Werk Jean Piaget van
wereldwijde betekenis
Toyota Corolla.
Test 'm. Enu weet het zeker
Uit brieven van lezers
Kamer wil snel praten
over Arabische boycot
Psycholoog had eigen visie op ontwikkeling kind
Regeringsbeleid wordt doorgelicht
Protestbrief tegen
'alpha-hulp' CRM
Bajesmanifestatie
VRIJDAG 19 SEPTEMBER 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET P 6 RS 11
door Theo Cappon
Toen deze week op 84-jarige leeftijd de Zwitserse psycholoog Piaget overleed, zullen
onderwijsmensen en psychologen over de hele wereld geschokt zijn geweest. Toch hebben
maar weinigen notie van de wereldwijde betekenis van Piaget voor de ontwikkelingspsycholo
gie van kinderen en voor het onderwijs.
Het is goed om op dit moment nog
eens m vogelvlucht terug te blikken
op zijn leven en werk. temeer omdat
zijn iedeeën definitief zullen blijven
doorwerken in talloze hedendaagse
en toekomstige visies op de kinder
ontwikkeling. Wie was Piaget? In
1896 geboren aan het meer van Neu
chétel in Zwitserland. Over zijn jeugd
weten we niet zo gek veel. maar al
spoedig groeide een levendige be
langstelling voor de natuur. Deze in
teresse mondt uit in een biologie-
studie die wordt afgerond met een
proefschrift over de aanpassing van
slakken in een bepaald Zwitsers
meer. Dat onderzoek naar aanpas
sing van organismen aan hun omge
ving wordt in feite de sleutel tot al
zijn latere onderzoekingen op het ge
bied van psychologie.
In zijn functie van hoogleraar aan de
universiteit van Genève en later aan
de Sorbonne in Parijs, begint Piaget
systematisch onderzoek te doen naar
de verstandelijke ontwikkeling van
het kind. Hij begint zich te interesse
ren voor de fouten die kinderen
maakten bij het afnemen van intelli
gentietests. Uit zijn onderzoek van
onjuiste antwoorden kwam tot Pia-
gets verrassing naar voren dat de
antwoorden bepaalde wetmatighe
den vertoonden, al naar gelang de
leeftijd van het kind.
Hij stelde bij voorbeeld vragen aan
de kinderen over een idee (waar komt
de wind vandaan?), of over een expe
riment (een bal klei wordt uitgerold
tot een lange sliert). Piaget was nu
vooral geïnteresseerd in de redene
ring van het kind (en minder in het
antwoord).
Verbanden
Piaget is van mening dat de intelli
gentie niet zozeer bestaat uit allerlei
verbanden die mensen weten te leg
gen tussen gegevens en feiten, maar
uit wat het individu doét in zijn inter
actie met de omgeving. De mens leert
de wereld kennen door de concrete
ervaringen die hij erin opdoet. Des te
meer ervaringen iemand heeft, des te
meer weet hij en des te beter wordt
z'n reactie op de omgeving. Voor Pia
get betekent intelligentie adaptatie
wisselwerking tussen individu en
omgeving).
Maar er is meer: er is namelijk niet
alleen een toename van verstandelij
ke vaardigheden door die interactie
met de omgeving; die verstandelijke
groei doorloopt bovendien een aantal
vaste fasen. Piaget heeft door zijn
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor korte reacties op in deze krant gelezen
berichten, artikelen en commentaren, en niet voor open brieven, gedichten
oproepen of reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te
worden) De redactie behoudt zich het recht van bekorting voor Hierover of over
het niet plaatsen (meestal door ruimtegebrek) kunnen wi| helaas met corresponde
ren. Brieven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw. Postbus 859.1000
AW Amsterdam Bij publikatie worden naam en woonplaats van de schrijver
vermeld.
Inleveren (8)
Met verbazing las ik in Trouw (10
sept.) onder de kop: „Spreid inko
mensdaling specialisten", het idee
van de heer De Korte om een tragere
afbraak van het inkomensoverschot
te overwegen in ruil voor een versobe
ring van ziekenhuisbouw en dan bij
voorbeeld door minder vierkante me
ter per bed. Moet dan een patiënt
behalve geld ook al ruimte om ziek te
mogen zijn afstaan aan toch weer de
portemonnaie van de specialisten?
