Verbouwing Rotterdams
stadhuis lastig karwei
Je kijkt om je heen.
Maar zie je wel alles?
„Natuur"zien-inzien-ontzien
is het nieuwe Boek van de Maand.
"uinders niet altijd
ebaat bij hoger beroep
Geen bodemonderzoek in
nieuwe wijk Apeldoorn
Verjongingskuur duurt drie jaar en kost twintig miljoen
^Voor in dienst hebben van illegalen
"Neem alternatieve
geneeswijzen op in
ziekenfondspakket'
Ambassade Israël
weigert uitlenen
film aan Hogeschool
Voormalige panden
sociale dienst
Deventer gekraakt
Zes Turken mogen
uitgezet worden
Verzoek schoolbesturen afgewezen
Tot en met 4 oktober f 22,50. Daarna f 10,- duurder.
Dordrecht mag
kraakpanden
niet -vorderen
_j0NDERDAG 4 SEPTEMBER 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET PRS 11/H 13
fnet Rotterdamse stadhuis, dat als één van de weinige
gebouwen het bombardement van de binnenstad in de
Leidagen van 1940 heeft overleefd, moet een flinke verjon
gingskuur ondergaan. Nog deze maand wordt begonnen
pet deze omvangrijke operatie, die zo'n drie jaar gaat
luren en bijna twintig miljoen gulden gaat kosten.
Hoewel het stadhuis „liog maar" zestig jaar geleden in
■ebruik werd genomen, wordt het in Rotterdam gekoes
terd als een historisch bolwerk, want het is één van de
reinige herinneringen aan het vooroorlogse Rotterdam.
Bij de verbouwing zal dan ook zo weinig mogelijk worden
veranderd. Integendeel, waar in het verleden verbouwin
gen zijn uitgevoerd zal worden geprobeerd de oorspronke
lijke vormen weer terug te halen.
Het belangrijkste deel van de verbouwing gaat zich afspe
len in het voorgebouw van het stadhuis, dat straks alle
ruimte zal bieden voor een nauwer contact tussen bestuur
en burgerij. Dat is nu niet mogelijk want daar is
iedereen het over eens het stadhuis van Rotterdam mag
dan sfeervol zijn, het is een onpraktisch gebouw tot en
met, dat qua indeling niet meer in deze tijd past.
«reinige herinneringen aan het vooroorlogse Rotterdam. met, dat qua indeling niet meer in deze tijd past
door Henny de Lange
BOTTERDAM „Een zwaar re
presentatief gebouw", „architecto
nisch een onding", „een écht stad
huis", „een nostalgisch gebouw":
maar een greep uit de opmerkin-
n die in de loop der jaren zijn
imaakt over het stadhuis van
itterdam. Eén ding staat vast:
iet stadhuis neemt (in alle opzich-
in) een opvallende plaats in in het
itterdamse leven.
»stig jaar nadat er de eerste raadsvergade
ring werd gehouden, is het stadhuis toe aan
jen ingrijpende verbouwing. Het wordt een
istig karwei, zegt drs. K. Moree, directeur
an de dienst van gemeentelijke gebouwen.
(Niet alleen moet voortdurend rekening wor-
|en gehouden met het speciale karakter
n het gebouw. Ook zal tijdens de verbou-
ng het werk op het stadhuis gewoon door
jeten gaan, hetgeen allerlei bijzondere
ieningen vraagt.
Jntmoeti ngsplaats
rijkste uitgangspunt bij de verbou-
j is dat het stadhuis vooral een plaats
fcioet zijn waar stadsbestuur en burgerij
aar kunnen ontmoeten. Nu is dat niet
mogelijk. De beschikbare ruimte is
>er onpraktisch ingedeeld. Een ruime ver-
adeizaal is er niet De fractiekamers van
Be politieke partijen zijn her en der ver
spreid en de toegankelijkheid van het stad
huis laat veel te wensen over, zeker voor
pander-validen.
iHet belangrijkste deel van de verbouwing
zal zich afspelen in het frontgebouw van het
stadhuis. Daar zal een zaal komen voor
hoorzittingen en openbare vergaderingen
met daar omheen gegroepeerd de fractieka
mers, zodat de politiek straks dicht bij de
„basis" zit. Verder zal de opvang van
bruidsparen een stuk verbeterd worden: er
komen onder meer speciale felicitatiezaalt*
jes. Daarnaast zal het nodige op het gebied
van de brandveiligheid en de klimaatbe
heersing worden verbeterd
Inspraak
Kortom: het stadhuis wordt aan deze tijd
aangepast maar dan wel met behoud van de
sfeer. Aan de verbouwing is uiteraard
een uitgebreide inspraakronde voorafge
gaan voor het betrokken stadhuispersoneel.
