Regeren zonder troonrede De tekening van een lezer r- POLITIEK kan een vrouw ook een man zijn? Commentaar edesweek-1980 chotherapeut beschermt zich stuur 'n brief B en W Eindhoven tegen agglomeratie 1980 BINNENLAND TROUW/KWARTET ïocft geen Frank Barnaby te n cn directeur van het interna at instituut voor vredesonder- in Stockholm te zijn om in te dat de ontwikkeling van de apening niet de goede kant uit- Gewone mensen voelen dat fijn aan en daar aan is de iende belangstelling te danken de Vredesweek, die morgen begint. De leer van de af dring door kernwapens is ei- jk alleen voor dwazen logisch, it zij als grondgedachte heeft de politieke leiders bereid zou- zijn hun volk op te offeren om liets als een vreemde bezetting wij goed zijn ingelicht zijn wij een overgangsfase tussen de ide waarin men niettemin ver- wde op het afschrikkingseven- en de nieuwe tijd, waarin de oorlog weer denkbaar wordt, ntroductie in Oost en West van we raketten duidt er op dat de lici en militairen het toch nog willen proberen met een paar de gedachten van de Britse jrkundige Barnaby die el- in deze krant te vinden zijn ich laat doordringen, kan be en wat er allemaal op het spel Van de zojuist aangekondig- mderhandelingen over beper- van de raketten voor de mid- nge afstand tussen de Ameri- en Russen mag men hopen die de ernst van de situatie weerspiegelen. Wanneer dat tval zal blijken te zijn, zal dat het minst ook te danken zijn de publieke verontrusting over oers van de bewapeningswed- nterkerkelijk Vredesberaad is ucht van de verontrusting en laar tevens vorm aan. Tot het lik dat in de Tweede Kamer sluit viel over de Nederlandse ming in de produktie van t middellange-afstandsraket- kruisraketten heeft het IKV n bewonderenswaardige taai- op basis van een grondige nnis dat volgehouden, heeft met name dr. Mient bcr zich wellicht iets te veel iceslepen door de begrijpelij- lurstelling over de halfheid :t Nederlandse besluit. De opzet van het IKV dat ons land niet aan de nieuwe wapenwedloop zou meedoen was immers maar voor de helft gelukt. Maar voor de andere helft was die opzet wèl succesvol. Dat was toch in elk geval nog wat en het is de vraag of het IKV (en Faber in het bijzonder) daarvoor voldoende oog heeft. In het vandaag gepubliceerde ge sprek met Barnaby zegt deze dat de hoop op een omkeer in de wapen wedloop gelegen is in de publieke opinie. Hij legt daarbij naar onze mening terecht nadruk op de rol van de kerken, omdat deze niet bij voorbaat verdacht kunnen worden van linkse of rechtse sympathieën. De Britse geleerde geeft daarmee impliciet steun aan de relatie die het IKV heeft aangeknoopt met de No- vib. Hiermee toont het dat het oog heeft voor het schandelijke econo mische karakter van de bewape ningswedloop, die immers elk jaar miljarden verslindt in een wereld waar de honger nog toeneemt. Het is daarbij verheugend dat het* IKV zich blijkbaar wat losmaakt van de groep mensen die zich voor al ongerust betonen over de kern wapens van het Westen. Wanneer de noodzakelijke brede actie tegen de kernwapens vermengd wordt met partijpolitiek zelfs al zou daartoe alleen maar een verdenking bestaan doet men deze afbreuk. Daarvoor is de zaak te dringend en te ernstig. Het verbond tegen de kernwapens zou eerder gediend zijn met de bijdrage van diegenen die zich toe leggen op het bedenken van alter natieven voor de kernbewapening. De kans bestaat immers dat men zijn heil zou zoeken in het opvoeren van de conventionele bewapening, zodra de nucleaire wapens ons uit handen worden genomen. Ook de conventionele bewapening is zeer kostbaar en de Tweede Wereldoor log en de oorlog in Vietnam Ieren ons dat