Soord-Zuidzitting lijkt mislukt
'ools hof bepaalt regels bonden
olen verspeelt invloed op wankelende ontspanning
Portugal wil met
Indonesië praten
over Oost-Timor
Geen akkoord over
grondwet Canada
Afghaanse minister
om het leven gebracht
Gesprek binnen VN is 'weinig zinvol'
'Geheim'
bezoek
Mugabe aan
guerrillakamp
Liberalen gaan
Anderson steunen
I^JDAG 15 SEPTEMBER 1980
BUITENLAND
TROUW/KWARTET
5
r Nico Kussendrager
yORK De speciale zitting van de Verenigde Naties
»r de Noord-Zuidverhouding is vrijwel mislukt. Er is geen
ioord bereikt over de gang van zaken voor acht maanden
reldwijde onderhandelingen tussen olie-, ontwikkelings en
[ustrielanden, volgend jaar
name de Verenigde Staten.
„t-Brittannië en West-Dultsland
ven bezwaren houden tegen wat
yen als het aantasten van de be
rdheden van Instellingen als het
(voor geld) en GATT (voor han-
Deze zijn op het westen geënt,
rij] binnen de Verenigde Naties
geheel de invloed van de derde
eid sterk is. De ontwikkelingslan-
willen daarom de marathon vol-
i jaar zoveel mogelijk binnen de
gouden.
oof
drie weken praten en talrijke com-
ftiisteksten kon de kloof niet wor-
overbrugd. De zaak is daarop
gespeeld naar de Algemene Ver-
tring van de VN, die besloot haar
ale zitting tot uiterlijk morgen-
te verlengen. Langer kan
omdat dinsdag de gewone Alge-
Vergadering van de Verenigde
j begint, waar opderwerpen als
iiistan, het Midden-Oosten en
post-Azië op de agenda staan.
de 153 landen die aan de speciale
ig deelnamen, waren 150 het met
uiteindelijke compromistekst
maar drie Washington. Lon
en Bonn hielden voet bij stuk.
ens de Amerikaanse woord-
ster. Joan Spero, kan uit de
worden gelezen dat eventuele
tken binnen het internationale
inds (IMF) op nieuw bekeken
»n worden binnen de Verenigde
ts De VS zijn daartegen omdat
nee het mandaat van het IMF
torden aangetast.
nciële zaken die daar aan de orde
komen zijn onder meer gun-
voorwaarden voor ontwlkke-
ïanden om geld te lenen, een
denregeling voor ontwikkelings
landen en het waardevast maken van
de dollartegoeden van de olielanden.
Daartegenover zouden de olielanden
dan toezeggingen willen doen voor
een zekere aanvoer van olie tegen
voorspelbare prijzen.
Belang
Tijdens het weekeinde heeft zowel de
secretaris-generaal van de Verenigde
Naties, Kurt Waldhelm, als de voor
zitter van de Algemene Vergadering,
de Tanzaniaan Salim Ahmed Salim,
voortdurend pogingen gedaan alsnog
een akkoord te bereiken. Waldhelm
heeft steeds contact gehad met de
Amerikaanse regering in Wash
ington, in de hoop dat deze op haar
schreden zou weerkeren. Salim, die
morgen het voorzitterschap over
draagt aan de Westduitser Rudiger
Voorzitter Salim
von Welchmar, had van de speciale
zitting graag een succes willen
maken.
Hij is vertegenwoordiger van Tanza
nia bij de VN sinds 1970. Uit het feit
ARNHEM (ANP) De plaatsver
vangend directeur-generaal van het
ministerie van ontwikkelingssamen
werking, prof. Van Dam, gelooft dat
de onderhandelingen tussen het „rij
ke" Noorden en het „arme" Zuiden
in de toekomst het beste binnen ge
specialiseerde organen gevoerd kun
nen worden. Van Dam vindt de ge
dachte van de derde wereld, om de
onderhandelingen tussen de beide
blokken xoveel mogelijk binnen de
Verenigde Naties te laten plaatsvin
den, „weinig zinvol."