Ook is bij het opzetten van de plannen
voortdurend rekening gehouden met wat
nu voor de burgers de meest ideale oplos
sing is.
„Daar moest je vroeger, toen het stadhuis
gebouwd werd, natuurlijk niet mee aanko
men," zegt Moree. Uit de archieven blijkt
inderdaad dat inspraak in ieder geval voor
de burgerij in die tijd ver te zoeken was. Bij
de bouw van het stadhuis is duidelijk geen
rekening gehouden met eventuele wensen
van de burgers, zegt Moree. „Dat is zo
duidelijk als wat."
Woonwijk
Daar komt nog bij dat en dat is iets wat
eigenlijk nog maar weinig mensen weten
voor de bouw van het stadhuis een hele
Rotterdamse volkswijk gesloopt moest
worden. Iets dat nu onmogelijk zou zijn.
Waar nu aan de „stadsboulevard" Coolsin-
gel het stadhuis, het postkantoor en het
beursgebouw staan, bood in het begin van
deze eeuw een woonwijk onderdak aan 2400
Rotterdammers.
Het was de Zandstraatbuurt. behalve als
dichtbevolkte arbeiderswijk vol stegen en
sloppen beter bekend als de buurt van het
rosse vertier met veel cafés en danssalons.
Voor de bouw van het stadhuis en het
postkantoor moest de hele Zandstraat-
buurt afgebroken worden.
De Coolsingel was toen nog een stadswater:
de Coolvèst. Maar de toenmalige burge
meester mr. A. R. Zimmerman kreeg wat hij
wilde: een stadhuis zo groot en pontificaal
als er gedurende eeuwen niet gebouwd was
ln ons land. Prof. Henri Evers kreeg de
vererende opdracht het stokpaardje van
burgemeester Zimmerman te ontwerpen.
'Belse Bet'
In de Zandstraatbuurt waren de plannen
van de burgemeester uiteraard niet met
gejuich ontvangen. Een duidelijk teken van
verzet is nu nog te zien in de vorm van een
rouwkaart, waarin Belse Bet en Kaat Haar
in de War namens een Rouwcomité meld
den dat de Zandstraat was overleden.
Ook duidelijke taal spreekt het lied dat de
Rotterdamse bard Koos Speenhof! die
zijn levensliedjes placht te zingen bij de
gitaar toen speciaal dichtte: „De meiden
motten uit hun zakies, de burgemeester
trekt erin".
Behalve vanuit de Zandstraatbuurt *Verd
burgemeester Zimmerman ook met verzet
tegen zijn plannen geconfronteerd van een
aantal vooraanstaande Rotterdammers.
Het protest werd door de gemeenteraad
onder de gezaghebbende en strenge blik
Het stadhuis in Rotterdam
van burgemeester Zimmerman echter „voor
notificatie" aangenomen.
Sloop
In augustus 1913 lagen de slopershamers
klaar voor de danssalons en korte tijd daar
na was de Zandstraatbuurt met z'n fcafee-
tjes, de vrolijke Rotterdamse meisjes, de
straatkooplieden, zeelieden, muzikanten en
z'n bewoners: arbeiders die elke ochtend
met het stukkenzakje met leeftocht voor de
dag om de arm gebonden naar hun werk in
de haven trokken, voorgoed verleden tijd.
De Coolvèst werd gedempt en de bouw van
het stadhuis kon beginnen.
Tot die tijd bivakkeerde het stadsbestuur
in het stadhuis aan de Kaasmarkt „in zeer
sombere en ten dele zelfs vochtige vertrek
ken", concludeerde het toenmalige college
van b. en w zeer slim in een verklaring aan
de gemeenteraad om goedkeuring te krij
gen voor de bouw van een nieuw stadhuis.
