Groeiende vraag naar
het christelijke boek
boekennieuws
t
CLK-boekenbeurs 5 en 6 september in Utrecht
N00RDERMEER
Evangelische boekhandel
NEDERLANDS BIJBELGENOOTSCHAP,
PRACHTIGE LEESBOEKEN
Uitgevers
NIEUWE UITGAVEN
najaar 1980
WOENSDAG 3 SEPTEMBER 1980
TROUW/KWARTET
15
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT Op vrijdag 5
en zaterdag 6 september a.s.
zal in zaal Mareska van de
Utrechtse Veemarkthallen
voor de vijfde maal een
christelijke boekenbeurs
worden gehouden. Ditmaal
onder de naam „CLK-Boe-
kenbeurs". De initiatiefne
mers willen die naam „CLK"
(afkorting van „Christelijk
Lektuur Kontakt") een bre
dere bekendheid, geven on
der het publiekrln het CLK
werken uitgevers en boek
handelaren van christelijke
signatuur samen.
De boekenbeurs van het CLK werd
in de wandeling vaak de ..evangeli
sche boekenbeurs" genoemd, om
dat het prilste initiatief voor deze
beurs is ontstaan in de kringen van
de evangelische boekhandelaren.
Maar die term „evangelisch" is min
der goed bruikbaar geworden, om
dat met dit woord een zeer bepaalde
groepering, meestal in de sfeer van
de opwekkingsbewegingen wordt
aangeduid. Bovendien zou men bij
de term „evangelisch" kunnen den
ken aan een initiatief van de Evan
gelische Omroep, maar dat is hier
niet het geval. Het CLK wil breder
in de protestantse wereld zijn geo
riënteerd. en wil het christelijke
boek. in zo breed mogelijke beteke
nis van het woord, önder het pu-
'bliek brengen en voor dat doel ook
promotie-activiteiten ontwikkelen.
samenwerkingsverband geworden.
De oprichtingsacte ls bij de notaris
gepasseerd. Het Chistelljk Lektuur
Kontakt is destijds ontstaan uit een
(overigens vrij gematigd) ongenoe
gen over de activiteiten van de
CPNB (Collectieve propaganda
voor het Nederlandse boek).
Met name de evangelische boek
handelaren waren niet tevreden
over de propaganda voor het chris
telijke boek. Men had de indruk dat
het christelijke boek weinig aan
bod kwam. Daarom zon men op
maatregelen om de propaganda zeil
ter hand te nemen. Op den duur
leidde dit tot de oprichting van het
CLK
Soort braderie
De boekenbeurs die het CLK nu in
Utrecht organiseert, kan men zich
voorstellen als een tussenvorm tus
sen een braderie en een voorlich-
tingsbeurs. Een kleine vijftig chris
telijke uitgevers (merendeels kleine
bedrijven) zullen op de beurs met
stands aanwezig zijn.
Vakmensen in het boekverkopers-
vak, maar ook het publiek, kunnen
een overzicht krijgen van alles wat
er op het christelijke „erf" aan uit
gaven voorhanden is.
Bovendien kan men er boeken ko
pen. Dat laatste is formeel wat
vreemd, omdat het publiek op een
dergelijke beurs rechtstreeks bij de
uitgever koopt, met voorbijgaan
aan de tussenhandel, maar dat ge
beurt op de meeste boekenbeurzen,
en aan die kwestie wordt niet meer
zo zwaar getild.
Het CLK is onlangs een officieel Bovendien zijn de uitgevers zo net-
jes om de koper aan te bieden de
rekening via de plaatselijke boek
handelaar van de klant te laten
Jopen.
In het Christelijk Lektuur Kontakt
werken drie protestantse hoofdstro
mingen samen, de reformatorische
richting, die men rechts orthodox
zou kunnen noemen, de evangeli
sche groepering die men in de sfeer
van de opwekkingsbewegingen, of
in de sfeer van de EO moet zoeken,
en de uitgevers en boekhandelaren
die men traditioneel „algemeen
christelijk" noemde, en wier assorti
ment ook vrij breed was (van kerke
lijk lli^ks tot kerkelijk rechts).