Van Dam betoogde dit op een sympo
sium in Arnhem, dat georganiseerd
was door de Novib en het Interker
kelijk vredesberaad. Van Dam komt
tot zijn opvatting op grond van de
speciale ontwikkelingszitting van de
Verenigde Naties. Volgens Van Dam
is er geen sprake van een simpele
Noord-Zuid tegenstelling. Hij wees
op de aparte positie van de OPEC-
landen en geïndustrialiseerde lan
den als Hongkong en Taiwan.
In een eerste reactie op de uitspra- Weerslag
ken van Van Dam zei dr. Theunis
van de Novib, dat de benadering van
Van Dam er in feite op neerkomt dat
het ministerie van ontwikkelingssa
menwerking zou moeten worden op
geheven.
Opsplitsing van het minis
terie, wat de uitspraken van Van
Dam volgens Theunis Inhouden, zou
ten koste gaan van de kwaliteit van
de hulp. Hij vindt dat Van Dam met
zijn uitspraken de solidariteit met
de derde wereld doorbreekt.
dat Salim vorig jaar het voorzitter
schap aanvaardde bleek naar eigen
zeggen het belang dat de derde we
reld aan de Verenigde Naties hech
ten „De ontwikkelingslanden be
schouwen de VN als een werkelijk
wereldomvattende instelling waar
hun stem gehoord kan worden en
waar een begin gemaakt kan worden
met de oplossing van de wereldpro
blemen", nam Salim toen alvast een
voorschot op druk van het westen
zoveel mogelijk binnen organen als
het IMF en zo weinig mogelijk binnen
de VN te bespreken. Hij betreurde het
bij die gelegenheid dat de westerse
landen vaak klagen dat de VN niets
kan bereiken, maar aan de andere
kant niet bereid zijn de volkerenorga
nisatie de middelen daartoe te geven.
Salim heeft gelijk gekregen. Van wat
hij als zijn belangrijkste taak be
schouwde „het verbeteren van de
sfeer binnen de Algemene Vergade
ring" is weinig terecht gekomen.
Onder leiding van de nieuwe voorzit
ter Rudiger von Welchmar moet nu
gepoogd worden alsnog een akkoord
te bereiken over de procedure van de
ontwikkelingsmarathon volgend
Jaar. Als de derde wereld daartoe
tenminste nog bereid is. In de verwar
ring die het afgelopen weekeinde in
het VN-gebouw aan East River be
stond maakten diverse zegslieden
van ontwikkelingslanden duidelijk
dat zij eerst intern beraad willen.
Sommigen twijfelden sterk aan het
doorgaan van de mammoetconferen
tie in 1981, ondanks de belangen over
en weer: geld (olie- en ontwikkelings
landen) en energie (industrielanden).
Het hoogstwaarschijnlijk mislukken
van het vooroverleg over de ontwik
kelingsmarathon, heeft ook zijn weer
slag op de ontwikkelingsstrategie
voor de komende tien Jaar. Daarover
was in vrij algemene termen overeen
stemming bereikt (volgend jaar zou
immers de mammoetconferentie wor
den gehouden). Maar de derde wereld
is daarop teruggekomen. Zij wil nu
slechts de strategie ter kennisneming
van de Algemene Vergadering van de
VN sturen, zonder deze langer als een
officieel stuk te beschouwen.
SCHAU (AP, Reuter, AFP) De Poolse regering heeft maatregelen aangekondigd die de
hting van onafhankelijke vakbonden mogelijk moeten maken. De maatregelen houden
lit de vakbonden zich moeten laten registreren bij het gerechtshof in hoofdstad Warschau.
het verzoek om inschrijving van
nieuwe vakbond moeten de be
lenen een lijst met namen van
oprichtingscomité en de statuten
ie vakbond overleggen. De recht-
;ial dan nagaan of deze statuten
istemmen met de grondwet en
wettelijke bepalingen. Dit
gisteren het officiële Poolse
«au PAP mee. In geval van
ig van het verzoek om in-
ijvlng kunnen de aanvragers in
gaan bij het hooggerechtshof,
arschause rechtbank kan een
irijving ongedaan maken als de-
strijd is met de bestaande wet-
de Poolse grondwet is de lei-
.'vende rol van de communisti-
artij verankerd.
