Schone beloften van
'president Zuid-Korea
"Voldoening in Westen
over Pact van Gdansk
Moskou verdoezelt Pools akkoord
Amnesty bepleit
onderzoek naar lot
gevangenen Israël
Israël wacht op minister van defensie
Schuitema 'vlucht' via
Zimbabwe naar Ierland
China zet Westen op
tegen de Sowjet-Unie
Nikko
Audio
DINSDAG 2 SEPTEMBER 1980
BUITENLAND
TROUW/KWARTET
Van onze buitenlandredactie
AMSTERDAM President Tsjoen Doo Hwan van Zuid-Korea heeft gisteren ter gelegenheid
van zijn ambtsaanvaarding voor juni volgend jaar vrije verkiezingen in het vooruitzicht
gesteld en tevens vpor volgende maand een volksraadpleging aangekondigd over een herziene
grondwet. De president stelde echter een aantal voorwaarden voor die verkiezingen en de
opheffing van de staat van beleg, die enige vrees over de vrijheid van de verkiezingen wel
rechtvaardigen.
vrije verkiezingen kunnen er alleen
U plaats vinden als de staat van beleg is
in opgeheven en de verschillende poli-
!l tieke groeperingen hun standpunten
ft en programma's naar buiten kunnen
J brengen en die in een campagne kiln
s' nen verdedigen. Tsjoen zei echter dat
i „de staat van beleg zal worden opge
heven wanneer de politieke situatie
evenwichtig geworden is en er geen
gevaar voor ongeregeldheid meer be
staat". Bovendien zal geen toestem
ming worden gegeven voor een wat
Tsjcen noemde „oververhitte, onpro-
duktieve campagne" en zal respect
voor de wet worden al gedwongen
Het lijkt duidelijk dat de bestaande
regering, met aan het hoofd sterke
man Tsjoen, zal gaan bepalen wan
neer de politieke situatie „evenwich
tig" is en wanneer campagnes „over
verhit" raken.
Verzet
ipect voor'de wet zal worden afge-
ongen, aldus Tsjoen en dat zal dan
je herziene grondwet zijn waarover
het Zuidkoreaanse volk zich volgen
de maand in een referendum zal moe
ten uitspreken. De vraag is in hoever
re die wet zal worden herzien. Het
gaat over de in 1972 door de vroegere
president Park Tsjoeng Hee door het
I parlement gejaagde Yushln-consitu- Kandidaten
tie, waartegen in brede lagen van de
bevolking veel verzet bestaat. Deze Na de dood van Park werd er in Zuid-
wet verstrekt de Zuidkoreaanse pre
sident de mogelijkheid per decreet te
regeren. Niet duidelijk is of en hoe
dat in de herziene wet gewijzigd is.
Volgens de grondwet kiest een kies
college van 2540 mensen de president
(hetgeen vorige week woensdag met
Tsjoen gebeurd is) en volgens de her
ziene wet wordt dat nu een kiescolle
ge van zesduizend mensen. Maar niet
duidelijk is hoe dat kiescollege tot
stand komt en hoe de verhouding van
dat kiescollege is met het parlement,
dat dan volgend Jaar via vrije verkie
zingen gevormd moet worden.
Tsjoen Doo Hwan zegt zich te houden
aan het tijdschema voor de parle-
ments- en presidentsverkiezingen,
zoals dat door een van zijn voorgan
gers, president Choi Kyoe Hah werd
opgesteld. Choi werd president nadat
Park Tsjoen Hee op 26 oktober vorig
Jaar werd doodgeschoten. Hij trad op
16 augustus terug ten gunste van
Tsjoen, maar die was toen nog gene
raal en volgens de wet kan een mili
tair geen president worden. Premier
Park Tsjoen Hoen werd toen voor elf
dagen president, generaal Tsjoen
trok een burgerpak aan en vorige
week werd hij met een overgrote
meerderheid door het kiescollege
aangewezen tot president.
Korea een beperkte staat van beleg
van kracht, die door generaal Tsjoen
op 17 mei volledig werd verklaard na
grootscheepse studentenrellen.
Tsjoen greep in feite in december
vorig jaar al de macht nadat hij bij
een vuurgevecht in Seoel de com
mandant, die de staat van beleg
moest handhaven, plus een groot
aantal andere generaals liet arres
teren.
