ijjonomische banden met Arabische
reld moeten onderzocht worden
Praktische manieren om crediteuren en
salarissen te betalen.
Rabobank
Uit brieven van lezers
'Controle op belasting
door straling moet beter'
met fosfor
Jten vlam
Geld en goede raad.
)AG 27 AUGUSTUS 1980
TROUW/KWARTET
P13-RHS11
I totwy Naftaniel
i, uJ
bat over de verplaat-
n de Nederlandse am*
In Israël concentreer-
voomamelijk op de
if principes mogen wij-
er ijor economische druk.
]dens de bijeenkomst
vaste Kamercommis-
>r buitenlandse zaken
nister Van der Klaauw
ugustus draalde de dis-
om dit thema, terwijl
enkele kamerleden
htig informeerden of
lonomische belangen
Midden-Oosten werke-
•t zijn als algemeen
rsteld wordt. Minister
Klaauw antwoordde
hier om een bedrag
eveer vier miljard gul-
it en dat was dan dat.
iwelljk stuk dat minister
Klaauw op 22 augustus aan
Kamercommissie voor bui-
Zaken deed toekomen,
'eneens niet uit door heider-
indruk wordt hier ondermeer
dat het de regering te doen is
lsverdrag met Irak af te
een land dat zich als geen
ipant om niet-Joodverklarin-
sen van het bedrijfsleven in
Zo stuurde bij voorbeeld de
leur van Irak in Helsinki dit
een rondschrijven aan Finse
•n waarin hij informeerde of
werknemers bij deze bedrij-
•kten.
>rt van Nederland, naar Irak
fg in 1979 473 miljoen gulden en
ering hoopt deze uit te breiden
Mi geval van een redelijk politiek
Nlt", zoals in het regeringsrap-
nqtaat vermeld. In hoeverre de
ja* regering het Nederlandse be-
areven zelf nodig heeft met be- Het ls dan ook een volstrekt onbegrij-
ieng tot landbouw en waterhuis- pelljke zaak dat de regering tot op
heden nog geen onderzoek heeft inge
steld naar de grootte en de kwets
baarheid van deze economische be
langen in de Arabische wereld en de
zaak slechts afdoet met enige globale
schattingen. Wil ons land een wel
doordacht beleid voeren tegen de
Arabische druk waarmee het Neder
landse bedrijfsleven bijna voortdu
rend geconfronteerd wordt, dan is
zo'n onderzoek broodnodig. Het is
grijke ollehaven voor Duitsland en
België, zodat een boycot tegen Neder
land ook deze landen zou treffen.
Hieraan hebben de Arabische staten
om politieke redenen geen enkele be
hoefte.
Volgens anderen zouden Arabische
opdrachten werkgelegenheid bieden
aan vele tienduizenden Nederlanders.
Ook dit valt te betwijfelen als men
ziet dat in het Midden Oosten naast
ongeveer duizend Nederlanders grote
hoeveelheden goedkope contractar
beiders uit Korea, Pakistan en Egyp
te werkzaam zijn bij Nederlandse
projecten. Deze mensen kunnen ove
rigens elk moment zonder opgaaf van
redenen worden ontslagen. Het ls bo
vendien de vraag of contracten, zoals
de telecommunicatie-order van Phi
lips met Saoedl-Arablë, zomaar ver
broken zullen worden, aangezien de
Saoediërs dan met een half afge
bouwd communicatienetwerk zou
den komen te zitten en zich zelf in de
vingers zouden snijden. Tenslotte be
schikken de Nederlandse bedrijven
ook nog altijd over het „wondermid
del" een boycot te ontwijken door het
vestigen van dochtermaatschappijen
bulten Nederland.
Ogem
Dit laatste komt toch al veel voor met
het doel de winsten van Arabische
orders over te hevelen naar belasting
paradijzen zoals de Antillen, Cyprus
en Liechtenstein. De Nederlandse
schatkist wordt op die manier geen
cent wijzer van de vaak als „veelbelo
vend" getypeerde exportopdrachten
Jeruzalem - de Nederlandse ambassade in dese stad Is niet de enige» teftvAMtaa
boycotdreiging.
