Carter: Jeruzalem-wet
zou worden geblokkeerd
Irak en Saoedi-Arabië sluiten verstandshuwelijk
Reactie oostblok
op Pools akkoord
is terughoudend
Akkoord over pakket van eisen
Polen twee maanden in rep en roer
pf m
Chinezen krijgen
loon naar werken
.Nieuw kabinet Iran ssksjs:
Verzet Vanuato gebroken
I
fjjl st 9a
Opnieuw
rellen in
Zürich
Volkscongres kiest andere economie
MAANDAG 1 SEPTEMBER 1980
BUITENLAND
TROUW/KWARTET
WARSCHAU, LONDEN (Reuter, AP, AFP, DPA, UPI) De
Oosteuropese landen hebben gisteren terughoudend gerea
geerd op het akkoord tussen de stakers in Gdansk en de
regering. In het westen was men opgelucht en vol lof over de
wijze waarop beide partijen in het conflict een oplossing
hebben gevonden.
j De officiële media in Oost-Europa
vestigden er de nadruk op dat de
stakers hun werk hervatten. Nepsza-
badsag. de krant van de Hongaarse
communistische partij, prijst de „ui-
i terste pogingen van partij en rege-
I ring" om een overeenkomst tot stand
te brengen. Er wordt echter niet mee
gedeeld op welke punten de stakers
hebben gewonnen. ..Vele delen van de
maatschappij hebben steeds ernsti-
j ger zorgen uitgedrukt- en iedereen
dringt aan op een normalisering."
Het blad haalt het Poolse partijdag-
i blad Trybuna Ludu aan. dat dezer
I dagen „krachten die tegen het socia
lisme zijn gekant" ervan beschuldig-
de de staking aan te voeren. Trybuna
meent dat er een duidelijke scheids-
lijn getrokken moet worden tussen
deze krachten en de doorsnee-arbei
der. De beoordeling in Hongarije van
j de gebeurtenissen in Polen is met
name belangrijk omdat de economie
van Boedapest de meest geliberali
seerde van het oostblok is en het in
I Hongarije aan vakbonden is toege
staan mee te beslissen in de bedrijfs-
I voering.
Opgelucht
i De Oostduitse leiders en bevolking
I hebben het bericht over'het akkoord
in Polen met opluchting ontvangen,
al zijn de leiders wel enigszins gere
serveerd over de uitwerking op lange
termijn. De leiding in de DDR had
weliswaar steeds gesteld dat het om
een interne Poolse zaak ging, maar
had bijvoorbeeld het afgelopen week
einde indirect nog kritiek geuit op de
top in Warschau. Er was vrees dat
onder meer door de verslaggeving op
de Westduitse tv de gebeurtenissen
een aanstekelijk effect zouden heb
ben op de Oostduitse arbeiders, voor
al omdat de vastbeslotenheid en de
discipline van de actievoerders in
druk hebben gemaakt. Daarnaast
zou voortduring van de acties gevol
gen hebben gehad voor de Oostduitse
industrie.
De officiële media in Tsjechoslowa-
kije hebben verhuld gewaarschuwd
voor gelijke ontwikkeingen als in Po
len. Maar in Roemenië, met de laag
ste levensstandaard van het oost
blok. was er scherpe kritiek op de
stakers die volgens de partijkrant
Scienteia harder moesten gaan wer
ken in plaats van te gaan staken.
Amerika's eerste voorzichtige reactie
kwam van minister van arbeid Mars
hall Hij zei in een tv-vraaggesprek
dat het goed was dat de Polen de
problemen zelf hadden opgelost. La
ne Kirkland, de leider van de over
koepelende Amerikaanse vakbond
AFL-CIO, zei dat het akkoord een
buitengewoon voorbeeld van mense-
Lech Walesa gaat op de schou
ders
lijke moed was. In Genève noemde
Herman Rebhan, de leider van de
internationale industriearbeiders, de
overeenkomst „een grote overwin
ning voor de vakbeweging". Heinz-
Oscar Vetter, de leider van de West-
duitse vakbeweging, zegde de Poolse
arbeiders alle steun toe in de vesti
ging van vrije vakbonden.
