aantal onzekerheden.
Zal de synode zich bijvoorbeeld nog
gaan verdiepen in het abortusvraag
stuk? Enerzijds lijkt het een beetje
bezijden het onderwerp, anderzijds
spreekt het werkdocument er al over.
Bovendien heeft de paus een extra
aantal fervente abortusbestrijders
naar de synode gehaald: de kardina
len Cooke, Benelli en Ratzinger en
moeder Teresa niet te vergeten. Dit is
in gemoede moeilijk los te zien van de.
Italiaans campagne voor terugdraai
ing van de vrije abortuswet.
Hoewel er onder de r.k. bisschoppen
niemand luchthartig over abortus
denkt, vinden sommigen toch dat
ook dit onderwerp „pastoraal" moet,
worden aangepakt en niet met ge-
dreig van hel, verdoemenis en moord,
zoals het werkdocument doet.
Niet pikant
van onze verslaggever
AMSTERDAM Bij de opening van het nieuwe pand van het interkerkelijk studentenpasto
raat in Amsterdam heeft de Duitse theologe Dorothee Sölle gisteren fundamentele kritiek
gegeven op het kapitalistische systeem en zoals zij het ziet een van zijn produkten, de
wapenwedloop.
De toespraak van mevrouw Sölle
heette: ..Waarom hebben wij hem
niet kunnen uitdrijven?" en ging over
het gevoel van machteloosheid dat
iemand overvalt bij het zien van de
wapenwedloop. Vroomheid betekent
volgens de Duitse theologe dat je je
geheel, met je hele hart, met je hele
ziel, met je hele verstand en met je
hele kracht overgeeft aan Gods leven
in de wereld. „Maar hoe kunnen wij
dan leven met het oog op de overkill
en de ondervoeding, hoe kunnen we
ons bewust zijn van het Beest dat
over ons regeert en leven in de heel
heid waarvan we dromen?"
Centraal in Sölle's toespraak stond
het verhaal van de bezeten jongeling
De discipelen hadden hem niet kun
nen genezen, waarop de vader bij
Jezus kwam. Deze wierp de boze
geest uit en zei: „Alles is mogelijk
voor wie geloof heeft". Daama vroe
gen de discipelen aan Jezus hoe het
kwam dat het hun niet lukte om de
boze geest uit te drijven, waarop Je
zus zei: „Er is niets dat zoiets kan
uitdrijven, behalve het gebed.
Machteloos
Ook in deze jaren van voortgaande
inflatie, onderdrukking en van groei
ende bewapening en honger in de
wereld, hoor je, aldus mevTouw Sölle.
mensen zeggen „Niets is mogelijk, we
zijn machteloos." Maar Jezus zegt:
Alles is mogelijk. In de geschiedenis
van de bezeten jongeling is volgens
mevrouw Sölle het draaipunt de uit
roep van de vader „Ik geloof, kom
mijn ongeloof te hulp". Zij plaatste
degenen die tegen de wapenwedloop
zijn in de positie van de vader. „Er is
hoop in de uitroep van de vader en als
we maar luid genoeg zouden roepen
zou er in onze roep ook hoop zijn.
Waarom kunnen wij de demon van de
wapenwedloop niet uitwerpen? Gelo-
waarin opgenomen: De Rotter
dammer, met Dordts Dagblad.
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tamminga
HOOFDKANTOOR
Postbus 859
1000 AW Amsterdam
Wibautstraat 131 Amsterdam
tel 020-5629444
telex 13006
Postgiro 66 00 00
Bank Ned Credietbank
Re'keningnr 23 00 12 574
REGIO ROTTERDAM/DORDRECHT
Postbus 948
3000 AX Rotterdam
tel. 010-115588 (abonnementen
en bezorging)
tel. 010-115588 (redactie)
tel H5700 (uilsluitend voor
advertenties)
Westblaak 4
Rotterdam
REGIO DEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101
2501 CC Den Haag
tel 070-469445
(abonnementen en bezorging)
tel 070-469445 (redact.ej
tel 070-468864 (uitsluitend voor
advertenties)
Parkstraat 22 Den Haag
REGIO NOORD/OOST-NEDERLAND
(abonnementen en bezorging
Postbus 3
8000 AA Zwolle
tel 05200-17030
Melkmarkt 56 Zwolle
Abonnementsprijzen:
Per maand 16,98
Per kwartaal 50,95
Per half jaar 101,90
Per jaar 201.60
Advertentietarieven op
aanvraag
Telefonische abonnementenop
drachten (zie adressen boven)
Opgave familieberichten 9-19.30
van maandag t/m vrijdag Op
zondag van 18-20 uur tele* 020-
5622797.
