'Herstel Sacharow in
zijn volle rechten'
Natuurmonumenten in actie
voor aankoop van Dollard
Exclusiviteit!
Rechtstreeks van de zilversmid.
Compleet in computers
Ministerie niet ongerust
over kwaliteit van tank
Tribunaal doet beroep op Sowjets:
ra
leerllngzlekenverzorgenden
Getijdelandschap vooral domein van vogels
Werkgroep wil
bij NS meer
deeltijdbanen
Tweemaal eerder
bijna ongeluk met
trein in Groningen
aovertentie
door Hans Schmit
r.foEUWE STATENZIJL
atuurmonumenten en het
ironinger Landschap zijn
en actie begonnen om een
root deel van de Dollard, het
itgestrekte getijdeland-
□ichap in de noordoostpunt
an ons land, aan te kunnen
open. Beide natuurbescher-
üngsorganisaties kunnen
lim vierduizend hectare van
it gebied van kwelders, silk
en en water van de gemeente
koningen overnemen, wan
eer zij een kwart van de tota-
aankoopsom van twee mil-
oen gulden op tafel kunnen
Éggen.
In het begin van de jaren zeventig
ig werd de Dollard ernstig bedreigd
ior de plannen voor de aanleg van
«en kanaal in het buitendijks gebied.
In 1974echter keerde het tij. toen het
rabinet een dergelijk kanaal (onder-
eel van een plan tot verbetering van
e afwatering van Oost-Oronlngen en
in deel van Drenthe) van de hand
ees. Een afwateringskanaal kan im
kers ook binnendijks worden aange-
>k egd. Overigens is nog steeds niet
istgesteld of er inderdaad een bin-
endijks kanaal wordt gegraven.
fadat in 1977 het Nederlandse deel
an de Dollard (een grote kom aan de
trading van de Westdultse rivier de
lems) op grond van de natuurbe-
ehermingswet tot beschermd na-
■irgebied werd aangewezen, lesloot
e gemeenteraad van Groningen ln
fcember 1978 de bezittingen van de
ad in de Dollard te verkopen. Het
Jronlnger Landschap wordt eigenaar
van 350 hectare beweidbare kwelder,
de nletrbeweidbare kwelders, de slik-
ken en het water, te zamen bijna
vierduizend hectare, gaan naar Na
tuurmonumenten. Het ministerie van
CRM legt hiervoor een aublsle van
ruim een miljoen gulden op tafel, de
provincie Groningen draagt een half
miljoen gulden bij, zodat de natuur
beschermingsorganisaties zelf nog
een half miljoen gulden bijeen moe
ten zien te brengen.
Natuurmonumenten voert de actie in
het kader van het 75-Jarlg bestaan,
dat dit Jaar met verschillende activi
teiten wordt gevierd. De vereniging
heeft, na de oprichting ln 1905 om het
toen door vuils tortplannen van de
gemeente Amsterdam bedreigde
Naardermeer aan te kopen, talloze
grote en kleine natuurterreinen kun
nen veiligstellen en bezit nu ln totaal
38.000 hectare natuurterreinen. In het
verleden deed zich ook, zoals nu bij
de Dollard, wel eens de mogelijkheid
voor direct een fors en Interessant
natuurgebied te verwerven. Verge
lijkbare. speciale acties hebben onder
meer geleid tot de aankoop van het
Deelerwoud (ln 1967), het Zwanenwa-
ter ln de Noordhollandse duinen
(1972) en een aantal delen van het
Geuldal (1977).
Rust
De Dollard valt vooral op door de rust
die er heerst: het gebied Is niet ge
makkelijk toegankelijk voor mensen,
maar is daarentegen een ideale plaats
voor vogels, die in deze troebele en
sterk met slib bezwangerde zee-In
ham een gigantische voerbak vol wor
men, schelpdieren en andere kleine
organismen vinden. De Dollard on
derscheidt zich voorts van andere in
hammen ln het Waddengebied door
dat het zoute zeewater er zoet water
uit de rivieren, vooral de Eems. ont
moet. Er ontstaat zo een brak getijde-
gebied: iets dat in WestrEuropa door
Schapen op de rraskwelder in het brakwatergetljdengebied bij Nieuwe
Statcnzijl. Op de achtergrond een kreek en met riet en seeanter begroeide
kwelden. Foto: Henk van Halm.
inpolderingen en afsluitingen zeld
zaam is geworden.
