Te weinig geld voor NAVO-taak
Syrië en Libië eens over fusie
'Tribunaal in Den Haag
risico voor Sacharow'
Licht
Kïesuwkado
i
In deze krant
Ondanks verhoging defensiebudget van bijna twee procent
Officier op het matje
na aanvechten order
Trouw
Nieuwe Haagse/Nieuwe Leidse Courant
Droog en zon
HET WEER
Een man moet er
warmpjes bijzitten
Plan voor meer
werk in bouw
KOERDISTAN
Fries taboe in
telefoonboek
Dissidente leider gaf geen toestemming
Trouw
Puntjes op de i
Bezorg Trouw een nieuwe abonnee
Lees «en krant met ovcrtoigiiig: TrOUW
Trouw
38STE JAARGANG NR 11034 - WOENSDAG 3 SEPTEMBER 1980
met
In de eerste ochtenduren nog plaatselijk mist Overdag droog en vrij zonnig.
Middagtemperatuur ongeveer drieëntwintig graden. Zwakke tot matige wind
uit zuid tot zuidwest, aan de kust toenemend tot vrij krachtig
Morgen en overmorgen Zonnige perioden, overwegend droog
Middagtemperatuur ongeveer twintig graden
Zon op: 06.54 Maan op: 01.38
onder: 2018 onder 17 47
LOSSE NUMMERS 65 CENT
PAGINA 2:
Het idee van
de kleine kerk
PAGINA 3:
Kamerdebat over
de melkprijs
PAGINA 4:
Elementaire
tekeningen
van Bernice Lehman
PAGINA 5:
'Weinig verschil
tussen Pronk
en De Koning'
PAGINA 7:
Polen blijven
nog in staking
PAGINA 9:
Waterschap voor
schoonmaak Rijn
PAGINA 13:
Evangelische
Boekenbeurs
PAGINA ECONOMIE:
Warenwet
beschermt koper
onvoldoende
PAGINA SERVICE:
Hobbyrubriek, strips,
feuilleton, panel,
weeroverricht.
ADVERTENTIE
Soort dobbers is
gevaar voor milieu
Vaa onze pariementsredactie
DEN HAAG Er worden op
het ogenblik veel dobbers ver
kocht, die volgens de kerne
nergiewet verboden zijn. Het
ministerie van volksgezond
heid en milieuhygiëne beeft
bekendgemaakt dat door het
lek ra ken van dit soort dobbers
radioactieve stof in het milieu
kan komen. Er is nooit vergun
ning gegeven voor het verko
pen van dit soort drijvende
attributen. De bengelaars, die
dit spnl gebruiken hebben tot
1 oktober de tijd om het bij de
dichtstbijzijnde keurings
dienst van waren in te leveren.
Overigens dient daarbij opge
merkt dat niet alle dobbers die
in het donker licht geven ra
dio-actief hoeven te zijn. Het is
echter gemakkelijk te contro
leren. Indien de dobber, na ge
durende twee etmalen in bet
donker te zijn opgeborgen nog
altijd licht geeft, kan men er
voetstoots van uitgaan dat bij
gevaarlijk is, aldus bet minis
terie.
i
Van onze pariementsredactie
DEN HAAG Nederland zal tuigend jaar niet kunnen voldoen aan de internationale
verplichtingen op defensiegebied. Het defensiebudget zal in 1981 een werkelijke verhogmg
vertonen van tussen de 1,5 en 1,8 procent.
Gezien de grote financiële problemen
in Nederland ls dat niet gering, zo
wordt in politiek Den Haag gezegd,
maar het is qnvoldoende om te vol
doen aan de NAVO-alspraak om de
defensiebudgetten Jaarlijks met rond
drie procent te laten stijgen. Die af
spraak werd ln 1978 gemaakt gezien
de groeiehde kracht van het War-
schau-pakt en het afgelopen voorjaar
nog eens extra door de NAVO bena
drukt in verband met de Russische
inval ln Afghanistan.
Geen uitzondering
De nieuwe minister van defensie, drs.