Toch is het samenwerkingsverband
CLK wat de spreiding van christe
lijke lectuur betreft, niet geheel
zonder problemen. De christelijke
wereld is nu eenmaal jammerlijk
verdeeld, en het zou een wonder
mogen heten als In het CLK die
verdeeldheid niet voelbaar was
De heer B. van de Kerke, reclame-
medewerker van de uitgeverij Kok
in Kampen, en voorzitter van de
werkgroep promotie van het CLK,
formuleert voorzichtig op dit ge
bied. Hij geeft toe dat het CLK wat
de propaganda-activiteiten betreft,
zekere grenzen in acht neemt.
Het gaat, zo zegt hij, om de promo
tie van het „positief-christelijke
boek", en dat houdt in dat bepaalde
publicaties die naar links of naar
rechts wat extreem liggen, nauwe
lijks aan bod komen.
Anderzijds kan men vanzelfspre
kend ook in het CLK niet zo makke
lijk censuur toepassen. De uitge
vers bepalen uiteindelijk zelf welke
van hun produkten op de beurs
worden uitgestald, of waarmee ze in
Riekus de Mooy
Het vergeten teken 24.90
Een mooie roman over een boerenzoon die door
omstandigheden ruzie krijgt met zi|n vader en dan
zich gaat bekwamen in het slagersvak. Ook door
toedoen van zijn vader gaat - zijn verkering met
Annemarie. de dochter van Bakker de Groot, uit en
trekt hi| naar de grote stad. waar hij Yvonne leert
kennen. Hij klimpt op tot zelfstandige slager en heeft
enkele winkels. Door de crisis knjgt hij tegenslag op
tegenslag waardoor hij moeite heeft het hoofd boven
water te houden. Sterk komt in dit boek naar voren,
de opvoeding van hem en zijn meisje Yvonne, die
geheel niet chnstelijk opgevoed De lezer zal dit
boek in een zucht uitlezen.
Riekus de Mooy
Is het ml|n schuld
24,90
Een vervolg op het „vergeten teken In dit boek
beschrijft de auteur de totaal verschillende karakter
van de kinderen van Klaas en Yvonne. Het boek
speelt zich af in deze tijd met hedendaagse proble
men. De auteur is erin geslaagd een duidelijk
christelijke visie naar voren te brengen om deze
problemen op te lossen
Gees Berger
Vlif lange bange laren 17,90
Een nieuw boek van de bekende schrijfster van het
boek Met een lach en een traan Dit boek speelt zich
af tijdens de tweede wereldoorlog in Rotterdam.
Treffend beschrijft de schrijfster haaar ervaringen
tijdens de tweede wereldoorlog in een zwaar ver
woest Rotterdam. Een boek dat bi(Zonder geschikt ts
voor jongens en meisjes van 12 jaar én ouder
Maltzahn
De hofprediker
19,95
Dr Johann Knutzen. secretans aan het hof van
Albrecht de Schoone en Anna von Brandenburg,
tracht door allerlei intriges het deel dat Luthers is
geworden weer terug te brengen tot de heilige
moederkerk van Rome. Zijn grote tegenspeler is de
hofprediker Mollens, die zich onder het juk van het
celibaat uitworstelt; een huwelijk aangaat met de
lieftallige Roswith von Bulow Via de vorstin, welke
niet overtuigd de hervorming is toegedaan, schi|nt
Knutzen allen achter zich te krijgen, behalve de
hofprediker. Deze wil hij treffen via zijn vrouw, wat
lukt Als bij de ontmaskering hij de schuldige blijkt
krijgt hij van de hofprediker vergiffenis Ook blijkt dat
Gods woord stand houdt tot in eeuwigheid
Maltzahn
llsabe 19.95
Dit boek verplaatst ons naar de begintijd van de
Reformatie in Noord-Duitsland. De kleine llsabe
groeit voorspoedig op aan het slot van ..Bdze
Berendtwiens oudste zoon zijn stiefzusje voor vele
dingen beschermt o.a. voor priesters, doch ook
reeds vroeg zijn genegenheid voor haar doet blijken.