ïlders van 75 Poolse bedrijven
gebied van Nowa Huta hebben
i dissidenten in Warschau on-
slijke vakbonden opgericht,
bedrijven behoren de Lenin-
wieken die na de tweede we-
log in de buurt van Krakow
gebouwd en die met de erbij
ide huizen, winkels en scholen
torbeeld van een „socialistische
tlstad" moesten dienen Naar
idt hebben in de stad Bielsko-
bedrijven besloten tot op
ing van een eigen vakbond.
De bond van arbeiders van de
scheepswerven in het noordelijke
Gdansk die wordt geleld door Lech
Walesa heeft al degenen die een onaf
hankelijke bond willen oprichten op
geroepen woensdag naar Gdansk te
komen om de problemen die zich
kunnen voordoen te bespreken.
De Poolse veiligheidspolitie heeft af
gelopen week stakers ln de zuidelijke
stad Kielce met gevangenisstraf be
dreigd als zij het werk niet wilden
hervatten, zo meldden dissidente
kringen uit Warschau gisteren. Het
dreigement zou zijn geuit tegen arbei
ders van de Polmostal-fabriek. Het
was het eerste bericht over intimida
tie van stakers sedert de Polen het
recht hebben om vrije vakbonden op
te richten. Na de beëindiging van de
stakingsgolf en de overeenkomst tus
sen stakers en regering is het op ver
schillende plaatsen in Polen nog tot
stakingen gekomen. Gestaakt werd
onder meer voor hogere lonen.
De grootste niet-communistlsche or
ganisatie in Polen, de Verenigde Boe
renpartij wil een eigen plaats krijgen
naast de communistische Verenigde
Arbeiderspartij. De Boerenpartij wil
„volledig deelnemen aan het leven
van het land". De Boerenpartij is de
tweede politieke macht in Polen na
de Arbeiderspartij. Volgens de Boe
renpartij moet het „politieke systeem
worden geperfectioneerd" en moet er
op „alle niveaus een scheiding komen
tussen wetgevende, uitvoerende en
politieke macht, waarbij de wetge
vende macht dient te prevaleren bo
ven de uitvoerende" aldus de Boeren
partij. Volgens deze partij hadden de
stakingen niet alleen „economische",
maar ook „sociaal-politieke" achter
gronden.
De Poolse regering heeft in de nacht
van vrijdag op zaterdag de dissident
Edmund Zadrozynski vrijgelaten.
Zijn vrijlating was een van de eisen
van de stakende havenarbeiders in
Gdansk. Hij zat sedert juli 1979 in
arrest „wegens diefstal en zwendel".
MTOKO (Zimbabwe) (Reuter)
De Zimbabweaanse premier
Robert Mugabe heeft voor
zover bekend voor het eerst
een bezoek gebracht aan een
van de kampen waar de guer
rillastrijders na het bestand in
het land verblijven. Staatsra
dio en -televisie maakten geen
melding van het bezoek en
journalisten werden geweerd.
Het bezoek zou bedoeld zijn
geweest om het moreel in het
kamp X-ray, bij het plaatsje
Mtoko, 160 kilometer ten oos
ten van de hoofdstad Salisbu
ry, weer wat op te vijzelen.
Ontevreden militairen uit het
kamp hebben de afgelopen
maanden tot vier maal toe de
politiepost van Mtoko aange
vallen en de landbouwbevol
king het leven zuur gemaakt.
Mugabe zou het bezoek ook
geheim hebben willen houden
om kritiek van andere militai
ren te voorkomen dat zij „ver
waarloosd" worden. Verve
ling en frustratie vieren hoog
tij in de kampen.