De Dollard is in de eerste plaats het
domein van vogels. In de winter
maanden vinden vele soorten eenden
en ganzen een pleisterplaats in de
Dollard, terwijl op de voorjaar?-- en
najaarstrek tal van steltlopers (waar
onder ook de meer bijzondere soorten
als tureluur, rosse grutto, kemphaan
en watersnip) de Dollard aandoen.
Een bijzonder opvallende verschij
ning in de Dollard ls de kluut: ln het
voorjaar en het najaar zijn er onge
veer 25.000 exemplaren te vinden van
deze opvallende vogel met zijn naar
bulten gebogen snavel. Dat is zeven
tig tot tachtig procent van de totale
populatie ln Noordwest-Europa. Een
deel van de kouten (1400 exemplaren)
blijft in de Dollard om te broeden.
Op drie zandplaten in de Dollard ko
men ook nog zeehonden voor: zo'n 25
tot dertig zeehonden zijn er regelma
tig te vinden, ln tegenstelling tot de AfvalW&tfiF
rest van het Waddengebied, waar hel
aantal zeehonden steeds verder af
neemt, ls dat aantal in de Dollard de
afgelopen jaren constant gebleven
Nederlandse visie komt ook een deel
op Nederlands grondgebied.
Natuurmonumenten vreest dat de
Dollard de dupe gaat worden van een
Internationale koehandel: wanneer
Nederland het Duitse havenproject
niet te veel ln de weg legt, zullen de
Duitsers ons niet te veel voor de voe
ten lopen bij de eventuele aanvoer
van vloeibaar aardgas (LNG) naar de
Eemshaven. Het ls de bedoeling dat
het Algerijnse gas ln de Eemshaven
aan land wordt gebracht, maar voor
de grote schepen die dit gas moet
komen brengen, moet een veilige, die
pe vaargeul door de Westdultse wate
ren worden gegraven. West-Duitsland
zou alleen toestemming voor de beno
digde baggerwerken willen geven, als
Nederland zich soepeler opstelt te
genover de Dollarthafen, aldus Na
tuurmonumenten. De vereniging
wijst deze handelwijze af en dringt er
met twaalf andere natuur- en milieu
organisaties bij de Nederlandse rege
ring op aan ln alle gevallen de Dollard
als natuurgebied centraal te stellen.
Overigens daalt de kans op een der
gelijke „ruil". nu het steeds onzeker
der wordt of er ooit Algerijns gas per
schip naar Nederland zal komen
Bedreigd
Van een onzer verslaggevers
>EN HAAG De jury var
Bt internationaal Sacharow
Hbunaal, dat de afgelopen
toee dagen in de Haagse Rid-
lerzaal werd gehouden, doet
!n beroep op de Sowjet-au-
iriteiten de dissidente we-
Jenschapsman Andrej Sacha-
=row te ontslaan van zijn ge
dwongen ballingschap in Gor-
!i en hem weer in volle rech
ten te herstellen. De jury ziet
een heil in een gehele of ge-
eeltelijke boycot van con-
ïcten met wetenschapsmen
en uit de Sow jet-Unie.
ehalve de specifiek op Sacharow
ttrekking hebbende aanbevelingen,
eed het tribunaal ook een oproep
tgaan tot naleving van de mensen-
chten ten aanzien van een honderd-
1 met name genoemde dissidenten.
P alle wetenschapsmensen ln de we
id wordt een appèl gedaan zich, bij
oorbeeld door middel van hun con
tacten met Russische collega's, in te
zetten voor Sacharow.
De inhoud van de oproep wordt toe
gestuurd aan alle landen die in 1975
in Helsinki de akkoorden over Euro
pese veiligheid en samenwerking
hebben ondertekend en die ln novem
ber zullen gaan deelnemen aan de
tweede vervolgconferentie ln Madrid.
