Vertrouweling Deng
wordt premier China
Poolse mijnwerkers
weer aan het werk
Polen als voorbeeld voor delen Oost-Europa
Vorming kabinet in
Iran 'vordert goed'
Nieuwe aanpak Afghanistan
Zhao Ziyang volgt Hua Guofeng op
met de dag
in Turkije
Kreisky wil
minister kwijt
Israëlische
minister raakt
in opspraak
Bolivia uit
Andes-pact
DONDERDAG 4 SEPTEMBER 1980
BUITENLAND
TROUW/KWARTET
7
Van onze buitenlandredactie
AMSTERDAM De Chinese partijvoorzitter Hua Guofeng heeft gisteren bekend gemaakt
dat hij Inderdaad als premier wordt opgevolgd door de (nu nog) vice-premier Zhao Ziyang.
Waarmee de huidige sterke man ln de Volksrepubliek, Deng Xiaoping een trouwe aanhanger
op de hoogste post ln het Chinese regeringsapparaat heeft gekregen.
Hua, die partijvoorzitter blijft, had
gisteren een ontmoeting met de Ja
panse minister van buitenlandse za
ken, Masayoshl Ito. en hij Introdu
ceerde bij die gelegenheid de komen
de premier Zhao bij de Japanse dele
gatie. Volgens Hua zal hij zelf op
aanstaande zondag aftreden als pre
mier en hij beschreef gisteren zijn
opvolger, die naam heeft gemaakt in
de provincie Sichuan, als een zeer
capabel mens. „Hij heeft veel talen
ten, wonderbaarlijke verdiensten en
veel ervaring," aldus de gaande over
de komende premier.
Zhao, die 81 jaar ls, werd ln april van
dit Jaar benoemd tot vlce-premler en
Ud van het politbureau en vanwege
zijn pragmatische Instelling door
Deng al snel belast met de dagelijkse
leiding van het Chinese kabinet
Partijvoorzitter Hua bevestigde te
vens dat de vijf vlce-premiers, Deng
Xiaoping, Li Xlannian, Chen Yung,
Wang Zhen en minister van defensie
Xu Xianquang, op zondag zullen af-
/n "j i treden en wel omdat ze een hoge
I tPWP IM OTOPlt leeftijd hebben bereikt. HIJ zei verder
\JKsX \J dat Deng u en Chen hun poflten gjj
ANKARA (Reuter) -In de Turks?
hoofdstad Ankara zijn enkele duizen
den extra leden van de rellenpolitle
opgetrommeld, nadat de golf van po
litiek geweld de afgelopen dagen
weer een nieuw hoogtepunt beleefde.
Afgelopen dinsdag kwamen in totaal
maar liefst 29 mensen om het leven
bij politieke gewelddaden. Van deze
slachtoffers vielen er zeven ln de
hoofdstad. Sedert het begin van dit
jaar zijn als gevolg van aanslagen
door extreem links en uiterst rechts
ln totaal al 1700 mensen omgekomen.
Het toenemend geweld vindt plaats
op het moment dat de minderheidsre
gering van premier Soelelman Demi-
rel onder zware druk staat. Zo heeft
de oppositie een motie ingediend die
het aftreden van minister van buiten
landse zaken Erkmen wil, omdat zijn
beleid veel te pro-westers zou zijn.
Over deze motie, die ls Ingediend
door de Islamitische Nationale Hells-
partlj van Erbakan en die zal worden
gesteund door de sociaal-democrati
sche Republikeinse Volkspartij van
Ecevlt, zal waarschijnlijk deze week
nog worden gestemd. Mocht de mi
nister tot aftreden worden gedwon
gen. dan is er een gerede kans dat
premier Demlrel het parlement zal
ontbinden en vervroegde verkiezin
gen zal uitschrijven. In dat geval zou
hij een redelijke kans hebben zich
een meerderheid te verwerven ln het
parlement
vlcevoorzltter van de Communisti
sche partij zullen blijven bezetten
De opmerking over de hoge leeftijd la
van belang omdat van Hua Ouofeng,
die zijn post als regeringsleider zal
neerleggen, niet gezegd kan worden
dat hij te oud ls. HU is „slechts" 59
Jaar oud en voor de Chinese hiërar
chie ls dat JongfrDe reden dat Hua
zijn premierschap kwijt raakt moet
waarschijnlijk gezocht worden ln het
feit dat er veel oud zeer bestaat tus
sen Deng en Hua en dat er verschil
van opvatting bestaat over de ideolo
gische richting die belden met het
Chinese volk voor hebben.
