arter roept op [>t neutraliteit ijzelaars nog lang niet vrij Arabieren wachten nog af Rechter wijst vrije vakbond in Polen af Werkloosheid blijft stijgen in Engeland Verzet in VS tegen verkoop van uranium skou met strijd Irak-Iran verlegen Groep in Italië wil met losgeld revolutie voeren rijs doet lede zaken Irak umaktie jaarWJ-CNV. Stort voorvakbonds jongerenwerk in de derde wei (AG 24 SEPTEMBER 1980 BUITENLAND TROUW/KWARTET 7 UNGTON (Reuter, AFP, AP) De Amerikaanse president Carter heeft alle landen in de „de Sowjet-Unie inbegrepen" opgeroepen niet in te grijpen in de oorlog tussen Irak en Carter zei gisteren op zijn verkiezingstoernee in Californië dat Washington een „strikt lie" houding zal aannemen in het conflict tussen de twee oliestaten. Ook de Sowjet-Unie ich in het conflict neutraal op. zei te hopen dat het conflict vreedzame wijze geregeld zal met behulp van de Verenigde op andere internationale in- en. lerikaanse strijdkrachten die de nabijheid van het oorlogs- ophouden zijn niet tot extra amheid opgeroepen, deelde de woordvoerder van het aanse ministerie van defensie fier Amerikaanse oorlogsbo- evinden zich in de buurt van ische Golf, twee bij Bahrein ongeveer driehonderd kilo ten zuiden van de gebombar- raffinaderij van Abadan. Het schip „Eisenhower" patroui- de Golf van Oman en het schip Midway ligt in de Keni- ven Mombasa. Een eenheid X) Amerikaanse mariniers be- ch te allen tijde aan boord van ibievaartuigen en staan klaar grijpen, zo dit nodig mocht Sowjet-Unie heeft volgens itagon 29 vaartuigen in het ;heidsraad erikaanse minister van buiten zaken Edmund Muskie sloot de mogelijkheid niet uit dat bij de Verenigde Naties een zullen indienen over het tussen Irak en Iran. De secre- ïeraal van de VN Kurt Wald- ep op tot een spoedoverleg de leden van de Veiligheids- het conflict dat hij een ijke bedreiging van de inter- e vrede en veiligheid" noem- eden van de raad kwamen nog ond bijeen. Edmund Muskie teren een gesprek met Kurt m om „alle mogelijkheden te en". De secretaris-generaal van de Islami tische Conferentie Habib Chatty heeft ayatollah Khomeini van Iran en president Saddam Hoessein van Irak zijn bemiddeling aangeboden. Hij riep de twee landen op tot een onmid dellijk staakt het vuren en tot onder handelingen over een iplossing voor de problemen.- Beschuldigingen Iran ging gisteren door met beschul digingen aan het adres van de VS, die met behulp van „contra-revolutionai re" krachten onrust in Iran zouden zaaien. De Iraanse regering maande gisteren de bevolking tot kalmte. Alle werknemers van de luchthaven van Teheran, die maandag werd gebom bardeerd, werden naar huis gestuurd uit veiligheidsoverwegingen. Iran waarschuwde maandagnacht de golfstaten voor represaillemaatrege len als zij Irak toestaan gebruik te maken van haven- of vliegveldfacili teiten. Irak waarschuwde op zijn beurt Iran dat het „alle noodzakelijke maatregelen" al nemen om de scheepvaart in de Straat van Hor- moez te beschermen. Deze waarschu wing volgde op het tot oorlogszones verklaren door Iran van alle waterwe gen bij de Iraanse kust. Het internationale atoombureau in Wenen heeft gisteren de angst voor gebruik van kernwapens in het con flict wat weggenomen. Het bureau herinnert aan de controle die al se dert elf jaar wordt uitgeoefend op alle Iraakse kerninstallaties. Irak is een van de eerste landen die het verdrag zot niet verspreiding (non-prolifera- tie) van kernwapens heeft onderte kend. Irak heeft een installatie met een capaciteit van twee megawatt die sedert 1968 in werking is en een twee de met een capaciteit van 50 mega watt die in aanbouw is. Alle invoer en productie van splijtstoffen wordt