lloraal is zoek bij Nederlandse politiek'
'Geen Engels op de basisschool'
„Oh, je hebt ook
nog dia's van de
vorige vakantie? Dan kijk
ikeven ofer nogbier is'.'
Jan Wit overleden
leer grote
ders
jrwacht
Tweetal verlamd door vreemde bollen
Raalte zet weer de
Stöppelhaene op dak
derlandse gemeenschap in Israël geschokt over verhuizing van ambassade:
K
Heerlijk,helder Heineken.
WEG IN
EIGEN
LAND
Strandvondst in
Hoek van Holland
zeer gevaarlijk
Nikko
Audio
De Geus beëdigd
5 arcosemiddel op
rand aangespoeld
Commissie voor vreemde-talenonderwijs:
rland tegen
ederland
reet op tv
VVDM pleit voor
atoompacifist
JÜDAG 27 AUGUSTUS 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET R H S 3
een onzer verslaggevers
STERDAM/TEL AVIV Het morele gehalte, dat de Nederlandse buitenlandse politiek
d kernmerkte, wordt prijsgegeven. Dat is de kern van de reacties van Nederlanders die in
el wonen, op het besluit van de Nederlandse regering de ambassade van Jeruzalem naar
Aviv te verplaatsen
lijn L. Vorst, die negen jaar gele
van Rotterdam naar Rechowoth
Tel Aviv verhuisde, zei gisteren
tterd: ..Door dit besluit wordt
zen dat de moraal zoek is. dat
langers van het geweld worden
und uit angst voor geldelijk na-
lijn Vorst, die vanaf 1959 tot 1971
rrabbijn was van de.Joods-or-
oxe gemeente in Rotterdam, is
Nederlands staatsburger. „Maar
ige jaren zeggen we niet meer vol
dat we uit Holland komen. De
e naam, die wij terecht in Israël
■en. hebben we sinds enige jaren
keeld Dit komt mede door uitin-
fvan anti-semitisme in Neder-
iet argument dat Nederland ge
wilde geven aan het besluit van
eiligheidsraad en, zoals gebruike-
llet tegen besluitvorming binnen
iternationale gemeenschap wilde
W, reageert rabbijn Vorst: „Ik
niet accepteren dat mensen hun
tandig oordeel prijsgeven en hun
i verantwoordelijkheidsgevoel
beseffen. Nederland is in de loop
eeuwen meermalen opgetreden
1 andere regeringen als deze on-
t bedreven tegen de Joodse be
ing. Ik wil wijzen op de handels
jes met Zwitserland aan het ein-
Arabische landen
de van de achttiende eeuw: Neder
land nam toen geen genoegen met de
beperkende bepalingen voor Joden
en aanvaardde een handelsverdrag
niet. Ook tijdens de Duitse bezetting
toonde Nederland niet te willen bui
gen voor overmacht
Op het veelgehoorde argument dat
Israël door de als provocerend beti
telde annexatie van Oost-Jeruzalem
het besluit van Nederland heeft uit
gelokt, geeft Vorst als commentaar:
„Jeruzalem was officieel al de hoofd
stad van Israël en in feite is er dus
weinig veranderd. De verschillende
godsdiensten met hun heilige plaat
sen hebben alle denkbare bescher
ming en vrijheid. Het recht van de
Islam op het terrein waar onze tempel
heeft gestaan, wordt bij voorbeeld
niet in twijfel getrokken."
Eén van de Nederlandse demonstran-
achthonderd handtekeningen voor
premier Van Agt.
Hierin brengt de groep in Israël werk
zame vrijwilligers, die Nel Treur ver
tegenwoordigt. de teleurstelling tot
uitdrukking over het besluit van de
Nederlandse regering. Op de meege
brachte spandoeken stond onder
meer te lezen: „Een goede naam is
beter dan olie", een spreuk ontleend
aan het bijbelboek Prediker. „Wij
vinden het een christelijke plicht Is
raël te blijven steunen in de strijd.