P. de Geus deelt met de NAVO zorg
over de internationale situatie, maar,
zo zei hij gisteren op zijn eerste pers
conferentie in Den Haag: „We zullen
de NAVO moeten zeggen dat we die
drie procent niet waar kunnen ma
ken. Alle departementen moesten ge
zien de moeilijke financiële situatie,
bezuinigen, en voor defensie is er
geen uitzondering gemaakt. Dit is
geen goede zaak, maar onontkoom
baar. Wij zullen proberen de nadelen
zoveel mogelijk te beperken. En ik
geloof dat de komende vijf Jaar een
verantwoord defensiebeleid kan wor
den gevoerd," aldus De Geus.
Het defensiebudget was dit jaar 10,8
miljard gulden, en voldeed met een-
groei van 2,9 procent ten opzichte van
1979 aan de NAVO-elsen. Dit voorjaar
ontkwam defensie aan een tussen
tijdse bezuiniging, maar minister
Scholten werd toen wel gedwongen al
goedgekeurde uitgaven van 179 mil
joen voorlopig in kas te houden. Het
is nog onbekend of deze uitgavenstop
volgend jaar ln een werkelijke bezui
niging zal worden omgezet. In dat
geval zou Nederland ook dit Jaar niet
aan de NAVO-afspraak hebben vol
daan. Overigens wordt verwacht dat
ook Denemarken en België de drie
percent niet zullen halen
Vertraging
Het grootste deel van de bezuiniging
(precieze cijfers wilde De Geus nog
niet bekendmaken) moet worden ge
vonden door vertraging van bouw
projecten en van orders voor defen
siemateriaal. Hierdoor zullen ook on
derdelen uit het NAVO-plan om de
defensie op de langere termijn te ver
beteren trager worden uitgevoerd.
Nederland zal daarom ook weinig
kunnen toezeggen als het er om gaat
dit langere termijnplan nu Juist op
sommige punten te versnellen. De
bezuinigingen ln de materiële sfeer
zal, zo gaf minister De Geus toe, een
nadelige weerslag hebben op de werk
gelegenheid in Nederland.
Een ander deel van de defensiebezul-
nigingen komt uit de verlaging van
het algemene minimum Jeugdloon,
waardoor ook de wedde voor de
dienstplichtige militair daalt.
„Jeugdloon en wedde zijn op aan
drang van de dienstpllchtingen zelf
aan elkaar gekoppeld, er zijn nu vette
jaren van groei achter de rug, nu
breken de magere Jaren aan." zei mi
nister De Geus.
Kernwapens
Minister Albeda bezocht gister
ochtend het opleidingscentrum
voor kri
gen. Hij nam ook een kijkje
een cabine van een dertig meter
hoge hijskraan, compleet met
overall en vei;\gheidshelm.
In miljoenennota
Van onze soc.-econ. redactie
ARNHEM „Een van de zware pun
ten" in de Miljoenennota 1980, die het
kabinet over twee weken uitbrengt,
wordt een plan voor herstel van de
werkgelegenheid in de bouw. Minis
ter Albeda (sociale zaken) zei dit gis
teren in Arnhem.
Staatssecretaris Brokx van volks
huisvesting zal binnenkort al aan
kondigingen doen voor de ontwikke
ling in de woningbouw, aldus Albeda.
Herstel in de bouw is zo belangrijk,
omdat vrijwel alle andere bedrijfs
takken indirect nadelige gevolgen on
dervinden van de malaise in deze
bedrijfstak. Albeda benadrukte ver
der het belang van algemene loonma
tiging voor de bouw
De overheid is voor de bouw een
enorm grote opdrachtgever. Door
matiging van de lonen krijgt de over
heid financiële ruimte om ook de
bouw van dienst te zijn. Komt er
onvoldoende loonmatiging, dan is de
bouw de eerste die dat zal merken,
waarschuwde Albeda.
Pagina economie: „In woningbouw
moet grote klap nog vallen."
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG De'Internationale Sacharow-conferentle, die morgen en overmorgen in Den
Haag zal worden gehouden, heeft ln kringen van Sowjet-kenners grote bezwaren opgeroepen.
Medewerkers van het Oost-Europa Instituut ln Amsterdam hebben medewerking aan de
conferentie geweigerd en volgens een woordvoerder van dit Instituut bestaan er ook ln de
dissidentenwereld bezwaren tegen de conferentie.