Opgave mini-advertenties lei
020-5626262 of schriftelijk aan
Mini-Adv. afdeling, postbus 433
1000 AK AMSTERDAM
Adreswijzigingen uitsluitend
schriftelijk aan onze Amsterdam
se adressen
ven betekent deelnemen aan Gods
scheppende en heelmakende kracht.
Het betekent in verzet gaan tegen de
dood. Geloof en strijd zijn één.
Volgens Dorothee Sölle is het eerst
nodig de demon aan te wijzen en te
benoemen. Een van de zwakheden
van het traditionele pacifisme is vol
gens haar dat het vaak naliet aan te
wijzen hoe verweven de verschillende
verschijnselen zijn. De demon waar
wij tegen te strijden hebben is niet
het bloeddorstige militarisme, noch
de behoefte aan veiligheid of de mi
nachting voor het leven van de mens.
Het militarisme is een noodzakelijke
behoefte van het systeem waaronder
wij leven.
Amerikaanse vrede
De 170 miljard dollar die de VS van
1945 tot 1975 aan giften en leningen
gaf dienden om de economieën van
Amerika's bondgenoten en klanten te
stabiliseren en regimes die onder de
Pax Americana wensten te leven kre
gen militaire hulp om zich te verdedi
gen tegen hun eigen bevolking. Vol
gens mevrouw Sölle zouden regimes
zoals in Saoedi-Arabië, Jordanië, Ko
rea. de Philïppijnen en de meeste
landen van Latijns Amerika allang
ten slachtoffer gevallen zijn van een
volksopstand, als de VS de heersende
regimes niet in stand had gehouden.
Het doel daarvan is het beschermen
van Amerikaanse belangen. De vrede
die Amerika oplegt is gebouwd op
onderwerping en uitbuiting. Hij
schept de vrijheid voor de uitbuiter
om uit te buiten.
De militaire macht is een deel van dit
neo-koloniale systeem en elke trede
in de wapenladder moet beschouwd
worden als een oorlogsdaad van de
rijken tegen de armen.
Mevrouw Sölle gaf verschillende
voorbeelden van hoe de derde wereld
gedwongen wordt om voedsel te ver-
bouen voor de rijke landen. „De bom
men vallen reeds", zei mevrouw Sölle.
„Zij vallen op de armen in de derde
wereld en vernietigen het leven van
de achtergestelden in de krotten van
onze steden. Zij vernietigen het den
ken van onze wetenschappers, van
wie vijftig percent werkt voor de oor
log. Onze samenleving en haar insti
tuties militariseren. Oorlog wordt
normaal.
Hiertegen is verzet nodig, dat begint
met het vormen van cellen en groe
pen die tegen de demon in opstand
komen. Teruggrijpend naar het ver
haal van de bezeten jongeling zei
mevrouw Sölle dat dit verhaal niet in
de Bijbel staat om ons een gevoel van
machteloosheid te geven. 'Jezus'
macht is gedeelde macht. Hij kan de
jongeling niet genezen zonder het ge
loof van de vader. Zij stelde de vraag
aan de orde of wij wel voldoende
geloof hebben. De meeste dingen die
wij zouden willen doen de hongeri-
gen voeden, de naakten kleden, de
gevangenen bezoeken zijn min of
meer verboden door ons economisch
Van een onzer verslaggevers
AMERSFOORT - De christelijke
gereformeerden hebben gisteren op
hun synode besloten uit twee inter
kerkelijke organisaties te treden. Het
zijn de stichting Landelijke Gerefor
meerde raad voor Samenlevingsaan
gelegenheden (GSA) en de Raad voor
Contact en Overleg betreffende de
Bijbel (RCOB). In beide organisaties
konden zij zich de laatste jaren
steeds minder vinden in de toonaan
gevende theologische gedachten-
gang.