Zij geeft hem vroeg haar ja-woord maar trekt dit later
weer in, als blijkt dat hij zich later afwendt van God
en zijn geboden Hij komt later tot inkeer. De
inquisitie ontvoert de jonge llsabe om haar evenals
haar moeder voor haar geloof te laten sterven. God
wil echter haar verdedigingstoespraak gebruiken om
de inquisitor krachtdadig in het hart te grijpen,
waardoor hij wordt als een lam
Maltzahn
Dat Is gewlsselilk waar 19,95
Erich Ohlson en zijn vriend Rolf Schwartz zijn beide
theologische studenten De 1e hangt de moderne
theologie aan waarbij hij de opstanding van Christus
loochent, terwijl zijn vriend Rolt het geleerde van zijn
vrome moeder niet verleerd heeft. dingen zij
naar de hand van Maria Stem, dochter van de vrome
organist van de St. Johanneskerk Maria trouwt met
Erich en die wordt predikant in plaats van zijn vader
De eilandbewoners distantiëren zich van zijn moder
ne opvattingen maar laten hem in hun gebed niet
los Na bij een waddentocht bijna verdronken te zijn
breekt er een paasmorgen aan. waarop hij mag
preken „De Heer is waarlijk opgestaan
J. H. Klein
Nacht over de
Indische Archipel 24,75
Dit boek beschnjft ons de overheersing van voorma
lig Nederlands-Indië, Birma. Thailand en de Filippij
nen in de jaren 1942-1945. De schrijver is letterlijk
op het laatste moment aan een terechtstelling ont
snapt toen de Japanse beul reeds klaar stond met
het zwaard toe te slaan Het is verbijsterend te
vernemen onder welke omstandigheden en het
daarbi| gepaard gaande optreden van de Jappen.
Een stuk historie om nooit te vergeten.
Bovenstaande boeken kunt U bestellen bij Uw boekhandel of bij
Boekhandel
Uitgeverij
ANJELIERENSTRAAT 43, 2231 GT RIJNSBURG, 01718-23063
Boeken-mix adverteren. Het CLK
wenst trouwens vooral Informatie
te verschaffen, maar geen oordeel
over boeken uit te spreken.
Voorzichtig
Het CLK heeft, gezien de „vleugels"
die erin samenwerken, voorzichtig
gemanoeuvreerd met de samenstel
ling van het (voorlopige) bestuur,
om aan een eenzijdig stempel te
ontkomen. Zo ls de voorzitter (de
heer E.J. Burgers uit Burgh Haam
stede) strikt genomen van buiten
het vak gekozen, om te voorkomen
dat met zijn persoon een bepaalde
richting zou domineren
In het algemeen tracht het CLK de
cirkel van zijn activiteiten zo breed
mogelijk te trekken, maar tegelijk
wenst men te voorkomen dat één
van de vleugels zich geërgerd zou
kunnen voelen.
Groeiende vraag
Intussen staat vast dat de uitgevers
van christelijke lectuur niet kunnen
Op de bears in Utrecht cal
men stands aantreffen
van de volgende uitge
vers en organisaties:
1. Christelijk Lektuur
Kontakt (CLK), Almelo.
2. Gideon, Hoornaar. 3.
Kok/Voorhoeve school
boeken, Kampen. 4. Mo-
ria, Amsterdam. 5a Euro
pean Book Service,
Weesp. 5b Lutherse uitge
verij, Tricht. 6. In de
Ruimte, Soest. 7. Noor-
dermeer, Rijnsbnrg. 8.
Oosterbaan en Le Coin-
tre, Goes. 9. De Bruin,
Geldermalsen. 10. Wever,
Franeker. 11. Echo,
Amersfoort. 12. Veritas,
Alphen aan de Rijn. 13.
Den Hertog, Utrecht. 14.
Van den Tol, Dordrecht.
15. Boekencentrum, Den
Haag. 16. Medema, Apel
doorn. 17. Vereniging tot
verspreiding van de Hei
lige Schrift, Amsterdam.
18. Evangelische Lek-
tuurkruistocht (ELK),
Almelo. 19. Kok, Kam
pen. 20. Voorhoeve, Den
Haag. 21. Gazon, Den
Haag. 22. Zomer en Keu-
ning, Ede. 23. De Vuur
baak, Groningen. 24. Bij
bel Kiosk Vereniging
(BKV), Driebergen. 25.
