Havenarbeiders
Gdansk krijgen
stakingsrecht
Akkoord valt slecht bij VVD
Beeld
Kïesuwkado
Benzine goedkoper
TCfrvnte* Nederlandse stan t
)renert vrede naderbn
eperking
T 1 r i
I'll j.
ïrmamers
Trouw
Zonnig
HET WEER
et Nieuwe Haag)
se/Nieuwe Leidse Courant
rauss spreekt:
assale botsing
Bolkestein stapt
lit comité door
imbassadezaak
Ook acties in andere delen Polen
PvdA en CDA
willen snel debat
over woningbouw
Weer aan 't werk
Voor openbaar
vervoer 1400
bussen erbij
Trouw
Tot in details
Bezorglrouw een nieuwe abonnee
Lees een krant met overtuiging: 7/ÜIJW
rouw
R H S
36E JAARGANG NR. 11028 WOENSDAG 27 AUGUSTUS 1980
Zonnige perioden maar ten zuiden van de grote rivieren wolkenvelden en
een kleine kans op een bui. Middagtemperaturen rond eenentwintig graden.
Zwakke wind tussen oost en zuid. windkracht twee.
Morgen en overmorgen: zonnige perioden, later kans op een bui en weinig
verandering van temperatuur.
Morgen zon op: 06.43 zon onder: 20.34
maan op: 22.01 maan onder: 09.30
LOSSE NUMMERS 65 CENT
umplicht mogelijk
PAGINA 2:
HAAG (ANP) De Ne-
andse regering overweegt
aande maatregelen om
komst van Surinamers
Nederland te beperken,
uitgesloten is dat wel-
op korte termijn een
implicht wordt ingevoerd
Surinamers die naar Ne-
and willen.
k gistermiddag toen minister
der Klaauw (buitenlandse zaken)
latssecretaris Haars (Justitie) le
vari de Kamercommissie voor
tnlandse zaken en voor Justitie
htingen gaven over de komst van
ers naar Nederland.
:ring beslist op korte termijn
deze zaak. Het overleg was be-
om de leden van de beide corn-
is op de hoogte te brengen van
nvangrijker wordende proble-
die achter de komst van de 8uri-
rs schuil gaan.
Nederland betreft dat de op
en huisvesting en het scheppen
rerkgelegenheid. Voor Suriname
ent het vertrek van veel landge-
i een mogelijk „leegloop" waar
onder andere de economische
rikkeling van Suriname in een
moeilijker situatie verzeild
irinaamse organisaties in ons
zijn gekant tegen elk mogelijk
erlands voornemen om de immi-
ie vanuit Suriname eenzijdig te
ïrken.
en reactie verklaarde woordvoer-
Boedhoe van de Vereniging van
namers in Nederland dat derge-
maatregelen moeten worden ge
ien in overleg met de nieuwe Suri-
mse regering.
idee van het beperken van het
;al Surinamers dat naar ons land
it, mag volgens Boedhoe niet zon-
meer van de hand gewezen wor-
De leegloop van Suriname is een
Wanneer het echter aankomt op
elijke herziening van de overeen-
st die ten tijde van de Surinaam-
jjtiafhankelijkheid op dit punt
"^gesloten, is overleg met de Suri-
nse autoriteiten, volgens Boed
een eerste vereiste.
IBURG (Reuter, DPA) Een
iezingsbijeenkomst met de West-
se christendemocratische kanse
lkandidaat Franz Josef Strauss is
smacht in Hamburg uitgelopen
een massale botsing tussen de-
istranten en de politie. Ruim hon-
agenten liepen verwondingen
Bij de demonstranten waren er
gewonden van wie er een ernstig
toe is na een val voor een trein,
moeilijkheden begonnen toen de
tie de vijftienduizend betogers de
ang tot de hal versperde waar
uss zijn spreekbeurt hield. De
üe had met het oog op de beto-
bijna 3500 mensen ingezet.
Van onze parlementsredactie
>EN HAAG De WD'er Bol-
estein heeft zich naar aanlei-
ling van de ambassadekwestie
eruggetrokken uit het comité
fan Kamerleden dat twee Eu-
o-Arabische bijeenkomsten in
>en Haag voorbereidt. „Ik
ind het voeren van een dia
oog moeilijk verenigbaar met
iet stellen van een ultima-
um," aldus de liberaal in een
brief aan zijn collega's in Twee
de en Eerste Kamer.
