Eed verbiedt gebruik kernwapens
Trouw Commentaar
in je eentje uit is best leuk
Abortus (1)
Abortus (2)
CDA-fractie wijzigt reglement niet
Hoger gastarief
maar wel korting
voor tuinders
Luchtmachtkapitein zwengelt discussie verder aan:
Elke m
militair mag^
weigeren aan
kernbewapening
mee telwerken
•ippnppil
GPV heeft bezwaar
tegen uitbreiden
taken schoolarts
griezelig
big in zak
1 DONDERDAG 4 SEPTEMBER 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
5
Men zal het moeten erkennen: de
meerderheid van de Nederlandse
politici is in de nu ruim tien jaar
durende discussie over de abortus
er niet subtieler op geworden. Het
ziet er naar uit. dat men inmiddels
moe is. Het gevoel overheerst dat er
op een of andere manier een rege
ling moet komen en liefst nog voor
de aanstaande verkiezingen, zodat
de komende kabinetsformatie niet
bij voorbaat met deze zware claim
wordt belast. Daarbij lijkt het er
soms op, dat het hebben van een
regeling (..in vredesnaam laten wij
ons van deze last ontdoen") belang
rijker is dan de inhoud daar van
Van Agt zelf. toen nog hoogleraar
in het strafrecht in Nijmegen, zei in
1971 in een redevoering dat abortus
een probleemoplossing is door do
den en hij voegde daar aan toe:
..Een moedeloze, om niet te zeggen
fatalistische conclusie dat onze aar
de niet voor alle mensen bewoon
baar te maken is
Daar klonk in 1971 nog iets van
strijdlust en optimisme in door.
maar ook Van Agt is kennelijk moe
Toch. gegeven die weerbarstigheid
en in de politieke situatie van dit
ogenblik verdient het wetsontwerp
De Ruiter/Ginjaar de voorkeur bo-
ven het gisteren ingediende initia-
liefwetsontwerp van de kamerleden
Roethof en Wessel-Tuinstra.
Volgens de toelichting van me
vrouw Wessel is het ontwerp de
uitdrukking van het beginsel „de
vrouw beslist", een regel die wel
aardig klinkt in iedere discussie,
maar die in een analyse niet staande
kan blijven en daarom beter ook
niet in een Nederlandse wet tot
uitdrukking kan worden gebracht.
Niet alleen immers is er praktisch
gezien naast die vrouw altijd nog
een tweede nodig om de handeling
te verrichten en moet ook de ver
antwoordelijkheid van die betrok
kene omschreven worden (en ver
dient hij beschermd te worden voor
de afstomping, waarmee de aan de
lopende band aborterende arts
wordt bedreigd)
geworden. Het door hem geleide
kabinet is vorig jaar met een wets
ontwerp gekomen, waarin impliciet
de conclusie was opgesloten dat
onze samenleving niet meer in staat
is op dit punt een algemene norm te
formuleren. De ministers De Ruiter
en Ginjaar erkenden weliswaar dat
de wet bescherming moet bieden
aan ongeboren leven, maar tegelijk
werd daaraan toegevoegd dat deze
bescherming in de bestaande situa
tie niet naar behoren kan worden
verwezenlijk. Er moest volstaan
worden met het scheppen van een
procedure, die een zo zorgvuldig
mogelijke besluitvorming garan
deert en een verwijzing naar het
begrip ..levensvatbaar"^ in de hoop
misschien dat dezelfde medische
wetenschap die allerlei abortus
technieken mogelijk maakte, er ook
in zal slagen de levensvatbaarheid
van het ongeboren kind steeds gro
ter te maken
Dat is een uiterst schrale troost, een
erkenning, dat wij gegeven de weer
barstigheid van onze samenleving
onze normen maar niet te hoog
meer moeten stellen
Er is echter ook duidelijk strijd met
principieel gefundeerde en interna
tionaal aanvaarde normen, zoals
die bij voorbeeld een formulering
hebben gevonden in de plechtige
VN-verklaring voor de rechten van
het kind. waarin de zorg voor het
kind zowel vóór als na zijn geboor
te als een mensenrecht wordt er
kend
Het kan niet zo zijn dat alleen de
vrouw en dan misschien nog de arts
als partij bij deze ingreep omschre
ven worden. Er is ook nog het kind
en omdat daarvoor geen gemach
tigde is. die voor zijn belangen kan
optreden, heeft de overheid hier
een taak en zal zij erop moeten
toezien dat er met de grootst moge
lijke zorgvuldigheid wordt gehan
deld
Abortus en vrijheid zijn twee be
grippen die niet met elkaar rijmen.