Wij blijven achter Israël staan; het
bukken voor deze chantage kan lei
den tot een algehele boycot van Is
raël." Nel Treur is ziekenverzorgster
ten voor de Nederlandse ambassade in een van de Joodse bejaardentehui-
in Jeruzalem tegen het regeringsbe- zen in Jeruzalem
sluit. Nel Treur, kwam gistermiddag
op Schiphol aan met een lijst van
De Nederlandse rabbijn Soetendorp
s. H HAAG De Nederland-
J- landel met de Arabische
ien is aanzienlijk. Boven
ra i wordt met Arabische
t< jen ,,met uitzicht op suc-
Ptj onderhandeld over een
'ie' tal nieuwe, zeer grote con-
ip :ten.
iis schrijft minister Van Aardenne
nomische Zaken) in een notitie
J- de kwestie Oost-Jeruzalem in
qtie tot de Nederlandse economi-
iite belangen in de Arabische we-
ad. De minister tekent hierbij aan
het niet zeker is. dat de partners
t Internationale Energie-Agent-
ip (IEA) Nederland zouden hel
mis de Nederlandse energievoor
in de knel zou raken door
laving van de Nederlandse am
ide in Jeruzalem
afgelopen jaar. zo blijkt uit de
heeft onze totale uitvoer naar
bische landen een waarde van
miljard'gulden bereikt, terwijl
twaalf miljard gulden (hoofdza-
jk olie) uit deze landen werd inge-
d
ijjjiname Saoedi-Arabië en Irak
ee e zeer belangrijke handelspart-
-ei i hebben verschillende keren
ilaard dat sancties zouden wor-
pa genomen tegen die landen, die
0], ambassade in Jeruzalem hand-
2j en. Onze export naar Saoedi-Ara-
)h bedroeg vorig jaar ongeveer 1.7
j ard gulden. Hiermee behoort dit
tot onze grootste afnemers.
minister wijst er voorts op. dat er
a( dit ogenblik voor meer dan tien
ard gulden aan Nederlandse be-
jen in Saoedi-Arabië staan en dat
yj, duizenden Nederlanders werken
miljardenprojecten. Eventuele
ejomische sancties zouden kunnen
x en tot het schrappen van contrac-
voor enkele miljarden, hetgeen
bestaan van enkele ondernemin-
in ernstig gevaar zou brengen
latera vond werd in Londen bekend,
de Saoedische nationale olie-
itschappij Petromin en Shell Sau-
l Arabia (Refining) Shell Internatio-
f Petroleum Maatschappij in Den
jkag hebben verzocht, drie offertes
*1 ragen voor de bouw van een raffi-
lerij met een capaciteit van
.000 ton per jaar in Al Jubail in het
ten van Saoedi-Arabië.
Een brandweerwagen met één van de geheimzinnige bollen bij de poort van TNO in Delft, waar een
onderzoek zal plaats hebben.
Van een onzer verslaggevers
'S-GRAVENZANDE Het is nog volstrekt onduidelijk wat voor soort stof de rubberachti
ge substantie is in de bollen, die begin deze week op twee plaatsen langs de kust zijn
aangespoeld.
Na het openen van een bol, die in
's-Gravenzande is gevonden, moes
ten twee medewerkers van het
Hoogheemraadschap Delfland met
verlammingsverschijnselen in het
ziekenhuis worden opgenomen
Een andere bol is aangetroffen bij
het werkeiland Neeltje Jans, dat
ligt afgemeerd in de Oosterschelde
De bollen zijn ongeveer even groot
als een voetbal en gemaakt van wit
piepschuim. Ze omhullen twee klei
nere bollen, waarin de rubberachti
ge stof zit
Het ministerie van volksgezondheid
trekt momenteel bij oliemaatschap
pijen en de mijnopruimingsdienst
na of daar iets over de herkomst en
de inhoud van de bollen bekend is.
Bij het onderzoek zijn ook de Zuid
hollandse en Zeeuwse regionale
milieuinspecties betrokken
De vinder van de bol die in Zeeland
is aangespoeld, heeft het geval rnet
een hamer stukgeslagen maar daar
geen nadelige gevolgen van onder
vonden. De medewerkers van het
Hoogheemraadschap Delfland zijn
inmiddels uit het ziekenhuis ontsla
gen.