Kroon
De besprekingen tussen premier en
president werden gisteren onderbro
ken, omdat Banl Sadr een bezoek
moest brengen aan de provincie
Khoezestan
Ayatollah Behesjti,
voorzitter van de Islamitische Repu
blikeinse Partij, de radicale groepe
ring waartoe ook premier Rajai gere
kend wordt, zei dat het van het groot
ste belang is, dat president, parle
ment. politieke partijen, de geeste
lijkheid en de gehele natie zo nauw
mogelijk met elkaar samenwerken
In Iran zUn gisteren opnieuw vier
mensen terechtgesteld die ervan be
schuldigt waren deel te hebben geno
men aan een poging om het huidige
bewind omver te werpen. Het viertal
werd veroordeeld door een revolutio
naire rechtbank in Achwaz in Khoe-
radlcale leiders, onder wie de weduwe
van Mao, Jang Qulng, arresteren
Hua werd zelf partijvoorzitter, de
campagne tegen Deng werd omgezet
ln een campagne voor Deng en het
duurde niet lang of hU betrad op
nieuw de politieke arena. En begon
voortvarend pragmatische volgelin
gen. die tijdens de O rote Proletari
sche Culturele Revolutie (de felste
Ideologische campagne van Mao) net
als Deng waren verguisd, terug te
halen naar de burelen ln Peking. Het
geen hem gelukte en aanstaande zon
dag zal Deng dan de kroon op zUn
werk zien als Zhao Ziyang, die ook al
tijdens de Culturele Revolutie ln on
genade viel, de nieuwe premier van
China wordt.
WENEN (AFP) De Oostenrijkse
kanselier Bruno Krelsky heeft giste
ren gedreigd te zullen aftreden tenzij
een aantal hervormingsniaatregelen
wordt doorgevoerd dat politieke be
langenconfllcten zal moeten ver
mijden
In Wenen werd echter gezegd dat de
elgenüjke bedoeling van de kanselier
ls de vlce-kanseller en minister van
financiën, Hannes Androsch. tot af
treden te dwingen Deze Androsch.
een partijgenoot van de kanselier, is
onder hevljge kritiek komen te staan
van de oppositie ln Oostenrijk
De Oostenrijkse politiek staat mo
menteel ln het teken van een schan
daal dat wel het grootste van na de
Tweede Wereldoorlog wordt ge
noemd en waarvan de oppositiepar
tijen. de Volkspartij en de Vrijheid
spartij. de schuld geven aan de rege
rende socialistische partij van Krels
ky Het gaat om beweerde omkoperij
rond de bouw van een gigantisch zie-
kenhuis in Wenen Een gerechteUjk
onderzoeksteam trekt op het ogen
blik de beschuldigingen na van om
koperij t>U het vergeven van contrac
ten voor het Ziekenhuis Tien hoge
functionarissen uit het bedrijfsleven
en regeringsfunctionarissen zUn ln
hechtenis genomen, onder wie de
voorzitter van de Oostenrijkse bond
van ondernemers. Friz Mayer
Volgens de beschuldigingen is ook
Androsch bij het schandaal betrok
ken HU ls eigenaar van een
belastingadviesbureau dat werk
bleek te hebben uitgevoerd in ver
band met de bouw van het zieken
huls Verder wordt er gesuggereerd
dat Androsch op onregelmatige wijze
aan zijn villa ln Wenen is gekomen
ln augustus wist de socialistische
meerderheid in het parlement zonder
veel moeite een motie van wantrou
wen tegen Androsch tegen te houden,
maar tijdens die zitting hield Kreisky
een toespraak van slechts een minuut
en slaagde hij er niet in Androsch
naar behoren te verdedigen. Dit werd
algemeen beschouwd als een teken
voor Androsch dat de bondskanselier
hem liever zag gaan
Nu heeft Kreisky dan in het openbaar
geëist dat er een aantal stringente
controles komen op de uitgaven voor
openbare projecten Tevens wil hU
een onderverdeling in de begroting
van het ministerie van financiën en
stelt hij de els dat socialistische mi
nisters geen bedrijven in eigendom
mogen hebben, een duidelijke verwij
zing naar Androsch' belastingadvies
bureau
Verder eist de kanselier meer
openbaarheid in de procedures bU
het verstrekken van contracten voor
openbare projecten
De komende premier van China.