Waarom toch altijd de gewone man
gepakt en waarom mag de ander al
tijd meer hebben. Heeft de heer De
Korte ooit wel eens in een ziekenhuis
gelegen bijvoorbeeld op een kamer
van zes. Dan weet hij ook dat het
gordijn, (bedoeld voor een beetje pri
vacy) om het bed precies langs het
nachtkastje loopt en de buurman
daarnaast aan die kant niet langs zijn
bed kan lopen zelfs. Moet dat nog
krapper? Als je dan erg ziek bent. heb
je behoefte aan ruimte, tekort daar
aan maakt je nog zieker. En hoe moe
ten de verpleegkundigen dan nog
prettig werken als ze de ruimte niet
hebben. En is het op hygiënisch ge
bied verantwoord? Ik heb daar grote
twijfels over.
Bennekom A. B. Rothuizen-Gelijnse
Inleveren (9)
De onderwijsmensen worden opge
roepen tot protest en staking omdat
zij een kleinigheid moeten „inleve
ren" van hun overvloed, zonder dat
dit tevens van andere ambtenaren
wordt gevraagd. Tegen onrecht past
immers verzet? Merkwaardig dat de
ze principiële houding ontbrak toen
in hét verleden de lerarensalarissen
werden opgetrokken zonder gelijktij
dige verhoging van de salarissen der
overige ambtenaren Nog merkwaar
diger dat dit rechtsgevoel van „gelijk
tijdig en evenredig" ontbreekt waar
het gaat om de verdeling van de wel
vaart in wereldverband. Tachtig pro
cent van de wereldconsumptie is voor
twintig procent van de wereldbevol
king. terwijl de rest mag worden ver
deeld onder de overige tachtig pro
cent. een rest die dan nog grotendeels
verdwijnt in de zakken en huizen van
de schatrijke bovenlaag van die on
derontwikkelde maatschappijen. Zo
lang wij tegen dit fundamentele on
recht niet storm lopen, klinken al die
verontwaardigde kreten van mijn col
lega's mij vals in de oren.
Emmen S. van den Berg
Werkgemeenschap
„Het vaderland is me altijd nog te lief
om het aan de WD, het CDA. fantas
ten en extremisten over te laten",
aldus dominee Spijkerboer in Trouw
Mij dunkt, dat hij de zaken wel keurig
op een rijtje weet te zetten om zijn
keus of voorliefde voor een protes
tantse werkgemeenschap in de PvdA
te motiveren. Alles wat socialistisch
is. is nog niet sociaal. Ook wat sociaaj
is, t&hoeft nog niet socialistisch te
zijn. Is een puur consumptief levens
patroon wel zo erg sociaal en is het
produktief ingesteld zijn beslist onso
ciaal? Het begrip loon heeft betrek
king op het levenspeil van de werkne
mer. maar is toch evenzeer een
kostenelement in de bepaling van de
kostprijs? Deze uitgangspunten kun
nen best weieens botsen. Is het wel
waar. dat de PvdA streeft naar een
evenwicht in de verhoudingen? In het
verleden is daarvan maar heel weinig
gebleken. De enige gedragslijn, die
daarin te ontdekken viel. is die van
..zolang de lepel in de breipot Staat,
dan treuren wij nog niet 'Ik
geloof, dat dominee Spijkerboer op
zijn woorden maar weinig serieus kan
worden genomen
Rotterdam J. E. v.d. Burg
Kerklied (2)
onderzoek naar de relatie taal/waar
neming en denken bij kinderen kun
nen vaststellen dat de kwaliteit van
het denken In elk stadium van de
kinderlijke ontwikkeling anders is.
Anders gezegd, de kwalitatieve struc
tuur is In elke fase anders. Deze sta
dia volgen elkaar altijd In dezelfde
volgorde op en ieder stadium ls on
ontbeerlijk voor de volgende.
Deze ontwikkeling van denkproces
sen in vier hiërarchische stadia ls één
van de belangrijkste pijlers voor het
hele theoretische systeem van Piaget.