Opwekking, Putten. 26.
Uitgeversgroep Combo,
Baarn. 27. Kool, Veenen-
daal. 28. Jong en Vrij,
Rockanje. 29. Katholieke
Bijbelstichting (KBS),
Boxtel. 30. Vrienden van
de Protestantse Gemeen
schap van M ariazus te rs,
Nijverdal. 31. Ton Bol
land Lc.m. CBC 't Gulden
Boek. 32. Richt, 's Herto
genbosch. 33. Interlek-
tuur, Arnhem. 34. De Ba
nier, Utrecht. 35. De
Vuurtoren, Urk. 36. Ne
derlands Bijbelgenootsch
(NBG), Haarlem. 37.
Evangelische Omroep
(EO), Hilversum. 38. Buij-
ten en Schipperheijn,
Amsterdam. 39. Interna
tionale Bijbelbond (IBB),
Culemborg. 40. Youth for
Christ, Driebergen. 41. De
Goede Herder, Den Haag.
42. Cantilena, Zwanen
burg. 43. Pieters, Groede.
44. Kruispunt, Veendam.
45. 't Havenlicht, Bun
schoten-Spakenburg. 46.
Continental Sound, Rot
terdam. 47. Nederlands
Dagblad (ND), Amers
foort. 48. C^-va, Nuns peet
49. De Orchidee, Lisse. 50.
Philippus, Lochem. 51.
Lindenberg, Rotterdam.
52. Spectrum, Utrecht.
klagen over de omzetcijfers. De ker
ken mogen dan leger worden, in de
belangstelling voor het christelijke
boek is dat niet te merken. Die
belangstelling lijkt zelfs toe te ne
men. De heer Van de Kerke daar
over: „De belangstelling voor de
kerken lijkt af te nemen, maar de
belangstelling voor de godsdienst
groeit, gezien de groeiende vraag
naar het godsdienstige boek."
Ter gelegenheid van de komende
beurs, is een tweede nummer van
„Boeken-mix" van de pers geko
men. Zoals men zich wellicht herin
nert (het eerste nummer verscheen
in het vroege voorjaar) ls Boeken-
mix een reclamekrant en een voor
lichtingsblad voor christelijke lec
tuur. Christelijke uitgevers presen
teren in dat blad hun fondsen De
krant zal gratis bij de boekhandel
verkrijgbaar zijn.
B. van de Kerke
Vervolg van pagina 13
Misschien zou men in een christelij
ke winkel mogen verwachten dat de
nadruk zou liggen op origineel
christelijk werk. b.v. van christen
kunstenaars. Dat is echter niet of
nauwelijks het geval. De verfijning
van origineel werk ontbreekt meest
al. Men kan dit ook omdraaien, en
zeggen dat langs deze weg veel sma
keloosheid naar het publiek ver
dwijnt. Het artistieke ls in de chris
telijke wereld van oudsher een stief
kind geweest, ook al zullen er voor
treffelijke uitzonderingen te noe
men zijn.
Teksten
Die smakeloosheden zijn soms niet
eens van zo kinderachtig gehalte.
Zo zag ik in de evangelische boek
handel van het Leger des Heils in de
Damstraat te Amsterdam een pos
ter, met de kleurenfoto van een ko
nijn in tegenlicht. Daaronder de
woorden: „En God zag dat het goed
was".
Een ander voorbeeld: Bij de Evan
gelische Lektuur Kruistocht zag ik
een kleurenposter van drie herders
honden, die keurig in het gelid
naast elkaar liggen in een groots
Alpenlandschap. Alledrie met de
tong scheef uit de bek, en op de
achtergrond de blauwe bergen-. On
der de krachtig doorvoede honden-
lichamen staat de tekst: „Here, gij
verzadigt al wat leeft".
Daar is de tekst „God is liefde"
onder een paar melkachtige lelies
nog kinderspel bij. Ofschoon.... En
dan te bedenken dat men in dit
verband vaak spreekt van een „fris
se, eigentijdse aanpak".