Hij consolideerde zijn macht eh
maakte de weg naar het president
schap vrij door de oppositie aan ban
den te leggen en enkele mogelijke
presidentskandidaten te arresteren.
Zo werd de leider van de begerende
Democratische Republikeinse Partij,
Kim Jong Pil, opgepakt en tevens de
vroegere presidentskandidaat Kim
Dae Jung. Beide mannen hadden na
de dood van Park te kennen gegeven
bij presidentsverkiezingen kandidaat
te zullen staan. De twee Kims zitten
vast, samen met tal van andere oppo
sitionele leiders en dissidenten, de
pers is gecensureerd, het ambtena
renkorps gezuiverd en de top van het
leger gestroomlijnd. Tsjoen zit vast in
het zadel en hij heeft bijna een jaar
de tijd de Zuldkoreanen daaraan te
laten wennen. Als de verkiezingen
doorgaan en er tevens aan de voor
waarden voor de opheffing van de
staat van beleg wordt voldaan is het
waarschijnlijk niet moeilijk te voor
spellen wie er over een Jaar president
van Zuid-Korea zal zijn.
Van onze buitenlandredactie
AMSTERDAM Amnesty International heeft een beroep op
Israël gedaan een openbaar onderzoek in te stellen naar
klachten over mishandeling van verdachten ln bezette gebie
den. Een delegatie van de organisatie ls vorig jaar juni in
Israël geweest en sprak daar met vertegenwoordigers van de
regering, de rechterlijke macht en het leger.
De nieuwe president Tsjoen Doo Hwan krijgt van een schoolmeisje
een boeket bloemen overhandigd. Rechts staat rijn vrouw, Lee Soen
Ja, die nu dus eerste dame van Zuid-Korea is.
door Hennie Serfoniein
JOHANNESBURG De voormalige leider van de Nederland
se anti-apartheidsbeweging, Berend Schuitema, is naar Zim
babwe „gevlucht" en is van plan naar Ierland te vertrekken
om daar een anti-apartheidsorganisatie op poten te zetten.
AMSTERDAM, BONN (Reuter, AFP, ANP) De reacties in het Westen op het in Polen
i bereikte akkoord tussen de stakers in de havens langs de Oostzeekust en de regering in
j Warschau worden gekenmerkt door terughoudendheid en vreugde.
De Westduitse bondskanselier Hel
mut Schmidt zei gisteren voor de
Westduitse televisie, dat hij de ge
beurtenissen in Polen met sympathie
volgde, zoals elke sociaal-democraat
doet wanneer het gaat om arbeiders
die opkomen voor hun rechten. Maar
het moet vaststaan, zo voegde hij
daaraan toe dat de regering van de
bondsrepubliek zich niet met de ge
beurtenissen in Polen zal bemoeien.
en zijn voorzichtig in hun uitlatingen.
Het Franse communistische dagblad
l'Humanité kwalificeert het akkoord
voorzichtig als „positief". De afgelo
pen weken maakte de krant, In navol
ging van de Russische media, mel
ding van anti-socialistische elemen
ten onder de stakers in Polen. De
Italiaanse broeders waren wel wat
positiever. Het blad van de Italiaanse
communistische partij LUnlta meld
de over vijf kolom op de voorpagina:
„Akkoord is van belang voor de hele
samenleving."
De 40-Jarige Schuitema ontvluchtte
Zuid-Afrika al eerder ln 1975 toen zijn
vriend, de Afrikaanse dichter Brey-
ten Breytenbach, werd gearresteerd
en later veroordeeld werd wegens ter
rorism e.
Aan het eind van vorig Jaar keerde
Schuitema naar Zuld-Afrika terug
onder nogal geheimzinnige omstan
digheden. HU werd enkele weken
vastgehouden door de politie en toen
vrijgelaten zonder dat er een aan
klacht tegen hem werd ingediend. HU
vertelde nüj later dat het belangrijk
ste doel van zUn terugkeer naar Zuld-
Afrika was te strijden voor de vrijla
ting van Breytenbach. Maar daar is
tot op heden niet veel van gekomen.