Hij onderscheidt de volgende vier
stadia:
de fase van het zintuigelij k/moto-
rische denken (0-2 jaar). De baby
denkt en ontdekt met al z'n zintuigen
en ledematen.
De fase van het pre-operationele
denken (2-7 jaar). Het kind leert be
halve met z'n zintuigen de wereld nu
ook kennen via de taaisymbolen.
De fase van het concrete denken
(7-11 jaar). Het kind leert echte be
grippen; begrippen als abstracte
ideeën los van de voorwerpen.
De fase van het formele denken
(11-15 Jaar). Het kind kan nu bulten
het hier en nu treden en problemen
en situaties van verschillende kanten
in z'n gedachten benaderen.
Kerngedachte
Deze kerngedachte van Piaget heeft
eigenlijk pas de laatste 25 jaar door-
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG De Tweede Kamer wenst zeer binnenkort
gesprek met de regering over de Arabische boycot te
Israël. De bijzondere Kamercommissie, die een onderz
heeft Ingesteld naar de boycot, wil weten wat er terecht ki
van de toezeggingen van de regering.
Een recente foto van Jean Piaget.
gewerkt in de dldaktiek van het on
derwijs. Overigens heeft Piaget zelf
zelden onderwijskundige conclusies
getrokken uit zijn visie; dit in tegen
stelling tot Maria Montessori.
Onderwijs dat aansluit bij die ver
schillende stadia zal de kinderen bij
voorbeeld niet in de leeftijd van 7-12
jaar abstract-verbaal benaderen,
maar met behulp van het experiment
begrippen laten ontdekken. Evenzo
zal een kleuterschool het „werken"
met speelleermateriaal sterk onder
steunen met taal.
Op het werk van Piaget is ook veel
kritiek geweest, vooral van de zijde
der Russische psychologen. Zij me
nen dat door goede begeleiding en
het aanbieden van speciaal ontwik
keld materiaal kinderen al op veel
jongere leeftijd op verstandelijk ho
ger plan kunnen worden gebracht.
Vraag blijft natuurlijk, wat de uitein
delijke effecten zijn van een kunst
matig versnelde rijping.
Piaget heeft als bioloog-psycholoog
gewaarschuwd dat dit niet straffeloos
kan en mag plaatsvinden.
Zo heeft de regering beloofd een be
roep te doen om het bedrijfsleven, om
de zogeheten negatieve goederenver
klaring zoveel mogelijk uit te bannen.
Door zo'n verklaring af te geven laat
Van een onzer verslaggevers
GRONINGEN Een veertigtal on
dernemingsraden van instellingen
voor gezins- en bejaardenzorg heeft
in een brief aan de Tweede Kamer
geprotesteerd tegen de alpha-hulp
die het ministerie van CRM wil in
voeren.
Alpha-hulp is gebaseerd op het feit
dat iemand twee ochtenden per week
legaal .zwart" mag verdienen. Er
hoeven dan geen belastingen en soci
ale premies te worden ingehouden.
Hulpkrachten kunnen op die manier
de helft goedkoper worden ingezet.
Daar staat echter tegenover dat geen
enkele rechtszekerheid of sociale
voorziening te krijgen. Bovendien
hebben de instellingen voor gezins-
en bejaardenhulp in feite geen greep
meer op deze hulpkrachten. Dat gaat
volgens de instellingen ten koste van
een goede verzorging van bejaarden
en hulpbehoevende gezinnen.
Bovendien houdt hulp meer in dan
twee keer per week even wat werk.
verrichten. De bedoeling van CRM is
op deze manier nog eens 63 miljoen
gulden extra te bezuinigen. Het initi
atief voor het protest is uitgegaan
van de stichting maatschappelijke
dienstverlening Groningen. De pro
testerende ondernemingsraden verte
genwoordigen 20.000 hulpverleners in
heel Nederland.
een bedrijf weten dat goederen,
onderdelen daarvan niet uit li
afkomstig zijn. Veel Arabische 1
delspartners van het Nederland»
•drijfsleven eisen zulke verklarinj
Het centraal orgaan voor de ecoa
sche betrekkingen met het bui
land ziet slechts in „een aantal gt
len" mogelijkheden om de afgifte
die verklaringen te voorkomen, fe
gevallen moet echter wel een pot
ve goederenverklaring verstrekt
den. schrijft het centraal orgaan
de aangesloten organisaties uit
bedrijfsleven. De bedoelde doem
ten bevatten de mededeling, ulti
land de desbetreffende goederëi
komstig zijn.