Verder zullen de drie Nobelprijswin
naars die aan het tribunaal deelna
men de uitspraken voorleggen aan
hun collegapMJswinnaars ter onderte
kening
De leden van de verscheidene Sacha-
row-comités in Europa zijn van plan
ook actie te ondernemen tijdens de
vervolgconferentie ln Madrid. Ze wil
len de zaak van de mensenrechten in
de 8owJet-Unie daar met enige na
druk aan de orde te stellen bij de
discussie over de naleving van de in
1975 in Helsinki gemaakte afspraken
Het besluit van het tribunaal geen
boycot van de contacten met de Sow-
jet-wetenschappers aan te bevelen, ls
aldus congresvoorzitter Sperna Wel
land tijdens de persconferentie na
afloop ingegeven door de overweging
dat het totale ontbreken van weten-
ADVERTENTIE
en thuis in uw branche
Europa's grootste computerfabrikant
K L Nederland B.V Zwaansvliet 20.1081 AP Amsterdam, te!.: 020-42 45 45
schappelijke contacten ook de moge
lijkheid van beïnvloeding wegneemt.
Verder wees de jury erop, dat een
totale boycot op zichzelf geen onoor
baar middel hoeft te zijn, maar dat
het achter de hand gehouden moet
worden voor het geval zich een ver
slechtering voordoet ln de behande
ling van dissidenten
Moeilijkheden
De Ridderzaal vertoonde gistermor
gen een minder triest beeld dan tij
dens de eerste dag van het tribunaal,
hoewel het aantal aanwezigen toch
niet boven de honderdvijftig kwam
De voorzitter van de conferentie, de
Rotterdamse rector magnificus prof
Sperna Welland, liet niet na de orga
nisatorische moeilijkheden van de
conferentie ln zijn slotwoorden te
noemen. Toen na het sluiten van de
conferentie een van de belangrijkste
organisatoren van de bijeenkomst, dr
Michael Stern, alsnog het woord nam
om het belang van het tribunaal te
onderstrepen, verzuchtte de voorzit
ter na Sterns interventie: „Ik sluit
deze conferentie eens en voor altijd."
Hoewel Sowjet-kenners het erover
eens zijn dat het van groot belang is
om met de regelmaat van de klok
bijeenkomsten te houden om de zaak
van de mensenrechten ln de Sowjet-
Unie aan de orde te stellen, menen
velen toch, dat deze bijeenkomst niet
geheel aan dat doel heeft beant
woord. Men wijst er daarbij zowel op
dat de toestemming van Sacharov
voor dit tribunaal niet is verkregen
als op de omstreden betekenis van de
belangrijkste organisator van het tri
bunaal. Michael Stern. Overigens
werd gisteren in de wandelgangen
ook kritiek geoefend op de houding
van degenen die zich openlijk tegen
het tribunaal hebben verzet „Prawda
en Novostl lachen zich rot. als ze zien
wat hier gebeurt." aldus een van de
deskundigen over de onderlinge
strijd tussen de Oost-Europa-deskun
digen
Hoewel met de aankoop van 4350
hectare door de natuurbescherming
de Dollard lijkt veiliggesteld, wordt
het gebied toch nog van buitenaf
bedreigd. In de eerste plaats door de
Westdultse plannen om in de mon
ding van de Eems. bij de stad Emden.
de Dollarthafen aan te leggen, een
nieuw haven- en industriegebied van
bijna zevenhonderd hectare. Natuur
monumenten zet achter dit project,
opgezet om de werkgelegenheid te
stimuleren, grote vraagtekens, zeker
gezien de negatieve ervaringen in Ne
derland met de Eemshaven.