Daarom verdient het wetsontwerp
Roethof/Wessel nooit het staats
blad te bereiken
DEN HAAG (ANP) De CDA-fractie
in de Tweede Kamer gaat haar eigen
reglement niet wijzigen. De fractie
besloot hiertoe tijdens een besloten
overleg naar aanleiding van de moei
lijkheden die waren ontstaan bij het
debat over een olieboycot van Zuid-
Afrika in de nacht van 26 op 27 juni.
9 Zes leden van de fractie stemden toen
mee met een motie van afkeuring.
1 ingediend door oppositieleider Den
üyl
Het stemgedrag van deze zes „dissi-
I den ten" was voor het CD A-Kamerlid
:r Hans van den Broek aanleiding een
DEN HAAG (ANP) De tuinders
mogen minder profiteren van een
voordelig gastarief maar ze kunnen
wel een korting krijgen op hun gasre-
kening. Aanvankelijk zouden de tuin
ders al een gunstig tarief krijgen voor
elke hoeveelheid gas die zij meer ge
bruikten dan 15.000 kubieke meter
Na bezwaren uit de gaswereld wordt
dat goedkope tarief nu eerst toege
past vanaf 30.000 kubieke meter, de
grens die ook onder de voorheen be
staande regeling bestond. De tuin
ders krijgen voortaan echter een kor
ting van 2.600 gulden als zij meer dan
30.000 kubieke meter gebruiken
door Bert de Jong
DEN HAAG De onrust in de krijgsmacht over de kernbewa
pening neemt toe. Er zijn steeds meer militairen, die ervan
overtuigd raken, dat zij een bevel tot medewerking aan de
inzet van een atoomwapen niet kunnen opvolgen. Zij zullen
binnenkort de minister van defensie laten weten niet mee te
doen aan een oorlog met kernwapens
Luchtmachtkapitein Meindert Stel
ling zegt. dat er duidelijke aanwijzin
gen zijn, dat de onrust over de kern
bewapening groeit. Dat blijkt uit in
dividuele gesprekken en brieven, die
hij ontvangt. „Daar zijn echt ontroe
rende brieven bij ja ontroerend is
het enige juiste woord van militai
ren die enorm worstelen met het pro
bleem Zij zitten aan het eind van hun
diensttijd en hebben onoverkomelij
ke bezwaren gekregen tegen het ge
bruik van kernwapens." Als ik infor
meer over hoeveel militairen het bij
benadering gaat, antwoordt de lucht
machtkapitein: „U vraagt mij te veel
Daarover mag ik niet praten."
Keuze
De bezwaarden tegen de kernbewa
pening in de krijgsmacht zoeken de
luchtmachtkapitein op, omdat hij de
discussie over de kernbewapening in
de krijgsmacht in het openbaar op
gang heeft gebracht. Hij publiceerde
in mei 1978 reeds over het probleem
in het blad Carré, het maandblad van
de Nederlandse Officierenvereniging.
Er volgden vragen aan de minister
van de Kamerleden Waltmans (PPR)
en Knol (PvdA). Op 29 februari van
dit jaar schreef hij in een artikel op de
Podium-pagina van deze krant, dat
elke militair mag weigeren aan de
kernbewapening mee te werken. Aan
deze publikaties was een keuze voor
afgegaan van Meindert Stelling: óf de
krijgsmacht verlaten óf de discussie
op gang brengen Hij koos voor het
laatste!
De luchtmachtkapitein heeft het ge
weten. Na de publikatie in Trouw
volgden vragen aan de minister van
de CDA-Kamerleden Couprie en De
Kwaadsteniet. De minister zond na
maanden een notitie aan de Tweede
Kamer, waarin de mening van de
kapitein werd weersproken. Meindert
Stelling op zijn beurt bestreed in een
commentaar, bestemd voor de vra
gende Kamerleden, grondig het ver
weer van de bewindsman
Op het matje
Zo stond de discussie er voor, toen
afgelopen dinsdag een klap viel. De
nieuwe minister van defensie, drs. P
de Geus, zei op een kennismakings
bijeenkomst met journalisten, toen
hem naar deze zaak werd gevraagd,
dat de luchtmachtkapitein, die werk
zaam is op het ministerie van defen
sie. op het matje moest worden geroe
pen. De man had immers in het open
baar opgeroepen tot het weigeren van
dienstbevelen
De officier is er over verontwaardigd,
dat hem een oproep tot dienstweige
ring wordt aangewreven. Hij wil zich
juist houden aan de wetten en het
internationale oorlogsrecht, die het
gebruik van allesvernietigende wa
pens verbieden. In de eed wordt im
mers gesproken over onderwerping
aan de wet.