De Tweede Kamer wil nog dit n
van de regering meer weten ovt
afgifte van goederenverklaringe
andere boycotmaatregelen. Vo«
oktober zou de regering in eenl
de huidige stand van zaken mc
beschrijven, aldus voorzitter Var.
Bergh (PvdA) van de bijzondere
mercommissie.
UTRECHT (ANP) In Utrecht
vandaag en morgen een lande
bajesmanifestatie gehouden. Da
meer begrip te kweken voor de
blemen waarmee mensen worda
confronteerd die ooit eens
hebben, en een inzicht te geven i
leven in de gevangenis. Ook kui
ex-gedetineerden er hun hart
ten. Verder is er een forum-discu
een optreden van de popg
„Braak", er zijn films te zien en
expositie, en voorts wordt er
wasknijperwedstrijd gehouden, a
de organisatoren. De manifests!
in het gebouw Rasa. Pauwstrat
Utrecht.
ADVERTENTIE
Politiek alternatief
We moeten afleren de eigen visie zo
zeer als algemeen geldend te achten
dat we haar zonder meer vereenzelvi
gen met de prediking van de leer van
het Koninkrijk van God. Het is veel
gemakkelijker de ander vanuit je ei
gen visie te beoordelen en te veroor
delen. Alles wat er niet mee in over
eenstemming is, wordt afgewezen.
Maar we moeten veel meer leren naar
elkaar te luisteren. Prof. Runia
schreef aatst een mooi artikel over
polarisatie! Het samen onderweg zijn
heeft tijd nodig! De nieuwe mens
moet langzaam groeien, zoals leven
groeit en dan schrijf Je elkaar niet af
en sticht maar weer een nieuwe partij
en maakt scheuring voor men op weg
is gegaan. Verwerpelijk tot en met!!!
Dit alles gezien in het Licht van Hem.
wiens Liefde de hele aarde omvat.
Dokkum W. E. Torensma
Kokende theoloog
Rosemary Ruether zegt: vertrouw
geen theoloog die niet kan koken.
Kokende theoloog: Vertrouw geen
olifant die niet kan touwtje springen;
Vertrouw geen paard dat niet kan
bridgen; Vertrouw geen geit die niet
kan koppeltje duiken; Vertrouw geen
vlieg die niet kan diepzeeduiken.
Over de kookkunst van Augustinus,
Calvijn. Noordmans, Miskotte en
Karl Barth zijn we helaas niet inge
licht. Naar de kookkunst van Doro-
thé Sölle ben ik niet benieuwd (wel
naar haar boeken). Waar haalt Rose
mary de baarlijke nonsens vandaan'
Hummelo ds. F. J. Dun
Profeten en technici
Afgaande op uw verslag van 16 sept.
„Gelovigen en technici: betere relatie
nodig," stelt dr M. J. Mulder dat de
oudtestamentische profeet geen
„voorspeller" was maar een „spre
ker" Kijk, dat kan nu niet bij een
Nederlander (ik ben er zelf ook één)
dat men twee dingen tegelijk is. Dus
én „voorspeller" én „spreker" of pre
diker (de oudtestamentische profeet
was bovendien in de meeste gevallen
ook nog (Schrijver). Het is niet moei
lijk uit de schrift zélf te bewijzen dat
de oudtestamentische profeet én
„voorspeller" (voorzeggen is beter) én
prediker was. Vergelijk alleen maar
Micha 5:1 met Matth. 2:4-6. Dit is nog
met vele andere voorbeelden te ver
menigvuldigen. Nu kan men stellen
dat het niet de eerste taak was van de
profeet om te „voorspellen". Dat is
juist. Een betere definitie van de oud
testamentische profeet is dan ook dat
hij tussen de prediking door voorzeg
gingen doet (door de Geest geïnspi
reerd) opdat de gemeente zijn juiste
houding kan bepalen óók met het oog
op de toekomst. Dus waarin de taak
en opdracht naar voren komt voor
heden én toekomst. Vandaar dat óók
het nieuwe testament profeten kent,
al worden ze thans dan niet erkend.