De aanleg van de Dollarthafen
brengt met zich mee dat de bedding
van de Eems naar het zuiden moet
worden verlegd. Daarmee wordt de
Dollard doorsneden en dat is volgens
Natuurmonumenten een rechtstreek
se aanslag op het milieu in het gehele
Dollard-gebied gezien de (bedenkelij
ke) kwaliteit van het Eemswater. Een
extra probleem bij de onderhandelin
gen is dat Nederland en West-Duits-
land het niet eens zijn over de plaats
waar de grens tussen beide landen
loopt: volgens de Westdultse opvat
ting komt de Dollarthafen geheel op
Westduits gebied, maar volgens de
ln deconber 1980
gaat onze opleidrng weer van start waardoor wij nog enkele
kunnen plaatsen
Eendentroep ln een kreek door de met riet begroeide kwelder van de Dollard. Op de Grauwe gansen boven de vogelrijke rietkwelders In het brakwatergetljdengebled van de
achtergrond de seed ijk. Foto: Henk van Halm Dollard. Op de achtergrond de blokkendam op de krnln van de reedijk. Foto: Henk van Halm
De totale opleidingsduur bedraagt
2 jaar. waarvan de eerste 2 maan
den bestemd zijn voor theoretische
voorbereiding op bet toekomstige
werk de zgn pré-klinische periode.
Na de eerste 2 maanden bedraagt
het bruto maandsalaris minimaal
1460 12. exklusief de onregel
matigheidstoeslag
Om tot de opleiding toegelaten te
kunnen worden moet aan de vol
gende eisen worden voldaan: ten
minste 17 jaar oud zijn en in het
bezit van één van de volgende
diploma s: MAVO 111 of MAVO IV.
INAS. L.H.N.O.-C-niveau of
L T S -C-niveau
Mevrouw J. E. Demaret. Hoofd
Opleiding, verstrekt graag telefo
nisch nadere inlichtingen
Leerlingen die niet in Amstelveen
woonachtig zijn. kunnen in onze
personeelsflat worden gehuisvest
De sollicitatiebrief kan gericht wor
den aan de afd Personeelszaken
van
HET ZONNEHUIS AMSTELVEEN
Laan van de Helende Meesters 2
1186 AM Amstelveen
Tel. 020 - 45 83 51.
Jitgaanoe van <Je Chnstehfhe Veremgmg Mei a
Zonnehwsmet verpleeghuizen te Amster
veen. Beekbergen, Doom. vtaantmgen. ZmO
hom en Zwolle
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Het ministerie van defensie ls niet verontrust
door berichten over ernstige gebreken die aan de nieuwe, door;
Nederland bestelde Dultsle Leopard n tank zouden kleven.'
Volgens het Invloedrijke Duitse weekblad Der Spiegel blijkt.'
uit een vertrouwelijk rapport van Westdultse militairen aan'
de Westdultse regering dat de Leopard teveel lawaai maakt,
de rupsbanden niet ln orde zijn en dat de precisie van het
kanon na een aantal schoten afneemt.
Over de rupsbanden verwacht hi>
geen problemen, omdat Nederland
direct al een ander merk heeft be-J
steld. Ten aanzien van het kanon 1*
het volgens de woordvoerder heek
normaal dat na een aantal schoten);
afwijkingen ontstaan, omdat het me*
taal heet wordt.
Een tweede bedreiging van de Dol
lard komt van Nederlandse zijde: bij
Nieuwe Statenzljl stromen in de cam-
pagnetljd van de aardappelmee(in
dustrie grote hoeveelheden veenkolo
niaal afvalwater de Dollard binnen
Al Jarenlang heeft het water ln het
zuidoostelijk deel van de Dollard een
laag zuurstofgehalte, met alle nadeli
ge gevolgen voor het leefmilieu. Ook
de zogenoemde smeerpijp, die het
afvalwater uit de veenkolonièn recht
streeks naar het Eems-Dollardgebied
ten noorden van Delfzijl zou voeren,
heeft geen oplossing geboden Zuive
ring aan de bron ls de beste oplossing
(het water schoon de fabriek uit in
plaats van vuil de zee ln). maar tevens
de duurste. Gezien de economische
situatie en de angst voor verlies van
werkgelegenheid, kan die zuivering
aan de bron nog wel enige tijd op zich
laten wachten
Natuurmonumenten wijst erop dat
deze herfst een noodleidlng van Veen-
dam naar Winschoten in gebruik
wordt genomen, waarbij de heffing
op de smeerpijp wordt ontlopen. Na
tuurmonumenten vreest dat. gezien
de sociaal-economische situatie ln
Oost-Groningen, deze noodleiding
een blijvertje zal worden en dat grote
hoeveelheden sterk vervuild afvalwa
ter in oostelijke richting wordt ge
stuwd en de Dollard zullen blijven
bereiken. En dat is een situatie die in
de ogen van de nieuwe eigenaren van
de Dollard uitermate ongewenst is
De Tweede Kamerleden Oualthérle
van Weezei en Couprie (beiden CDA)
en Blaauw (WD) hebben de Neder
landse regering schriftelijk ophelde
ring over deze zaak verzocht.