In totaal wachten nog 25.000
ex-guerrillastrijders op een
nieuwe toekomst. Integratie
in het nieuwe leger is moeilijk
omdat verschillende stromin
gen elkaar ervan verdenken de
oppermacht in handen te wil
len nemen. Bovendien zijn
lang niet alle guerrillastrij
ders nodig in het leger.
door Jan Halkes
LISSABON De Portugese regering wil met Indonesië
onderhandelen over het vluchtelingenprobleem in Oost-Ti-
mor. Tegelijkertijd zal de Portugese regering op diplomatiek
niveau actie voeren om tot een definitieve oplossing van het
Oost-Timor-probleem te komen. De voorgenomen contacten
met Indonesië zullen echter in geen geval een erkenning
inhouden van „de in Oost Timor geschapen situatie".
Portugal wil met Indonesië praten
over de terugkeer van in Portugal
geboren Portugese burgers die nog op
Oost-Timor zijn. Ook staat Portugal
open voor de opvang van Oosttimore-
zen die zich willen voegen bij hun
familie in Lissabon. Van de in Lissa
bon verblijvende vluchtelingen wil op
haar beurt een groep van 65 Oostti-
morezen naar hun door Indonesië be
zette vaderland terug. Met Australië,
de Verenigde Staten en eventuele an
dere landen, wil Portugal praten over
de opvang van de overige vluchtelin
gen die zich als zodanig bij het Inter
nationale Rode Kruis in Oost-Timor
hebben opgegeven. Ook zal Portugal
met twee miljoen gulden deel nemen
in de IntemaUonale hulp aan Oost
Timor.
Met hetzelfde voorbehoud van nlet-
erkenning van de Indonesische heer
schappij op Oost Timor, wil Portugal
ook met Indonesië praten over een
politieke oplossing van de kwestie. In
het kader van een „omvangrijk pro
gramma van besprekingen" zal Por
tugal hetzelfde doen met „alle verte
genwoordigers van het Oosttimorese
volk" en de Portugese politieke par
tijen.
Bij deze diplomatieke actie zal verder
Nederland geraadpleegd worden en
voorts de Verenigde Staten, Austra
lië, Japan, China, de vroegere Portu
gese koloniën en de landen van de
Europese Gemeenschap.
„Wij geloven dat het wenselijk Is het
recht van het Timorese volk op zelf
beschikking te garanderen," zei mi
nister Pinto Balsemao voor de Portu
gese radio; „Dat zal alleen lukken
met sterke steun van de internationa
le gemeenschap."
Sceptisch
Abilio Araujo, woordvoerder van de
Oosttimorese bevrijdingsbeweging
het Fretilin, toonde zich sceptisch ten
aanzien van de voorgenomen rege
ringsacties. Het Fretilin beschouwt
zich als de enige vertegenwoordiger
van het Oosttimorese volk en zal aan
geen enkele bespreking mee doen
waar ook andere zogenaamde verte
genwoordigende organisaties worden
toegelaten.
Volgens een woordvoerder van de In
donesische ambassade in Den Haag
kan er van een „nieuw zelfbeschik
kingsrecht" geen sprake zijn. „Oost-
Timor werd in 1976 bij Indonesië in
gelijfd en Portugal kan de klok nu
niet meer terug draaien." aldus de
woordvoerder. Indonesië is wel bereid
op Portugees initiatief over het
vluchtelingenprobleem te spreken.
Maar dat zal dan toch inhouden dat
Portugal de realiteit op Oost-Timor
„onder ogen moet zien", aldus het
Indonesische standpunt.
ISLAMABAD (AP, Reuter) Afghaanse opstandelingen heb
ben de Afghaanse minister van grenszaken Faiz Mohammed
en twee regeringsfunctionarissen om het leven gebracht. Dit
heeft een woordvoerder van het Afghaanse verzet gisteren
meegedeeld.