Nederland en Irak ls geweest (bij
voorbeeld recentelijk over de bespre
kingen tussen Egypte, Israël en de VS
in Scheveningen) zonder dat daar na
delige consequenties voor het be
drijfsleven uit voort zijn gekomen.
Onbegrijpelijk
ïrtpgsprojecten vermeldt het stuk
fl&inlster Van der Klaauw niet.
In dat er in het verleden ver-
ine keren onenigheid tussen
pten
3
oSKIL (ANP) Op een schroot-
g en verwerkingsbedrijf in
ril heeft gisteren een partij va-
«arin nog resten van fosfor za-
Tftor zelfontbranding vlam gevat,
ijlbeurde toen de vaten werden
Iweerkorpsen uit Sluiskil en Sas
tent beperkten zich tot het nat-
n van het omliggend schroot,
eforvaten zijn afkomstig van
n Chemie en Broom Derivaten-
jf uit Temeuzen. De gemeente
an Gent stelt een onderzoek in
olge de hinderwet.
namelijk een illusie te veronderstel
len dat de economische chantage
slechts verband houdt met de plaats
algehele boycot gedreigd. In alle drie
de gevallen overigens zonder blijven
de nadelige consequenties. Het valt
niet in te zien waarom deze boycot
dreigingen plotseling zullen ophou
den nu de regering haar ambassade
naar Tel Avlv overbrengt. Het tegen
deel zal waarschijnlijk geschieden,
want wie eenmaal voor chantage
zwicht, stelt zich open voor verder
gaande eisen. Met deze toekomstige
boycotdrelgingen dient de regering
nu reeds rekening te houdea
Beleid
Hoe dit ook zij, het is een zaak van
vooruitziend beleid om nu eens pre
cies te inventariseren hoe groot en
hoe kwetsbaar de commerciële rela
ties met de Arabische wereld werke
lijk zijn. Zo'n onderzoek komt ook de
publieke discussie ten goede, want
momenteel circuleren er nog de
merkwaardigste indianenverhalen
over onze handelsbetrekkingen. Ne-
van de Nederlandse ambassade en de. derland zou het slachtoffer kunnen
politiek van de regering Begin inzake
de status van Jeruzalem.
In het verleden, tijdens de oliecrisis
van 1973, de discussies omtrent de
nlet-Jood verklaringen en de negatie
ve goederenverklaringen en vooraf
gaand aan de uitzending van de film
„De dood van een prinses" hebben de
Arabische staten eveneens met een
worden van een nieuwe olieboycot, zo
suggereren sommigen bijvoorbeeld.
Dit bleek echter in 1973 al onmogelijk
te zijn, omdat de grote oliemaat
schappijen na verloop van enige we
ken er ln slaagden nlet-Arabische olie
naar Nederland te transporteren en
extra hoeveelheden Arabische olie te
leveren aan nlet-geboycotte landen.
Bovendien is Botterdam een belan-
vaak verslikt hebben in de opdrach
ten van Arabische staten. Neem
Ogem: dat bedrijf verwierf in 1977
een Saoedlsche opdracht ter grootte
van meer dan één miljard gulden. Ter
financiering van de bouwkosten wer
den extra bankkredieten aangetrok
ken. Bovendien werd ln de hoop nóg
grotere Saoedlsche orders te verwer
ven (er werd al gefluisterd over een
opdracht van tien miljard gulden)
een samenwerking met het Duitse
bedrijf Beton und Monlerbau tot
stand gebracht
Het Jaarverslag van Ogem over 1077
zegt er het volgende van: „Ook Beton
und Monlerbau voert in Saoedi-Ara-
bië grote projecten uit Samenwer
king tussen ons concern en deze on
derneming kan derhalve bijdragen
tot de realisering van zeer grote
bouwplannen, welke de overheid ln
Saoedi Arablë nog in voorbereiding
heeft" Helaas bleken de Saoedlsche
orders uit te blijven, terwijl Beton
und Monlerbau verlies op verlies
boekte.
De extra financieringsbehoeften en
de samenwerking met Beton und Mo
nlerbau en uiteraard de droeve lei
ding van drs. Udlnk, hebben Ogem
thans aan de rand van het faillisse
ment gebracht. Zo'n 20.000 arbeids
plaatsen staan daarbij op het speL
Dit zijn er wellicht veel meer dan die
welke momenteel betrokken zijn bij
opdrachten uit het Midden-Oosten.