ge controleerd door het internationale atoombureau. WASHINGTON (AFP, AP, Reuter) De Verenigde Sta ten pogen Zwitserland ervan te weerhouden nateriaal te verkopen, waarmee Pakistan kernwapens kan maken. Te gelijkertijd krijgt de Ameri kaanse president Carter het moeilijk met zijn voornemen verrijkt uranium aan India te verhandelen. De twee kwesties spelen bij toeval tegelijkertijd en tonen een nogal tweeslachtig beleid van de Ameri kaanse regering inzake de beperking van atoomwapens. Gisteren maakte het dagblad Washington Post bekend dat Pakistan in het geheim een pluto- niumfabriek bouwt, die het land in staat stelt al in 1981 een atoomproef te houden. Volgens de krant, die bronnen binnen de Amerikaanse ge heime dienst citeert, is deze fabriek al bijna gereed. Het materiaal voor deze fabriek zou uit Zwitserland afkom stig zijn. Tegen Volgens een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van buiten landse zaken oefent de regering van Carter druk uit op de Zwitsers om de hulp bij de bouw van deze fabriek te staken. Waarnemers achten het ech ter zeer onwaarschijnlijk dat de VS zover zullen gaan de nucleaire samen werking met Zwitserland zullen op schorten, zoals eerder werd aangeno men. President Carter heeft net op dit moment een voorstel bij het con gres ingediend voor de levering van 38 ton uranium aan Iran. Dit materi aal zou bestemd zijn voor de kerncen trale in de Indiase plaats Tarapur. Dit voorstel is op groot venset gestuit bij de Amerikaanse volksvertegen woordiging. India heeft het non-proli feratieverdrag niet ondertekend en zich dus ook niet verplicht het ver rijkte uranium slechts voor vreedza me doeleinden te gebruiken. Vorige week stemde het Huis van Afgevaar digden vrijwel unaniem tegen de door Carter voorgestelde levering en men verwacht dat ook de Senaat vandaag het voorstel zal wegstemmen. Voor standers van de verkoop van het ver rijkt uranium voeren aan dat annule ring van de Amerikaanse levering In dia er toe zou drijven het bij de Sow jet-Unie te proberen. Dat zou een streep door het huidige Amerikaanse beleid zijn, dat er op is gericht de banden met India te verstevigen na de Russische inval in Afghanistan. De Russische president Breznjew waarschuwde gisteren dat de wereld steeds meer dreigt af te glijden naar „een thermo-nucleaire oorlog". Hij haalde uit naar de nieuwe nucleaire strategie van de Verenigde Staten, die een „beperkte kernoorlog" aan vaardbaar zou maken. Voor de Alge mene Vergadering van de Verenigde Naties riep de Russische minister van buitenlandse zaken Gromiko op tot bevriezing van het wapenbestand in de hele wereld op 1 januari 1981, om dan te beginnen met onderhandelin gen over ontwapening. Dat gesprek zou dan moeten gaan tussen de Ver enigde Staten. Groot-Brittannië, Frankrijk, China en de Sowjet-Unie. Gromiko diende een resolutie in van deze strekking, die het opschrift droeg: „Voor vrede en ontwapening, voor internationale veiligheidsgaran ties". m s» ff WARSCHAU (AP) De rechtbank van Warschau heeft de eerste aanvraag om Inschrijving van een onafhankelijke vak bond in Polen afgewezen. Er bestonden bezwaren tegen de statuten, de regeling van het lidmaatschap en de financiering van de groep. De aanvraag om erkenning was vorige week ingediend door een organisatiecomité in de Silezische stad Katowice, dat zei ongeveer 14.000 leden te vertegenwoordigen. De express-trein van Madras naar Calcutta staat eenzaam in de troosteloze watervlakte, die is ontstaan na overstromingen in India. Helikopters en vliegtuigen van de Indiase luchtmacht wierpen gisteren voedsel af voor ongeveer honderdduizend mensen, die door de overstromingen van de buitenwereld