Ik stond nogal sceptisch tegenover
zijn naïeve Idee dat hU Breytenbach
vrij zou krijgen. HU vertelde toen
tevens dat hU ook naar Zuld-Afrika
was teruggekeerd vanwege de veran
deringen die de regering had aange
bracht HU vond dat de grond onder
de campagne tegen de apartheid was
weggevallen omdat de regering bezig
was een eind aan de aparheid te ma
ken. Verder zei hU dat ér tegen hem
een campagne werd gevoerd om hem
in dlscrediet te brengen met het oog
op zUn conflicten met de communis
ten in de Nederlandse anti-apar-
theldsorganlsatie.
Dit weekeinde belde hU vanuit een
grensplaats in Zimbabwe en zei dat
hU naar Zuid-Afrika was gegaan om
voor de rechter te komen en dat hU de
Zuidafrikaanse regering daartoe ge
noeg kansen had gegeven. „Nu moet
ik irüjn deel van de strijd voortzet
ten." Het hoofd van de veiligheids
dienst, Joharrn Coetzee zei echter dat
het hem niets uitmaakte waar Schui
tema zijn zogenaamde strijd zou
voortzetten. „HU weet waarom hU
hier niet vervolgd werd en verder
commentaar is overbodig." Coetzee
liet doorschemeren dat lüj refereerde
aan d,e geruchten volgens welke
Schuitema een dubbelspion was.
Schuitema ontkent dat maar geeft
toe dat hU onbewust de politie infor
matie verstrekt kan hebben.
Sohuitema is nu van plan naar de
Ierse hoofdstad Dublin te gaan om
daar de strijd tegen de apartheid
voort te zetten en die te ontdoen van
de invloeden van de Zuidafrikaanse
communistische partij.
Amnesty bracht in die gesprekken
steeds weer naar voren dat gevange
nen slecht worden behandeld, dat
personen op grond van hun politieke
gezichtspunten worden gearresteerd
en niet omdat ze geweld hadden ge
bruikt, dat personen gevangen wor
den genomen zonder vorm van proces
en dat de doodstraf wordt toegepast.
„De huidige gerechtelijke procedures
maken het mogeUJk, verdachten ook
als zU niet worden verdacht van ge
weld, lange UJd ln afzondering te hou
den en op niet bevestigde bekentenis
sen te veroordelen", aldus Amnesty.
„Hierdoor worden de kansen vergroot
op slechte behandeling door de on
dervragers, die bekentenissen los wil
len krijgen. De Israëlische autoritei
ten hadden de herhaalde klachten
over wreedheden niet kunnen weer
leggen". Als bronnnen voor de aan
klachten heeft Amnesty het Britse
zondagsblad Sunday Times, ver
scheidene rapporten van de Verenig
de Naties, het verslag van de Interna
tionale bond van katholieke Juristen
„Pax Romana", de Internationale
Bond van Mensenrechten, Ameri
kaanse onderzoeken, andere versla
gen en eigen ervaringen. In Juli 1979
stuurde Amnesty een memorandum
aan de Israëlische regering en comi
tés van de Knesset (het parlement),
waarin de zorgen werden uitge
sproken.
Verdediger
In een daaropvolgende briefwisseling
tussen procureur-generaal Itzhak Za-
mir en Amnesty sprak Zamlr van
„foute en misleidende beschuldigin
gen" en vergeUJk hU Israël met
Noord-Ierland dat zich ook moet ver
dedigen tegen de bedreiging van zUn
veiligheid. „Een land moet effectieve
middelen hebben om ingewikkelde
vormen van spionage en terrorisme te
verslaan als deze een bedreiging bete
kenen voor een democratische maat-
schappU". Volgens Zamlr zUn de eer
biediging van de mensenrechten en
de wetsregels „diep geworteld in de
tradities van het volk". De Israëlische
procureur-generaal verzekert Amnes
ty dat er voortdurend wordt gelet op
de behandeling van de „veiligheids-
gevangenen" in de bezette gebieden
en dat daarom een onderzoek, zoals
Amnesty dat aanbeveelt, niet nodig
is.