conventionele oorlogen eveneens tot een onmenselijke bar barij voeren. Zijn er dan alternatieven voor een kern- en voor een conventionele bewapening? Misschien niet. Maar dat kan pas blijken, wanneer er wat meer aan onderzoek gedaan is naar dingen zoals sociale defensie en regionale verdediging. DEN HAAG Premier Van Agt heeft wel vaker bewezen, dat ons staatsrecht een zeer levendig artikel ls. En veelal niet ten onrechte, want één van zijn illustere voorgangers, Blesheuvel, wist al dat het staatsrecht zo niet geschreven, dan toch op zijn minst ln belangrijke mate door politici zelf wordt gemaakt. Maar wie had ooit kunnen denken, dat onze premier de nieuwe koningin een troonrede zou laten uitspreken, die geen troonrede ls. Hoe ongelooflijk ook, we zullen er, ondanks alle bedrieglijke schijn van de zoveelste prinsjesdag, aan moeten wennen dat de premier dit huzarenstukje toch echt op zijn naam heeft gebracht. Om alle misverstand te voorkomen eerst even dit: de troonrede wordt wel uitgesproken door de koningin, maar zij ls niet verantwoordelijk voor de inhoud van dit regeringsdocument; zoals de kijker trouwens telkenjare te horen krijgt wanneer onze vorstin met de lezing van het stuk begint. Ook de kersverse Koos Postema kon zich dit Jaar aan het geven van deze, zo langzamerhand tot ritueel verwor den toelichting, niet onttrekken. Maar wat ls de troonrede dan wel? Na alle duistere en Ingewikkelde ver handelingen die daarover ten beste zijn gegeven in diverse handboeken over ons staatsrecht heeft premier Van Agt daarover een alleszins ver helderende toelichting gegeven. Het kabinet heeft, zo zei hij, de troonrede aangegrepen om nu eens precies te zeggen hoe droevig ons land ervoor staat. De troonrede geeft „the state of the union" weer. Het gaat slecht en het moet anders. Dat Inzicht wordt de mensen slechts zelden bijgebracht en daarom doen wij het. Dit is de kans der kansen. Doen we nu allemaal een stapje terug tot zeg maar het niveau van 1975, dan kunnen we ons „her pakken" En als terloops voegde de premier er nog vermanend aan toe: „De natie heeft het slecht gedaan." Boodschap Er ls daarom geen twijfel mogelijk: de premier heeft de troonrede vooral door Willem Breedveld gebruikt om de nieuwe koningin den volke een boodschap te doen vertel len, die anderen (Journalisten, politi ci, vak bonders?) tot nu toe niet heb ben gebracht. De koningin als public- relations officer van het kabinet. En daarmee heeft Van Agt spontaan de knoop doorgehakt van een in de loop der jaren onontwarbare discussie. Prinsjesdag staat sinds onheuglijke tijden te boek als de opening van de zitting van de Staten-Generaal (Eer ste en Tweede Kamer). De troonrede was om die reden vooral een verkla ring, een boodschap van het zittende kabinet aan de Staten-Generaal. Het meer naar het volk gerichte deel bestond vooral uit de kleurrijke tocht, waarmee de koningrin) en zijn haar nageslacht (vandaar de naam prinsjesdag) zich naar de Ridderzaal begaven om de openingshandeling van de zitting te verrichten. Aanvankelijk hadden de media aan deze show als zodanig ruimschoots voldoende. Het accent viel op de be schrijving van de kleding, het oranje- zonnetje en voor het geval dat achter wege bleef, was er altijd wel een of Tekeningen, bij voorkeur in liggend formaat, sturen aan Trouw, jury politieke prent, postbus 859,1000 AW, Amsterdam. Naam en adres aan de achterzijde vermelden. Voor geplaatste prenten is er een boekenbon. "ERDAM Het Nederlands In- van Psychologen heeft na aar van voorbereiding een re- lesysteem Ingevoerd voor psy- rapeuten. Hiermee is een be- ke stap gezet ln de richting van ;itsbewaking van het