De westerse regeringen hebben nog
nauwelijks commentaar gegeven, be
ducht als ze zijn voor Sowjet-beschul-
digingen dat ze zich bemoeien met de
interne aangelegenheden van Polen.
Wel heeft de voormalige Westduitse
bondskanselier, Willy Brandt, ver
klaard dat het akkoord onmogelijk
was geweest als er door de ontspan
ning tussen oost en west geen relatie
ve stabiliteit was geweest.
GDANSK (Reuter. DPA! Het ak
koord dat het stakingscomité in
Gdansk en de regeringsdelegatie za
terdag en gisteren hebben bereikt
ziet er als volgt uit.
1) De activiteiten van de Poolse vak
bonden hebben niet voldaan aan de
verwachtingen van de arbeiders.
Daarom wordt het nuttig geacht
nieuwe zelfbesturende vakbonden te
vormen, die de echte vertegenwoor
digers zijn van de arbeidersklasse.
Wij vechten niemands recht aan om
lid van de oude bond te blijven en in
de toekomst kan er zelfs sprake zijn
van samenwerking tussen de twee
bonden.
2) Bij het vormen van onafhankelij
ke zelfbesturende bonden zal het sta
kingscomité MKS de Poolse grond
wet eerbieden. De nieuwe bonden
zullen de sociale en materiële belan
gen van de arbeidersklasse verdedi
gen en zijn niet van plan de rol van
een politieke partij te vervullen. Zij
erkennen het beginsel van de gena
tionaliseerde produktiemiddelen,
dat de basis vormt van het socialisti
sche stelsel in Polen. Zij erkennen
dat de Poolse communistische partij
een toonaangevende rol speelt in de
staat en zij vechten bestaande inter
nationale samenwerkingsverbanden
niet aan. Zij streven er naar de arbei
ders doeltreffende controlemiddelen
te geven om zich te kunnen doen
gelden en hun belangen te verdedi
gen. De regeringscommissie staat er
voor garant dat de nieuwe bonden in
structuur en organisatie vrij en onaf
hankelijk zullen zijn.
3) Er moet binnen drie maanden een
wet op de censuur komen. Een admi
nistratieve rechtbank beslist over
wat gepubliceerd wordt om staats-
en wetenschappelijke geheimen te
bewaren.
4) Mensen die in het verleden aan
stakingen hebben deelgenomen moe
ten onmiddellijk weer in dienst wor
den genomen als ze geen criminele
overtredingen hebben begaan.' Er
moet een revisieproces komen voor
„politieke gevallen." Aangehouden
dissidenten moeten weer vrijgelaten
worden (Is toegezegd).
5) De eisen van het comité moeten
worden gepubliceerd.
6)De regering zal plannen voor eco
nomische hervormingen bekendma
ken. Bedrijven krijgen grotere vrij
heid in de planning.
7) Stakers krijgen voor afgelopen
staking loon doorbetaald maar zul
len economische verliezen binnen
kwartaal goedmaken.
8) Alle arbeiders gaan één trap op
loontabellen omhoog. Daarnaast
komt er voor 1 januari 1981 verho
ging voor minimumloners.
9) Inflatietoeslag is toegezegd.
10) Voor nieuwjaar betere vleesvoor
ziening. Misschien „bonnen".
11) Afschaffing winkels met hogere
vleesprijzen.
12) Personeelsaanstellingen naar ca
paciteit en niet partijlidmaatschap.
13) Vakbonden onderzoeken of er
voorrechten zijn voor partijleden en
militie.
14) Verlaging pensioengerechtigde
leeftijd voor zwaar werk. Gebeurt
slechts op nadrukkelijke wens arbei
ders.
15) Waarborg dat elke gepensioneer
de minimumpensioen krijgt.
16) Toezegging van betere medische
zorg.
17) Uitbreiding plaatsen op bewaar
scholen en crèches.
18) Drie jaar moederschapsverlof
van 1981. Eerste jaar volledig loon.
daarna vijftig procent.
19) Onderzoek naar bekorting wacht
tijd voor woningen.
20) Verhoging daggeld bij dienstrei
zen. Hogere toelage voor gezinsscbei-
ding per 1981.
21) Verboging aantal vrije zater
dagen.