Amnesty noemt het antwoord van
Itzhak Zamlr „onbevredigend". Israël
gaat onder meer niet in op het voor
stel advocaten of onafhankeUJke art
sen de gevangenen vrijer te laten
bezoeken en gaat geen strengere con
trole uitoefenen op ondervragings-
praküjken. Amnesty is „diep be
zorgd" dat het antwoord van de pro
cureur-generaal „de onwil van de Is
raëlische regering weerspiegelt" om
veranderingen aan te brengen.
Amnesty vreest dat tijdens de lange
gevangenhouding zonder contact
met de buitenwereld zaken plaats
hebben die niet door de beugel kun
nen. TUdens deze periode is de gevan
gene alleen in gezelschap van onder
vragers en gevangenispersoneel, zo
schrijft Amnesty International in het
74 pagina's tellend rapport dat van
daag is uitgekomen
Hartaanval
Enkele uren voor de publikatle van
het rapport van Amnesty Internatio
nal berichtte de Jerusalem Post giste
ren dat een 32-Jarige Palestijnse ge
vangene zondag is overleden tijdens
de UchameUJke oefening ln de gevan
genis van Ashkelon. Anls Mahrooed
Doerl, die al twaalf jaar gevangen zat
wegens deelneming aan een guerrilla-
actie, zou een hartaanval hebben ge
kregen.
In een andere gevangenis, die van
Nafkha, zUn onlangs ook twee Pales
tijnse gevangenen overleden. Een gis
teren gepubliceerd rapport van een
door de overheid Ingestelde commis
sie noemt als doodsoorzaak longont
steking nadat de twee hongerstakers
gedwongen voedsel tot zich hadden
genomen. Wel is er ook sprake ge
weest van „enkele nalatigheden" van
de zUde van het gevangenispersoneel.
De commissie neemt in haar rapport
zes verlangens over van de gevange
nen, waaronder een betere ventilatie
van de cellen, vergroting van het bin
nenplein en verbetering van de ver
lichting en de kwaliteit van het eten.
Havik Arens heeft er geen zin in
Harmonieus
Helmut Kohl, fractieleider van de
Ui christen-democraten in de Westduit-
n se bondsdag, vond dat duidelijk was
k- geworden, dat het regeringsbeleid te-
j. genover het Oostblok onverantwoor-
i- delljk is geweest.
De Poolse ambassadeur ln Bonn
'heeft de regering Schmidt gisteren
a bedankt voor de begripvolle houding.
r. De ambassadeur had een ontmoeting
Ie met de Westduitse minister van bui-
ït tenlandse zaken Genscher en zou voi
lé gens niet bevestigde berichten ook
tr bondskanselier Schmidt ontmoet
j hebben. West-Duitsland biedt Polen
grootscheepse economische steun.
Politieke waarnemers houden het
erop dat een minder vreedzaam ver-
loop van de gebeurtenissen in Polen
Ie wel eens ernstige gevolgen zou kun
nen hebben gehad voor de herverkie-
|Zing van bondskanselier Schmidt. De
lej „Ostpolitik" van de Westduitse so-
nj ciaal-democratisch-Ilberale regering
is een belangrijk twistpunt in de aan
t, de gang zijnde verkiezingscampagne,
it
H
'i
i
!r De Nederlandse regering, die zich tot
dusver van commentaar op de ge
beurtenissen in Polen had onthou
den, gewaagde gisteren van een ver
heugende ontwikkeling: „Een in har
monieus overleg bereikte overeen
stemming voor nu en de toekomst is
verheugend te noemen," aldus een
woordvoerder van het ministerie van
buitenlandse zaken. Leden van de
Nederlandse vakbeweging, diverse
actiegroepen en linkse politieke par
tijen hebben per telegram een solida
riteitsverklaring gestuurd aan de
Poolse arbeiders. De verklaring was
ondertekend door ruim tweeduizend
mensen.
De directeur van de Internationale
Arbeidsorganisatie (ILO), Francis
Blanchard, noemde de vestiging van
een vrije vakbeweging in Polen een
..grote verworvenheid". Hij sprak de
hoop uit dat deze ontwikkeling zich
ook in de andere Oosteuropese lan
den zal voortzetten. Het in Polen be
reikte akkoord is geheel in overeen
stemming met de aanbevelingen die
de ILO de Poolse autoriteiten recen
telijk heeft gedaan. Hij omschreef de
bereikte overeenstemming als een
akkoord dat beantwoordt aan de
ILO-conventie, die zich uitspreekt
voor vakbonden die gevrijwaard zijn
van bemoeienissen van de overheid.