Op de bijeenkomsten, die in
Den Haag op 26 en 27 septem
ber worden gehouden, zullen
larlementsleden van de negen
!G-landen en een aantal Ara-
>ische staten met elkaar spre
ken over economische en cultu-
ele samenwerking. Zulke ont
moetingen hebben geregeld
"laats. Dit keer is Nederland
aan de beurt als gastland.
De Kamerleden De Vries
(PvdA) en Van Iersel (CDA), die
ook van het organisatie-comité
deel uitmaken, zeiden gisteren,
lat zij het besluit van Bolke-
teln respecteren maar niet zul
len navolgen. Volgens comité-
'oorzitter De Vries gaat het
hier om verschillende verant
woordelijkheden. „Wat de Ara-
Dlsche druk in de ambassade-
kwestie betreft, de regering
bad die van de hand moeten
wijzen en zulks duidelijk moe
ien maken aan de betrokken
irabische landen. De Euro-
Arabische dialoog is een ge
sprek tussen Europese en Ara
bische parlementsleden met
oen lange termijn karakter.
Overigens kunnen hierbij actu
ele zaken aan de orde gesteld
worden."
De sterrenkundige
is niet hervormd
PAGINA 3:
Jan Wit overleden
PAGINA 4:
EO wil
codecommissie
voor de media
PAGINA 9:
Oost en West
hoeven niet even
sterk te zijn
TEL AVTV, CAIRO, DEN HAAG (Reuter, AFP,
DPA) De Israëlische regering heeft met „grote
bezorgdheid" kennis genomen van het Nederlandse
besluit, de ambassade van Jeruzalem te verplaat
sen naar Tel Avfv, Israël is door dit besluit „diep
teneergeslagen".
Het Israëlische ministerie van buiten
landse zaken sprak gisteren van „on
gepaste inmenging" in de Neder
lands-Israëlische betrekkingen.
Daarentegen liet de Egyptische rege
ring weten dat de Nederlandse beslis
sing een „positieve bijdrage" is aan
het vredesproces in het Midden-Oos
ten.
Israël betreurt het dat „een zo moe
dig volk" als hetNederlandse door
bepaalde Arabische staten zwaar on
der druk is gezet tot het overplaatsen
van een ambassade. Saoedi-Arabië,
Irak, Oman en de Verenigde Arabi
sche Emiraten hadden gedreigd de
diplomatieke en economische betrek
kingen te verbreken met ieder land
dat zijn ambassade ln Jeruzalem
hield of de Israëlische beslissing om
Jeruzalem uit te roepen tot de eeuwi
ge en ondeelbare hoofdstad van de
joodse staat, zou goedkeuren. Neder
land was het enige Europese land dat
zijn ambassade in Jeruzalem had.
Eerder gisteren reageerden woord
voerders van de regerende Likoed-
partij veel harder op het Nederlandse
besluit. .Schandelijk bezwijken voor
oliedruk", aldus Likoed-voorzltter
Avraham Sharir. Hij wees erop dat
dit door de lcnleên gaan voor olie-
chantage geschiedt door „onze beste
vriend ln Europa". Maar de wereld
van vandaag aanbidt de god van de
olie, zo voegde hij eraan toe.
Het tot de oppositie behorende lid
van het Israëlische parlement, Am-
now Rubinstein, zei echter voor de
Israëlische radio dat de verantwoor
delijkheid voor het Nederlandse be
sluit ligt bij de Israëlische regering en
de Arbeiderspartij, die de wet over de
annexatie van Oost-Jeruzalem door
het parlement loodsten. Het zal Jaren
duren voordat Israël de politieke
schade heeft hersteld.
WARSCHAU (Reuter, AP, AFP, DPA) De Poolse vice-
premier Miecyslaw Jagielski heelt als belangrijkste onderhan
delaar gisteren ingestemd met een gesprek met de stakers in
Gdansk over hun eisen voor een vrije vakbeweging. De eis om
stakingsvrijheid is gisteren ingewilligd.
Vice-premier Jagielski (tweede van links) verlaat na de onderhan
delingen de Lenin-werf in Gdansk.
Ook in de steden Wroclaw en Lodz
de op een na grootste stad van Polen
zijn gisteren stakingen uitgebro
ken. De leiders van de bestaande
Poolse vakbeweging Jan Szydlak is
afgetreden en opgevolgd door de lei
der van de metaalarbeiders Romual-
da Jankowski.