WARSCHAU (Reuter Sinds de Poolse
autoriteiten op 1 Juli de vleesprijzen met 70
procent verhoogden is het volgende gebeurd:
2 juli: arbeidsonrust in fabrieken in de hoofdstad
Warschau;
4 juli: staking breidt zich uit tot buiten Warschau;
9 juli: partijleider Gierek waarschuwt tegen
inflatie-aanwakkerende loonsverhogingen
15 juli: staking breidt zich uit naar zuidelijke stad
Lublin;
17 juli: leger bevoorraadt Lublin waar 80.000
arbeiders staken;
18 juli: Poolse politburo houdt spoedzitting en
stelt commissie in die de grieven moet
bestuderen. Waarschuwing voor onrust onder
Polens mede-leden van het Warschaupact;
20 juli: stakers in Lublin aanvaarden compromis
over looneis;
23 juli: nationale pers maakt voor het eerst
voorzichtig melding van moeilijkheden;
26 juli: staking treft nu honderd ondernemingen;
11 augustus: buschauffeurs in Warschau staken;
13 augustus: taxichauffeurs in Warschau staken
ook;
14 augustus: Leninwerf in Gdansk wordt
overgenomen door stakende havenarbeiders.
Radio geeft staken toe;
15 augustus: stakingen breiden zich over hele
Oostzeegebied uit Gierek komt terug uit de
Sowjet Unie;
16 augustus: telefoonverbindingen met Gdansk
worden afgesneden. Het overkoepelende
stakingscomité MKS wordt gevormd;
17 augustus: het comité stelt zestien eisen over de
leiding van het land. Stakingsleiders eisen
stakingsrecht, recht op de vorming van vrije
vakvereniging en de afschaffing van de censuur.
18 augustus: Gierek stelt bezoek aan West-
Dui tsland uit. De autoriteiten zeggen niet te
onderhandelen met het stakingscomité;
20 augustus: politie in Warschau arresteert
dissidentenleider Jacek Kuron en zeventien
medeleden van het KOR;
21 augustus: Poolse pers waarschuwt voor SowJet-
inmenging;
22 augustus: Westduitse kanselier Schmidt stelt
in verband rpet „Polen" gesprek met Oostduitse
top uit;
23 augustus: vice-premier Jagielskiheefteerste
gesprek met stakers;
24 augustus: premier Babioech en andere
communistische leiders ontslagen;
25 augustus: stakers weigeren te onderhandelen
voor telefoonlijnenzijn hersteld. Autoriteiten
geven toe;
26 augustus: onderhandelingen beginnen. Moskou
spreekt van „interne zaak". Kardinaal Wyszynski
vraagt om „vrede en kalmte".
27 augustus: havenarbeiders VS boycotten Poolse
vracht „Experts" praten in Gdansk over eisen
stakers.
28 augustus: berichten over zwarte handel in
voedsel. Regering stelt overleg uit;
30 augustus: akkoord in Szczecin, stakers daar
weer aan het werk. Deelakkoord in Gdansk over
vrije vakvereniging;
31 augustus: algeheel akkoord in Gdansk over 21
eisen. Stakers weer aan het werk.
'door M. Kopuit
Israël heeft in juli de Verenigde Staten de verzekering gegeven dat de omstreden Jeruzalem-
j .riiet.door de Knesset zou komen. Toen die wet het toch haalde, wilde de Verenigde Staten
Israël niet meer steunen met een veto over de Jeruzalem-resolutie in de Veiligheidsraad.
President Carter van de Verenigde
T - - Staten heeft dit in Washington ver-
r -A-J. Wil verzekering zou afkomstig zijn van de
j |»1 minister van binnenlandse zaken, Jo-
T 11 /Tf ny\ sef Burg, die ook de Israëlische dele-
i. UCfJ O CU1 JLJLXlVs L» V/Is-I gatieleider is bij de autonomiebespre-
X kingen. Ook andere bronnen in Israël
hadden beloofd dat de omstreden
TEHERAN (Reuter, AFP) Premier Rajai van Iran heeft wet. die Jeruzalem tot de „eeuwige en
gisteren eindelijk de samenstelling van een nieuwe regering ondeelbare hoofdstad" van Israël
bekendgemaakt President Bani-Sadr gaat echter niet ak-
koord met een deel van de benoemingen, waardoor er een garantie hebben de verenigde staten
conflict tussen de twee leiders dreigt. de Egyptische president Sadat en an
dere Arabische staatshoofden gerust
gesteld met de verzekering dat die
wet het niet zou halen.