Minister Mohammed had ongeveer
56.000 gulden bij zich om de stam der
Zadrans in het dorp Laka Tigra om te
kopen. Nadat hij het geld had ver
deeld werd hij samen met zijn mede
werkers gedood Minister Moham
med speelde een belangrijk rol in de
regering Daoed die in april 1978 ten
val werd gebracht. Hij was ook de
drijvende kracht achter de politiek
van president Karmal om het verzet
uit te hollen door stammen met geld
Van onze correspondent
OTTAWA Zes dagen van uitputtende grondwetsbesprekin
gen tussen de Canada's eerste minister Pierre Trudeau en de
premier van de tien provincies tussen Newfoundland en Brits
Colombia hebben geen kader voor verdere samenwerking
Cede Suezkanaal binnen 's werelds grootste federatie opgeleverd.
[0 (Reuter) Japan heeft de
he regering plannen voorge-
»oor een tweede Suezkanaal, zo
het Japanse ministerie van
irt bekendgemaakt. Het ka-
komt evenwijdig aan het be
te kanaal te liggen over een
van 162 kilometer. Het wordt
leter op zijn breedst en ongeveer
leter diep. Passage van tankers
ISO 000 ton is mogelijk, aldus het
nse ministerie. Vermoedelijk
gt Egypte nog dit jaar een lening
apan voor het project. De werk-
nheden zouden in 1994 klaar moe-
zijn.
Met trillende stem vertelde Trudeau
zijn collega's uit de provincies en het
teleurgestelde publiek dat ondanks
het mislukken hij niet bereid is de
„balkanisatie" (het uiteenvallen) van
Canada te aanvaarden. Op voorhand
wees de Canadese premier daarmee
druk vanuit de provincies voor meer
regionale bevoegdheden van de hand.
Toen hij de laatste dag van de zes
daagse vergadering begon hoorden
omstanders Trudeau mompelen: „Is
dit het begin van het einde of het
einde van het begin."
Op de agenda van de besprekingen in
Ottawa stond meer regionale zeggen
schap met name op economisch
gebied met voldoende macht voor
de federale regering om Canada als
eenheidsstaat te bestuderen. Canada
is al, zo hield Trudeau de verzamelde
premiers voor. de meest gedecentrali
seerde federatie ter wereld. De macht
van Ottawa nog verder aantasten be
tekent, aldus de premier, dat Canada
uiteenvalt in rijke en arme regio's,
waarbij de eerste de laatste zullen
vermorzelen.
Van hun kant verweten de premiers
van de provincies Trudeau een weinig
soepele en zelfs autoritaire houding.
Trudeau (midden) voor het gesprek met de premiers uit de provincie.
over te haien de kant van de regering
te kiezen.
Volgens andere onbevestigde berich
ten zou ook minister van openbare
werken Nazar Mohammad om het
leven zijn gebracht door dezelfde
stam.
Een piloot van de Afghaanse lucht
vaartmaatschappij „Ariana Afghan"
heeft gisteren in het Westdultse
Frankfurt verklaard dat ook troepen
van bondgenoten van de Sowjet-Unie
aan de gevechten deelnemen. In Af
ghanistan zijn niet alleen militaire
adviseurs uit Cuba. Vietnam. Tsje-
choslowakije en Zuid-Jemen aanwe
zig, maar ook geregelde troepen uit
die landen, aldus de piloot die asiel
heeft gevraagd in de Bondsrepubliek.
Volgens hem heeft de Afghaanse
luchtvaartmaatschappij nog maar
zeven piloten over die niet naar het
Westen gevlucht zijn.
NEW YORK (AFP, UPI) - De libera
le partij in New York heeft besloten
de onafhankelijke John Anderson tij
dens de presidentsverkiezingen te
steunen. Het is voor de eerste maal
sedert 36 jaar dat de liberalen de
democraten niet steunen. De vice-
voorzitter van de liberalen. Raymond
Harding zei dat dit besluit was geno
men omdat zijn partij „teleurgesteld"
is in de regering-Carter. Het opzeggen
van steun aan Carter kan betekenen
dat hij in New York net te weinig
stemmen krijgt om de 41 kiesmannen
achter zich te krijgen.