De primaat van Polen Stefan kardi
naal Wyszynski heeft ln een toe
spraak voor de tv gisteren opgeroe
pen tot kalmte en geduld.
De kardinaal vroeg de stakers niet te
ver te gaan in hun eisen en te beden
ken dat Polen in de Russische in
vloedssfeer ligt. De uitzending van de
toespraak van de primaat voor een
gehoor van pelgrims in Czestochowa
was uniek en moet gezien worden als
een gebaar naar de stakers in
Gdansk.
Vice-premier Jagielski liet gisteren
weten dat het stakingsrecht van de
Poolse arbeider formeel zal worden
erkend in een wet op de vakbonden
die thans in voorbereiding is. Jagiels-
Van onze sociaal-economische redactie
DEN HAAG In het WD-kamp in de Tweede Kamer heerst
grote teleurstelling over de afloop van het begrotingsoverleg
in het kabinet. Maandagavond besloot het kabinet de nu al
afgesloten CAO's voor 1981 ongemoeid te laten en niet nu al te
dreigen met een nieuwe loonmaatregel, maar in plaats daar
van de sociale premies fors te verhogen.
De WD-ministers in het kabinet heb
ben zich uiteindelijk bij deze lijn,
voorgestaan door CDA-minister Al-
beda (sociale zaken), neergelegd toen
bleek dat alle CDA-ministers, ook
Van der Stee van financiën, op die
lijn waren gaan zitten.
Het is echter nog lang niet zeker dat
ook de WD-fractie in de Tweede Ka
mer zich nu bij de zaak zal neerleg
gen. In de wandelgangen van het Ka
mergebouw maakten WD'ers giste
ren geen geheim van hun ontevreden
heid. Officiële reacties wilden zij niet
geven, omdat de kabinetsbeslissing
voorlopig toch niet meer is te beïn
vloeden. Het wachten is nu op Prins
jesdag, over drie weken, wanneer de
rijksbegroting 1981 bekend wordt.
Van onze soc. econ. redactie
DEN HAAG Minister Beelaerts
van volkshuisvesting is door Kamer
voorzitter Dolman gevraagd zo moge
lijk nog deze week cijfers te overleg
gen over de produktie in de woning
bouw in de eerste zes maanden van
het jaar. PvdA en CDA willen daar
aan dan een Kamerdebat wijden.
Eind mei was in een bouwdebat al
afgesproken dat de Kamer eind au
gustus op de zaak zou terugkomen.
De zeer negatieve ontwikkeling met
de werkgelegenheid in de bouw heeft
zich sindsdien voortgezet.
De Kamer zal binnen twee weken
waarschijnlijk ook een debat houden
over de inkomensbeperking voor me
disch specialisten. Komende week
wordt een beslissing van de regering
over deze inkomens verwacht, in het
kader van het prijs- en tarievenbeleid
voor de vrije beroepen.
Het lijkt erop dat het conflict tussen
CDA en WD over dreiging met loon-
ingreep ofwel forse premieverhoging
zich nu zal verplaatsen naar de Twee
de Kamer. Die zal half oktober het
grote jaarlijkse Kamerdebat over de
rijksbegroting houden.
Premieverhoging
Met name de premieverhoging zit de
WD'ers hoog. Het kabinet wil ruim
een miljard gulden besparen op de
rijksbijdragen in de sociale fondsen
door van dit bedrag premies te verho
gen. De gezamenlijke premies leggen
nu beslag op 20,7 procent van het
nationale inkomen. Dat cijfer zou
dan rond een half procent stijgen.
In WD-kring wijst men erop dat zo'n
beleid recht ingaat tegen de filosofie
van Bestek '81. Die filosofie was om
via bezuinigingen op overheidsuitga
ven en sociale uitkeringen meer ruim
te te maken voor herstel van bedrijfs
winsten, zodat de werkgelegenheid in
het bedrijfsleven weer kan opbloeien.
In plaats van lastenverlichting komt
er nu een forse lastenverzwaring.