Het besluit om uit de GSA te treden
is het meest ingrijpend. Deze raad
was een gezamenlijke onderneming
van de gereformeerde kerken en de
christelijke gereformeerde kerken.
Juist deze maand zal worden her
dacht, dat de GSA 25 jaar geleden
door beide kerken werd opgericht.
De synode sprak uit, samenwerking
met de GSA niet meer verantwoord
te achten, omdat steeds meer te con
stateren valt, dat het werk van de
GSA niet direct conform de beginse
len van de gereformeerde belijdenis
plaatsvindt. De theologische gedach-
tengang waardoor het werk van de
C-SA wordt bepaald, o a. in de publi-
katies. vervreemdt zich steeds meer
van de bijbelse normen, aldus de sy
node.
Pijn
Het besluit werd met pijn genomen,
omdat de synode besefte geen goed
alternatief te hebben. Daarbij gold
vooral de overweging, dat de GSA
fungeert als kanaal van de gerefor
meerde stem naar de overheid toe
voor samenlevingsaangelegenheden,
en ook naar de Raad voor Nationaal
Weizijn. Door uit de GSA te stappen
geven de christelijke gereformeerden
hun inbreng prijs, die bij de modeme
ontwikkelingen in het welzijnswerk,
zoals de decentralisatie en democra
tisering. erg belangrijk kan zijn.
Bezwaren
Maar de GSA treedt ook adviserend
op naar de diakenen, welzijnswerkers
en kerkleden toe en de bezwaren te
gen die activiteiten gaven de door
slag. Die bezwaren richtten zich voor
al tegen de bijbelbeschouwing, die in
de GSA domineert. In het verslag van
de christelijke gereformeerde verte
genwoordigers in de GSA (die overi
gens zelf in meerderheid tegen uittre
den waren» werd gezegd, dat zij te
veel te maken kregen met een gebrek
aan onderwerping aan het gezag van
de Bijbel. Als bijbelse noties gebruikt
worden, krijgen ze een andere in
houd. Een voorbeeld is het standpunt
van het GSA-bestuur inzake het lan
delijke centrum voor Huwelijkscon
tacten en de bemiddeling van buiten
huwelijkse relaties, een standpunt
dat ook door de gereformeerde syno
de is afgewezen. Slecht viel in christe
lijk gereformeerde kring ook de G8A-
brochure „kerk en welzijn". Van de
eigen inbreng werd daarin niets te
ruggevonden.
Keffend hondje
In een uitvoerige nota betoogden de
heren W. Huizer en W. C. van der Stel,
dat de theologische ontwikkelingen
binnen de gereformeerde kerken er
toe hebben geleid, dat ook de GSA
anders is gaan denken over de wijze
waarop christenen deelnemen in de
samenleving en over de functie van
de kerk. Rond 1968 ging de wissel om.
aldus dr. T. Brienen. Begrippen als
vrede, gerechtigheid, heil werden
steeds meer losgezien van het hande
len van God in Jezus Christus en
alleen aards gevuld. Weliswaar hiel
den de christelijk gereformeerden de
gelegenheid tot kritische inbreng,
maar. aldus prof. W. H. Velema. meer
dan een keffend hondje die de kara
vaan verder zag gaan, zijn we niet
geweest de laatste jaren. Hij wees op
een pas verschenen boek van Brienen
en Huizer en achtte het niet mogelijk,
dat de visie van dat boek echt in de
GSA zou kunnen functioneren. Vanaf
1971 is op de christelijke gereformeer
de synodes in toenemende mate kri
tisch over de GSA gesproken.