Toen dat echter toch gebeurde was
de enige mogelijkheid voor Carter,
om zijn gezicht tegenover de Arabi
sche landen niet geheel te verliezen,
zich te onthouden van stemming bij
de resolutie in de Veiligheidsraad,
waarin het beleid van Israël werd
afgekeurd. Voor Israël was het een
grote teleurstelling dat de Verenigde
Staten geen gebruik maakten van het
vetorecht.
Carter verklaarde tegenover de jood
se leiders dat hij ook besloot tot
stemonthouding uit vrees dat een ve
to Egypte zo boos zou maken, dat er
van voortzetting van de vredesbe
sprekingen geen sprake meer zou
zijn.
V
„De namen die in de majlis (het parle
ment) zijn voorgelezen, zijn niet door
mij goedgekeurd. Ik ga met verschei
dene voorgedragen personen ak
koord, maar met anderen niet," aldus
president Bani Sadr gistermiddag te
genover het dagblad De Islamitische
Revolutie. Hij noemde geen namen.
Waarnemers zeiden echter dat de pre-
ndent vooral bezwaar heeft tegen de
voorgestelde benoeming van kran
tenuitgever Hossein Moussavi als mi-
ïister van buitenlandse zaken.
5remier Rajai stuurde gisteren de
langverwachte lijst met de samen
stelling van zijn kabinet aan het par
ement. De formatie kwam tot stand
na langdurige conflicten met de pre-
sident over een aantal namen in de
tegeringsploeg. Bani Sadr, die een
beslissende stem heeft in deze zaak,
vreesde voor een té grote invloed van
de conservatieve islamitische partij,
waartoe Rajai behoort. Volgens som
mige geruchten zou de president on
der dwang van ayatollah Khomeini
aanvankelijk mokkend hebben inge
stemd met de ploeg van Rajai.
Het nieuwe kabinet bestaat uit vrij
onbekende personen. Ghotbzadeh,
die buitenlandse zaken beheerde,
komt op de lijst niet meer voor. Op
vallend is dat op het ministerie van
defensie nog geen naam is ingevuld.
Officieel heet het dat de president en
de premier de benoeming op deze
post naar een latere datum hebben
verschoven, volgens waarnemers om
dat zij er geen overeenstemming over
konden bereiken.
f
a, r\
Zwitserse oproer
politie verzamelt
zich onder de to
rens van de Gross-
münster in Zürich
tijdens de gevech
ten die daar zater
dagnacht plaats
vonden. Ruim ne
gen uur vochten
de politiemannen
met jongeren, die
demonstreerden
voor meer en bete
re huisvesting in
Zwitserland.
Voor de demon
stratie was geen
toestemming ver
leend en de op
roerpolitie joeg de
betogers herhaal
delijk uiteen.
Meer dan 130 jon
geren werden ge
arresteerd.
PEKING (AP, Reuter, AFP) Het Chinese Volkscongres
heeft zijn goedkeuring gehecht aan een nieuwe economsche
orde. die meer op een kapitalistische leest geschoeid is. De
economie van het socialistische China zal worden gebaseerd
op het principe „loon naar werken".
PORT MORESBY (DPA, Reuter) Troepen van Papoea Nieuw-Guinea
hebben gisteren de opstandelingenleider Jimmy Stevens gevangen genomen
tijdens de bestorming van zijn laatste bolwerk op het eiland Espiritu Santo in
de Stille Oceaan. Stevens is opgesloten in de gevangenis van de provinciestad
Luganville. Dit heeft een woordvoerder van de politie bekendgemaakt in Port
Vila, de hoofdstad van Vanuatu, de voormalige Nieuwe Hebriden.
Stevens had zich de laatste tijd teruggetrokken in zijn bolwerk in het dorpje
Vanafo. Met hem zijn vier Fransen gearresteerd. De opstandelingen van
Espiritu Santo, die zich van de rest van Vanuatu wilden afscheiden, hebben
drie maanden lang stand kunnen houden. Verwacht wordt dat de gevangen
neming van Stevens definitief een einde maakt aan de opstandige beweging,
hoewel er nog enkele kleine haarden van verzet blijven bestaan.