Meindert stelling: „Ik wil de discussie
voeren op basis van feiten en argu
menten en niet op basis van mogelij
ke tuchtmaatregelen. Ze moeten er
mij van overtuigen, dat het gebruik
van kernwapens niet in strijd is met
de eed, die ik heb afgelegd en beslo
ten met „Zo waar helpe mij God.
Almachtig."
Kapitein Meindert J. F. Stelling.
Het artikel op de Podium-pagi
na, waardoor de discussie in de
krijgsmacht pas goed op gang
kwam.
Verdragen
De aankondiging door de nieuwe mi
nister van defensie, dat de lucht
machtkapitein tot de orde moet wor
den geroepen wekt verbazing, omdat
de voorganger van de minister mr W
Scholten wel naar aanpeiding van de
Kamervragen en het artikel in Trouw
op het probleem is ingegaan In een
speciaal stuk (nr 39) schrijft hij aan
de Tweede Kamer, dat in het be
staande humanitaire oorlogsrecht
het gebruik van kernwapens niet
wordt besproken en geregeld. De Ne
derlandse overheid zou daarom niet
in strijd handelen met de internatio
nale verdragen, wanneer zij zou in-
I
Tekeningen. bi| voorkeur in liggend for
maat. sturen aan Trouw |ury politieke
prent, postbus 859. 1000 AW Amster
dam Naam en adres aan de achterzijde
vermelden Voor geplaatste prenten is er
een boekenbon
voorstel tot wijziging van het fractie
reglement in te dienen. Verwezenlij
king van zijn voorstel, dat beoogde de
besluitvorming binnen de fractie op
een aantal vitale onderdelen nader te
regelen, was volgens Van den Broek
„onmisbaar" opdat de CDA-fractie
voortaan goed zou kunnen funktio-
neren.
De fractie oordeelde gisteravond een
aanscherping van het reglement op
dit moment niet noodzakelijk, omdat
men in „gezamenlijke verantwoorde
lijkheid" besloot verder op te trek
ken. De gebeurtenissen in het boycot
debat werden als een incident be
schouwd. Het beraad werd omschre
ven als „open en openhartig". „We
hebben elkaar diep in de ogen geke
ken", aldus een van de fractieleden
na afloop.
Boerderij afgebrand
APPINGEDAM (ANP) In het
Groningse Garreweer, gemeente Ap-
pingedam, is gistermorgen een boer
derij geheel door brand verwoest. Op
het moment van de brand waren de
bewoners niet thuis. De schuur van
het perceel, dat eigendom is van de
stichting beheer landbouwgronden,
werd verhuurd aan diverse lanbou-
wers voor opslag van goederen.
Twaalfhonderd pakken stro, een
combine en enkele andere landbouw
werktuigen gingen verloren. Over de
oorzaak van de brand is rlog niets
bekend, de schade bedraagt volgens
eerste ruwe berekeningen ruim twee
ton.
MELK MOET
stemmen met het gebruik van kern
wapens.