De WD had gewild dat het kabinet
op Prinsjesdag aan werkgevers en
vakbeweging precies zou laten weten
met hoeveel procent de loonsom in
1981 maximaal mag stijgen. Dat zou
zo goed als zeker hebben betekent,
dat CAO's die nu al zijn afgesloten
voor 1980 én 1981, zouden moeten
worden terruggedraaid. Wanneer dat
vervolgens niet op basis van vrijwil
ligheid zou gebeuren, zou dan een
nieuwe loonmaatregel voor het kabi
net onontkoombaar zijn. De gedach
ten gingen in WD-kring uit naar een
verplichte verlaging van de vakantie
toeslag.
Minister Albeda wilde hier niet aan.
Hij heeft gewezen op de discussies
binnen de vakbeweging over inleve-
De leden van de Tweede Kamer zijn terug van vakantie en
hebben het Kamerwerk gisteren hervat. Op de foto een onder
onsje van D'66-fractieleider Terlouw, PvdA-aanvoerder Den
Uyl en VVD-leider Rietkerk (v.l.n.r.).
Minister Van der Klaauw licht op een persconferentie het besluit
van de regering toe.
plaatsing van deze enige westerse
ambassade ter plaatse besloten zou
zijn. „Ik heb me steeds tegen deze
ultimatums verzet. Deze passen niet
in normale verhoudingen, maar on
danks alle pogingen om deze te doen
verdwijnen, werd de druk toch ge
handhaafd We zullen nu aan de ver
houding met Israël hard moeten wer
ken, we stellen duidelijk prijs op goe
de betrekkingen met Israël," aldus de
minister.
Het feit dat Nederland volgend jaar,
als voorzitter van de Europese minis
terraad leiding zal moeten geven aan
de Europese pogingen een oplossing
voor het Midden-Oosten-probleem te
zoeken, heeft meegespeeld in de rege
ringsbeslissing. „Nederland zou die
rol niet hebben kunnen vervullen als
alle arabische ambassadeurs uit Den
Haag waren vertrokken," aldus de
minister.
Onze parlementsredactie sluit hier
bij aan:
In Nederland kwam het besluit van
het kabinet-Van Agt om de ambassa
de te verplaatsen gisteren nauwelijks
als een verrassing. Sinds de Veilig
heidsraad van de Verenigde Naties de
oproep had gedaan om alle ambassa
des uit Jeruzalem terug te trekken,
werd een overeenkomstig Nederlands
besluit verwacht. De Tweede Kamer
zal in meerderheid het besluit van de
regering wel aanvaarden, zij het dat
er veel kritiek bestaat op het beleid
van minister Van der Klaauw buiten
landse zaken in deze zaak. De Kamer
houdt er donderdag een debat over.
Minister Van der Klaauw zei gisteren:
„Het was een uitermate moeilijke be
slissing. Nederland zat tussen een
keiharde Israëlische positie wat Jeru
zalem betreft en keiharde eisen van
Arabische kant. De eerlijkheid ge
biedt toe te geven dat naast het be
sluit van de Veiligheidsraad de eisen
van de Arabische landen een rol heb
ben gespeeld."
ki voerde opnieuw de regeringsdele
gatie aan die op de Lenin-werf in
Gdansk in onderhandeling is met het
overkoepelende stakinscomité
(MSK)
De stakingsleiders gaven bovendien
te kennen dat in heel Polen vrije
vakbonden gevormd moeten worden.
Jagielski hield hun echter voor dat
zijn onderhandelingsmandaat niet
voor heel Polen geldt, maar alleen
voor het gebied rond de drie steden
Gdansk, Gdynia en Sopot.
De Sowjet-Unie kwam giste
ren met haar eerste officiële reactie
op de gebeurtenissen in Polen. In een
kort communique noemt zij die ge
beurtenissen een „volledige Interne
zaak"- Het was de eerste officiële
reactie van de Sow jet-autoritei ten. In
het communique heet het dat „de
betrekkingen tussen de Sowjet-Unie
en Polen onveranderd blijven. Zij
worden gekenmerkt door een volledig
wederzijds begrip en door een samen
werking op alle terreinen."
Ultimatums
De Arabische landen hadden Nede-
land gedreigd de diplomatieke en
handelsrelaties te zuilen verbreken
indien niet voor 7 september tot ver-
Vervolg op .pagina 8
Reacties in het binnenland
Pagina 3
Gratis orders uit Arabië
Pagina 3
Forse kritiek op minister
Pagina 5
Ons commentaar Pagina 5
Hoe kwestbaar zijn de
economische belangen
Pagina 11
ring van koopkracht en ook op toe na
derende geluiden in het werkgevers-
kamp inzake afspraken over de werk
gelegenheid in bedrijfstakken. Albe-
da vreesde dat het overleg hierover
niet van de grond zou komen als het
kabinet de stok van een loonmaatre
gel al achter de deur klaar zou zetten.