Een woordvoerder van de landmacht
ln Den Haag benadrukte gisteren dat
er voorshands geen vuiltje aan de
lucht ia. „Het ls normaal dat bij de
produktle van nieuw materieel ln de-
beglntljd fouten blijken, maar de tot
nu toe gesignaleerde gebreken zijn
geen reden voor alarm." Er worden
volgens hem al maatregelen genomen
om de geluidsoverlast van de tank.
die vooral de communicatie binnenin
bemoeilijkt, te doen verminderen.
UTRECHT (ANP) Een werkgroep
van de Nederlandse Spoorwegen en
de vakbonden ls tot de conclusie ge
komen. dat het werken in deeltijdar
beid bij de spoorwegen meer kan en
moet worden gestimuleerd. Ener
zijds, omdat de vraag naar gedeelte
lijke banen toeneemt, anderzijds om
dat deeltijdarbeid het mogelijk
maakt. In bepaalde bedrijfsonderde
len gemakkelijker personeel ln te zet
ten op piekuren. Daar profiteren de
NS'ers met een volledige baan weer
van.
Hoewel het aantal parttimers lande
lijk gezien de laatste jaren flink is
toegenomen, hebben de spoorwegen
er al geruime tijd maar ongeveer 220
(op in totaal ongeveer 26.500 werkne
mers). Dat komt volgens de werk
groep, doordat er bij de spoorwegen
altijd is gestreefd naar het scheppen
van volledige dagtaken. De 220 deel
tijdfuncties komen voornamelijk
voor in de administratieve en uitvoe
rende sector, het zijn van oorsprong
volledige banen die van parttimers
geschikt zijn gemaakt na een huwe
lijk van vrouwelijke personeelsleden.
De werkgroep meent dat deeltijdar
beid bij de NS in eerste instantie
moet worden bevorderd voor uitvoe
rende functies en dan met name daar.
waar sprake Ls van werk waarin zich
pieken voordoen (machinisten, con
ducteurs, onderhoudsdiensten)
Nederland heeft vijfhonderd Leo
pards besteld, de eerste serie komt
over een Jaar binnen.
ORONINGEN Het ls tenminste
tweemaal eerder voorgekomen dat op
de spoorlijn Oronlngen-Roodeschool
een treinbestuurder met de trein ls
gaan rijden zonder dat hij daartoe
opdracht had. In beide gevallen liep
het echter goed af. Dit ln tegenstel
ling tot het gebeurde op 25 Juli vaxjj
dit Jaar toen bij Wlnsum twee treinen
Kfrontaal op elkaar botsten met als
'gevolg negen doden. Nader onder*
Kzoek heeft Inmiddels bevestigd. al)
dus de Groninger officier van Justitie
mr. A. J A. M. Van Gend, dat het
gaan rijden zonder daartoe opdracht
te hebben gekregen de oorzaak ge
weest moet zijn van dit ongeluk. De
bestuurder van de trein die de bo£,
slng veroorzaakte en ook zelf om heb
leven kwam, had ln Wlnsum moeten
blijven staan tot hij het sein hacf
gekregen verder te mogen rijden.
Naar aanleiding van dat treinongeluk'
zijn vele mensen gehoord, waaronder)
ook de passagiers van de treinen die.
bij de ramp bij Wlnsum waren be-*
trokken en personeel van de spoorwe-J
gen. Een van de N8-functlonarissen,
heeft daarbij volgens mr. Van Gend'
verklaard dat ook op 16 januari 1975'
en op 27 december 1977 een bestuur
der ls gaan rijden zonder zijn rij-:
opdracht af te wachten. In belde ge-
vallen ging het om een trein op hetj
traject UsquertrWarffum
i
ZWOLLE (ANP) Als stimulans van
de economie ln het Duits-Nederlands
grensgebied zou er een directe trein
verbinding moeten komen tussen
Zwolle en Münster. Dit idee heeft mC
J. Nlers, commissaris der koningin ln»
Overijssel, vrijdag gelanceerd bij de1
opening van een spoor-manlfestatle
„Zwolle aangespoord".