zijn afgesneden. Aangenomen wordt dat meer dan vijfhonderd mensen zijn verdronken. aze cc Bale: Eorgei se correspondent JM De in Iran gegijzelde Amerikanen zijn vrij. Dat meldde de Israëlische radio lorgen naar aanleiding van een mededeling van radio Bagdad, maar Israëlische ■s van het gebied rondom de Perzische Golf leken het bericht eigenlijk niet eens te n gehoord. ies als zouden de vijandelijk- ussen Irak en Iran gevolg zijn Iraaks-Amerikaanse samen- om ayatollah Khomeini op fên te krijgen en de al elf in gevangen zittende Ameri- te bevrijden, vinden weinig „Theoretisch is de suggestie gek," aldus een Israëlische lige. „Het probleem is echter der in het Midden-Oosten zijn hier zich niet alles volgens de 'an de logica voltrekt." olfstaten, met inbegrip van lezen de invloed van de Sow- Toch verzetten deze landen ;en een westelijke militaire gheid in het gebied omdat: westerse aanwezigheid de et-aanwezigheid in Afghani- Zuid-Jemen en Ethiopië zou vaardigen innenlandse oppositie in con- itieve oliestaten er tegen is een westerse (lees: Ameri- ee) aanwezigheid in de Golf gressie zou ervaren het Iraakse streven naar re- ale hegemonie in de Golf zou leilijken. laars voor de duur van de oorlog met Irak te laten rusten. Volgens radio Bagdad zou Iran met de vrijlating van de gijzelaars hebben willen be werkstelligen, dat het land reserve onderdelen voor zijn danig in het ongerede geraakte strijdmacht krijgt van de Verenigde Staten. Hoewel ra dio Bagdad wel de Amerikaanse ont kenning van de vrijlating van de gij zelaars later de ether in stuurde, trok het de eerdere berichten niet in. De afkeer van buitenlandse invloed in het gebied rondom de Perzische Golf werd in februari van dit Jaar door Irak vorm gegeven door een Iraakse campagne voor een Arabisch handvest, dat zich zou moeten keren tegen de invloed van de grote mo gendheden in de Arabische wereld. Dit handvest zou zowel tegen de Ver enigde Staten als tegen de Sovjet- Unie gericht moeten zijn. Het voor stel voor dit handvest volgde op een duidelijke verkoeling in de betrekkin gen tussen Bagdad en Moskou. Eerder dit jaar dreigde president Saddam Hoessein het uit 1972 date rende vriendschapsverdrag met de Sovjet-Unie zelfs op te zeggen, wan neer zou blijken dat de Sovjet-Unie een soortgelijke overeenkomst met Afghanistan zou hebben gebruikt als voorwendsel voor de inval van de cember vorig jaar. Bovendien trad president Hoessein uiterst hard pp tegen de communistische partij in Irak. Veel leden van die partij werden in de voorbije maanden ter dood ver oordeeld. Israëlische waarnemers zijn van oor deel dat het uitbreken van de oorlog met Iran de betrekkingen tussen de Sowjet-Unie en Irak ernstig op de proef worden gesteld. Tariz Aziz, ad viseur van Saddam Hoessein en vier de in de Iraakse hiërarchie, keerde eergisteren terug uit Moskou, waar hij om militaire steun had gevraagd. Dat was het eerste contact op hoog niveau tussen de regeringen van bei de landen sedert Hoessein in het na jaar van 1978 een bezoek bracht aan Moskou. De Sowjet-Unie zou zich tijdens het bezoek van Tarik Aziz zorgvuldig hebben onthouden van een stand puntbepaling. Wel menen waarne mers in Iran een bedekte sympathie voor Irak te kunnen lezen in de door het Russische partijblad Prawda ge publiceerde variant van de samen zweringstheorie: de krant wist name lijk te melden dat Amerika verant woordelijk is voor de Iraanse agressie tegen Irak. Het Russische persbureau Tass deed gisteravond er nog steeds het zwijgen toe met betrekking tot de in omvang toenemende oorlog tussen Iran en Irak. Het regeringsblad Izwestia prees zowel Irak als Iran wegens de „anti-imperialistische" koers