Zhao Ziyang.
Hua was te zeer een vertrouweling
van de Inmiddels wel degeUJk feil
baar verklaarde, maar niet minder
legendarische partijleider Mao Ze-
dong en Hua had zijn post van pre
mier voor een deel te danken aan de
radicale leiders, die Inmiddels de his
torie zUn Ingegaan als de „bende van
vier" en met terugwerkende kracht
verantwoordelijk worden gesteld
voor alles wat er mis ging ln Chlpa.
Deze radicalen, wars van de „kapita
listische aspiraties" van Deng zorg
den er na de dood van premier Zhou
Enlal ln Januari 1976 voor dat niet
diens vertrouweling Deng tot zUn op
volger werd benoemd, maar de tot
dan toe vrijwel onbekende Hua Ouo
feng. Die niet schroomde mee te hel
pen aan de zoveelste campagne om
Deng ln de politieke vergetelheid te
storten. Maar ook de radicalen had
den misgegokt. Toen op 9 september
van hetzelfde Jaar de oude Mao over
leed en men ln het politbureau het
niet eens werd over zUn opvolger,
plaatste Hua zijn coup en liet de vier
WARSCHAU (Reuter. AFP, AP) Het overgrote deel van de Poolse mijnwerkers ln de
provincie Sllezlë gaat vandaag weer aan het werk na het gisternacht bereikte akkoord met de
regering. In sommige bedrijven werd gisteren nog gestaakt, aangezien de arbeiders daar
aparte akkoorden met de regering willen. Eerder liet de Poolse partijtop al weten dat de
rechten die zijn toegekend aan de arbeiders langs de Oostzeekust voor alle arbeiders gelden
TEHERAN (AFP, AP) In de Iraanse hoofdstad Teheran is
druk overleg aan de gang tusssn vertegenwoordigers van
president Banl Sadr en medewerkers van premier Rajal over
de samenstelling van het kabinet. Van béide kanten werd
meegedeeld dat de besprekingen in een goede atmosfeer
verliepen en goed vorderden.
zestan Tot dusver zUn vijfhonderd
personen, van wie een groot deel mili
tairen. opgepakt ln verband met een
poging tot een staatsgreep medio Juli.
Een aantal buitenlandse missionaris
sen zal onder bepaalde voorwaarden
toestemming krijgen om te blijven
werken ln Iran, zo verluidt in Iran.
Heh gaat vooral om rooms-katholle-
ke priesters en zusters. Om hoeveel
mensen het precies gaat. was niet
duideUJk.
In Londen worden nog steeds 43
Iraanse studenten vastgehouden die
werden gearresteerd tijdens een de
monstratie voor de-Amerikaanse am
bassade daar. Allen hebben inmid
dels hun hongerstaking opgegeven.
Sommigen zijn al veroordeeld, ande
ren wacht een ultwUzingsbovel.
Leden van het Poolse comité voor
sociale verdediging (KOR) maakten
gisteren nog melding van stakingen
ln de streek van Zabrze en Gliwice,
maar regeringswoordvoerders ver
klaarden geen berichten van nieuwe
stakingen meer vernomen te hebben.