psycho- eutisch werk ln Nederland, al- organisatie van psycholo- De koepel telt ongeveer 3500 van wie een groot aantal werk- is als psychotherapeut. die psychologen-psychothera- i worden toegelaten, die op ob- ïe gronden kunnen aantonen, voldoende vakkennis en erva- lebben om als psychoteherapeut aam te zijn. Het voordeel van uwe systeem van registratie is, deze manier de „beunhazerij" kan worden tegengegaan en dat de registratie een nieuwe vorm van ga rantie voor de cliënt schept. Bij even tuele klachten kan men terugvallen op de tuchtregels van het Nederlands Instituut van Psychologen. Van alle psychologen in Nederland werkzaam zo'n zesduizend ls ongeveer de helft getraind ln de psy chotherapie. De kwaliteitseisen, die nu zijn geformuleerd, zijn Inmiddels opgenomen ln de CAO voor de ambu lante geestelijke gezondheidszorg. Binnenkort zal worden begonnen met de verplichte inschrijving van de bij dit instituut aangesloten psychothe rapeuten. Het beroep van psychothe rapeut ls overigens zelf nog steeds niet als zodanig door de overheid erkend. ander mevrouwtje, dat 's morgens in alle vroegte haar klapstoeltje langs de route had uitgevouwen om vooral niets van het gebeuren te missen. De troonrede zelf was voor de heren Kamerleden. Die moesten maar uit zoeken wat al die ingewikkelde zin sneden te beduiden hadden. Zo was het, maar zo ls het niet gebleven. De TV wierp ongenaakbaar de volle schijnwerpers op de troonrede zelf en besteedde (wat op zichzelf voor een televisie merkwaardig moge heten) steeds minder aandacht aan het kijk spel zelve. Dit Jaar liet de NOS voor het eerst zelfs het hele rijtoergedeelte weg en kijkers die Juist dit onderdeel aantrekkelijk vinden, konden 'sa- vonds alleen nog maar tevreden wor den gesteld door de Duitse en Belgi sche tv, die de rijtoer wel integraal uitzonden. Het ls begrijpelijk, dat de troonrede makers zich om die reden steeds on gemakkelijker gevoelden. Talloos zijn daarom de pogingen geweest om van dit gewichtige regeringsdocu ment ook een voor het publiek helder en begrijpelijk stuk te maken. Hoe loffelijk die pogingen ook waren, één barrière bleef onneembaar. Het kabi net diende zich voor de troonrede van A tot Z te verantwoorden in beide Kamers. Het vervaardigen van een huiselijk stuk proza van de koningin aan haar beeldbuis-onderdanen was daarmee onmogelijk. Het parlement zou Immers de kachel aanmaken met zoveel huiselijkheid. Welnu, premier Van Agt heeft al deze moeilijkheden opgelost door een troonrede te schrijven die geen troon rede is. Weliswaar gebruikte hij nog de kloeke aanhef: „leden der Staten- Generaal". maar voor het overige wendde de premier zich rechtstreeks tot het volk: De burgers hebben de afgelopen jaren met hun collectieve en individuele aanspraken een te groot beslag gelegd op de schaarse ruimte. Zij moeten een stapje terug doen. Hun onverschilligheid moest wijken voor verantwoordelijkheids zin en aan hun verdraagzaamheid en onderling respect mankeert het in de samenleving. En de leden der Staten-Generaal, die de hele tijd al op het puntje van hun stoel zaten om te vernemen wanneer zij in het stuk voorkwamen, kwamen bedrogen uit. Want zo liet de premier de koningin zeggen: „Van het geven van een opsomming van alle belang rijke voorstellen, die in het parlemen taire Jaar van regeringswege zullen worden gedaan, in wetsvorm of an derszins, ziet de regering in deze troonrede af." Struikelblok Uit de vloed van reacties die later op de troonrede volgde bleek wel dat uitgerekend dit verzuim het grote struikelblok vormde. Want weliswaar was daar wel de matigingsoproep van het kabinet, maar hoe precies de vork in de steel