Wat de techniek betreft, daarvan kan
gezegd worden wat men reeds bij de
uitvinding van de boekdrukkunst zei-
de: een reuze stap ten hemel en een
reuze stap ter helle.
Naaldwijk D A Wols
D kont al rjjden in een komplete Corolla IS Economie va 12.995,-
Wat mag tegenwoordig 'n ruime middenklasse-
auto kosten? Iedere autofabrikant heeft hierover zo z'n eigen
gedachtenToyota biedt u 'n zeer kompleet uitgeruste
Toyota Corolla 1.3 2-deurs Economic voor de sympathieke
prijs van f12.995,-. Voor dat bedrag biedt Toyota u een ruime
komfortabele wagen, die bovendien zuinig en betrouwbaar is.
Wat heet kompleet?
De Corolla Economie heeft in standaarduitvoering: slaapstoelen.
3-punts rolgordels, rultewissers met 2 snelheden, 'n elektrische
ruitesproeier, uitstelbare achterzjjruiten, rembekrachüging,
achteruitrjjlampen, 'n knipperlichtinstallatie, 'n aanjager
met 3 snelheden en elektrische achterruitverwarming.
De onlangs geheel vernieuwde
carrosserie is strak, elegant en chic. En past
helemaal in de smaak van de jaren tachtig.
De krachtige 1.3-motor levert een vermogen
van 44,13 kW/60pK en neemt genoegen met
normale benzine. Het benzineverbruik bjj 90 km/u
konstant is 1 op 15.6 bjj 120 km/u konstant 1 op 11.8 en in
stadsverkeer 1 op 11,8. (Volgens ECE-norm.)
Wie zich door z'n auto niet de kaas van het brood wil laten eten.
doet er dus goed aan om een nieuwe Corolla aan te schaffen.
Vandaagdedag.
Maar ook vanwege het langdurig probleemloos autorjjden in
de toekomst.
Corolla Liftback. Wie 'n sportief
geljjnde auto zoekt, maar bovendien
vier volwassenen royaal de ruimte wil
geven, houdt er wat Toyota betreft geen
onvervulbare wensen op na
Voor u is daar de wondermooie
Toyota Corolla liftback. Met
1.3-motor, of met 1.6-motor van
55,lkW/75 pk of de nóg sterkere
SE versie van 63,2kW/86pk.
Prjjzen v.af 15.795,-
(1.3 Liftback DX.)
Als de christelijke gereformeerde sy
node zó door gaat om zich druk te
maken over die mooie gezangen alsof
er geen belangrijker dingen zijn, haak
ik af en ga naar de Nederlandse Gere
formeerde kerken. Dan kunnen mijn
kinderen tenminste weer volop mee
zingen uit het liedboek, wat ze iedere
week op school leren!
Eindhoven D. Mulder
BEILEN Hoogeveens Autobedrijf
De Zuidmaten 4 Tel 05930-4633
G0RINCHEM Automobielbedrijf Schouten BV
Schelluinsestraat 8.Tel 01830-32889
NOORDELOOS Automobielbedrijf Schouten BV
Botersloot 17.Tef.01838-1304
R0TTERDAM-IJSSELM0NDE Autom bedr
Noteboom BV,Burg v. Slijpelaan 3
Verl Stadionweg.Tel. 010-323644/827311
ROTTERDAM Dunantgarage BV
Rochussenstraat 223Tel 010760166
ROTTERDAM Goosen s Autobedr
Kortekade 63-69.Tel. 010131642
ROTTERDAM Goosens Autobedr
Nieuwe Binnenweg 31i.Tel. 010766833
RIJNSBURG Garage Dijksman BV
Oegstgeesterweg 17-23.Tel 01718-20500/20941
URK Autom bedr. P Bakker B.V..
t Rif l.Tel 05277-1583/1506
SMILDE Hoogeveens Autobedr
Kanaalweg 96-98.Tel 05927-2597