Niet bruikbaar
De RCOB is indertijd opgezet als
overlegorgaan van de kerken met het
Nederlands Bijbelgenootschap en an
dere bijbelorganisaties. Tegen die
functie had de synode geen bezwaar.
Maar andere activiteiten van de
RCOB riepen vragen op. Men had
daarbij vooral het oog op de publika-
ties ronde de bijbelweken van 1977 en
1979. Voor de eigen kerk werden deze
niet bruikbaar geacht door de manier
waarop erin met de bijbel werd omge
gaan. Weliswaar werd na 1977 ruimte
gekregen om zich als deelnemende
kerk van bepaalde publikaties te dis
tantiëren, maar voor de kerkleden
werkt dit toch zo verwarrend, dat de
synode er de voorkeur aan gaf, het
contact te beëindigen.
Beide besluiten werden met een dui
delijke meerderheid genomen. Voor
blijven in de GSA waren maar tien
synodeleden (van de 52) en voor de
RCOB dértien.
ADVERTENTIE
DR. DOROTHEE SOLLE
systeem, dat ons steeds zegt: Niet
alles is mogelijk. „We moeten van dit
systeem zien af te komen, omdat het
ons geloof ons vertrouwen en ons
leven vernietigt", aldus mevrouw
Sölle.
Chr. gereformeerden
op televisie
Van een onzer verslaggevers
AMERSFOORT - De christelijke
gereformeerde synode heeft besloten
te blijven bij een vroeger genomen
besluit, dat de tweemaal 45 minuten
televisie-zendtijd, die de christelijke
gereformeerden jaarlijks krijgen, ge
bruikt worden voor „evangelisatie-
diensten" en dus niet voor gewone
kerkdiensten. Er was een voorstel,
om gewone diensten te gaan uitzen
den, omdat evangelisatiediensten
een verkeerde indruk zouden geven
van hoe het in een christelijke gere
formeerde kerkdienst toegaat. Maar
de synode vond, dat deze uitzendin
gen niet als doel hebben nu eens te
laten zien wat specifiek christelijk
gereformeerd is, maar in dienst moe
ten staan van evangelisatieverkondi
ging
Ds. J. Plantinga uit Leeuwarden die
zelf zo'n dienst leidde, vertelde dat hij
tweehonderd reacties had gekregen,
waarvan ruim de helft van mensen
die volkomen buitenkerkelijk waren.
Radiodiensten worden voor een groot
deel door zieke en bejaarde kerkmen
sen gevolgd, maar tv-diensten heb
ben een heel ander publiek, zei hij.
Daarom moet men zich daar hele
maal instellen op buitenkerkelijken.
C. B. Roos en C. Mak
Vandaag vertrekken ds. C. B. Roos,
praeses van de hervormde synode, en
ds. C. Mak, oud-praeses van de syno
de van de gereformeerde kerken, naar
Durban in Zuid-Afrika. waar zij de
synodevergadering van de Reformed
Church in Africa zullen bijwonen. Dit
is oorspronkelijk een zogenaamde
„Indiër-kerk". Thans heeft deze kerk
een interraciaal karakter. De Refor
med Church in Africa is klein acht
gemeenten met in totaal vierduizend
leden maar zeer actief. Vorig jaar
oktober heeft dr. T. E. Mannikam als
afgevaardigde van deze kerk de geza
menlijke synode van hervormden en
gereformeerden in Lunteren bijge
woond.
ENGLISH REFORMED CHURCH
(Church of Scotland),
Begijnhof 48.
1012 WV Amsterdam
Within the next four months the post of Organist/Choirmaster of the English
Reformed Church will become vacant.
The vacancy committee invites applications from qualified and experienced
organists/choirmasters who should ideally conform with the following
requirements:
a sound working knowledge of English;
a keen interest in „Romantic British organ music",
a readiness to continue and further the tradition of English Reformed Church
music both with the choir and with the series of Saturday afternoon concerts.