JERUZALEM (Reuter, AFP) De voorzitter van de Israëli
sche parlementscommissie voor defensie en buitenlandse
zaken, Mosje Arens, heeft bedankt voor zijn benoeming tot
minister van defensie. Arens, die bekend staat als een havik,
gaf als motief voor zijn weigering dat hij zowel tegen de
akkoorden van Camp David als tegen het vredesverdrag met
Egypte heeft gestemd.
Stakingsleider Walesa (links) loopt gearmd met vice-premier Ja-
gielski over het terrein van de Lenin-werf na afloop van de
besprekingen, die uiteindelijk leidden tot het akkoord tussen de
stakers en de Poolse regering.
De negatieve reactie van Arens bete
kent dat premier Begin voorlopig nog
de portefeuille van defensie zal moe
ten blUven beheren. HU nam deze
portefeuille over toen minister Ezer
Weizman op 25 mei aftrad. Premier
Begin deed al eerder een beroep op
Arens, maar dat was toen ook ver
geefs. Arens merkte gisteren tegen
over verslaggevers nog op dat hU het
teruggeven van de Sinaï ln Egypte
een gevaarUJke ontwikkeling vindt.
Overigens zou Arens niet de eerste
minister zUn geweest die tegen de
akkoorden met Egypte heeft ge
stemd. Ook minister van buitenland
se zaken SJamlr en minister van fi
nanciën Horowitz stemden indertijd
tegen het vredesverdrag.
Minister SJaron van landbouw laat er
al enkele maanden geen misverstand
over bestaan dat hU best in ls voor de
post van defensie, maar daarin heb
ben de liberalen en de democraten
geen trek. Wanneer deze belde groe
peringen en de democraten geen trek.
Wanneer deze beide groeperingen
hun steun aan het kabinet zouden
ontzeggen, zou dat onvermUdeliJk tot
de val van de Llkoed-regering van
Begin leiden.
In het Israëlische kabinet groeit het
verzet tegen de overplaatsing van het
kantoor van premier Begin naar het
oo8telUk deel van Jeruzalem. Na vice-
premler Ehrlich, vlce-premler Yadln
en minister van binnenlandse zaken
Burg, heeft nu ook minister van on-
derwUs Zebulon Hammer gezegd te
gen de overplaatsing te zUn. Dit ls des
te opmerkeUJker aangezien Hammer
een zeer vooraanstaand figuur in de
nationalistische beweging GoesJ
Emoenlm ls geweest. Hammer zei dat
Israël zUn vrienden het niet nodeloos
moeilijk moest maken bij het zoeken
naar een vredesregeling
weten van de premier om uitgegeven,
zo liet een woordvoerder van Begin
weten.
Met het vredesoverleg wil het overi
gens nog steeds niet vlotten. De Ame
rikaanse gezant voor het Midden-
Oosten Sol Llnowitz voerde gisteren
besprekingen ln Israël. HU sprak drie
uur met premier Begin, zonder dat
van enige vooruitgang werd gewaagd.
Wel beklaagde Begin zich tegenover
ADVERTENTIE
Llnowitz over de houding van de
Luxemburgse minister van buiten
landse zaken Thorn, aangezien deze
Israël had willen bezoeken juist op
het moment dat Llnowitz er was.
Th om ls door de landen van het Vere
nigd Europa naar het Midden-Oosten
gestuurd om daar te praten over een
mogeUJk Europees vredesinitiatief.
Israël ziet daar niet zoveel in en de
wens van Thorn om juist met Begin
te willen praten op het moment, dat
Llnowitz er was, schoot bij Begin in
het verkeerde keelgat.
Overigens zitten ook andere landen
niet stil bij de besprekingen. Weiz
man, de vroegere minister van defen
sie van Israël, is op bezoek in Egypte.
Koning Hoessein van Jordanië was
bU de paus en de Egyptische vice-
president Moebarak is nog steeds in
Bonn.