moest worden gestoken bleef onduidelijk. Allereerst zou het volk maar eens over de brug moeten komen en dan zou het kabinet wel verder zien. Aldus was het kabinet ook niet in staat om de verste verte ook maar aan te geven welk perspectief ons in de komende jaren te wachten staat. Zou die matiging inderdaad leiden tot meer werkgelegenheid? Zouden werknemers, om maar iets te noe men, iets te zeggen krijgen over de door hen opzij gelegde centjes? En wat diende er te geschieden wan neer matiging achterwege zou blij Er zijn een paar punten waarop, nu de golven van de emancipatie voortgaan ons volk mee te sle pen, dringend licht verschaft dient te worden. In wat hier volgt komt een zo'n punt ter sprake: wat is een man, moet dat beslist iemand van het mannelijk ge slacht zijn of kan ook een vrouw een man zijn? De vraag gaat klemmen, wanneer we horen wat er in het Brabantse aan de hand is. In provinciale stukken bleek op een goeie dag het woord „bemanning" (beman ning van functies, bij voorbeeld) vervangen te zijn door „bemen sing". Nu kun je anno 1980 wel vermoeden dat hierachter zo on geveer deze gedachte zit: waarom zou je hier een woord gebruiken dat afgeleid is van „mtm", terwijl er toch ook vrouwen kunnen wor den benoemd en terwijl zo onge veer alles in onze maatschappij erop gericht is mannen en vrou wen gelijke rechten te geven? Le ven we nog steeds niet in een maatschappij waarin de man te veel de toon aangeeft (de broek aan heeft, hadden we bijna ge schreven) en moet je ook allerlei woorden en uitdrukkingen niet kritisch bekijken met die gedach te in je achterhoofd? Nu zal bijna niemand die vraag met „nee" beantwoorden al zou je daaraan dan wel de vraag willen toevoegen of de taal het geëigende middel is om de maat schappij te veranderen. Liever dan ons in dat niet eenvoudige probleem te verdiepen zoeken we contact met de Brabantse voor lichters: kunnen die ons vertellen waar, wanneer en waarom het woord „menskracht" gebruikt is? De stem die ons door de telefoon te woord staat, klinkt aanvanke lijk lacherig en op onze vraag of het allemaal soms een grapje is horen we: Voor mij is het grap, een giller zelfs! Nee, de stem kan zo niet direct vertellen in welk stuk „bemensing" stond, maar men wil het wel uitzoeken, we worden zo teruggebeld. Een uur-, tje later gebeurt dat inderdaad, maar men heeft het helaas niet kunnen vinden, krijgen we te ho ren. Zeker is wel dat het woord afkomstig is van de provinciale sociaal-economische afdeling, waaronder ook de emancipatie valt. „Onze gedeputeerde, Eln- mahl, gebruikt het woord inder daad zo af en toe, heus niet zo nadrukkelijk, meer in wat Je de soft-taal zou kunnen noemen, in de alternatieve sfeer, maar toch wel met een ondertoontje van: zo zou het eigenlijk moeten. Hij ls daar toch wel erg exact in. Wat jammer, dat hij er nu niet is, we kunnen het hem nu niet vragen." Met die voorlichting moeten we het die dag doen. Even later blijkt ons dat de mens-gedachte ook buiten Bra bant toegeslagen heeft: het Haagse raadslid J. Huurman zou graag in de leuze, waarmee de Haagse politie personeel werft, het woord mankracht vervangen zien door „menskracht". Hij vindt zelfs dat „mankracht" als kwetsend kan worden ervaren door (we citeren via een ANP- bericht) een „niet onaanzienlijke minderheidsgroep, namelijk de vrouwen". Nu zijn de vrouwen beslist geen minderheid (op 1 ja nuari waren er 7.096.734 tegen 6.994.280 mannen, vertelt het CBS ons) maar belangrijker lijkt ons een simpele raadpleging van de woordenboeken: zowel Van Dale als Koenen-Endepols noemt als eerste betekenis van „man": „mens, zonder onderscheid van geslacht" („des