The church has two organs: the main organ was buitt by Muller and was
replaced by a Flaes organ in 1874, which was renewed by Ingram and Co. of
Edinburgh in 1907; a Positive Organ, built by Rentrop in 1978. The choir
consists of some 60 members at present. The duties of the organist/choirmaster
are (1) the responsibility for the musical content of all services of worship,
weddings and other services, and (2) training the choir at weekly (evening)
practices. Salary and commencement of appointment are negotiable The
salary roughly follows the Dutch Reformed Church salary scales for organists.
The appointment will be on a one year temporary basis with the possibility of
security of tenure after one year.
For further information, please contact the Session Clerk. Mr J. Kuurman.
Veldspaat 38. 1703 EL Heerhugowaard, Tel.: (02207) 40398 (evenings only).
Applications in English should reach the Session Clerk at the above
address, no later than 24th October 1980. A Curriculum Vitae with full details of
previous experience and employment should be given as well as the names,
addresses and telephone numbers of two referees.
Pater dr P. Vriens:
Van een medewerker
UTRECHT De Australische kin
derarts Helen Caldicott sluit van
avond, in een bijeenkomst georgani
seerd door het IKV en Vrouwen voor
Vrede, de vredesweek al. Dr. Caldi
cott woont in de VS en geldt daar als
een van de welsprekendste tegen
standers van kernenergie en kernwa
pens.
Zij leidt in de VS het artsenverzet
tegen de nucleaire ontwikkeling „Art
sen voor sociale verantwoordelijk
heid". Honderden artsen doen daarin
mee met als argument dat een „be
perkte kernoorlog" medisch gespro
ken onzin is. In geval van zo'n oorlog
zou van behoorlijke behandeling van
gewonden geen sprake zijn en de stra
ling zou nog generaties lang nieuwe
slachtoffers maken. Maar ook het be
zit van kernwapens leidt tot medi
sche problemen die worden onder
schat.
Helen Caldicott, die zelf drie kinde
ren heeft, heeft haar werk als kinder
arts in een ziekenhuis tijdelijk stop
gezet om zich volledig te wijden aan
de strijd tegen de kernwapenwed
loop. Zij ziet dat als een vorm van
preventieve geneeskunde. En zij
vindt het dringend nodig dat vrou
wen zichzelf gaan organiseren: daar
ligt een nog vrijwel onbenutte bron
van energie voor de strijd voor een
niet-nucleaire wereld.
Dr. Helen Caldicott spreekt van
avond om half acht in het De Bruyne
Lyceum, Koningsbergerstraat 2
(vlakbij het station). Zaterdag is zij in
de Incom. John. F. Kennedylaan 36,
Breda op een regionale manifestatie
over radioactiviteit, die om twee uur
begint
UTRECHT (ANP) De verhouding
tussen het Nederlandse bisschoppen
college en de Romeinse curie is sinds
de synode in Rome begin dit jaar niet
zichtbaar verbeterd. Dit heeft mede
te maken met het welwillende oor.
dat Rome nog steeds leent aan de
negatieve informatie van behouden
de groepen, die in de bisschoppen
Gijsen en Simonis hun woordvoerder
hebben gevonden.
Dat zegt Pater dr P Vriens, tot eind
vorige maand secretaris-generaal van
de Nederlandse rooms-katholieke
kerkprovincie in een interview met
het ANP Volgens dr Vriens is er een
voortdurende stroom van geheime in
formatie naar Rome in plaats van dat
er sprake is van open overleg. Het is
de belangrijkste reden waarom de
leider van het secretariaat van de
Nederlandse RK kerkprovincie zijn
ontslag heeft genomen.
Vriens zegt dat de grote verdeeldheid
in de Nederlandse katholieke ge
meenschap in Kampen, die elkaar in
groot wantrouwen bestreden en die
geen middel ongebruikt lieten om
ADVERTENTIE
Wie van deze synode pikante uitspra
ken verwacht over wat seksueel al of
niet door de beugel kan. zal bedrogen
uitkomen. Het gaat er veel meer om
hoe bisschoppen en hun medewer
kers hun gelovigen van dienst kun
nen zijn. Uit veel interventies blijkt
een enorme wil om mensen te helpen
en met raad en daad terzijde te staan,
juist nu alles zo moeilijk is.