De verklaring van de Poolse partijtop
dat de tot dusver gedane concessies
voor alle arbeiders ln het land gelden,
ls nog niet ln de Poolse media ver
schenen en dat zou de oorzaak zUn
dat de nu nog stakende arbeiders
aparte akkoorden met de regering
willen
Akkoord
Zoals wU gisteren al ln een deel van
onze edities konden melden, onderte
kenden de nUJnwerkers ln de provin
cie Sllezlë gisternacht een akkoord
met de regering Dat akkoord voor
ziet niet alleen ln het recht op vrije
vakbonden, maar ook ln een aantal
regelingen met betrekking tot hun
specifieke arbeidsomstandigheden
Zo heeft de regering Ingestemd met
een vUfdaagse werkweek, verlaging
van de pensioengerechtigde leeftijd
voor nüjnwerkers van vljfenvUftig
maar vijftig Jaar en optrekking van
de famllietoelagen. De regering ls
niet geheel tegemoetgekomen aan al
le salariseisen van de stakers ln de
havens langs de Oostzeekust en ln de
provincie Sllezlë. Al te grote salaris
verhogingen zouden de economie van
het land ruïneren, aldus vice-premier
Mieczyslaw Jaglelskl De kas van de
regering ls leeg en er drukt een enor
me schuldenlast op het land Alleen
al aan het Westen is Polen twintig
miljard dollar schuldig
van de gebeurtenissen in het gebied
van de Oostzee hebben de betekenis
van dit principe weer eens onder
streept, aldus de krant In de Poolse
media ls overigens nauweUJks mel
ding gemaakt van de uiterst kriti
sche. afstandelijke wUze waarop de
Sowjet-Unie de gebeurtenissen ln Po
len tot dusver heeft bejegend
Hongarije heeft gisteren als eerste
Oosteuropese land een uitvoerig ver
slag gepubliceerd van het akkoord
tussen de stakers In Gdansk en om
streken en de Poolse regering. In het
verslag wordt uitdrukkelijk gemeld
dat de Poolse arbeiders nu het sta
kingsrecht hebben. Voor het eerst liet
de Russische televisie zich gisteren ln
iets positiever bewoordingen uit over
de situatie ln Polen Het journaal van
gisteravond meldde dat de basis van
het socialisme onaangetast was ge-
NEW DELHI (Reuter. AFP. AP) De Sowjet-Unie hanteert in Afghanistan een nieuwe
strategie om de opstandelingen tegen het door haar gesteunde regime van Babrak Karmal
klein te krijgen. De Russen proberen de traditionele vijandigheden tussen de verschillende
stammen aan te wakkeren en scheuringen te veroorzaken binnen de islamitische bevrijdings
bewegingen. Berichten uit de Indiase hoofdstad New Delhi zeggen dat hun dat aardig lukt
Kaboel is teruggekeerd uit Moskou
waar hij op 18 Juni was aangekomen
om een ..medische behandeling' te
ondergaan
Bij zijn vertrek ging het gerucht dat
de generaal was gewond bij botsin
gen tussen de Khalq- en Parcham
vleugels van de Afghaanse commu
nistische partij
Generaal Kadar was een van de lei
ders van de staatsgreep van 1978 die
wijlen president Noer Mohammed
Taraki aan de macht bracht Hij was
vier maanden minister van defensie
onder president Taraki voordat hij in
augustus "78 werd gearresteerd op
beschuldiging van samenzwering Hij
werd in ere hersteld door president
Babrak Karmal die de macht over
nam van Halizoelah Amin. die in de
cember vorig jaar bij de Russische
inmenging werd gedood Daarvoor
had deze de macht van Taraki al
overgenomen, die dat ook niet over
leefde
TEL AVIV (Reuter) - De Nationale
Religieuze Partij, een van de coalitie
partners van het kabinet van de Is
raëlische premier Begin. Is ln ernstige
opspraak geraakt door berichten als
zou een van de drie ministers van
deze partij. Aflron Aboehatzeira van
religieuze zaken, betrokken zijn bij
een corruptieschandaal De Israëli
sche politie stelt een onderzoek in
naar de activiteiten van de minister
en zou aanwijzingen hebben verza
meld op grond waarvan de minister
in staat van beschuldiging zou kun
nen worden gesteld Door het minis
terie van religieuze zaken zouden gel
den ter beschikking gesteld zUn voor
niet bestaande Joodse seminaries De
minister heeft de geruchten catego
risch tegengesproken
bleven Overigens werd wel weer flink
uitgehaald naar de westeüjke media
dje een „psychologische oorlog" te
gen Polen hebben ontketend De
Russische commentator haalde een
passage uit het Poolse partijblad Tri
bune Ludu aan, waarin stond dat nu
het moment aangebroken ls, waarop
de economische problemen moeten
worden opgelost en waarop de basis
van het socialisme ln stand moet wor
den gehouden
Zowel binnen de NAVO ais in de
Europese Gemeenschap zal gespro
ken worden over mogelijke financiële
en economische hulp aan Polen Dit
is ln Bonn bekend gemaakt togeUJk
met een oproep van bondskanselier
Schmidt aan de Verenigde Staten en
andere westeUJke landen mee te hel
pen aan het herstel van de Poolse
betalingsbalans.