Bij de Rabobank kunt u uw betalingsopdrachten aanleveren,
zoals u dat gemakkelijk vindt Met losse, getypte of geschreven
bankgiroformulieren. Maar ook met verzamellijsten of gemak
kelijk in te typen optisch leesbare formulieren. En zou verwer
king via ponskaarten, magneetbanden, cassettes of diskettes
nog beter aansluiten op uw eigen administratie: ook daar weet
de Rabobank alles van.
Hebt u een rekening bij de Rabobank, dan kunt
uuw rekeningafschriften en bijlagen precies krijgen
zoals u wilt Bijvoorbeeld met een specifikatieformu-
lier per betaling. Zodat uw boekhouder
er goed mee uit de voeten kan.
Een rekening bij de Rabobank
heeft nog meer voordelen. Daar is een
brochure aan gewijd, ("Hoe u via de
Rabobank meer kunt doen met een
rekening-courant".)
die bij alle 3100 ves
tigingen van de
Rabobank gratis
verkrijgbaar is.
U hoeft er dus
niet ver voor uit
de buurt
Deze ruboek is uitsluitend bestemd voor korte reacties op in deze krant gelezen
berichten, artikelen en commentaren, en met voor open brieven, gedichten,
oproepen of reacties op advertenties (deze laatste dienen tol de directie gericht te
worden). De redactie behoudt zich het recht van bekorting voor Hierover ot over
het niet plaatsen (meestal door ruimtegebrek) kunnen wij helaas niet corresponde
ren. Brieven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw. Postbus 859.1000
AW A meter dam Bij puWikatie worden naam en woonplaats van de schrijver
vermeld.
PH-kade (3)
Minister Van der Klaauw.
Deze vaak verwaarloosde aspecten
van de Nederlandse export zouden
zeker in het onderzoek naar de kwets
baarheid van onze commerciële rela
ties met bet Midden-Oosten aan de
orde dienen te komen. Evenals trou
wens de hand- en spandiensten die
sommige bedrijven nog steeds blij
ken te verlenen aan de Arabische
politieke eisen. Vooral met betrek
king tot nlet-Jood verklaringen en
negatieve goederen verklaringen, on
danks de bezwaren van de regering
hiertegen. De KLM is een voorbeeld
van een bedrijf dat nog steeds verkla
ringen afgeeft over bepaalde werkne
mers met de mededeling dat deze
geen relatie met Israël onderhouden.
Ook geeft het vrachtverklaringen af,
waarin staat dat in Israël geen tus
senlandingen gemaakt worden.
Wil ons land gewapend zijn tegep
nieuwe Arabische politieke druk dan
dienen alle elementen van onze ban
den met het Midden-Oosten te wor
den onderzocht. Mocht daarbij onver
hoopt blijken dat de Nederlandse ex
port en de kwetsbaarheid daarvan
toch groter ls dan verwacht, dan
dient men zich te bezinnen op een
vermindering van deze gevoeligheid
door het zoeken van alternatieve af
zetgebieden. Een te grote kwetsbaar
heid doet immers de kans op econo
mische druk toenemen.
Wil de regering zo'n diepgaand onder
zoek niet zelf verrichten, dan zal de
Tweede Kamer het moeten doen. Het
Tweede-Kameronderaoek onder
voorzitterschap van Harry van den
Bergh (PvdA) naar de Arabische boy
cot tegen bedrijven die relaties met
Israël onderhouden strekt hierbij tot
voorbeeld. Maar ook particuliere in
stellingen als CIDI kunnen, indien
nodig, heel wat boven water brengen.
Het zou evenwel van een vooruitzien
de blik en verstandig beleid getuigen,
als de regering zo spoedig mogelijk
zelf zo'n onderzoek zou verrichten.
Dra Ronny Naftaniel ls directeur
van het CIDI, Centrum voor Infor
matie en Documentatie Israël ln Den
Haag.
Met ontsteltenis las ik de brief van de
heer L. Janse uit 's-Oravenpolder. Er
is geen sprake geweest van een over
winning van de kant der politie. In
overleg met de kerk hébben de kra
kers de weg van de geweldloze weer
baarheid gekozen. Die hele politie
macht plus de scherpschutters ls
voor aap gezet.