ADVERTENTIE
Zilver, een
prachtig
edelmetaal
Zuiver zilver <s
van nature
nogal zacht
en kwetsbaar
Daarom was echt zilveren tafelgerei tot
nu toe nooit werkeli|k van puur zilver, maar
altijd vermengd met 7.5 tot 16.5% koper
Alleen bij zilversmeden Gerritsen
Wat niemand gelukt is kregen de zilver
smeden van Gerritsen te Zeist Voor het
eerst m de geschiedenis voor eikaar Cou
verts van *00% zuiver zilver maar toch
volkomen hard
Voorzien van Rijkskeur
leder artkei is voorren .an 5 *euim*"
wen. mge- agen door de Rt|kswaarborg te
u"w" T? 5
Ter geregennetd van dit kronmgsiaar
wordt voor de derde maal in oe gescrae-
deris van net Koninkrijk der Necerianden
de laartetter waaraan men het jaa>
van keurmg herkent. voorzien van een
koningskroon
100% zuiver zilver, blijvend
waardevol
Ueze couverts ztjn een sieraad op Uw ta
tel Door het hoge zilvergehalte, de verfijn
de afwerking en de zware kwaliteit een e*
clusiet en waardevol bezit, toonbeeld van
distinciie en goede smaak
U betaalt veel minder
U koopt rechtstreeks bij de zilversmid,
dus tegen zeer aantrekkelijke prijzen be
langrijk lager dan de winkelwaarde van
vergelijkbare couverts, die bovendien al
tijd vervaardigd Z'in van minder waarde
vol gelegeerd zitve» Onze couverts b' i
ven a.'tijd hun gewicht m zever waard
Stijgende zilvergrijs
Gelet op de voortdvenae ntiat e en ae.
negens beleggingsdeel.ndisen binnen
kort te verwachte^ e*pics>eve staging
van de ziiverprt,: dit het juiste moment
om de aanschaf van zo'n vorstel bez't
te overwegen, Indien U vóór oktober
'980 Uw besieging paetst. garanoeren
w.j u vaste prijzen en tijdige utl levering
••óór de komeroe feestdagen
Drie exclusieve modellen
Haagsch Lolja:
geïnspireerd op de vormgeving van het
van oudsher traditionele zilvermodet
Puntfllet:
een tijdloos couvert dat zich kenmerki
door verfijnde eenvouc
Chippendale:
nieuw m onze zilvercollectie, een chique
model m de Engelse Chippendale stijl
De keus ts aan u. de pnjs ts gelijk Een
zes-persoon39<jel.ge zuiver zilveren
cassette kooot U ai voor t 6495.
Ook afzonderlijk te bestellen
Naast afname van oe complete cassette i Ptaats
bestaat de mogelijkheid om a'"e artikelen i Bon zenden aan
afzonderujk te bestellen Ook kunt U met IMj Gerritsen N v Soa taonek
ons spaarsysteem een cassette dee voor j antwoordnr 105.3700 VB Zeist
de» b'j etkaa' opa'enj Postzegel ts met nopg
Belangstelling?
Alle informatie over deze zuiver zilveren
couverts vindt u in onze uitgebreide docu
mentatie Stuur vnibkjvend onderstaande
bon m of bet 03404-13677. ook op zater
dag 6 september
Showroombezoek
Wi| nodigen u gaarne uit voor een oezoe*
aan onze showroom aan de Van Reen en
weg 155 te Zeist Wij zijn dagelijks tijdens
kantooruren geopend en na atspraak ook
op zaterdag
Alle artikelen zijn oov teverbaai m 24 ka-
raatB goud
;"bön T4
I Graag ontvang ik vrijb -j.-enq uitgebreide
I documentatie over de '00*.: zuiver ziive
l 'en couverts
l
I Naam
t
1 Adres