geslachts", staat er zo fraai in oude exemplaren). Mooie zinnetjes als „het kost een gulden de man", „als één man stond het volk op", „de derde man brengt de praat aan" wor den aangevoerd als een moeilijk omver te werpen bewijs. Gerust gesteld en gewoon verder gaan dus. Hoewel we er niet aan moe ten denken hoe het geweest zou zijn als Multatuli geschreven had: de roeping van den man is man te zijn. Brrrr Ex-directeur Baliene Khamdara- nikorn van de Laotiaanse burger luchtvaart, getrouwd, vader van drie kinderen, is in november 1975 gearresteerd. Sindsdien wordt hij zonder aanklacht of proces gevangen gehouden in een afgelegen „herscholingskamp" in het noorden van Laos Khamda- ranikorn is een van de vele func tionarissen onder de vorige rege ring, die voor „politieke herscho ling" naar kampen gestuurd zijn, toen in het voorjaar van 1975 binnen de coalitie de Pathet Lao aan de macht kwam. Ondanks beloften dat de „politieke cursus sen" van korte duur zouden zijn, zitten de meeste ex-functionaris sen nog steeds in kampen of heb ben ze beperkte bewegingsvrij heid. De leefomstandigheden van de gevangenen zijn zeer slecht: voedsel en medicamenten zijn schaars en de kampbewoners zouden op een schraal rantsoen zware lichamelijke arbeid moe ten verrichten. Het contact met hun gezinsleden is onregelmatig; soms komen brieven en pakket ten nooit bij de gevangenen te recht. De autoriteiten hebben geen reden opgegeven voor het voortduren van de detenties. Bij Amnesty International is bekend dat de meesten gevangen gehou den worden óf om hun politieke Politieagenten van het Amsterdamse politiebureau Van Leyenberglaan vonden het kunstwerk voor hun deur blijk baar maar niets. Het kunstwerk, vervaardigd van verroest metaal, werd gecamoufleerd met een aantal manshoge zon nebloemen. activiteiten in het verleden, óf wegens hun functies onder de vo rige regering. Baliene Khamdara- nikorn was voor zijn arrestatie lid van de omstreeks 1971 opgerich te, driehonderd leden tellende Neo Thang Noum-partij, leden waren voornamelijk jonge intel lectuelen en burgerbeambten. Amnesty heeft Khamdaranikorn geadopteerd als overtuigingsge vangene; volgens de informatie heeft hij nooit geweld gebruikt of gepropageerd. Beleefde verzoe ken om de vrijlating van Baliene Khamdaranikorn kunnen in Engels of Frans gericht wor den aan: H. E. Kaysone Phomvi- hane, Prime Minister Vientia ne, People's Democratie Repu blic of Laos. moeilijke jeugd Frank Oz, de man die miss Piggy in de Muppetshow laat praten en bewegen, kent de ïjdele zeug tot in het diepst van haar ziel. Vol gens hem heeft Piggy een ver drietig en hard leven achter de rug. Oz heeft zelfs ooit een kort verhaal over miss Piggy's moeilij ke jeugd geschreven. Hóe moei lijk, laat de NCRV-gids hem nog eens vertellen: „Ze groeide op in een klein provinciestadje. Haar vader overleed toen ze nog erg jong was en haar moeder was nooit erg aardig tegen haar. Ze deed mee aan schoonheidswed strijden om zichzelf wat zeker heid te geven. Ze is aan de ene kant erg agressief (slaat er op en zo in driftbuien), maar dat heeft ze nodig om te overleven. Zoals eigenlijk zoveel alleenstaande vrouwen. Want in feite is ze erg lief en kwetsbaar, maar weet ze dat te verbergen door haar alleso verheersende wens om een super ster te worden". ven? Ten minste drie ministers ble ken het deze week over die vraag al fundamenteel oneens te zijn. Van der Stee (financiën) en Van Aardenne (economische zaken) lieten er geen twijfel over bestaan, dat dan een bui tengemeen harde loonmaatregel noodzakelijk was. Albeda (sociale za ken) hield zich daarentegen verre van het doen van zulke krachtige uit spraken