De politie waarschuwt ervoor
de bollen niet te openen en de
vondst onmiddellijk te mélden
zei gisteren voor de KRO-radio dat
het Nederlandse besluit Israël weer
verder isoleert. „Het is verdrietig voor
de Joodse gemeenschap en een klap
in het gezicht van Israël De kritiek
op de Jeruzalem-wet van de Knesseth
kan gebillijkt worden, maar hier is nu
toegegeven aan economische druk.
waardoor de regering iets heeft ge
daan dat men niet wilde doen." aldus
Soetendorp. die besloot: „Wanneer
gaat Nederland door de knieën voor
het volgende drukmiddel?"
Drs. J. W. van der Meulen, medewer
ker van het Nederlandse Instituut
voor Vredesvraagstukken in Den
Haag. zei in dezelfde KRO-uitzen-
ding „We kunnen als land nooit meer
volhouden dat wij voorop lopen, nu
we bezwijken voor economische
druk."
Desgevraagd verklaarde drs.
Van der Meulen tegenover onze
krant, niet namens het instituut te
spreken dat zeer verdeeld is in zijn
houding in deze kwestie. Hij lichtte
zijn opmerking als volgt toe: „Ik doel
de op onze „gidslandfunctie", op de
gedachte dat Nederland in de inter
nationale politiek een voorbeeld voor
anderen moet zijn. Nu blijkt dat we
net zo goed de miljoenen tellen als
andere landen."
Israël Comité
Het Israël Comité Nederland heeft
„met afschuw" kennis genomen van
het regeringsbesluit, zegt secretaris
Rob Brandenburg. „Dit is een schan
delijke zaak Volgens Brandenburg
komt de tekst van de geruchtmaken
de advertentie van het Israël Comité
nu pas goed tot uiting. Vorige week
beschuldigde het Israël Comité via
een advertentie in een aantal dagbla
den de Nederlandse regering van laf
hartigheid als ze zou zwichten voor de
chantage van de Arabieren
De Nederlandse regering heeft, aldus
Brandenburg, met dit besluit drie laf
fe daden gepleegd. Men is bezweken
voor de druk van de arabieren, men
verschuilt zich achter een uitspraak
van de Veiligheidsraad, en men
neemt een overhaast besluit (oor
spronkelijk zou vrijdag pas een be
sluit worden genomen door de rege
ring red.).
Het Israël Comité zal er. aldus Rob
Brandenburg, bij deze regering en
ook bij volgende regeringen op blij
ven aandringen dit besluit te herroe
pen. „We overwegen verder bij wijze
van morele ondersteuning via een ad
vertentie in de Jerusalem Post het
Israëlische volk duidelijk te maken
dat een groot aantal Nederlanders
niet achter dit besluit staat"
ADVERTENT,
In de laatste week van augustus
viert Raalte steeds z'n Sallands
Oogstfeest Stöppelhaene. geba
seerd op oogstgebruiken in vroe
ger tijden. Salland was toen gro
tendeels een lappendeken van ko
renvelden. Als het tijd was om het
graan van het land te halen, werd
de laatste boerenwagen versierd
met een houten haan met oogst-
kransen. Wanneer deze kar op het
erf was gearriveerd en de haan
tegen de achtergevel van de boer
derij was bevestigd, brak het feest
Stöppelhaene aan
In de jaren vijftig is dit feest in
Raalte in ere hersteld, met het
oogstfeest op donderdag als hoog
tepunt. De gezamenlijke Salland-
se geestelijkheid wordt dan in het
centrum van Raalte symbolisch
een oogstgave aangeboden Oude
ambachten uit het boerenleven
worden dan vertoond: bindsters
en dorsers steken zich daarvoor in
de traditionele klederdracht. Ver
volgens trekt een corso van praal
wagens door de omgeving van
Raalte. In de loop van de avond
wordt een boomzaagwedstrijd ge
houden en zijn er muziekuitvoe
ringen. Vrijdagmiddag is er een
botermarkt met demonstraties
van oude ambachten, 's avonds is
er een popconcert. Zaterdag vin
den er tal van sportwedstrijden
plaats, wordt er een waterzes
kamp bij het Overijssels kanaal
gehouden en gevenorkesten en de
Maastrechter Staar een concert
Zaterdagavond is er bovendien
taptoe. Voor meer informatie over
dc Stöppelhaene kan men terecht
bij de WV van Raalte. tel. 057^0-
2406'2343
Vanaf vandaag worden tot en met
zaterdag visserijdagen georgani
seerd in Harlingen. In Vollenhove
beginnen .morgen volksfeesten,
die zaterdag worden afgesloten
met een corso. In Zwolle wordt
morgenavond gevolksdanst op de
Diezerpromenade In Ede wordt
het heidefeest morgen voorgezet
met een heidemarkt van negen tot
negen uur. Verder staat deze Ve-
luwse gemeente in het teken van
folklore, klederdrachten, volks
dansen en oude ambachten. Mor
genavond is er kunstakrobatiek
met auto's en motoren.