De minister van defensie van Papoea Nieuw-Guinea, Gerega Pepena, ver
klaarde dat zijn troepen geen verzet ontmoetten toen zij gistermorgen
Stevens' bolwerk bestormden. Wel is een 24-jarige zoon van Stevens bij een
schietpartij met militairen om het leven gekomen.
De nieuwe economische koers wordt
al bijna een jaar in praktijk toegepast
in delen van de landbouw en Indus
trie. Zaterdag werd die koers echter
officieel met de goedkeuring van de
bijna 3500 algevaardigden op het Na
tionale Volkscongres, de plaatselijke
variant op een parlement. Volgens
vice-premier Yao Yilin, die de afge
vaardigden zaterdag aan het begin
van het congres toesprak, zal de nieu
we aanpak de produktie en de moti
vatie van de arbeiders belangrijk ver
hogen. Bedrijven, die in China alle
maal in handen zijn van de staat,
zullen winsten zelf kunnen investeren
en overproduktie zeil aan de man
mogen brengen. Voor arbeiders ko
men er bonussen voor extra presta
ties.
Op het volkscongres werd nog eens
bevestigd dat eind deze week premier
Hua Guoleng al zal treden. Hij wordt
waarschijnlijk opgevolgd door de 61-
jarige Zhao Ziyang. Ook drie vice-
premiers, onder wie China's sterke
man Deng Xiaoping, zullen altreden.
Deng zal zijn positie als plaatsver
vangend partijleider echter behou
den. De wijzigingen moeten een ver
jonging in de Chinese top teweeg
brengen. Dat dit noodzakelijk is,
bleek bij de opening van het volks
congres: vijl van de zeventien leiders
op de eerste rij moesten tijdens het
volkslied door assistenten overeind
worden gehouden. Anderen hadden
hulp nodig om hun plaatsen te berei
ken. De 82-jarige parlementsvoorzit
ter Ye Jianying had zichtbaar moeite
de drie uur durende openingsceremo
nie uit te zitten.
Het Chinese persbureau Nieuw China
heelt het algelopen weekeinde West-
Europa opgeroepen zich niet los te
maken van de Verenigde Staten en
zich te hoeden voor een blijvende
ontspanning met de Sowjet-Unie.
Een eigen Europese koers is precies
wat de Sowjet-Unie wil. aldus Nieuw
China, dat „een bepaald aantal in
vloedrijke personen in Europa" he
kelde wegens hun pogingen ontspan
ning met het Oostblok te bewerkstel
ligen.
NEW YORK (UPI) Malta heelt de
Verenigde Naties om een spoedbij-
eenkomst van de Veiligheidsraad ver
zocht omdat Libische marineschepen
de opsporing van olie voor de kust
van Malta bedreigen. Zaterdagavond
maakte Malta bekend, dat de verte
genwoordiger in Tripoli van- de Itali
aanse staatsoliemaatschappij ENI,
die in opdracht van de Amerikaanse
maatschappij Texaco op het conti
nentale plat van Malta naar olie
zoekt, is gearresteerd door de Libi
sche autoriteiten.
loor James Dorsey
AMSTERDAM Niet alleen de buitenstaanders maar ook veel bewo-
lers van het gebied zelf beginnen zo langzamerhand de weg kwijt te
aken in de doolhof die Midden-Oosten heet. Nog geen twee maanden
;eleden riep kroonprins Fahd van Saoedi-Arabië Israël op te verklaren,
lat het zijn uiteindelijke bedoeling is zich terug te trekken uit de sedert
967 bezétte gebieden. In ruil daarvoor zouden de gematigde Arabische
anden bereid zijn om over vrede te praten. En nu roept Fahd op tot een
leilige oorlog tegen Israël.
a de Israëlische stappen die bedoeld va-
;n om de status van Jeruzalem als verenig-
e en eeuwige hoofdstad nog eens nadruk-
elijk vast te leggen, vroeg Fahd zich af: „Is
e oproep aan de Arabieren en de moslems
oor een lange en niet aflatende heilige
orlog niet het enige antwoord geworden op
eze zionistische, religieuze en racistische
Togantie? Wat heeft een gematigde op
ening bereikt? Is dit het westelijk idee
an een rechtvaardige vrede?"