die bei de landen tot dusver hebben gevolgd. Een duidelijker blijk van de Russi sche verlegenheid met het conflict was nauwelijks denkbaar. BONN (UPI) Leden van een onbekende Italiaanse groepe ring hebben vijf miljard lire (twaalf miljoen gulden) los geld geëist voor drie Westduit- se kinderen, die zij naar hun zeggen drie maanden geleden in Italië hebben ontvoerd. Dit heeft het Italiaanse persbu reau Ansa gisteren bekendge- De ontvoerders die zichzelf de Chaka 11 groep noemen, heb ben drie brieven aan de vader van twee van de kinderen, Die ter Kronzucker, gestuurd waarin zij losgeld eisen om een proletarische revolutie op het eiland Sardinië te finan cieren. De twee meisjes Kron zucker van vijftien en dertien jaar en een vijf tien-jarige neef werden op 25 juli tijdens hun vakantie in Toscane ontvoerd. Hun vader, een bekende West- duitse televisiepersoonlijk heid, heeft de afgelopen twee maanden in Italië gewacht op contact met de ontvoerders. De politie in Cagliari op Sardi nië zegt nog nooit van de groep te hebben gehoord. Volgens woordvoerders van de onaf hankelijke vakbeweging heeft de rechtbank ondermeer vraagtekens gezet bij het voornemen van het co mité om landelijk te operen, leden van andere beroepen en werklozen toe te laten en de werkzaamheden deels door middel van giften te be kostigen. Pogingen om dit bij de rechtbank bevestigd te krijgen zijn op niets uitgelopen. De Poolse rege ring heeft eerder deze maand bepaald dat de nieuwe, onafhankelijke vak bonden zich bij de rechtbank in War schau moeten inschrijven in afwach ting van het in werking treden van een nieuwe arbeidswet, die later dit jaar zal worden ingediend. Het comité kan tegen de beslissing van de rechtbank in beroep gaan. Een zegsman in Katowice verklaarde dat de vakbondsleiding overleg pleegt met een regeringsdelegatie onder lei ding van de minister voor de staalin dustrie, Franciszek Kaim. Sinds de aanvraag heeft de vakbond in Kato wice aansluiting gezocht bij de nieu we landelijke onafhankelijke vakbe weging Solidariteit, die in Gdansk is georganiseerd door de leiders van de staking van vorige maand bij de scheepswerven in die stad. Onduidelijk Functionarissen van de vakbond in Gdansk, onder wie stakingsleider Lech Walesa, zijn gisteravond naar Warschau gereisd, waar zij zich van daag bij de rechtbank willen vervoe gen. Het is onduidelijk welke invloed de beslissing van de rechtbank in de zaak Katowice zal hebben op die van de groep-Walesa. Om commentaar gevraagd, zeiden leden van de groep niet van de gerechtelijke afwijzing op de hoogte te zijn. Zegslieden bij de club van katholieke intellectuelen, die de plaatselijke af deling van Solidariteit adviseert, ver wachten echter dat de rechtbank de zelfde bezwaren zal maken tegen de aanvraag van de groepering rond Wa- LONDEN (AP, Reuter) Het aantal werklozen in Groot- Brittannië Is de afgelopen maand opnieuw sterk gestegen. In een maand kwamen er bijna veertigduizend werklozen bij, wat het totaal op 2.039.003 Britten zonder werk brengt, oftewel 8,4 procent van de beroepsbevolking. Britse vakbondsleiders wijten de nieuwe crisis aan het financieel en economisch beleid van premier Mar garet Thatcher. „De premier zal nu toe moeten geven dat haar beleid heeft gefaald", zei Len Murray, secre taris-generaal van de machtige vak bondsfederatie TUC. Vorige maand overschreed het aantal werklozen de psychologische grens van twee mil joen en evenaarde daarmee het re cord uit de crisistijd in de jaren dertig. Een woordvoerder van de oppositie voerende Labourpartij sprak van een „krankzinnig beleid van mevrouw Thatcher, die hoge werkloosheid en strenge kredietbeperking gebruikt