Herman Amelink
Westen heeft tot dusver afwachtend en voorzichtig gereageerd op de
«rtenissen in Polen. Deze terughoudendheid is ingegeven door de
S dat geharnaste uitspraken aan het adres van de communistische
hthebbers of steun aan de stakers m hun sympathisanten zal leiden
harde actie van de Sowjet-Unie. En zouden de Russen daadwerkelijk
Tgaan tot een ingreep naar het voorbeeld van Praag in augustus 1968.
is het met het toch al delicate ontspanningsproces tussen Oost en
1 voorlopig wel gedaan.
uiterst moeilijk om uit te maken of de
e van het Westen doorslaggevend is
net beleid van het Kremlin ten opzich-
n Polen. Aan verbaal geweld tegenover
"«ten heeft het in Moskou tot dusver
ontbroken Zeker in een jaar waarin zij
wgne moeten voeren in verband met
rende verkiezingen, was niet te ver-
'kn dat Schmidt. Carter en Reagan
en zwijgen over de gebeurtenissen in
n In de Bondsrepubliek is de verhou-
met Oost-Europa (en hetgeen de rege
coalitie de afgelopen tien jaar bereikt
ler verbetering daarvan) inzet van de
lezmgsstrijd tussen Schmidt en
fcx Voor Amerikaanse presidentskan-
*n zijn de Poolse Amerikanen een aan-
Ie||jk kiezerspotentieel.
andbeeld
tie van de Russen op de uitspraken
van westelijke leiders en aspirant-leiders
liegt er niet om. Het Russische persbureau
Tass beschuldigde Carter ervan dat hij de
menser.reehtencampagne uit zijn vorige
verkiezingsstrijd kennelijk weer uit de doos
had gehaald, en zijn Republikeinse tegen
stander Ronald Reagan, die bekend staat
om zijn communistenhaat, kreeg zo moge
lijk nog dieper uit de zak. De campagne
tegen de in feite nog veel terughoudender-
opstelling van de Westduitse bondskanse
lier Helmut Schmidt wordt vooral via de
Oostduitse kanalen gespeeld. De Westduit
sers krijgen het bijvoeglijk naamwoord „re
vanchistisch" weer op de borst gespeld.
Toch is niet aan te nemen dat de Sowjet-
Unie andere dan puur ideologische bedoe
lingen heeft met dit soort opmerkingen. Er
is de Russen veel aan gelegen dat de ideeën
van de Poolse stakers zich niet in Oost-
Europa verspreiden Het aanscherpen van
het vijandbeeld is een zeer gebruikelijke
methode om de onderlinge samenhang van
een bondgenootschap te versterken. En
consolidatie van het oostelijke bondgenoot
schap is op dit moment meer dan ooit
noodzakelijk.
Dat Moskou serieus zou menen dat het
Westen welbewust van plan is een omwen
teling tot stand te brengen in Oost-Europa,
Is nauwelijks aan te nemen. In de slotakte
van Helsinki is de onschendbaarheid van de
grenzen en daarmee indirect de huidige
afbakening van de Russische en westelijke
invloedssfeer vastgelegd, terwijl ook de wij
ze waarop het Westen gereageerd heeft op
eerdere onrust in Polen, Hongarije en Tsje-
choslawakije nu niet direct duidt op agres
sieve bedoelingen. Zelfs de inval in Afgha
nistan heeft op wat langere termijn gere
kend geen negatieve gevolgen voor het ont
spanningsproces in Europa gehad.