ndanks het retorisch karakter van zijn
oorden, duidt Fahds commentaar op een
rgelijke ontwikkeling: Arabieren en Israë-
rs raken steeds verder weg van de vrede,
jna drie jaar na het bezoek van president
Ldat aan Jeruzalem zijn de barrières die
Egyptische president in een keer hoopte
te breken, hoger dan ooit. De Arabische
eld begint zich af te vragen of vrede met
lël eigenlijk wel mogelijk is gezien de
tiging van nieuwe nederzettingen in be-
gebied. de formele annexatie van Oost-
uzalem en het harde beleid van Israël in
bezette gebieden en in Zuid-Libanon.
ï- blanks het verbale geweld lijkt kroon-
Uns Fahd de deur toch nog op een kier te
-
laten staan. Hij zei: „We zullen geestelijk
geen vrede hebben tot ons bezette Arabi
sche grondgebied geheel bevrijd is en het
Palestijnse volk teruggekeerd is om een
onafhankelijke staat te stichten met Jeru
zalem als hoofdstad." Door het weloverwo
gen formuleren van vage en ingewikkelde
Arabische bewoordingen herhaalde Fahd in
feite de voorwaarden voor vrede zoals die
door de gematigde Arabische landen wor
den gesteld: Een uiteindelijke, totale terug
trekking van Israël van de westelijke Jor-
daanoever (inclusief Jeruzalem) en van de
Golanh oogten.
Islam-kenners wijzen erop dat dé strijd met
het zwaard het laatste stadium in de jihad
is. De heilige oorlog is een religieuze plicht
voor moslims, maar die plicht kan vervuld
worden met het hart, met de tong en met de
hand Verder wijzen deze deskundigen erop
dat een islamitische strafexpeditie alleen
een verdedigingsmaatregel kan zijn wan
neer de islam in gevaar is.
De Arabische wereld is er ondanks de
woorden van Fahd nog niet aan toe het
zwaard tegen Israël op te nemen. Maar wel
geeft Israël, door eenzijdig de status van
Jeruzalem als ongedeelde en eeuwige
hoofdstad vast te leggen, de Arabieren nieu
Saddam Hoessein in gesprek met
kroonprins Fahd.
we reden te geloven dat „matiging" en het
vredesproces van Camp David niet erg doel
treffend zijn.
De hoop op de herverkiezing van president
Carter en op de val van de regering-Begin,
en de mislukking van de Egyptisch-Israëli-
sche vredesbesprekingen zijn een geliefd
onderwerp bij de diplomatieke cocktail-
parties in de Arabische wereld. De gematig
de Arabische staten, met Saoedi-Arabië
voorop, hebben nog steeds hun hoop geves
tigd op de Amerikaanse president. Wanneer
Carter zich geen zorgen meer hoeft te ma
ken over zijn herverkiezing, kan hij Israël
dwingen tegemoet te komen aan de mini
male eisen van de gematigde. Arabieren.
Irak
Saoedi-Arabië is er zich ter dege van bewust
dat de Arabidfche wereld op korte termijn
niet in staat is om een oorlog tegen Israël te
winnen. Fahd leek bij zijn laatste verkla
ring zich te richten tot de gematigde Arabi
sche staten rondom de Perzische Golf, met
in zijn achterhoofd de opkomst van Irak,
dat het vacuum probeert op te vullen dat
door de val van de sjah van Iran in dit
gebied ontstaan is. Het is veelbetekenend
dat president Saddam Hoessein van Irak
eerder deze maand een bezoek bracht aan
Saoedi-Arabië. Het was het eerste bezoek
van een Iraaks staatshoofd aan dat land
sedert de val van de monarchie in Irak,
meer dan twintig jaar geleden.
De pogingen in Saoedi-Arabië om de positie
van de koninklijke familie overeind te hou
den tegenover de militante en religieuze
elementen en om de Palestijnen en de min
der gematigde Arabieren gerust te stellen,
lijkt uit te lopen op een tactische overwin
ning voor Irak. Dat land maakt er geen
geheim van dat zijn houding tegenover Is
raël niet is veranderd en dat het even weinig
geneigd is tot een compromis als tevoren.