Maar ondertussen lag dezelfde strijd vraag weer op tafel, die de afgelopen maanden voortdurend het kabinets beraad heeft beheerst De onbesliste uitslag van dit gevecht heeft ertoe geleld, dat, zoals de oud-minister van financiën Duisenberg, deze week on genaakbaar vaststelde, er in feite geen begroting is ingediend. De defi nitieve lijnen zullen pas getrokken worden als, naar nu reeds te verwach ten is, het gesprek met de Stichting van de Arbeid is mislukt Erg veel kan het kabinet dan echter niet meer doen, zo voorspelde Dui senberg somber. De verkiezingen staan dan voor de deur en alvorens een nieuwe regeringsploeg in staat is de zaak behoorlijk in elkaar te tim meren, zitten we al gauw in het jaar 1982. Behalve een begroting Ls dit jaar echter ook een troonrede achter wege gebleven. De premier heeft zich in arren moede maar rechtstreeks tot het volk gewend, omdat hij er nu eenmaal niet van houdt „hoog uit het zadel te regeren". Inderdaad, wanneer zoveel beschei denheid het regeringsoptreden ken merkt, dan is het inderdaad zinloos het parlement door middel van een troonrede nauwkeurig op de hoogte te stellen van de regeringsplannen Soms is het jammer dat bepaalde parlementaire tradities zijn afge schaft. Eén daarvan is, dat het parle ment in vroeger jaren de troonrede meteen beantwoordde in de vorm van een .Adres van Antwoord". De reac tie had dan kort en krachtig kunnen zijn: kabinet, laat eerst eens horen wat uw werkelijke plannen zijn. Nu moeten we wachten tot de tweede week van oktober. En ook dan zal het kabinet wel weer enig respijt worden gegund, omdat op 11 oktober eerst het CDA moet worden gevormd. Het zou achteraf misschien eerlijker geweest zijn de zitting van de Staten- Generaal maar niet te openen. Het ware zeker een mogelijkheid geweest want de rechtsgeleerde Buijs wist in de vorige eeuw al: .Aangezien de re gering bij de Kroon berust en deeze slechts dan aan de medewerking van de Staten-Generaal gebonden is. wanneer zij wetgevende arbeid heeft te verrichten, zoo beslist ook natuur lijk de regering wanneer die behoefte aan medewerking ontstaat en hoe lang zij hoort te duren." Het is natuurlijk een weinig vleiende uitleg van de grondwet voor de posi tie van ons parlement. En in die zin is Buijs' stelling ook allang achter haald. Een parlement echter, dat ge noegen neemt met het achterwege laten van een echte troonrede, ver dient echter geen betere. EINDHOVEN (ANP) Het college van B en W van Eindhoven vindt dat de agglomeratie Eindhoven moet worden opgeheven. Dat blijkt uit een nota aan de gemeenteraad, die zich op 27 oktober over de zaak uit spreekt. In november gaan lokale be stuurders en leden van het agglome- ratiebestuur met minister Wiegel over de toekomstmogelijkheden van de agglomeratie praten. In de nota wijzen B en W er op dat de denkbeelden over bestuurlijke orga nisatie de laatste tijd veranderen „De verwachte ontwikkelingen uit de jaren zestig zijn niet bewaarheid." Door dit alles is de agglomeratie, al dus het Eindhovense college, als vier de bestuurslaag op een zijspoor ge rangeerd. door Fftzc Pijlman September Het wordt weer najaar langzamerhand. De bladeren gaan hun warrelig pad, verwaaien met een zak patat tot straatvuil bij een autoband. De najaarscollecties in de krant Miljoenennota met een gat. Een pompbediende vraagt zijn klant: „Had u al anti-vries gehad?" Voor iedere vaas een bos chrysanten. Bij elke poelier weer verse fazanten. Een nieuwe roman van Maarten 't Hart en 's morgens mijn auto die maar niet start. Het wordt weer najaar langzamerhand, ook voor mijn keel, neus en ingewand.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 5