Meindert Stelling wijst echter op het
Verdrag van Genève van 1949. waarin
wordt bepaald, dat burgerziekenhui
zen onder geen omstandigheid het
doelwit van aanvallen mogen zijn
Hoe kun je je aan deze regel houden
bij het gebruik van kernwapens? Het
is duidelijk, dat op een moment de
militaire noodzaak moet wijken voor
de eisen van humaniteit Ook noemt
kapitein Stelling het Landoorlogreg
lement uit 1909. dat tot gewoonte
recht is geworden en het verdrag ter
voorkoming en bestraffing van geno
cide (uitmoorden van volkereni
Elke militair, betoogt kapitein Stel
ling, is persoonlijk onderworpen aan
de bepalingen van deze verdragen
Als je kernwapens gebruikt, doe je
aan genocide. Het is hem een raadsel
hoe Scholten het humanitaire oor
logsrecht niet van toepassing ver
klaarde op een kernoorlog In de
reeks van argumenten van de lucht
machtkapitein komt ook het militair
tribunaal van Neurenberg voor De
rechter van de Duitse oorlogsmisda
digers gingen uit van het beginsel van
individuele aansprakelijkheid. Geen
„bevel is bevel" Dat beginsel is door
de Algemene vergadering van de Ver
enigde Naties aanvaard
Meindert Stelling meent, dat Schol
ten de discussie niet serieus heeft
gevoerd. Hij heeft nagelaten een reéel
beeld te geven van de gevolgen van
de inzet van kernwapens. Hij wilde
niet tot een open gedachtenwisseling
komen. In zijn reactie op het stuk aan
de Tweede Kamer schrijft Stelling
„Door een dergelijke handelwijze
wordt mijn inziens de democratie uit
gehold. Een democratie die wij
desnoods gewapenerhand -- wensen
te verdedigen
Conclusie
Tot de conclusie, dat de vroegere
minister van defensie de werkelijke
discussie uit de weg ging. was de
kapitein reeds eerder gekomen. Hij
had ook op een ander front formeel
indirect stelling genomen tegen
over de bewindsman als lid van de
werkgroep van het Interkerkelijk
Vredesberaad in Alphen aan den
Rijn Deze werkgroep voert reeds
sinds het voorjaar 1979 een corres
pondentie met het ministerie van de
fensie
De werkgroep stelde twaalf duidelij
ke vragen aan de minister over de
kernwapenproblematiek. Maar een
direct antwoord kwam nimmer, ook
omdat de bewindsman zich niet zo
geroepen voelde zich te verantwoor
den tegenover een werkgroep De
werkgroep, waarvan als secretaresse
tekende mevrouw F H A M Stel
ling-Otten (geen onbekende van de
kapitein) hield aan Op een gegeven
ogenblik liet het ministerie weten,
dat de gevraagde antwoorden gevdn-
den kunnen worden in de openbare
stukken De bereikbare stukken ga
ven echter geen antwoord De AIp-
hense werkgroep verlangde de stuk
ken beschikbaar te stellen Het ant
woord was. dat de minister niet ver
plicht is te antwoorden De pas gel
dende wet op de openbaarheid van
het bestuur bepaalt echter dat een
bewindsman wel verplicht is en er
kent vervolgens uitzonderingsgeval
len. Het slot van deze corresponden
tie is. dat de werkgroep met een be
roep op de nieuwe wet de minister via
de afdeling rechtspraak van de Raad
van State tot de orde wil roepen
Mocht het met de vrije meningsuiting
op het ministerie van defensie zeer
droevig gesteld zijn (Stelling wordt
op het matje geroepen» dan heeft in
ieder geval de werkgroep in Alphen
met mevrouw Stelling als secretares
se nog een opening gemaakt voor een
verdere openbare discussie
Het heie geharrewar zou lachwek
kend aandoen, wanneer het niet ging
om zo'n bloedernstige zaak: het ver
krijgen van gegevens over de ver
schrikkelijke gevolgen van de inzet
van kernwapens. Deze gegevens zijn
nodig als basis voor een verdere dis
cussie
Kapitein Stelling geeft de indruk
goed geïnformeerd te zijn over de
kernwapenproblematiek. Maar hij
mag niet alles zeggen. Zaterdag sprak
hij in Alphen aan den Rijn honderden
demonstranten uit Midden-Zuid-Hol
land toe. die uren door de gutsende
regen hadden gefietst, Hij zei: „Het
risico van een eenzijdige beperking
van de kernwapens verbleekt bij het
risico wat we bij het huidige systeem
lopen De kernbewapening wordt nu
gestimuleerd door een gevaarlijk au
tomatisme
De luchtmachtkapitein ziet veel in de
vredesbewegingen. Hij riep zaterdag
in Alphen ..En als de politici ons niet
willen volgen, moeten we ze maar
wegstemmen. De meerderheid van de
bevolking staat achter het streven
van het IKV Dat is uit een enquête
gebleken
Ik vraag een toelichting op zijn aan
val op de politici. Het antwoord: „De
WD is het helemaal niet met ons
eens en het CDA evenmin (Stelling
heeft niet de indruk, dat het Kamer
lid Couprie nog iets zal doen met zijn
commentaar op het kamerstuk van
Scholten)." Hij vervolgt: „En kijk
maar naar de PvdA. Die partij zit
toch ook niet op de lijn van de vredes
bewegingen.'