de nadruk op naleving van de mensenrech
ten. Bovendien werden afspraken gemaakt
voor een intensivering van de wetenschap
pelijke en economische contacten
In de door alle Europese landen (behalve
Albanië), de Verenigde Staten en Canada
ondertekende slotakte, hebben de dissiden
ten in Oost-Europa een document in han
den gekregen, dat zij tegen hun regeringen
kunnen gebruiken wanneer daarin gefor
muleerde rechten worden aangetast. Dat de
Sowjet-Unie, juist nu de tweede vervolgcon
ferentie over de akkoorden van Helsinki in
de Spaanse hoofdstad Madrid wordt voor
bereid, een aantal krachtige maatregelen
tegen dissidenten heeft genomen, toont wel
aan dat de leiders in het Kremlin niet erg
gerust zijn over de mogelijke gevolgen van
de nieuwe vrijheid in Polen. Op dat punt
willen ze kennelijk ook gerust flink wat
kritiek over zich heen laten gaan
Helsinki
Een onbeantwoorde vraag is wel in hoeverre
de gebeurtenissen in Polen niet eigenlijk
een indirect gevolg van het ontspannings
proces zijn. zoals dat neergelegd is in de
slotakte van Helsinki Was voor Moskou het
belang van de afspraken die gemaakt wer
den aan het slot van de Conferentie over
Europese Veiligheid en Samenwerking in
1975 vooral gelegen in het vastleggen van de
bestaande invloedssferen, het Westen legde
De Westduitsers hebben al steun toegezegd
aan Polen, en men mag aannemen dat de
Amerikaanse regering binnenkort zal vol
gen. Deze westelijke steun aan de noodlij
dende economie van het land. onderstreept
in feite de legitimiteit van het huidige be
wind in Warschau nog eens nadrukkelijk. ElgGPI TO!
gaan vullen, dan is een Russisch Ingrijpen
haast niet meer te vermijden. Moskou wil
niet dat er aan de fundamenten van het
bestel gerommeld wordt
Steun
Het is niet moeilijk te voorspellen dat de
kritiek op de Sowjet-Unie in Madrid niet
mals zal zijn Na de Russische inval in
Afghanistan, heeft het Westen zich voorbe
reid op een scherpe veroordeling van het
Sowjet-beleid De terughoudendheid waar
mee het Westen op de gebeurtenissen in
Polen heeft gereageerd, maakt het mogelijk
om deze kritiek ook zonder reserve te laten
horen.
Het paradoxale van die hulp is overigens
wel dat het de Poolse regering de middelen
verschaft om voorlopig weer een einde te
maken aan de typisch sociaal-economische
kant van de onrust, waardoor ook de poli
tieke beweging wat kan worden ingedamd
Zo beschouwd is het merkwaardig, dat Mos
kou de Polen gewaarschuwd heeft om op al
te grote schaal hulp van het Westen aan te
pakken.
Beter te begrijpen is de afkeer die de Rus
sen hebben van de hulp die de westelijke
vakbeweging, en dan vooral de niet van
communistenhaat gespeende Amerikaanse
AFL'CIO. wil geven en voor een deo] al
heeft gegeven aan de nieuwe onafhankelij
ke vakorganisaties in Polen Deze hulp kan
ondermijnend worden uitgelegd en is voor
een deel zeker ook 7,0 bedoeld Niet voor
niets heeft de Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken Muskie (van Poolse af
komst) deze hulp proberen tegen te houden
Als de Poolse arbeiders in staat zijn om met
buitenlandse steun weerstandskasson te
Een bijkomend gevolg van de huidige ge
beurtenissen in Polen en de wisseling die
deze tot gevolg hebben gehad in de top van
partij en regering is. dat Polen de komende
jaren minder tot een wat zelfstandige rol In
het ontspanningsproces in staat zal zijn
Vooral de laatste jaren was de nu afgezette
partijleider Edward Gierck uitgegroeid tot
een staatsman die erin slaagde de manoeu
vreerruimte die hij van de Russen kreeg
maximaal uit te buiten Hij was gastheer
voor de ontmoeting eerder dit jaar tussen
de Franse president Giseard d'Estning en
diens Russische ambtgenoot Brrznjew en
hij heeft de afgelopen jaren met dr regel
maat van dc klok bezoeken gebracht aan
westelijke landen, waar hij groot aanzien
genoot.
De ideologische teugels worden nu annfj*
haald Hoe serieus dat gebeurt blijkt wel
uit het weer inschakelen van de Russiscl)e
stoorzenders op de golflengten van de wes
telijke radiostations die naar do Sowjrt-
Unie uitzenden Ook daarover zal in Madrid
wel oen hartig woordje vallen