Tot en met zondag wordt in de De
Doelen in Rotterdam de zevende
kunst- en antiekbeurs gehouden
Vijftig handelaren nemen deel aan
het evenement, dat door de week
van 10 tot 22 uur en op zondag van
11 tot 18 uur toegankelijk is
Orgelconcerten zijn morgenavond
te beluisteren in de hervormde
kerk van Kampen (W. H. Zwart. 20
uur), in de Grote van Naarden
(Jan Jongebier, 20.15 uur) en in de
roomskatholieke van Uitgeest
(JOSEPH Bonet uit Bazel. 20.15*
uur)
ROTTERDAM Gealarmeérd door
berichten dat er elders in het land
gevaarlijke spullen zijn gevonden
aan het strand is gisteren bij de
Hoekse politie melding gedaan van
de vondst van geheimzinnige ampul
len. De glazen ampullen hebben een
lengte van negen centimeter en een
doorsnee van één centimeter. De in
houd van de flesjes is een licht geel
achtige vloeistof. Er staat geen op
schrift op de ampullen. Aangenomen
wordt dat het om een narcose-vloei-
stof gaat waarvan inwendig gebruik
dodelijk kan zijn.
De ampullen zijn volgens de politie
zaterdag aangetroffen op het strand
van Hoek van Holland. Er is er één
ingeleverd maar aangenomen wordt
op grond van verklaringen van oogge
tuigen dat er meer ampullen zijn aan
gespoeld De politie waarschuwt
eventuele vinders voor de gevaarlijke
inhoud.
DEN HAAG (ANP) De Haagse poli
tie heeft maandag een 20-jarige
vrouw aangehouden, die heeft, be
kend die dag brand te hebben ge
sticht in een dakappartement aan het
Couperusduin. waar zij samen met
haar vriend woonde. Volgens haar
kwam zij tot haar daad. omdat zij
ruzie had met haar vriend Toen deze
even weg was, stak zij het vuur aan.
De schade aan inboedel en apparte
ment bedraagt ongeveer zestigdui
zend gulden.
Van een onzer verslaggevers
GRONINGEN Op 66-jarige leeftijd is plotseling overleden
de theoloog en dichter dr. Jan Wit te Groningen. Zijn naam is
in brede kring vooral bekend geworden door zijn aanzienlijk
aandeel in de totstandkoming van het Liedboek voor de
kerken.
Een groot aantal psalmen heeft hij
berijmd en veel gezangen zijn door
hem gedicht of vertaald en herdicht.
Van hem verschenen verscheidene
dichtbundels en enkele spelen. Hij is
als hymnoloog verbonden geweest
aan de rijksuniversiteit te Groningen.
Jan Wit ontving lager en ulo-onder
wijs aan het christelijk blindeninsti
tuut „Bartimeüs" te Zeist; later ging
hij naar het Instituut tot onderwijs
van blinden te Amsterdam. Hij kreeg
enig voortgezet onderwijs, muziekles
sen. een kantooropleiding, heilgym
nastiek en massage. Hij was een paar
jaar organist te Bussum en heeft ook
in een beroeps-jazzband gespeeld In
1940 deed hij staatexamen gymnasi:
um-alfa en daarna begon hij Zijn the
ologische studie te Utrecht. Tijdens
de onderduikperiode gaf hij lessen in
o.a. Hebreeuws aan clandestiene stu
denten.