Ook de raadzaal liet Veel te wensen over. En
niet in de laatste plaats werd gewezen op de
„in alles tekortschietende gelegenheid voor
huwelijksvoltrekkingen, de vervulling dier
voor het leven zo gewichtige handeling, die
een blijvende herinnering moet achter
laten".
Eerste steen
Dit alles was voldoende voor de raad om ja
te zetten tegen de bouw van een nieuw
stadhuis, waarvan de bouwkosten 2.8 mil
joen gulden bedroegen.
Op 15 juli 1915 legde koningin Wilhelmina
de eerste steen. Op 1 september 1920 verga
derde de raad voor de eerste keer in het
nieuwe stadhuis. Burgemeester Zimmer
man opende de zitting met de wens: „Moge
dan dit huis, gesticht door de penningen
van allen, ook voor allen zijn de plaats waar
zij hun rechtmatige belangen veilig achten.
Moge het nu en in komende tijden zijn het
middelpunt van het gemeentelijke leven,
waarheen men in het lief en leed der stad
het oog.wendt en vanwaar uitgaat een voor
uitziend. rechtvaardig en kloek beleid"
Gegevens voor dit artikel werden onder
meer geput uit het blad „Rotterdam Maga
sine".
■)EN HAAG (ANP) Tuinders, die worden gepakt wegens het
n dienst hebben van illegale gastarbeiders moeten er reke-
ing mee houden dat er in hoger beroep forsere boetes uit de
nis kunnen komen.
Sen tuinder uit Honselersdijk, die in
ebruari nog door de economisch poli-
ierechter tot een boete werd veroor
deeld van driehonderd gulden hoorde
is teren door de procureur-generaal
ibij het gerechtshof twaalfhonderd
gulden tegen zich eisen
Tegen een tuinder uit Maasdijk, die
pen illegaal in ons land verblijvende
rurk in dienst had die, zoals later
"bleek, in aanmerking kwam voor re-
ilarisatie, werd een boete geëist van
mderd gulden. Hiermee vroeg pro-
reur-generaal mr. P.A. H. Bos be-
ïstiging van het vonnis van de poli-
trechter.
in februari moesten de eerste drie
Overtreders van de 1 november-wet
'oor de economische politierechter in
Den Haag verschijnen. Het waren
winders uit het Westland, die alle
Irie betoogden door gebrek aan Ne-
lerlandse werknemers gedwongen te
fijn buitenlandse krachten aan te
bekken. De boetes bedroegen drie-
fionder en driehonderdvijftig gulden.
De officier van justitie, die hogere
boetes eiste, ging in hoger beroep
De procureur-generaal verwierp de
'icht dat de tuinders in het West-
id geen Nederlandse werknemers
innen krijgen. „Als voor het harde
irken in de kassen goed wordt be-
ald zijn er genoeg mensen te vrn-
'n. Daardoor zullen de produkten
aarschijnlijk wel duurder worden,
laar dit mag geen reden zijn om het
in dienst hebben van goedkope illega
le arbeiders te laten voortduren", al
dus mr. Bos. Hij noemde de lage
tonen die werkgevers aan illegalen
plegen te betalen „verkapte subsi
dies
Mr Bos maakte bekend dat de laat-
jte maanden bij ongeveer driehon-
lerdvijftig controles in het hele land
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De ecologische be
rging wil dat alternatieve genees
ten worden opgenomen in het zie-
enfondspakket. De organisatie
©udt op 20 september een manifes
te in Krasnapolsky te Amsterdam.
De leden van de ecologische bewe-
jtoK zeggen niet te willen wachten
Wet opname van de alternatieve ge
neeswijzen in het ziekenfondspakket
®t de therapieën officieel zijn erkend
fant dat kan nog jaren duren
olang geneeswijzen als acupunc-
iur. Moerman therapie en enzymthe-
ipie niet betaald worden door het
ekenfonds kunnen alleen beter gesi-
leerden hiervan gebruikmaken en
at is sociale discriminatie, aldus de
■©logische beweging. Op de mani-
•statie van 20 september spreken
enalve leden van de beweging de
pibudsmun Frits Bom en een zestal
[amerleden.
naar schatting honderdvijftig proces
sen-verbaal tegen overtreders van de
1 novemberwet zijn opgemaakt. Hij
ontkende dat er sprake is van razzi
a's. Bij de controles is overigens ge
bleken dat slechts weinig werkgevers
geen sociale lasten en loonbelasting
betalen. De tuinder uit Honselersdijk
was op dit punt wèl ln overtreding
De bloemenkweker uit Maasdijk had
één Turk in dienst die, naar later
bleek, in aanmerking kwam voor re-
gularisatie. De man was toen al de
grens over gezet, maar de tuinder
heeft zijn werknemer inmiddels weer
uit Turkije laten overkomen Mr. Bos
wilde er rekening mee houden dat
tegen deze kweker geen proces-ver
baal zou zijn opgemaakt als hij enke
le maanden later was gecontroleerd.