Als voornaamste bezwaar geldt dat
de conferentie risico's met zich kan
meebrengen voor de positie van de
dissidente kerngeleerde Andrej Sa-
charow, die van Moskou naar Gorki is
verbannen. Gevreesd wordt, dat de
conferentie de Sowjet-autoriteiten
zal prikkelen om Sacharow uiteinde
lijk het land uit te zetten. Uit contac
ten tussen het Oost-Europa Instituut
en voormalige Russische dissidenten
is gebleken, dat daarover grote zorg
bestaat, aldus de zegsman van het
instituut.
Die indruk wordt nog eens versterkt
door het feit dat de organisatie de
stichting Sacharow tribunaal er
niet in geslaagd ls van Sacharow zelf
toestemming te verkrijgen voor het
houden van de conferentie. Verder
bleek gisteren op een persconferentie
van de stichting dat ook andere dissi
denten in de Sowjet-Unie niet konden
zeggen of Sacharow de conferentie
zou toejuichen. Dit terwijl in een
persbericht van de stichting wordt
gezegd dat de dissidente geleerde er
„van harte" mee heeft ingestemd.
Op de persconferentie bleek ook, dat
de schoonzoon van Sacharow, die sa
men met diens stiefdochter Tatjana
Jankelevltsj ln de Verenigde Staten
woont, bezwaar heeft gemaakt tegen
het gebruik van Sacharows naam
voor de conferentie. De organisatie
heeft daarin echter geen aanleiding
gezien om de naar$ te veranderen.
Verbijsterd
Dr. Viktor Stern, zoon van de voor
malige dissident dr. Michael Stern,
zei er niet aan te twijfelen dat Sacha
row de conferentie zou toejuichen.
Sacharow is er volgens Stern van op
de hoogte, dat de conferentie wordt
gehouden en hij heeft er niet tegen
geprotesteerd. Waarom de stiefdoch
ter van Sacharow de conferentie niet
zal bijwonen, kon Stern niet zeggen,
ofschoon hij wel contact met haar
heeft gehad. Volgens dr. M. van den
Heuvel, wetenschappelijk hoofdme
dewerker van het Oost-Europa Insti
tuut, komt Tatjana Jankelevltsj niet,
omdat zij bezwaren heeft tegen de
opZet van de conferentie. Hij heeft
dat begrepen uit contacten met haar.
Van den Heuvel vroeg zich gisteren
overigens verbijsterd af „hoe Je een
conferentie kimt houden zonder dat
Je de toestemming hebt van degene
wiens naam wordt gebruikt." Hij
sprak van een uiterst slecht voorbe
reide conferentie, die de zaak van
Sacharow en de dissidenten ln de
Sowjet-Unie geen goed zou doen.
De woordvoerder van het Oost-Euro
pa Instituut zei dat dr. Michael Stern
zijn Instituut zeer laat had benaderd
met de vraag of het aan de conferen
tie wilde meewerken. Een soortgelijk
geluld kwam er gisteren van de secre
taris van het SJtsJaranski-trlbunaal
(dat in mei werd gehouden). Deze was
pas op 22 augustus gevraagd of zijn
organisatie drie tot vijf deskundigen
zou kunnen afvaardigen. „Dat ls na
tuurlijk veel te kort dag. Bovendien
werd er niet eens bij verteld waarover
die deskundigen dan wel zouden
moeten spreken." zei hij.
Meer nieuws op pagina 7
BEIROET (Reuter, AP, AFP) Syrië en Llbie zijn het in
principe eens over een fusie tussen belde landen. Een oproep
van de Libische kolonel Khaddaffi voor een fusie van belde
landen heeft in Damascus een warm onthaal gekregen. Beide
landen zouden zo front willen maken tegen het vredesstreven
van de Verenigde Staten in het Midden-Oosten
Kolonel Khaddaffi deed zijn voorstel
tijdens een toespraak ter gelegenheid
van de elfde verjaardag van zijn
machtsovername. De toespraak van
de Libische leider werd direct op de
Syrische televisie vertoond en onmid
dellijk na afloop ervan stuurde presi
dent Hafez el-Assad een telegram aan
Khaddaffi waarin hij zich aansloot
bij diens pleidooi voor meer samen
werking.