Vredesoverleg
Inmiddels hebben de Arabische fami
lies, dife wonen naast het geplande
kantoor van premier Begin, de verze
kering gekregen dat hun grond niet
onteigend zal worden. Eerdere ontel-
genlngsbevelen waren bulten mede-
WASHINGTON, PEKING (UPI, DPA, AFP) De sterke man
van de Volksrepubliek, vlce-premler Deng Xiaoping (nog
steeds) acht een derde wereldoorlog onvermijdelijk en denkt
dat deze in het Midden-Oosten of in Zuid-Oost-Azië zal
uitbreken.
Deng rei ln een interview met het
Amerikaanse blad „Washington
i oorlog uit te stellen is
MOSKOU (Reuter, AP, AFP) De bewoners van de Sowjet-Unie hebben met
gefronste wenkbrauwen naar de nieuwsberichten geluisterd, toen zij gisteren
het bericht vernamen van het in Polen bereikte akkoord. Zij hoorden
namelijk voor het eerst het woord „zabatowska", staking, in verband met de
gebeurtenissen in Polen.
Historisch
Ook het Internationaal Verbond van
Vrije Vakverenigingen, dat zijn zetel
u* Brussel heeft, heeft zijn solidariteit
roet de Poolse arbeiders uitgespro
ken. De organisatie spreekt haar vol
doening uit over de vreugde van de
arbeiders en van het Poolse volk. De
kranten in het Westen spreken una
niem van een historische gebeurtenis,
niaar zyn vrijwel eenstemmig van SubVGrSiGf
mening dat de voortekenen voor het
effectueren van het akkoord niet on
verdeeld gunstig zyn.
De kennis van de gebeurtenissen in Polen is
minimaal onder de bewoners van de Sowjet-
Unie, aangezien de Russische autoriteiten se
dert twintig augustus de uitzendingen van
Britse, Duitse en Amerikaanse omroepen naar
de Sowjet-Unie storen. Deze maatregel heeft
overigens niet alleen geleld tot vermindering
van de aanwezige kennis, maar ook tot een
vergroting van de nieuwsgierigheid over wat er
in Polen dan wel aan de hand is.
De Russische media hebben tot dusver heel
weinig feiteUJke informatie verstrekt over de
gebeurtenissen in Polen. Over de omvang van
de Poolse stakingsacties is niets bekend ge
maakt, maar ook over de details van het tussen
de stakers en de regering ln Warschau gesloten
akkoord is niets onthuld. Alleen de Russen die
in staat zijn tussen de regels van de kranten
door te lezen, kunnen zich een vage indruk
vormen van wat er in Polen aan de hand is.
De westeUjke communistische partU-
Zo kan iedere Rus zijn eigen conclusies trek
ken uit toespelingen in het partijblad Prawda,
dat de stakingsleiders in verbinding stonden
met subversieve elementen in het Westen en
dat de leiders van de staking anti-socialisti
sche bedoelingen hadden en in hun acties
gesteund zouden zUn door „reactionaire Polen
in het buitenland."
De toezegging van de Poolse autoriteiten aan
de stakers dat zU het recht krijgen op vrije
vakbonden 15 voor veel Russen een onvoorstel
bare gedachte en de Russische autoriteiten
hebben er weinig behoefte aan die gedachte
onder de bevolking te verspreiden. De vakbon
den in de Sowjet-Unie staan onder zeer strenge
controle van de partij. Ze kunnen zich bezig
houden met minder belangrijke grieven over
de werkomstandigheden in fabrieken en werk
plaatsen. Ook kunnen ze wel eens een extra
vakantiedag voor de leden organiseren, maar
wanneer het aankomt op kwesties van lonen
en arbeidsomstandigheden hebben ze niets te
vertellen.
Uitverkocht
Het is veelzeggend dat het Poolse partijblad
Tribuna Ludu, dat onder normale omstandig
heden vrijeUjk te koop is in de Russische
hoofdstad, gisteren al snel uitverkocht was.
Het blad bevatte de integrale tekst van het
akkoord dat tussen de Poolse regering en de
stakers was bereikt. Een krantenverkoper leg
de uit dat hU dit keer maar tien exemplaren
van het blad had gekregen en dat die snel
waren uitverkocht.