Van onze correspondent
EINDHOVEN De Israëlische am
bassade in Den Haag weigert mee te
werken aan een cyclus over het Mid
den-Oosten die de Technische Hoge
school in Eindhoven in het kader van
de studium generale dit najaar orga
niseert. De ambassade noemt het
programma „onevenwichtig en onwe
tenschappelijk". Volgens een woord
voerder van de ambassade ligt de
nadruk in de cyclus te veel op het pro-
Palestijnse standpunt.
De Technische Hogeschool had de
ambassade gevraagd om een film te
sturen die in het kader van de cyclus
zou worden gedraaid, maar de am
bassade zal niet op die uitnodiging
ingaan. Een van de organisatoren van
de studium generale, drs J. van Keu
len, wijst de beschuldigingen veront
waardigd van de hand. Hij vindt het
ontoelaatbaar dat een ambassade
probeert in te grijpen in het program
ma van de studium generale.
DEVENTER (ANP) Ruim twintig
jongeren hebben ln Deventer de voor
malige panden van de gemeentelijke
sociale dienst gekraakt. De twee he
renhuizen aan de Brinkpoortstraat
staan dinds begin 1979 leeg. Plannen
van het psychiatrisch ziekenhuis
Brinkgreven om in de panden een
project begeleid kamerbewonen te
beginnen zijn drie maanden geleden
afgeketst op de hoge verbouwings-
kosten.
De gemeente Deventer laat nu onder
zoeken of de panden geschikt ge
maakt zouden kunnen worden voor
huisvesting van een- en tweepersoons
huishoudens. Volgens een woordvoer
der van de gemeente zullen de kra
kers voorlopig ongemoeid worden ge
laten.
ALMELO (ANP) Vier leden van de
Turkse familie Aydin uit Hengelo mo
gen het land worden uitgezet. Dit
bepaalde de president van de recht
bank in Almelo, mr. H. J. J. van den
Biesen, bij vonnis in een kort geding
dat tegen de Nederlandse staat was
aangespannen. Ook een Turkse vader
en dochter mogen over de grens wor
den gezet.
De president acht de kans van slagen
van de vier bij de Raad van State
ingediende herzieningsverzoeken van
de familie Aydin, waaraan schorsen
de werking is onthouden, minimaal.
Volgens de president heeft de Raad
van 8tate nog nooit een vreemdeling
van de Turkse nationaliteit behorend
tot de groep van de zogeheten Sy-
risch-orthodoxe christenen, als
vluchteling aangemerkt. Klemmende
redenen van humanitaire aard. die
een verblijfsvergunning kunnen ople
veren, zijn, meent mr. Van den Bles
sen. ook niet aanwezig.
Ten aanzien van de Turkse vader
betrok de president het strafrechte
lijk verleden en schulden in zijn over
wegingen. Zijn dochter dient zich vol
gens mr. Vpn den Biesen weer bij
haar echtgenoot te voegen die werkt
bij een Turks ministerie. Volgens de
rechtbank-president is er eerder een
klemmende reden van humanitaire
aard dat zij niet in Nederland ver
blijft maar terugkeert naar haar va
derland, haar man en haar familie en
in die omgeving de geboorte van haar
kind afwacht.
APELDOORN (ANP) De rijksin
spectie voor het milieu in Gelderland
ziet geen aanleiding tot een bodem
onderzoek in de Apeldoomse nieuw
bouwwijk Bouwhof-Zuid.
Schoolbesturen die in dit gebied een
ADVERTENTIE
Een fraai landschap. Een vlinder in
alle kleuren van de regenboog. Een moeder egel
die met 'n trits kleintjes over een bospad trip
pelt. Zo zien we de natuur. Als een reeks
mooie plaatjes. We kijken naar de
Maar er zit nog zoveel achter.