Westelijke diplomaten zijn overigens
van mening dat het niet zo'n vaart zal
lopen met een unie. Alle pogingen in
de Arabische wereld om te komen tot
meer eenheid zijn tot dusver steeds
mislukt. Zo probeerde Syrië en Egyp
te in 1958 de Verenigde Arabische
Republiek te stichten, maar die po
ging leed drie Jaar later definitief
schipbreuk. Veel Syrlërs klaagden
dat hun land een Egyptisch mandaat
gebied dreigde te wohien. De ver
wachting is dat het huidige regime de
voordelen van een fusie met Libië
eerst wel duidelijk op een rijtje wil
hebben, voordat het tot zaken komt.
Syrië en Libië behoren beide tot het
afwijzingsfront, dat een vredesrege
ling met Israël verwerpt. Tot het
front behoren verder Algerije, Zuid-
Jemen en de Palestijnse Bevrijdings
organisatie (PLO). Twee jaar geleden
ondertekenden Syrië en Libië al een
akkoord voor economische samen
werking.
In zijn toespraak maakte Khaddaffi
duidelijk dat de door hem beoogde
unie zich zowel tegen president Sadat
van Egypte als tegen Israël richt. Met
een verwijzing naar de recente acties
van Israël tegen Palestijnen in het
zuiden van Libanon, verklaarde de
Libische leider: „Of Libië wordt ver
anderd in een unionistische staat en
verenigt zich met Syrië en gaat de
verliezen van de Arabische natie dra
gen, óf ik ga naar Noord-Galilea" (om
tegen Israël te vechten). Arafat heeft
inmiddels zijn instemming betuigd
met de fusieplannen.
Een beschouwing staat op pagina
ADVERTENTIE.
ADVERTENTIE
een waarlijk bijzondere collectie in: antieke
oude en hedendaagse TAPIJTEN, maar óók
kelims en curiosa, 20 soorten BERBERS
oosters tapijthuis BV, LEIDEN
I (071-1311 78)
ouderwetse service - volop parkeren
standpunt in te nemen als zijn voor
ganger Scholten. Hij is het ermee
eens dat het kabinet de beslissing
over de modernisering van de NAVO-
kemwapens tot december 1981 heeft
uitgesteld. In de tussentijd zal hij
meewerken aan de voorbereiding van
besprekingen tussen oost en west
over beperking van de nieuwe atoom
raketten
De Geus vindt overigens dat er in de
discussie over kernwapens meer na
druk moet worden gelegd op de af
schrikwekkende taak van deze wa
pens in plaats van op het mogelijke
gebruik. „Het huidige CDA-program
'Niet bij brood alleen' schiet op dit
punt te kort," zei hij. De Geus kan
zich in het nieuwe concept-verkie
zingsprogram beter vinden.
Van onxe correspondent
LEEWUWARDEN Het be
stuur van de Fryske Nasjonale
Partij (FNP) In Friesland
heeft een boze brief gestuurd
naar de directie van de tele
foondienst van de PTT. De
FNP beschuldigt de PTT er
van, dat de dienst met twee
maten meet Want steeds als
de FNP vraagt om het woord
„skriuwster" achter het tele
foonnummer in het Fries te
laten staan, wordt er door de
PTT toch het Nederlandse „se
cretaresse" van gemaakt. En
FNP-hós wordt in FNP-huis
vertaald.
In een gesprek tussen PTT en
FNP-bestuur zou een PTT-
functionaris hebben duidelijk
gemaakt, dat de telefoon
dienst de telefoonboeken lees
baar wil houden. Nu vraagt de
FNP rich af: wat te denken
van aanduidingen als „auber-
ge grillé", „salesmanager" en
„traffic manager"? De FNP
begrijpt niet waarom buiten
landse aanduidingen wei wor
den geplaatst en de tweede
rijkstaal (het Fries) taboe is in
bet telefoonboek.