Als de heer Janse een demonstratie
wil laten organiseren dan ls dat een
recht van een democratische samen
leving. Maar het nationale monu
ment op de Dam moet wel bulten de
route blijven. Dat monument staat er
als een herinnering en een eerbetoon
aan de vele Nederlanders die veertig
tot vijfendertig Jaar geleden door de
Duitsers zijn vermoord. Eigenlijk ls
het beter om zo 'n demonstratie niet
ln Amsterdam te houden. Want de
wonden zijn er nog niet genezen en de
tranen van het verdriet niet ge
droogd.
Amsterdam R. O. E. Mensink
PH-kade (4)
In „Commentaar" van 20 augustus
noemt Trouw het feit dat de krakers
het pand aan de PH-kade niet ge
woon verlaten hebben, een spelletje.
(Bij een spelletje, dat een zekere mate
van inspanning vereist, ls toch het
meest karakteristieke de ontspan
ning? Ontspanning ls hier, dacht ik,
niet bij te pas gekomen. Had u niet
beter kunnen spreken van een ge
vaarlijk en onverantwoordelijk spel?
Er zijn Immers tallozen door de han
delwijze der krakers in verschillende
opzichten gedupeerd, blootgesteld
aan gevaar en andere narigheden. U
wilt het hun graag vergeven. Ja, dat
moeten we natuurlijk proberen, al zal
het degenen die verwondingen opge
lopen hebben, wel moeilijk vallen.
Tenslotte wil lk eerlijkheidshalve wel
opmerken dat de echte .huisjesmel
kers" en speculanten mede de oor
zaak zijn van de ellende die de kra
kers teweeg gebracht hebben.
Amsterdam G. Snieder
PH-kade (5)
In uw commentaar van 20 aug.
schreef u: „Er zijn alleen winnaars; de
burgemeester van Amsterdam, de po
litie en de krakers. De Prins Hendrik
kade was voor de krakers een grote
krachtproef. ,De redelijkheid heeft
daarbij gezegevierd. O raag wordt de
krakers vergeven dat zij het pand
niet gewoon hebben verlaten. Dit ge
tuigd van een zekere rijkdom aan
ideeën". Hoe de redactie tot dergelij
ke conclusies kon komen ls mij een
raadsel. In het uitvoeren van een
rechterlijk vonnis door de burge
meester van Amsterdam steekt geen
enkele verdienste, üit hoofde van zijn
ambt ls hij daartoe verplicht. Inder
daad, de politie heeft uiterst moeilij
ke opgaven met de haar ten dienste
staande middelen goed uitgevoerd.
De „goede woorden" t.a.v. de krakers
aan de Prins Hendrikkade ontgaan
mij. Op misschien een enkele uitzon
dering na verrichtten zij hun vernie
lend werk anoniem, namen geen en
kele verantwoordelijkheid en be
schikten blijkbaar over tijd en geld.
Of de gebruikte materialen zijn be
taald, weet ik niet In geen geval
gingen zij onder hoge huur gebukt
De directe en indirecte schade van
hun handelingen loopt ln de miljoe
nen. Voor hun zinloze beschadigingen
aan woongelegenheid die zij beweren
te willen bevorderen is geen enkele
verontschuldiging. Door hun opstel
ling en gedrag zijn zij mede schuldig
aan de gevolgde rellen en ook voor
het ongemak en de wrevel bij wegge
bruikers. De krakers trokken zich
niets aan van de belangen van legale
eigenaars en bewoners, noch van de
spanningen en angsten waaraan poli
tieambtenaren met hun gezinnen en
ook anderen werden blootgesteld.
Umulden P. Pippel
Deense vorstin
Met belangstelling las lk ln de krant
van 24 augustus het artikel over het
bezoek van onze koningin aan haar
„collega" van Denemarken. Ik ver
baasde mij echter over de eerste zin.
waar wordt gezegd, dat elke veertien
dagen de deuren van het palels Ama-
lienborg opengaan voor de publieke
audiëntie van koningin Margrethe. Ik
heb het nooit anders meegemaakt
dan dat de audiënties werden gehou
den ln het slot Christiansborg, in het
stadscentrum, ln welk slot het parle
ment ls gehuisvest en waar ook de
koninklijke stallen zijn. Een groot
gebouw met hoge toren, langs welke
zijkant een smalle straat loopt, waar
langs aan de andere zijde de slotka
pel en Thorvaldsens museum liggen.