om de inflatie te lijf te gaan". Volgens de woordvoerder zijn het vooral de lologisch vrijlating van de Amerikaan laars lijkt voorlopig dan ook rake te zullen zijn. De mede- ran radio Bagdad was onder- n de psychologische oorlog- tegen Iran. Binnen twee uur Bodschap van Bagdad, meld- i) Teheran dan ook dat het niet alleen onjuist was, maar fn dat het Iraanse parlement had de kwestie van de gijze- door James Dorsey (Reuter) Alsof er aan de hand is met Irak Nrde gisteren medewer- J van het Franse ministerie pefensie dat de gesprekken P Frankrijk en Irak over van gevechtsvliegtui- tfoede vooruitgang" maken, pntract tussen de twee lan- Pver de levering van 150 Al- F gevechts- en trainings- 'tëen wordt volgens het ministerie binnenkort ge ls een van de belangrijkste van Frankrijk op wa- en is in ruil daarvoor "Ikste olieleverancier -jk. Binnenkort is de to? van 60 Mirage-bommen- lers te verwachten die drie igeleden zijn besteld. Irak f in Frankrijk wapens en om niet alleen van de afhankelijk te zijn. P°*jet-Unie levert Irak on- mlo-s traaljagers. JERUZALEM „Net als wij hopen Jordaniërs, Saoediërs, Bahreiniërs en Quatariërs dat Iran en Irak eikaars oorlogsmachines zo grondig vernieti gen, dat zij beiden twintig jaar nodig zullen hebben om de schade te her stellen." Dat zei een Israëlische ken ner van het gebied van de Perzische Golf gisteren in reactie op de oorlogs handelingen tussen Iran en Irak. Israëlische regeringsfunctionarissen en analy tici weigeren op dit moment al in te gaan op de mogelijke gevolgen die de oorlog tussen Iran en Irak voor het Midden-Oosten als geheel zal hebben. Wel laten ze doorschemeren dat veel Arabische landen, net als Israël, het op dit moment nog moeilijk kunnen opbrengen om op dit moment al sympathie uit te spreken voor een van de twee strijdende partijen. De Israëlische functionaris, die vrijwel onafge broken luistert naar de uitzendingen van de Iraakse en Iraanse radio, vindt het opmerke lijk dat president Saddam Hoessein van Irak zich sterker maakt voor de teruggave door Iran van de drie eilanden in de Straat van Hormoez (Groot Toemb, Klein Toemb en Aboe Moessa) aan de Verenigde Arabische Emiraten. Deze drie eilanden is een van de drie voorwaarden die Bagdad stelt voor beëindiging van de oor log met Iran. De andere twee eisen zijn eerbie diging door Iran van de grenzen met Irak en erkenning door Teheran van de Iraakse rech ten op de Sjatt-al-Arba, de gemeenschappelij ke benedenloop van Euphraat en Tigris. Pan-Arabisme Door zo de nadruk te leggen op de Arabische rechten op de drie eilandjes in de Straat van Hormoez, speelt Saddam Hoessein op handige wijze in op de pan-Arabische gevoelens in de Iraanse als de Iraakse bedoelingen. Binnen de islamitische wereld staat Iran geïsoleerd en de conservatieve oliesjeiks zijn nauwelijks voor standers van een islamitische revolutie naar het model-Khomeini. De Iraanse leider heeft zich door zijn hevige kritiek op de Arabische buurlanden ook niet bijzonder geliefd ge maakt. Sedert de omverwerping van de sjah doet Irak dan ook zijn uiterste best zijn imago in de rest van de Arabische wereld op te vijzelen. Anderzijds probeert Irak ook het machtsva cuüm dat sedert de val van de sjah in de Perzische Golf ontstaan is op te vullen. De Iraakse minister van buitenlandse zaken, Saadoen Hammadi, legde er onlangs in een' vraaggesprek de nadruk op dat het grensge schil met het zuidelijke buurland Koeweit slechts tijdelijk uit de wereld is. Verder zou Irak steun verlenen aan opstandelingen in Oman, een staat die op gespannen voet ver keert met Zuid-Jemen. Toch houden Israëli sche waarnemers het er wel op dat Irak uitein delijk wel de steun