Maar velen zitten allang niet op die
hulp en onderrichting te wachten. Dit
punt is nog maar nauwelijks naar
voren gehaald, evenmin als alle te
rechte ergernis, teleurstelling en ver
wonding die mensen juist in en door
hun kerk hebben opgedaan. Een sy
node die wil slagen zal hier echter
moeilijk omheen kunnen.
Dr P. C. M. J. Vriens O. F. M.
Kap.
hun gelijk te bevechten, zorgde voor
een verslechterde relatie met Rome.
„In Rome, waar men achterdochtig
keek naar het nieuwe in Nederland,
luisterde men graag naar de negatie
ve kritiek", aldus Vriens.
Die scherpe tegenstellingen binnen
de Nederlandse katholieke kerk be
wogen Rome er toe om ook een stem
te geven aan het behoudende deel
van de Nederlandse katholieken door
de benoemingen van de bisschoppen
Gijsen en Simonis. Vriens daarover:
„Deze benoemingen hebben, on
danks de eerlijke bedoelingen van
paus Paulus VI, de heilloze verdeeld
heid ook in het bisschoppencollege
gebracht."
Strauss
Men mag Strauss geen nationaal-
socialist of fascist noemen. Hij is de
leider van de Beierse CSU.
Aanstaande zondag dingt hij mee in
de verkiezingen om de kanselier van
West-Duitsland. De media hebben
ons er over geïnformeerd. Wie hem
gezien en naar hem geluisterd heeft
zal het toch bijzonder moeilijk
hebben gekregen met deze man. Het
beeld dat hij in zijn spreekbeurten
voor zichzelf oproept zal menigeen
pijnlijk aan iets herineerd hebben en
vragen hebben doen opkomen als:
waar heb ik eerder zo horen
schreeuwen en schelden? De
overeenkomst strekt verder.
Waaraan wij moeten denken kwam
ook uit Zuid-Duitsland. Strauss was
zelf als zovele wat oudere Duitsers
overigens bij die beweging in de
oorlog betrokken. Dat zijn ronduit
griezelige dingen. Tot op de laatste
dagen voor de verkiezingen Is hij op
zoek naar zondebokken en
strijdpunten. Als ik het goed begrijp
heeft hij de hele scala van
onderwerpen, van abortus tot inflatie
al afgewerkt. In een vertwijfelde
poging heeft hij zich zelfs niet ontzien
de afzichtelijke bomaanslag met zijn
slachtoffers in München aan te
grijpen om zijn publiek te
beïnvloeden. Hopelijk zal het Duitse
volk deze manipulaties doorhebben
en hem naar Beleren terugsturen. De
christen-democraten in de
omringende landen moeten het
gevoel hebben met hem opgescheept
te zitten. Je kunt Je afvragen of ze
voldoende tegengas gegeven hebben.
Met name zijn uitspraken over de
internationale situatie doen het
ergste vrezen ten aanzien van een
behoedzaam omgaan met de vrede.
De duizenden stromen naar hem en j
zijn spreekbeurten toe. Daardoor
mag niemand zich laten verblinden.
Ook dat is eerder vertoond en op een
afschuwelijke manier afgelopen. Wij
voor ons hopen dat hij er zondag niet
komt en dat de christen-democraten
met zijn verhoopte nederlaag geleerd J
hebben nooit meer met mensen als J
hij voor het voetlicht te komen
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Oene: J. W. Mouthaan te
Nunspeet: te Hazerswoude (toez.): P
Heikoop te IJmuiden West; te Voor-i
burg (toez.): A..T. Kramer laatstelijk-
zendingspred van de chr. ev. kerk te'
Timor, wonende te Oegstgeest
Aangenomen het beroep tot geeste
lijk verzorger van het Anthonie van
Leeuwenhoekhuis te Amsterdam: T.
M. Loran te Arnhem.
Bedankt voor Voorthuizen (toez.): W.
Verboom te Waddinxveen.
Afscheid op 5 okt. van Pijnacker: O.