Na een jaar aanvullende studie in
Parijs werd hij op kerstfeest 1948 Dr. Jan Wit
bevestigd tot predikant van de Waal
se gemeente te Nijmegen. In de jaren
vijftig ontwikkelde hij grote activi
teit op het gebied van het lekespel.
deed hij radiowerk en hield hij lezin
gen. In 1967 legde hij het predikant
schap te Nijmegen neer en verkreeg
hij de rechten van emeritus. Twee
jaar later werd hem het eredoctoraat
in de theologie verleend door de rijks
universiteit te Groningen en in 1971
werd hij daar docent in de hymno
logie.
ADVERTENTIE
DEN HAAG (ANP) Op het ministe
rie van defensie heeft minister Schol-
ten gistermorgen de portefeuille van
defensie overgedragen aan de nieuwe
minister van defensie, drs P. P. R. de
Geus. Koningin Beatrix heeft De
Geus maandagavond laat beëdigd als
minister van defensie
STRICUM (ANP) Op het strand
sen Castricum en Callantsoog zijn
B te hoeveelheden glazen flesjes
(gespoeld De flesjes bevatten Van onze onderwijsredactie
lopental". een geel. poederachtig
cosemiddel dat bij inwendig ge-
ik kan leiden tot ernstige vergifti-
flesjes zijn gedeeltelijk gevuld en
i ongeveer 5,5 cm lang met een
•rsnede van 2 cm. Het deksel be
at uit een door met koperkleurig
taal afgedekte rubberen stop. Op
stop staat een cirkel met een pijl.
DEN HAAG Engels op de basisschool is niet zo gewenst. Op zich zijn er
geen grote bezwaren tegen de invoering van het vak Engels in het basisonder
wijs. Uit onderzoeken is gebleken dat de leeftijd van acht tot tien jaar
geschikt is voor de aanbieding van een tweede taal.
■VERSUM (AtfP) De NOS-tele-
e zal van de voetbalwedstrijd Ier-
I Nederland, die op 10 september
Jublin wordt gespeeld, een recht
ss televisieverslag verzorgen,
is de eerste kwalificatiewedstrijd
het Nederlands elftal voor het
cldkampioenschap voetbal 1982,
in Spanje wordt gespeeld. De
Onding, met commentaar van
Jansma. is op Nederland 1 en
W van 18.55 tot 20.45 uur
Maar voor een algehele invoe
ring in 1983 van Engels in de
basisschool ontbreken de be
langrijkste voorwaarden. De
leerkrachten zijn onvoldoen
de geschoold en een goede
methode is nog niet voorhan
den. Het is beter om in de
brugklas met Engels te begin
nen, naast een tweede vreem
de taal. Op die manier wordt
ook een breuk in het onder
wijs voorkomen.
De Interim Begeleidingscom
missie LTS-onderzoek. zegt
dit in de nota „Beleidssugges
ties voor het vreemde talenon
derwijs in Nederland", dat gis
teren is verschenen. Op basis
van een grootscheeps onder
zoek. dat het Instituut voor
Toegepaste Sociologie ITS in
1978 heeft afgesloten heeft de
ze begeleidingscommissie een
aantal adviezen opgesteld. Uit
dit onderzoek kwamen nogal
wat manco's naar voren. Hoe
wel de meeste leerlingen En
gels in hun eindexamenpak
ket kiezen, zijn de tekorten .bij
Engels juist het grootst. Deze
tekorten openbaren zich voor
al bij het lezen van Engelse
teksten en bij de luistervaar
digheid. aldus de begelei
dingscommissie
Versnippering
De commissie is voorstander
van een autonome structuur
van het vreemde talenonder
wijs in Nederland, waardoor
een versnippering per school
type kan worden voorkomen.
Binnen een dergelijke struc
tuur zou per schooltype en per
taal een minimumprogramma
moeten worden samenge
steld. waarin de vier gebruiks
situaties aan bod komen. De
ze gebruikssituaties zijn spre
ken. luisteren, schrijven en le
zen. Iedere leerling kan kiezen
uit drie niveaus: laag. midden
en hoog. Het voordeel van de
ze structuur garandeert een
minimumniveau voor alle
leerlingen en de leerlingen
krijgen de kans om naar be
hoefte of uit interesse hogere
niveaus te kiezen. Per school
type kunnen eisen worden ge
steld per taal en per vaardig
heid. Dit geeft de scholen de
mogelijkheid om bij voor
beeld hogere eisen te stellen
aan lees- en luistervaardig
heid bij Engels dan bij Frans
De commissie is voorstander
van de verplichting van drie
vreemde talen bij het alge
meen vormend onderwijs en
twee vreemde talen bij het
beroepsonderwijs. In het eind
examenpakket van havo. ma
vo en vwo moeten minimaal
twee vreemde talen verplicht
worden gesteld. In de onge
deelde brugklas, die wellicht
twee- of driejarig wordt, is
twee moderne talen een mini
male vereiste, aldus de com
missie.