Omzetten
De omzetten die bereikt worden,
mogen dan zakelijk bezien beneden
de maat van het commercieel haal
bare zijn, toch zijn de cijfers niet
gering. Mr. J.W Velema (lid van de
Vrij Evangelische gemeente te
Zeist) vertelde me dat mevrouw Nel
Benschop al haar miljoenste boek
heeft verkocht. (Die mijlpaal is al
ver overschreden) Mevrouw Ben
schop is dan ook alomtegenwoordig
in alle evangelische boekwinkels
winkels.
Andere opvallende blijvertjes
(evangelische evergreens) zijn Gien
Karssen („Manninne"), Corrie ten
Boom, E IJskes Kooger. ds. J.J.
Poort, Joh. H. van Oostveen er
zullen ongetwijfeld nog tientallen
namen genoemd kunnen worden.
Als men bedenkt dat in het beperk
te Nederlandse taalgebied een opla
ge van 20.000 al zeer behoorlijk is,
dan is de afzet van een miljoen
boeken op één auteursnaam niet
makkelijk te evenaren. Dat zijn
Amerikaanse cijfers; mammoet-ge
tallen. De winkel ,3oek-in" van de
heer Velema in Zeist heeft een jaar
lijkse omzet van een half miljoen
gulden, maar ondanks het feit dat
de heer Velema zelf niet op de loon
lijst staat, en zijn drie werknemers
een bescheiden inkomen hebben,
heeft deze grote winkel nog nooit
zonder verlies gedraaid, ook al is
dat verlies meestal betrekkelijk ge
ring.
Bidstond
Ook de heer Velema pakt de zaken
in zijn winkel in de eerste plaats aan
vanuit de evangelisatie-gedachte,
en hij staat daarmee hoogstwaar
schijnlijk model voor het overgrote
deel van de evangelische boekhan
delaren.
De heer Velema begint, alvorens
's morgens de winkel te openen, met
een bidstond, samen met zijn perso
neel. HIJ vindt continuïteit in zijn
winkel van het grootste belang. Er
zijn in Nederland evangelische
boekwinkels, die geheel pro Deo ge
dreven worden door mensen die el
kaar bij toerbeurt afwisselen. Dat
vind hij verwerpelijk. In zijn winkel
komen dikwijls mensen die eens
praten willen over moeilijkheden en
die daarbij een lectuuradvies willen
hebben
Als zulke mensen later nog eens
terugkomen (wat vaak gebeurt)
moeten ze kunnen terugvallen op
de man of de vrouw aan wie ze
eerder hun geschiedenis hebben
verteld. Vandaag die continuïteit.
Bovendien eist de heer Velema niet
alleen van zichzelf, maar ook van
zijn personeel, dat de boeken zoveel
mogelijk worden gelezen.
Intuïtie
Zelf steekt hij veel tijd in het door
lichten van nieuwe aanbiedingen.
Die moeten gelezen worden om uit
te maken of ze wel of niet in de
winkel thuishoren. Om snel te kun
nen werken drijft de heer Velema op
een scherpe intuitie, maar het is
niet altijd mogelijk om de enorme
hoeveelheid boeken te toetsen.
Maar. zegt de heer Velema. „de Heer
helpt". Het is al enkele malen voor
gekomen dat men wilde weten of
bepaalde boeken wel bet volle evan
gelie verkondigden Nadat deze
kwestie in het gebed was opgedra
gen, vielen de boeken open op pre
cies die passages die bedenkelijk, of
rechtstreeks verwerpelijk waren.
Op die manier houdt de heer Vele
ma de vinger aan de pols om boeken
te kunnen weren die naar zijn oor
deel niet door de beugel kunnen.
Veel mensen zullen bij dit soort
activiteiten aan het woord „cen
suur" denken, maar de heer Velema
geeft er de voorkeur aan te zeggen
dat de begrenzing van zijn assorti
ment voortkomt uit het geweten.
In de evangelische boekwinkel van
de Vereniging tot Verspreiding van
de Heilige Schrift, lijkt de begren
zing van het assortiment wat wille
keurig. Deze winkel is „De Wegwij
zer" in de Leidsestraat te Amster
dam. Men vindt hier namen als Kr.