DEN HAAG (ANP) Het GPV-Ka
meriid Verbrugh vindt het onjuist,
dat het takenpakket van de school
arts wordt uitgebreid met voorlich
ting over anti-conceptie, over relatie
problemen en over faal- en prestatie
angsten. In schriftelijke vragen aan
staatssecretaris Veder-Smit (volksge
zondheid) schrijft hij dat de positie
van de schoolarts (oor deze uitbrei
ding van het takenpakket omstreden
kan worden, omdat ongetwijfeld veel
scholen niet gediend zullen zijn van
het wel zeer gevarieerde en vergaan
de pakket van diensten dat, de schooi
arts zal gaan aanbieden
Verbrugh noemt het meer voor de
hand liggend, dat de voorlichting
over de door hem genoemde onder
werpen in de eerste plaats wordt
overgelaten aan de ouders. Verder
vraagt hij zich af. of er behoefte be
staat aan deze taak-uitbreiding en of
de scholen op dit moment onvoldoen
de aandacht aan genoemde proble
men besteden Het Kamerlid zegt dat
de scholen zelfstandig in staat zijn
om in overleg met de ouders en even
tueel de huisarts aan de problemen
aandacht te besteden
Alleen overblijven is voor nie
mand leuk. Na de eerste klap
komt misschien wel het aller
moeilijkste in je eentje proberen
door te gaan met dingen die je
altijd samen deed. Sommigen
zien dat niet zitten, nemen geen
enkel initiatief en vereenzamen.
Anderen trekken er welbewust
op uit. helemaal alleen. Vaak valt
het reusachtig mee. Ze vinden
nieuwe vrienden en kennissen en
krijgen weer plezier in hun leven.
Alleen de eerste stap blijkt erg
moeilijk, maar als er één schaap
over de dam is volgen er vanzelf
meer Die eerste stap is een daal
der waard.
Zo iemand is mevrouw Verwaal,
die na 43 jaar huwelijk haar man
verloor. Op haar 72ste moest ze
ineens zien er in haar eentje iets
van te maken. Tegen de kerstda
gen voelde ze het verlies extra
zwaar. Ze was weliswaar van har
te welkom bij haar kinderen, ze
kon naar familie, naar vrienden,
„maar ik zag het dat jaar eigen
lijk niet zo zitten," vertelt ze in
het Tijdschrift voor Gezinsver
zorging. Samen met een vriendin,
ook alleen, wilde ze een arrange
ment voor de kerstdagen in een
hotel afspreken, maar dat bleek
tweemaal zo duur dan normaal.
De vriendin ging toen toch maar
naar familie, maar zij hield vol
„Ik wilde graag eens andere men
sen ontmoeten, mensen die niets
van mij afwisten en ik niets van
hem. Dus ik heb geboekt in een
hotel en ben alleen gegaan. Som
mige mensen uit mijn omgeving
zeiden: wat haal je dan aan. daar
is toch niets aan, zo alleen. Maar
ik dacht: als het tegenvalt heb ik
pech gehad. Dan doe ik volgend
jaar wat anders."
Het was wel wennen, vertelt ze
alleen je koffer pakken, taxi be
stellen en alleen in zo'n hotel
aankomen. Ze kreeg een eigen
tafeltje in de eetzaal. „Het viel
me wel tegen dat er niet meer
alleenstaanden waren, zoals ik,
maar je moet ook wel iets over
winnen om te gaan. Het waren
allemaal oudere echtparen en er
waren twee dames. Na het eten
zaten die in de conversatiezaal en
toen heb ik mezelf voorgesteld
We hadden meteen een leuk ge
sprek. Het werd allengs drukker
en de gesprekken liepen ook over
en weer. Er was helemaal geen
kliekvorming, en niemand liet je
links liggen
Mevrouw Verwaal moest dus wel
zelf uit haar schulp kruipen, zich
zelf voorstellen, maar dat was
dan ook niet één keer vergeefse
moeite. Steeds merkte ze dat die
vreemden echt wel aardig waren.
maar er waren ook genoeg mo
menten dat ze alleen was; dat
wilde ze af en toe trouwens be
wust: „Je moet niet bang zijn om
alleen te zijn. Ik had altijd een
boek in mijn tas en soms ging ik
lekker zitten lezen. Overdag ging
ik veel wandelen, en als ik moe
was zocht ik een lunchroom op".