Dit betekent nogal wat. aangezien Irak na
Egypte de sterkste mogendheid in de Arabi
sche wereld is. en bovendien hard op weg de
eerste kernmogendheid in dit gebied te
worden.
De Iraakse minister van buitenlandse za
ken. Saadoen Hammadi, verklaarde on
langs ronduit in een interview, dat tegen
Israël alleen met geweld kan worden opge
treden. Hij waarschuwde echter „dat de tijd
daarvoor nog niet rijp is en dat de Arabie
ren de eerste tien jaar maar moeten gebrui
ken om politiek en economisch zelfvoorzie
nend te worden." Bagdad is zich bewust van
de militaire en politieke realiteiten in het
Midden-Oosten en hoopt eerst de Arabische
wereld te verenigen en de Arabische positie
te versterken onder zijn leiding alvorens
activiteiten te ondernemen tegen „de zio
nistische vijand".
Strategie
De strategie op lange termijn van Irak
vraagt om een verstandshuwelijk met Saoe
di-Arabië en om resultaten In het gemeen
schappelijk beleid op korte termijn:
De indamming van het regime van aya
tollah Khomeini in Iran, wiens variant van
de islam voor de Saoediërs onaanvaardbaar
is en met wiens bewind Irak in een bittere
uitputtingsoorlog is verwikkeld.
Het vrijwaren van het gebied van de
Perzische Golf van inmenging van buitenaf
zowel van Russische als van Ameri
kaanse.
Handhaving van stabiliteit in de regio,
van vitaal belang voor de Saoediërs als
middel voor de koninklijke familie om te
overleven, en voor de Irakiërs ter verwerke
lijking van hun doeleinden op lange ter
mijn.
De andere kant van de medaille is dat de
Saoediërs hun best moeten doen om geloof
waardig te blijven tegenover de voorstan
ders van de harde lijn in de Arabische
wereld. In dit kader moeten Fahds uitlatin
gen worden uitgelegd, die een bevestiging
lijken te zijn van de Iraakse inzichten.
Met een verwijzing naar het feit dat tactiek-
in het Midden-Oosten de neiging heeft stra
tegie te worden, waarschuwde een politieke
commentator laatst dat er „een teken aan
de wand is." De voorstanders van de harde
lijn in de Arabische wereld verwerpen het
beleid van matiging als middel om het
uiteindelijke doel te bereiken, namelijk de
vernietiging van de staat Israël. Ze doen dit
omdat ze vrezen dat het aanvaarden van
interim-oplossingen voor het conflict in het
Midden-Oosten nieuwe realiteiten zal creë
ren, die dan niet meer voor veranderingen
vatbaar zullen blijken te zijn.
Haviken
Palestijnse extremisten verwerpen de ge
dachte aan een onafhankelijke Palestijnse
staat naast Israël als eerste stap op weg
naar een seculaire (niet-religieuze) demo
cratische staat Palestina op de ruines van
de joodse staat. „We zullen zo verwikkeld
zijn in de problemen van deze mini-staat en
zo verstrengeld raken in de internationale
politiek, dat we ons uiteindelijk doel uit het
oog zullen verliezen."
Deze logica doet niet alleen opgeld onder de
radicalen maar ook onder de gematigden,
die graag de fakkel van een compromis
oplossing hoog houden als aanzet voor nieu
we realiteiten.
„Dit Jaar is het jaar van de haviken," klaag
de een vooraanstaande Arabische politicus
onlangs. Israëlische en Arabische extremis
ten lijken de slag te winnen. Terwijl de
Israëlisch-Egyptische vredesbesprekingen
op het punt staan te mislukken, houdt
premier Begin vast aan zijn politiek van
voldongen feiten in de bezette gebieden,
waardoor een Israëlische terugtrekking
steeds moeilijker, zo niet onmogelijk wordt.
En de Arabieren zijn te zwak om een con
structief voorstel te doen. Op deze manier
zou de tactiek van de radicalisering op den
duur wel eens een centrale strategische
realiteit in het Midden-Oosten kunnen
worden.
i