Ook strijders van de bevrijdingsbe
wegingen meldden, dat een Russi
sche delegatie van hoge defensiespe
clalisten goedkeuring had gehecht
aan de wijziging van de strategie Nu
worden „vrijwilligerstroepen" gere-
cruteerd, groepen van jonge stamle
den, voor „vredestaken" ln de thuis-
gebieden van stammen die hun tradi
tioneel vUandlg gezind zUn
Het bewind van Babrak Karmal be
taalt ongeveer 250 gulden per maand
aan de vrijwilligers van 14 tot 20 Jaar.
die bewapend worden, uniformen
krijgen èn het gezag om te doden De
betaling van deze mensen is ongeveer
tien keer zo hoog als het inkomen van
een Infanterist uit het geregelde Af
ghaanse'leger De vrijwilligers moe
ten Infiltreren in de steunpunten van
de opstandelingen en conflicten uit
lokken. hetgeen niet zo moeilijk
sctüjnt te zUn bij stammen die elkaar
van ouds al ln de haren zaten vanwe
ge politieke, religieuze en etnische
geschillen
Het Afghaanse bewind heeft, aldus
bronnen ln New Delhi, tevens het
land verdeeld in zeven sectoren, die
elk onder leiding staan van een lid
van het centrale comité van de com
munistische partij, die dan weer
wordt bijgestaan door een Russische
generaal In elke sector zijn behalve
troepen van het Afghaanse leger ook
Russische elite-troepen gestatio
neerd
Radlo-Kaboei heeft gemeld dat de
Afghaanse generaal Abdoel Kadar in
Loftrompet
In de Poolse pers wordt de loftrompet
gestoken over de tot dusver bereikte
akkoorden. Een Pools literair week
blad schrijft ln een artikel „Poolse
augustus", dat de gebeurtenissen van
de afgelopen weken hebben aange
toond dat Polen geen land ls dat
geregeerd wordt met over-slmpele
methodes Het is niet mogelijk om
een land té regeren uitsluitend door
het geven van bevelen. Er is een dui
deUJk gebleken behoefte aan samen
werking van alle maatschappeUjke
krachten, die samen naar overeen
stemming zoeken Een Pools dagblad
schreef gisteren dat het luisteren
naar de stem des volks een van de
fundamentele principes van het soci
alisme ls. De ultelndeUJke conclusie
Poolse mijnwerkers bij de Lipcowy-mijn in Neder-Sileaië. Op de achtergrond hun schutspatroon de
heilige st. Barbara.
LIMA (Reuter) BoUvia trekt zich
terug uit het Andes-pact en zal toe
treden tot een club waar het zich
beter bij thuiavoelt. namelijk een
groep van door militairen geregeerde
landen Dit heeft gisteren de Bolivi
aanse minister van oUe, kapitein Li
der Sosa. meegedeeld HU vond dat
het Andes-pact zich gemengd had in
de Interne aangelegenheden van Boli
via, toen leden van het pact zich
kritisch uitlieten over de militaire
staatsgreep van afgelopen juli De
andere leden van het Andes-pact zUn
Peru. Venezuela, Colombia en Ecua
dor. die allen geregeerd worden door
mm of meer democratische rege
ringen
Bolivia heeft tevens de terugbetaling
van schulden aan het buitenland
voor rijf maanden opgeschort
door J. den Boef
Van de mate waarin het door de stakende arbeiders in Gdansk afge
dwongen akkoord betreffende de vorming van vrije vakbonden en het
stakingsrecht wordt verwezenlijkt, zal mede afhangen of in andere
Oosteuropese landen stemmen zullen opgaan voor het verkrijgen van
soortgelijke rechten als de Polen zijn toegezegd.