Vorig jaar waren vakcentrales en
werkgevers het al bijna eens over een
centraal loonakkoord. De zaak ketste
op het nippertje af doordat een deel
van de FNV wenste vast te houden
aan de eis van twee procent bruto
loonsverhoging.
De dreigende geluiden uit het WD-
kamp veroorzaakten gisteren al me
teen een reactie uit de CDA-hoek. Het
CDA-Kamerlid Van Houwelingen liet
voor de radio weten dat hij „nog moet
zien dat de WD zich verzet tegen
plannen waar het CDA en de CDA-
ministers unaniem achter staan."
Het begrotingsakkoord in het kabi
net bevat ook een plan om onder
meer met extra geld de werkgelegen
heid ln de bouw te verbeteren.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Streek- en stadsver
voerbedrijven mogen samen in de ko
mende twee jaar in totaal 1400 nieu
we bussen kopen. In totaal is daar
mee een bedrag van rond 260 miljoen
gulden gemoeid.
Minister Tuijnman van verkeer en
waterstaat heeft daartoe besloten. De
bussen worden allemaal in Nederland
gemaakt. De bewindsman hoopt dat
door zo'n bestelling van tijd tot tijd
de leeftijdsopbouw van het gehele
busbestand in de toekomst wat regel
matiger is dan nu het geval is. Vol
gens het ministerie levert dat voorde
len op ten aanzien van het onderhoud
van de bussen en kunnen de bedrij
ven die ze leveren gemakkelijker him
produktie plannen
DEN HAAG (ANP, Reuter) De benzineprijs gaat vrijwel zeker aanstaande
maandag omlaag. Een woordvoerder van het ministerie van economische
zaken heeft meegedeeld dat op maandag de nieuwe olieprijzen ingaan.
Gegeven de prijsontwikkeling op de vrije oliemarkt, is redelijkerwijs te
verwachten dat de prijs zal dalen. Hoeveel, is niet bekend. Het ministerie zal
daarover in de loop van deze week nadere mededelingen doen.
Intussen is in kringen van de olie-industrie in Londen vernomen, dat
verscheidene leden van de Organisatie van Olie-Exporterende Landen
(OPEC) genoodzaakt zijn geweest de toeslagen op de officiële exportprijzen
te veriagen. Dit als gevolg van het overschot aan olie op de wereldmarkt. De
prijsverhogingen waartoe sommige leden van de OPEC in juli besloten, zijn
inmiddels gedeeltelijk ongedaan gemaakt.
De Duitse Democratische Republiek overweegt nog
niet, het erfelijk koningschap van Pruisen weer in te
stellen. Maar Frederik de" Grote mag weer op zijn oude
plek in Berlijn staan. Men kan kennelijk ook té grondig
met zijn verleden afrekenen. Toch pikant.
Boetseerset (A)
Boetseerklei mei verf in 3 kleuren en
penseeltje Word! zonder oven
ovenhard.
Schroevedraaierset (B)
Grote, kleine en kruiskopschroeve-
draaier in één Handgreepjeimet
omslagmechaniek, voor extra gemak.
Authentiek Slavisch
kleedje (CI
met fraai diermotief Als onder
legger o f voor de sier.
4 Houten eierdopjes (D)
op sierlijk blankhouten hang-
plankje plus een zandlopertje als
garantie voor zacht gekookte eieren
Maak iemand abonnee op Trouw, het othiendblad met een over
tuiging. Uit erkentelijkheid ontvangt u een van deze kadoos naar
keuze.
Naam nieuwe abonnee:
Adres nieuwe abonnee:
Postcode en plaats:
Uw naam:
Uw adres:
_j_Giro.
Postcode en plaats:
_TeL
Voor hei kwartaalabonnement geldt voor de eerste betaalperiode
een welkomstkorting van 7.50
Kado naar keuze: DA. DB. DU OD (aankruisen a.u.b.)
Bon in een open envelop zonder postzegel-zenden aan Trouw.
Antwoordnummer 2792.1000 PA Amsterdam
Of bel 020-659388 (uitsluitend voor opgaven)
Voor bezorginformatie 020-913456