8trijd, B. ter Schegget, Labuschan-
ge. en ook F. Schlllebeeckx en Hans
KQng. maar H. M. Kuiten of
Wiersinga zal men er ook in de stof-
flgste uithoeken van de winkel niet
aantreffen.
In het algemeen echter zijn de evan
gelische boekwinkels in hoge mate
getypeerd door die drastische ins
noering van hun assortiment. Ver
moedelijk om de „eenvoudige gelo
vigen" te behoeden voor de caprio
len van de huidige theologische
stromingen, en vanuit de idee de
mensen een veilige boekwinkel te
bieden. Maar men kan twisten over
de vraag of die veiligheid op den
duur niet in haar tegendeel zal ver
keren.
Grenzen
Wie nu bedenkt, dat de eerste im
pulsen voor de oprichting van het
Christelijk Lektuur Kontakt (CLK)
zijn uitgegaan van de evangelische
boekwinkels, zal kunnen begrijpen
dat het CLK niet zonder problemen
ls Hoe wijd moet de cirkel van de
activiteiten worden getrokken?
De evangelische en de reformatori
sche sectoren van het CLK zullen
de grenzen zonder twijfel nauwer
willen trekken dan de derde deel
hebber in het CLK, de traditionele
christelijke boekhandel. lief is.
En ook de theologisch geïnteres
seerde gemeenteleden, die gewend
zijn aan het brede en onbevangen
aanbod van de traditionele christe
lijke boekwinkels, zullen met ge
mengde gevoelens toezien bij de
drastische insnoering van het assor
timent.
BilschrIJf-bllbel
Een fijne studiebijbel met:
veel bijschrijfruimte
tekst in doorlopende regel
goed beschrijfbaar papier
en voorzien van:
inleiding per bijbelboek
perikoopopschriften
tekstverwijzingen
een lijst van eigennamen
zwart/wit kaartjes
In stevig gekleurde band
Formaat 15,5x21,5 cm
Bestelnr. 022 Prijs 69,50
Denterocanonleke of
apocriefe boeken
Boeiende geschriften die voor
christenen behoren tot het geheel
van de Bijbelse Godsopenbanng,
Gebundeld in een boekje met:
goed leesbare tekst
formaat van een huisbijbel
geringe omvang
In stevige gekleurde band
Formaat 14x21 cm
Bestelnr. 078 Prijs 15,-
Bljbelleesrooster
Een praktische gids om in zes
jaar tijd vrijwel de hele bijbei door
te lezen
Met inleidingen op de
bijbelboeken
Uitgave in samenwerking met
BKV en KBS.
In gekleurde band
Formaat 11,5x21,5 cm
Bestelnr. 413 - Prijs 12,50
Vandaag lezen wl| 1981 Blfbelleesglds 1981
Oecumenisch leesrooster
gebaseerd op de jaarorde van de
Raad van Kerken en
samengesteld in overleg met
KRO en NCRV.
Met korte inleidingen op de te
lezen bijbelboeken.
Gezamenlijke uitgave van BKV.
KBS en NBG.
Eenvoudige uitgave
Formaat 11,5x21,5 cm
Bestelnr. 414 - Prijs 2,-
Een praktisch hulpmiddel bij de
dagelijkse bijbellezing aan de
hand van het rooster „Vandaag
lezen wij 1981"
Met korte toelichtingen voor de
werkdagen en een iets langere
voor de zondag.
Gezamenlijke uitgave van BKV,
KBS en NBG.
Omslag is kleur
Formaat 11 x18 cm
Bestelnr. 415 - Prijs 10,50
Darld en Absalom
Een nieuw deeltje in de serie
.Bijbeluitgaven in eenvoudig
Nederlands".
Geen navertelling maar
vertalingen voor kinderen vanaf 9
jaar.
Het boekje bevat de tekst van 2
Samuël 13-24.
Een geïllustreerde uitgave
in kleurige band.
Formaat 13,5x20 cm.
Bestelnr. 256 - Prijs 6.75
Prijzen exclusief verzendkosten
Ook verkrijgbaar bij de boekhandel.
POSTBUS 620, 2003 RP HAARLEM, telefoon 023-259501