van de Arabische wereld zal krijgen, als het die steun nodig heeft in de strijd tegen Iran. jongeren die het slachtoffer worden van Thatchers politiek. Met het hui dige werkloosheidspercentage van 8,4 is Groot-Brittannië er het slechtst aan toe van alle EG-landen. Frank rijk volgt met 7,8 procent. Premier Thatcher, die op het moment een bezoek aan Griekenland brengt, verdedigde haar beleid gisteren in een inderhaast uitgegeven verkla ring. „Het bedroevend hoge werkloos heidcijfer wordt ten dele verooizaakt door de wereldrecessie en voor een ander deel door het feit dat wij ons niet hebben geconcentreerd op de concurrentieslag in de wereld", aldus Thatcher. „Het is van vitaal belang dat de recente loonsverhogingen ook een produktiviteitsverbetering in houden en dat wij net zo'n goede, zo niet betere, service kunnen bieden als onze concurrenten." Twintig leden van de socialistische jongeren hesen gisteren een rode vlag buiten het gebouw van de Londense beurs, uit protest tegen de werkloos heidscijfers. Een demonstrant zei: „Miljoenen ponden worden hier ver spild. Wij eisen actie voor meer werk gelegenheid en tegen de voorrechten en het kapitalisme dat hierbinnen heerst." DEN HAAG (ANP) PvdA-fractie- vooizitter Den Uyl heeft het herder lijk schrijven van de Duitse bisschop pen een „wereldvreemd verschijnsel" genoemd. Hij deed dit in de kwaliteit van voorzitter van de Federatie van socialistische partijen in de Europese gemeenschap tijdens een toespraak in het Duitse Emden. ADVERTENTIE overige Arabische landen. Hij doet het voorko men alsof de Iraakse doelstellingen in feite pan-Arabische belangen zijn. Daarbij maakt Saddam Hoessein gebruik van de leus van „Kadassija", een herinnering aan de aanval van moslems op Iran in het jaar 637, toen de Arabieren een succesrijke oorlog voerden te gen de Perzen. Ondanks het feit dat Saddam Hoessein pleit voor teruggave van de drie eilandjes aan de Verenigde Arabische Emiraten en ondanks alle pan-Arabische kreten, lijken de Arabische lan den en de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO) Irak slechts schoorvoetend te willen steunen. Tot gisteren spraken alleen Jordanië en Noord-Jemen zich openlijk uit ten gunste van Irak. Bemiddeling Sedert de ondertekening van de akkoorden van Camp David onderhoudt Jordanië nauwe betrekkingen met Irak, dat het bewind van koning Hoessein financieel steunt. Israëlische analytici omschrijven de stationering van zes Iraakse transportvliegtuigen in Jordanië als een zuiver defensieve actie. Onduidelijk blijft voor hen overigens of Irak hiertoe besloten heeft, omdat de oorlog met Iran anders uitpakt dan men had verwacht of dat Bagdad op deze manier Jordanië bij de oorlogshandelingen wil betrekken. Wantrouwen Net als de Arabische staten langs de Perzische Golf wantrouwt Jordanië echter zowel de Tot dusver heeft Irak alle bemiddelingspogin gen van de hand gewezen. Dit plaatst PLO- leider Jasser Arafat in een moeilijk parket. De Palestijnse leider, die zijn diensten al had aangeboden, ziet de islamitische revolutie in Iran als een verlengstuk van zijn eigen strijd voor het herstel van de Palestijnse rechten. Tegelijkertijd heeft Arafat echter de steun van Irak nodig in zijn strijd tegen Israël. Syrië, met welk land Irak op gespannen voet staat, heeft zich tot dusverre in stilzwijgen gehuld over de oorlog. Tot dusver heeft Irak, in zijn poging een leidende rol te spelen in de Arabische wereld, steeds zijn b_st gedaan het regime in Damascus te isoleren. De Syriërs verheugen zich al op het moment dat Bagdad Damascus om steun zal smeken. Ftostbus 2475 3500 GL Utrecht,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 7