G. 8. van Hoogstraten, ber. te Krim
pen a.d. IJssel; van Spannum-Edens
en Cubaard: G. Wiltink ber. te Tiet-
jerk
GEREF. KERKEN
Afscheid van Driebergen-Rijssen-
burg: G. van Andel wegens emeritaat.
Intrede te Halle: (part-time): B. Aal-
bers, die daar sinds 1 mei 1979 hulp
diensten heeft verricht; te Beverwijk:
J. C. Dondorp uit Een-Norg; te Em-
mercompascuüm: E P Klarenbeek, j
kand. te Voorburg (de bevestiging is
's morgens in Emmererfscheider- j
veen); te Nes Ammin (Israël): A. J.
Boersma voorheen pred. te Ens.
Bevestiging te Rotterdam Delfsha-
ven (ten behoeve van de geestelijke
verzorging van de verpleeghuizen De
Rustenburg) (part time): mevrouw ds.
M. J. van der Veen-Schenkenveld uit i
Krimpen a.d. IJssel.
GEREF. KERKEN VRIJG.
Beroepen te Oldehove: P. M. de Wit.
kand. te Kampen.
NED. GEREF. KERKEN
Beroepen te Urk: P. Veldhuizen te
Maassluis.
Bevestiging op 3 okt. te Lelystad (in
samenwerking met chr. geref. kerk):
G. Roukema uit Katwijk (intrede op
5 okt
CHR. GEREF. KERKEN
Bevestiging op 3 okt. te Lelystad (in j
samenwerking met de ned. geref. ker- i
ken): K. T. de Jonge uit Steenwijk
(intrede op 5 okt. te Almere).
Afscheid van Rozenburg: J. Vogel
ber. te Eindhoven.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Zwijndrecht: J. Karens
te Opheusden: te Scherpenisse: A. M
de Boer te "Norwich (Can
Bedankt voor Scherpenzeel: L. Voge
laar te Elspeet.
- een record dat niet werd
gebroken.
- Gerard Dijkstra kwam 15 uur
te kort.
Een verslag van een zeilrace van
Jakarta naar Rotterdam met
storm, averij en ontberingen.
Verkrijgbaar in boekhandel
enkosk f14 90
De Boer Maritiem
Van een medewerker
CHIANG MAI, Thailand De ruim
tweehonderd afgevaardigden, die sa
men de ambassemblee van de bijbel
genootschappen in Thailand vormen,
zongen dinsdagavond: Waar zijn de
kinderen? Het lied zette ineens een
flink aantal deelnemers aan het den
ken. Over de kinderen was op de
eerste twee werkdagen van deze as
semblee nog weinig gesproken. Te
weinig, zeiden sommigen. En toch is
44 procent van de bevolking van Afri
ka jonger dan vijftien jaar. Het the
ma van de assemblee, 'Gods Woord
open voor iedereen', moest toch ook
voor hen waargemaakt worden.
Verschillende andere doelgroepen
hadden al de revue gepasseerd. Voor
beginnende lezers zijn er speciale ver
talingen in eenvoudige taal. Er zijn al
uitgaven in meer dan 250 talen, en ze
blijken aan te slaan. Grote indruk
maakte het verslag van Ato Hailu, de
secretaris van het bijbelgenootschap I
van Ethiopië, waar miljoenen mensen
leren lezen. Daardoor was het bijbel
genootschap in staat om hen de nieu- j
we. eenvoudige bijbeluitgaven in
handen te geven. Duizenden zijn
daardoor christen geworden.
Een andere en veel moeilijker doel-
gToep voor de bijbelgenootschappen
vormen de 856 miljoen analfabeten.
De secretaris van het bijbelgenoot
schap in Bangladesh vertelde van een
proefproject dat daar plaats vindt.
Het genootschap maakt gebruik van
uiterst goedkope cassetterecorders
die geplaatst worden waar veel men
sen komen. Voor minder dan twee
cent per luisteraar kwamen duizen-
den in zijn land op die wijze voor het
eerst in aanraking met het Evangelie j