Ze Ion wel met anderen mee,
maar „dan moet er weer gepraat
worden en kunnen ze hun eigen
tempo niet aanhouden"
Alleen aan tafel vond ze niet erg
(„Dat doe ik thuis ook"). Al gauw
vroegen anderen haar of ze zin
had om er bij te komen zitten, en
zo kreeg ze aardig wat afwisse
ling in ha'ar tafelgezelschap. Ze
ziet nu grote voordelen in het
alleen zijn en gaan. Je kunt doen
waar je zelf zin in hebt en bent
aan niets en niemand gebonden
Haar eerste kerst buitenshuis be
oordeelt ze achteraf als „een
heerlijke tijd. een grandioze bele
venis. De dagen zijn omgevlogen
met lezen, wandelen, praten en
lachen" Hoe ze haar man ook
nog mist. verder moet ze toch,
zegt ze, „wie weet hoe lang nog
En dan wil ik niet bij de pakken
neer gaan zitten. Daar heeft nie
mand wat aan en als je blijft
klagen willen de mensen ook niet
meer met je omgaan."
Een waterfiets kennen we al en
van een zeilplank weten we in
tussen ook alles af, maar de wa
terfiets van Michael Schwarz.
een Westduitse student uit Mün-
chen, is helemaal nieuw. Mi
chael heeft een (bijna) gewone
fiets op een zeilplank gemon
teerd en beweegt zijn fietsvaar-
tuig als een normale fiets voort
(al zal ie wel wat harder moeten
trappen). Hij wil de industrie
voor zijn uitvinding interesse
ren, maar ook als dat niet lukt is
hij bereid zo'n zelfgebouwd ve-
hikkel voor een gulden of vijf
honderd te verkopen, goedkoper
dan een zeilplank alleen dus.
Haar enthousiasme over haar
eerste uitje-alleen heeft zo aan
stekelijk gewerkt, dat ze er aan
twijfelt, of ze ooit nog eens alleen
uit kan: „Door mijn verhalen zijn
er zoveel mensen die wel mee
willen, dat ik volgende keer vast
niet alleen ben."
Ai luister je niet welbewust naar
de reclame, als die maar vaak
genoeg te horen is blijft er toch
aardig wat van in je onderbe
wustzijn hangen. Van die weten
schap heeft de uitvinder van een
„elektronisch geweten" gebruik
gemaakt, een apparaat dat zach
te muziek geeft met daar tussen
door wel negenduizend keer per
uur een aardig zinnetje dat de
mensen positief beïnvloedt. Vijf
tig Amerikaanse en Canadese
warenhuizen installeerden een
jaartje geleden zo'n muziekappa
raat dat negenduizend keer „ik
ben eerlijk, ik wil niet stelen"
fluistert. Je hoort de woorden
nauwelijks, maar in die waren
huizen blijken ze wel door te wer
ken: toen na negen maanden de
balans werd opgemaakt, bleek
het aantal diefstallen door bezoe
kers en winkelpersoneel tot wel
37 procent te zijn teruggelopen
Voor één warenhuis betekende
dat zelfs een voordeeltje van
ruim een miljoen gulden. De
moeite waard dus en dat gaan
ook andere bedrijven nu inzien
In Toronto las het tijdschrift
Senior in de Amerikaanse krant
Time worden er al vertegen
woordigers mee „opgeladen" Die
krijgen dit zinnetje te horen „Ik
houd van verkopen, ik ga elke
dag nieuwe klanten winnen
Voor hetzelfde geld zou je met dit
„geweten" ook mensen op een
zeer gewetenloze manier kunnen
beïnvloeden, maar de uitvinder is
daar niet bang voor Hij heeft wel
al politici en reclamemakers aan
de deur gehad, maar die heeft hij
afgepoeierd. Hij zegt er ook voor
gezorgd te hebben dat er niet aan
zijn apparatuur geknoeid kan
worden. Zo heeft hij een mecha
nisme ingebouwd, waardoor de
gebruikers er onmogelijk een an
dere boodschap in kunnen stop
pen. Maar als iemand de uitvin
ding overneemt of steelt, wordt
het natuurlijk wel een beetje
griezelig
Het is lang geleden dat de Zuider-
Stoomtramweg Mij te Breda (in
1934 met nog vijf Brabantse
tramwegmaatschappijen onder
gebracht in de nieuw opgerichte
Brabantsche Buurtspoorwegen
en Autodiensten BBA» de eerste
stoomtramdienst van Breda naar
Oosterhout opende. Dat histori
sche feit is op 28 september pre
cies een eeuw oud. De stoomtram
deed toen 35 minuten over die
afstond en in de reglementen
stond onder meer dit „De
vrachtprijs voor honden en big
gen in zakken is gelijk aan die
voor reizigers tweede klasse
Het is maar dat iedereen weet dat
een hond en een big dus net zo
veel waard zijn als een mens