Politieke waarnemers maken zich ernstig on
gerust over het feit dat de Sowjet autoriteiten
tot dusver nog niet hun tevredenheid hebben
uitgesproken over het feit dat er in ieder geval
een akkoord bereikt is. Ze houden er dan ook
rekening mee dat de Poolse partijleider Gierek
tegenover het Kremlin zUn hand heeft over
speeld. Maar westelijke diplomaten in de Rus
sische hoofdstad meenden ook dat de houding
van de pers vooralsnog uiteenlopende interpre
taties toelaat.
De gebeurtenissen in Polen UJken voorlopig
geen gevolgen te hebben in de andere landen
van het Oostblok. De media in Hongarije,
Bulgarije en Roemenië besteedden uiterst ge
ringe aandacht aan het in Polen bereikte ak
koord.
In Bulgarije hoeft men voorlopig ook geen
gevolgen te vrezen. Partijleider Zjlwkow heeft
de situatie in dit land goed in de hand en in zijn
land wordt dan ook zelden of nooit melding
gemaakt van dissidente activiteiten. De Roe
meense autoriteiten hebben er geen misver
stand over laten bestaan dat wat hen betreft
het landsbelang boven het belang van groepen
arbeiders staat en dat stakingen daarom niet
mogen De Roemeense pers wijst dezer dagen
op de speciale maatregelen die zUn getroffen
voor de arbeiders en onderstreept de leidende
rol van de (door de communistische partij
beheerste) vakbonden, die meer dan zeven
miljoen leden tellen.
Gunstiger
In Hongarije staat de situatie er iets gunstiger
voor. De economische hervormingen die daar
de afgelopen Jaren zUn doorgevoerd, hebben er
voor gezorgd dat de Hongaren een betrekkeUJk
hoog levensniveau hebben. Partijleider Janos
Kadar geniet de steun van een belangrijk deel
van de. bevolking. Recente prijsverhogingen
die bedoeld waren om de goederen in het land
tegen kostprijs op de markt te brengen, heb
ben dan ook niet geleid tot grote sociale on
rust.
Echt bUJ met de hervormingen in Polen toon
den zich gisteren alleen de Joegoslaven. De
Joegoslavische kranten omschreven het be
reikte akoord als een overwinning voor de
arbeiders. Tanjug. het officiële persbureau,
sprak van „een nieuwe vorm van socialistische
democratie".
De Chinese media stelden zich terughoudend
op, leverden geen commentaar en volstonden
met de vermelding van het bereikte akkoord.
Wel maakten ze melding van de twee soorten
vakbonden die er voortaan in Polen zullen zUn.
„Washington
Post" dat die borlog uit te stellen is
als het Westen zich krachtig verzet
tegen de machtsuitbreiding van de
Sowjet-Unie. „Gepraat over vrede en
ontspanning heeft de wereld niet van
het pad naar de oorlog afgebracht",
aldus Deng die hard uithaalde naar
de Westeuropese landen. HU vond de
houding van de Westeuropese landen
UJken op die van vlak voor de Tweede
Wereldoorlog toen men hoopte dat
men verzoening met Hitler-Duitsland
kon bereiken door het doen van con
cessies. West-Europa doet nu weer
concessies en verzwakt zich. De Sow
jet-Unie weet dit, moedigt het aan en
wordt steeds arroganter, aldus Deng.
HU vond ook dat Amerika zich steeds
verder aan het terugtrekken is en
bang is voor de Sowjet-Unie.
„Het doel van de Sowjet-Unie is Euro
pa en zij zal trachten het te overheer
sen nadat zU de oliebronnen in het
Midden-Oosten onder controle heeft
gekregen. Volgens Deng moet de
Sowjet-Unie ln Afghanistan en Indo-
China gebonden worden. „Indien ons
dat lukt, dan wordt de oorlog uitge
steld en over enige jaren kunnen de
zaken er zelfs beter voor staan. Het
belangrijkste ls: uitstellen, tijd
winst".
Het Chinese Volkscongres vergadert
gestaag door en gisteren kregen de
gedelegeerden te horen dat de Chine
se leiders van plan zijn de arbeiders
meer invloed te laten uitoefenen in de
bedrijven. Arbeiders moeten het
recht krijgen onbekwame functiona
rissen voor te dragen voor ontslag en
ln bepaalde gevallen nieuwe bedrijfs
leiders te kiezen.