De mogeUjkheld bestaat zelfs dat in landen
als de DDR en Tsjechoslowakije, waar de
vakbeweging evenals in Polen slechts een
verlengstuk van de partij is, niet zal worden
gewacht op de uitwerking van het Poolse
akkoord. Niet uitgesloten is dat de partijlei
ding ln die landen zal proberen acties van
ontevreden arbeiders te voorkomen, door
toezeggingen te doen die de indruk moeten
wekken dat de vakbeweging daar werkeUjk
invloed krijgt
pit laatste zal ln belangrijke mate afhanke
{ijk zijn van de wijze waarop de Sowjet-Unie
binnenkort of na verloop van tijd reageert
op de ontwikkelingen in Polen. Als zij het
akkoord niet openlijk afkeurt, kan pas uit
net verloop van de onderhandelingen in
Polen bUjken. welke richtüjnen de partijlei
ding ln Warschau heeft gekregen Voor Mos
kou ongewenste ontwikkelingen in andere
Oosteuropese landen, kunnen voor de Po
len een nadelige uitwerking hebben
Het is de vraag of de Sowjet-Unie zelf. waar
mensen die de oprichting van vrije vakbon
den nastreven in de gevangenis of een psy
chiatrische inrichting belanden, ln eigen
huis geconfronteerd zal worden met een
massale stakingsbeweging naar Pools voor
beeld. Ook ln de SowJetrUnie heerst onte
vredenheid over de problemen, waarmee de
bevolking in het leven van alledag wordt
opgescheept
Er wordt wel eens gestaakt, als vlees en
andere levensmiddelen van tijd tot tijd he
lemaal niet te koop zijn De stakingen heb
ben echter geen politiek karakter en wor
den dan ook werkonderbrekingen genoemd
die tot doel hebben de aandacht te vestigen
op misstanden die een storende invloed
kunnen hebben op de produktiviteit Met
harde hand wordt opgetreden tegen men
sen die de oprichting van onafhankelijke
vakbonden bepleiten
DDR
In de DDR. die de extra opgave heeft om
zich waar te maken tegenover het welvaren
de kapitalistische West-Duitsland. liggen
de zaken veel gecompliceerder. Tekenend
voor de situatie in dit communistisch gere
geerde land is het feit dat de Inhoud van het
in Gdansk bereikte akkoord daar niet werd
gepubliceerd en kritiek als gevolg daarvan
kon uitbüjven. Er werd slechts melding
gemaakt van de werkhervatting en van
oplossing van de „in de laatste dagen opge
worpen problemen"
Ook de DDR kent grote economische pro
blemen, die de ontevredenheid onder de
bevolking doen toenemen. Opstandige be
wegingen hebben er zich niet voorgedaan
sinds 1953, toen Sowjetrtroepen na een ar
beiders-oproer het communistische bewind
weer op de been moesten helpen. Sindsdien
heeft de DDR-Jeiding de teugels wat minder
strak aangetrokken en op economisch ge
bied veranderingen ingevoerd, die vooral
het systeem maar ook de bevolking ten
goéde kwamen
Totdusver is de DDR-leiding er in geslaagd
om het ontstaan van oppositie-bewegingen
in de kiem te smoren. Activisten die een
gevaar voor het systeem konden opleveren,
werden gearresteerd en veelal na verloop
van tijd naar West-Duitsland uitgewezen
De gebeurtenissen in Polen kunnen tot ge
volg hebben dat de ontevredenheid over de
rol van de staatsvakbeweging in de bedrij
ven tot uiting zal komen
Er hebben zich volgens onbevestigde be
richten in de afgelopen jaren in de DDR al,
werkonderbrekingen voorgedaan, maar in
het algemeen lijkt men zich daar te beper
ken tot het dreigen met stopzetting van het
werk, als aan bepaalde materiële verlan
gens niet wordt tegemoetgekomen. Dit laat
ste was vorig Jaar het geval toen arbeiders
eisten dat hun lonen in westerse valuta
uitgekeerd zouden worden, zodat ook zij
westerse luxe-artikelen in speciale winkels
zouden kunnen kopen
Tsjechoslowakije