De minister benadrukte ten aanzien
van de kernwapens precies hetzelfde
Van onze pariementsredactie
DEN HAAG De nieuwe defensie-minister drs P. de
Geus zal luchtmachtkapitein M. Stelling wegens diens
verzet tegen de kernwapens tot de orde laten roepen. Met
namenstellings uitspraak dat hij als officier zal weigeren
een eventuele order tot inzet van kernwapens uit te
voeren, is De Geus in het verkeerde keelgat geschoten.
Op 1 een kennismakingsbijeen
komst met de pers zei de nieuwe
minister gisteren: „Ik vind dat ie
dereen, dus ook alle 150.000 mede
werkers van defensie, recht heeft
op vrijheid van meningsuiting.
Stelling mag dus zeggen wat hij
wil, hij mag zeggen dat de minis
ter gek is, maar hij mag niet zeg
gen dat hij bepaalde orders zou
weigeren Simpel gezegd weigert
hij dan om te doen waarvoor hij
wordt betaald. Daarover moet dus
met hem gepraat worden, bij voor
beeld door de chef personeel van
defensie."
Desgevraagd reageerde Stelling
gisteren: „Het probleem is nu Juist
dat defensie meer van mij vraagt
dan waartoe Ik mij verplicht heb.
Ik heb bij mijn beëdiging tot offi
cier (in 1970) voor God gezworen
mij aan de wet te zullen houden.
Volgens mij verbiedt het oorlogs
recht het gebruik van atoomwa
pens en men kan niet van mij
vergen dat ik die wet overtreed."
Stelling is niet van plan een beper
king van zijn vrijheid van me
ningsuiting door defensie op dit
punt te aanvaarden „Ik wil met
nadruk zeggen dat ik de krijgs
macht zinvol vind. zij het dat ik
bepaalde middelen, de kernwa
pens. afwijs. We hebben die krijgs
macht juist om grondrechten als
de vrijheid van meningsuiting te
beschermen, dan ga ik dat toch
niet zomaar eventjes inleveren."
Het zou beter zijn als de minister
eerst eens deugdelijk aantoont
dat ik ongelijk heb. Minister
Scholten (De Geus' voorganger)
heeft mij daarvan allerminst kun
nen overtuigen." aldus kapitein
Stelling
De zaak-Stelling blijkt in het Ne
derlandse officierenkorps voor de
nodige onrust te zorgen. De Neder
landse officierenvereniging heeft
de minister van defensie inmid
dels per open brief om duidelijk
heid daarover gevraagd. De vere
niging wijst erop dat uit de publi-
katies (van Stelling) de conclusie
zou kunnen worden getrokken
„dat leden van de krijgsmacht als
potentiële oorlogsmisdadigers
worden aangemerkt"
Milieufederatie op hoorzitting van Kamercommissie.
Overdag, gordijnen dicht, licht aan: energieverspilling
Excuus commissievoorzitter: we hebben weinig invloed
op de verlichting. Reglement van orde (artikel 50): „De
Kamer regelt haar werkzaamheden."
Boetseerset (A)
Boetseerklei met verf in 3 kleuren en
penseeltje Wordt zonder oven
ovenhard
Schroevedraaierset (B)
Grote, kleine en kruiskopschroeve-
draaier in één Handgreepje met
omslagmechaniek, voor extra gemak.
Authentiek Slavisch
kleedje (O
met fraai diermotiel. Als onder
legger o f voor de sier.
4 Houten eierdopjes (D)
op sierlijk blankhouten hang-
plankje plus een zandlopertje aK
garantie voor zacht gekookte eieren
Maak iemand abonnee op Trouw, het ochtendblad met een over
tuiging. Uil erkentelijkheid ontvangt u een van deze kadoos naar
keuze
Naam nieuwe abonnee
Adres nieuwe abonnee
Bastcode en plaats:
Uw naam:
Uw adres:
_Giro:
Postcode en plaats:
.Tel.
Voor het kwartaalabonnement geldt voor de eersie betaalperiode
een welkomstkorting van 7.50
Kado-naar keuze: DA DB. Du. DD. (aankmisen a.u.b.)
Bon in een open envelop zonder postzegel zenden aan Trouw
Antwoordnummer 2792.1000 PA Amsterdam.
Of bel 020-659388 (uitsluitend voor opgaven)
Voor bezorginformatie 020-913456