Hele verhalen en geschiedenissen. Kleine ver
anderingen en grote rampen,
rv **v»
De bosmuis eet een appel, de steenuil eet de bosmuis. Leven is eten en
gegeten worden.
En als je daar wat meer van weet,
kijk je opeens met heel andere ogen.
Dan krijgt zelfs het kleinste onkruidje een
heel andere waarde. Die verhelderende blik
achter de schermen krijgt u in het nieuwe
Boek van de Maand.
Geschreven door Bert Garthoff. Een man
die als geen ander boeiend kan vertellen over
alles wat groeit en bloeit. Maar de natuur laat
zich uiteraard niet alleen in woorden vangea
Een vlieg wordt pas een vlieg na een gedaanteverwisseling
•waarvan de tussenfasen allerminst op een vlieg lijken.
Overal in dit 176 pagina's dikke boek
groeien en bloeien de foto's en aquarellen. Het
nieuwe Boek van de Maand. Bepaald niet
zomaar een boek.
De aanbieding is geldig t/m 4 oktober. Echter zolang de voorraad strekt.
nieuwe r.k.- en een nationaal-christe
lijke school willen bouwen, haddei
om een dergelijk onderzoek gevraagt
in verband met de enige maande:
geleden ontdekte arsenicum-veront
reiniging in het grondwater in de oir.
geving.
Volgens de Gelderse milieu-inspet
teur dr. H. Sol heeft een dergelij
onderzoek alleen zin, als bijvoorbeelt
op een voormalige vuilstortplaat
wordt gebouwd, of als er aanwijzir
gen zijn, dat er in het verleden schi
delijke stoffen zijn gestort: „Het i
ondoenlijk om alle grond, waaro
wordt gebouwd, eerst te controlere
op de aanwezigheid van schadelijk
stoffen in het grondwater", aldus d
Sol. Hij zegt dit in een speciaal gt
meentelijk informatieblad, dat dez
week over die arsenlcum-verontrein
ging huis aan huis wordt bezorgd i.
het bij Apeldoorn liggende dorp Uj
chelen. Dit dorp ligt het dichtst bij d
plaats waar het arsenicum in grom
water werd aangetroffen
De gemeente is er intussen nog altij
niet achter, waar het arsenicum pn
cies vandaan komt. Het onderzoe
daarnaar kan nog vrij lang dure:
aldus het infoblad, dat is ultgegeve
na overleg met de dorpsraad van Uj
chelen. De gemeente blijft chter va
mening, dat er geen enkel gevaar
voor de volksgezondheid.
De Apeldoomse dienst gemeentewe:
ken zoekt verder nog naar een opia
sing voor het met arseen besmet:
slib uit een vijver in het betrokke
gebied. Men heeft nog geen inzicht i
de hoeveelheid slib, die eventueel ve
wijderd zou moeten worden en oo
niet waar het slib naar toe moet. I
het verplaatsen van het slib allee
ziet de gemeente weinig heil. „Da
worden anderen met het Apeldoorn*
slib opgezadeld". Verbranding la-
volgens de gemeente ook niets oj
omdat het arseen in restanten achte.<
blijft. De vijver blijft gesloten.
DORDRECHT (ANP) - De Raad va:
State heeft woensdag het besluit va:
B. en W. van Dordrecht om zeventie:
gekraakte panden aan de Van Strij
singel ten behoeve van de krakers t
vorderen geschorst. Volgens staat*
raad. mr. J, van der Hoeven, hadde:
B. en W. met dit vorderingsbeslui
een gerechtelijk vonnis tot ontru;
ming doorkruist. De Dordtse recht
bankpresident had onlangs bepaalt
dat de appartementen aan de singe
op 5 september leeg moeten zijn. I>
krakers, dte er al zo'n twee jaar wo
nen. hadden toen aangekondigd e
niet vrijwillig uit te zullen gaan. On
een krakersoorlog te vermijden, had
den B. en W. daarop de vorderings
procedure versneld
Huiseigenaar M. Oning had in ver
band met de tijd een verkorte proce
dure aangevraagd bij de Raad var
State, omdat hij zich door de vorde
ring onevenredig benadeeld voelde ii
zijn belangen