Nog grotere problemen hebben de Tsje
choslowaakse communistische leiders, die
er nog steeds niet in geslaagd zUn om de
gevolgen van de militaire actie van War-
schaupact-troepen ln augustus 1968 onge
daan te maken Voordat de stakingsbewe
ging in Polen op gang kwam. hield men in
Praag al rekening met arbeidsconflicten in
verbafld met economische saneringsmaat
regelen. die volgend jaar doorgevoerd moe
ten worden en gepaard gaan met een logn-
stop
De Tsjechoslowaakse arbeiders zijn echter
niet alleen ontevreden over lonen en prij
zen. maar ook over de omstandigheden
waaronder zij nog steeds moeten werken,
over de te hoge eisen die in de vorm van
produktienormen worden gesteld, over een
tekort aan grondstoffen waardoor de opge
legde produktie niet kan worden gehaaid en
over de straffe arbeidsdiscipline klachten
waarmee zij niet bij de staatsvakbeweging
terecht kunnen
De Tsjechoslowaakse leiders hebben met
geprobeerd, het voorbeeld van de Hongaar
se partijleider Janos Kadar te volgen, toen
zU in 1968 onder uiterst moeilijke omstan
digheden een nieuw begin moesten maken
Onder het motto „Wie niet tegen ons is. Is
voor ons" begon Kadar na de door de Sow
jet-Unie neergeslagen opstand in 1956
maatregelen te nemen om verbetering te
brengen in de levensomstandigheden van
de van hun politieke illusies beroofde Hon
garen
Kadar won langzaam maar zeker het ver
trouwen van de bevolking en behield dat
totdusver. ondanks het feit dat ook de Hon
gaarse economie een heel moeilijke periode
doormaakt Partij en regering houden de
bevolking goed op de hoogte van ontwikke
lingen, die situatie kunnen beïnvloeden en
de vakbeweging heeft meer invloed dan in
enig ander Oosteuropees land De reactie
op de gebeurtenissen in Polen was in Hon
garije vrij rustig
Roemenië
In Roemenië doen zich van tijd tot tijd ook
stakingen voor en president Ceausescu kan
niet blij zUn met het resultaat dat de Pools*»
arbeiders hebben bereikt Tot een veroorde
Ung van de stakingen en de ingewilligde
eisen is het in Boekarest echter riiet geko
men. omdat men daar de Sowjet-Unie niet
in de kaart wilde spelen In commentaren
werd er de nadruk op gelegd dat Polen in
staat moest worden gesteld om zelf zijn
problemen op te lossen
Roemenië wil dit ook zelf bhjven doen.
zonder bevreesd te hoeven zyn voor een
..broederlijk" militair Ingrijpen In het land
van Ceausescu zullen cte resultaten van de
stakingen in Polen dan ook eerder aanlei
ding zyn om de teugels wat strakker aan te
halen dan om ze te vieren Eén van de
redenen daarvoor is dat de economische
situatie in Roemenië ernstig is en nu al van
de bevolking het uiterste wordt gevraagd
om het hoofd boven water te kunnen
houden
Bulgarije, dat nog voornamelijk een land-
bouwstaat is. heeft minder reden om zich
zorgen te maken over de uitwerking van het
Poolse akkoord onder de eigen bevolking
De leiding toont de laatste jaren meer flexi
biliteit en landbouwhervormingen lijken
vruchten af te werpen Ook Joegoslavië, dat
zich aan de directe invloed van Moskou
heeft onttiokken. zal niet in moeilijkheden
komen als gevolg van de veranderingen in
Polen
Overigens in oei nog worden afgewacht wat
er van alle toezeggingen terecht komt De
partij in Warschau zal al haar best doen om
de bestaande staatsvakbeweging de rol te
laten spelen, die de stakers hebben toegr
dacht aan de te vormen vrije vakbonden
Op die manier wii zy pro De ren. de noodzaak
om tot zulke bonden toe te treden voor een
belangrijk deel weg te nemen Het werkeüj
ke gevecht om meer vrijheden voor de Pool
se bevolking moet nog beginnen