De keuze voor Engels in de
brugklas in onbetwist. De
commissie spreekt zich echter
niet uit voor de keuze tussen
Frans of Duits. Thans is Frans
verplicht voor de brugklas
van de scholen voor algemeen
voortgezet onderwijs en het
vwo. In het lager beroepson
derwijs wordt veelal Engels
gekozen, soms Duits
Havo zesjarig
De beperking tot twee vreem
de talen in de brugklas heeft
consequenties voor de hogere
klassen van het avo en vwo
De derde taal moet dan in
korte tijd worden aangeleerd
Als de keuze op Duits valt. zal
er in de hogere klassen hard
gewerkt moeten worden om
alsnog Frans te leren, een ro-
maanse taal die door veel
mensen als moeilijk wordt be
titeld. De commissie vraagt
zich af of het mogelijk is deze
extra studielast te verlichten
door uitbreiding van de
schoolweek. Of anders zou
een geheel jaar moeten wor
den toegevoegd. De havo
wordt dan zesjarig, en het
atheneum en het gymnasium
zevenjarig. De begeleidings
commissie vindt uitbreiding
van de studieduur, ook gezien
de mogelijke uitbreiding van
het eindexamenpakket, het
overwegen waard
Kreupel
Het onderwijs in de vreemde
'talen is in Nederland uit ba
lans geraakt, meent drs J F
M. Claessen, die op 5 septem
ber hoopt te promoveren op
een onderzoek naar de behoef
ten aan moderne vreemde ta
len in relatie met het vreemde
talenonderwijs. Claessen
heeft in 1978 meegewerkt aan
het grootscheepse ITS-onder-
zoek. In zijn proefschrift zijn
de drie onderzoeksrapporten
in elkaar geschoven. Zijn con
clusie is dat de tijd voorgoed
voorbij is. dat aan alle drie de
talen evenveel aandacht
wordt besteed in het onder
wijs. Het Engels heeft zich op
de eerste plaats gedrongen,
nauw gevolgd door het Duits.
Frans i6 veel minder in trek
bij de leerlingen Wel stelt
Claessen dat de aandacht
voor taalonderwijs in het alge
meen afneemt. De groei van
het voortgezet onderwijs
loopt niet parallel met de
groei van het vreemde-talen
onderwijs. Hij vindt dat het
vreemde talenonderwijs in
Nederland in een kreupele si
tuatie verkeert.
In een eerste reactie op de
aanbevelingen van de begelei
dingscommissie heeft de Ver
eniging van Leraren in Leven
de Talen positief gereageerd.
Zij hoopt dat de nadruk op
een autonome structuur van
het talenonderwijs zal leiden
tot leerplanontwikkeling
UTRECHT (ANPi De soldatenvak-
bond WDM heeft in een brief aan de
president van de krijgsraad in Arn
hem vrijspraak gevraagd voor dienst
plichtig soldaat Gerard van W. Deze
hoorde twee weken geleden zes we
ken cel. waarvan twee voorwaardelijk
tegen zich eisen, omdat hij principi
eel weigerde atoomwapens in de le
gerplaats 't Harde te bewaken
Een handtekeningenactie voor vrijla
ting van Van W. heeft inmiddels een
lijst met tweeduizend handtekenin
gen opgeleverd en die zal woensdag
1 in Den Haag worden aangeboden aan
het PvdA-Kamerlid Klaas de Vries,
voorzitter van de defensiecommissie
ADVERTENTIE
cSD
magazijn
lokatie-
systemen
j 0'engen rust en dynamiek
1 in uw organisatie
0251025645'
Ik geloof dat ik nog te jong ben
om met een echte vulpen te
schrijven