In die altijd tochtige straat bevindt
zich een zij-Ingang van het slot. waar
ik menigmaal het komen en gaan van
de bezoekers van de koningin heb
gadegeslagen. Inderdaad een ge
mengd gezelschap van lutherse gees
telijken ln vol ornaat en militairen ln
hun netste uniform tot „gewone"
hulsmoeders toe. Tenslotte rijdt ook
de koningin weg, toegewuifd door de
genen, die geduldig (nou Jaop dit
moment hebben gewacht.
's-Gravenhag e R. Qnené
Vermoeiend
In Trouw van 23 augustus werd weer
gegeven wat da Kwast in zijn Friese
Kerkbode schreef over de vermoeien
de kernwapendiscussie. HIJ noemde
drie verschillende standpunten die
een christen kan hebben en die be
gonnen alle drie met: Het mag niet
van Jezus. In het eerste geval volgde
op dat begin een radicale afwijzing en
ln het tweede geval een afwijzing,
waaraan het IKV standpunt was toe
gevoegd. In het derde geval volgde de
opmerking, dat voorlopig de NAVO-
wil toch maar boven de wil van Jezus
gesteld moet blijven. Welke mening
zou ds Kwast zelf hebben? Het is
goed dat ds Kwast de aandacht nog
eens op de kernwapens vestigt en
wanneer alle predikanten er dit Jaar
wat meer aandacht aan geven, be
hoeft het IKV er volgend jaar mis
schien wat minder vermoeiend over
te zeuren. Laten die predikanten dan
echter eerst wel kennis nemen van de
nieuwe IKV vredeskrant, speciaal
voor pagina 15.
Rotterdam A. P. de Winter
IKV en NOVIB
Wie wil nu niet de kernwapens de
wereld uit hebben, toch iedereen!
Waarom is het IKV nog geen stap
verder. Ja, misschien wel enkele stap
pen teruggegleden. Omdat alleen Ne
derland het wil? Mensenlief, het ls
vechten tegen windmolens. Spaar je
tijd. Je geld en Je gezondheid. De
technologie en de wetenschap zijn
immers niet meer te stuiten. Econo
mische en financiële belangen scha
kelen elk gezond verstand uit. Het is
een hopeloos gevecht, omdat het een
gevecht is, een worstelen tegen de
machten, tegen de wereldbeheersers
dezer duisternis, zoals Paulus het uit
drukt. Als we dat willen erkennen,
hebben we andere wapens nodig dan
tot nu toe gebruikt door het IKV. Het
zwaard des Oeestes, dat ls het woord
van Ood. Laten we liever onze tijd.
ons geld en ons leven in dienst stellen
van de Levende Heer, Jezus Christus.
Als ons lichaam, voor dit tijdelijke
leven, niet meer te redden is, dan in
elk geval onze ziel voor het eeuwige
leven. Luisteren we dan als christe
nen naar Jezus' opdracht: „En dit
evangelie van het Koninkrijk zal in
de gehele wereld gepredikt worden
tot een getuigenis van alle volken."
Alvorens Jezus deze opdracht gaf
heeft Hij het ook over oorlog en drei
ging, honger, aardbeving, haat en lief
deloosheid. Jammer van al het ver
spilde geld, tijd en energie. Zoek eerst
Gods Koninkrijk en niet ons eigen
IKCV) koninkrijk.
Lisse I. Eisenga
Van een onzer verslaggevers
LEIDSCHENDAM Bi] industriële toepassing van radioac
tieve straling doen zich problemen voor bij de registratie en
controle van stralingsbelasting van werknemers. Daar moet
verbetering in komen, schrijft een commissie van de Gezond
heidsraad in een advies aan minister Ginjaar van volksge
zondheid.
Het advies was aangevraagd om de
consequenties voor het Nederlandse
beleid na te gaan van het UN SC EAR-
rapport 1977. UNSCEAR is de weten
schappelijke commissie van de Vere
nigde Naties die rapporteert over
bronnen en effecten van ioniserende
(onder andere radioactieve) straling.
Grote beleidswijzigingen ziet de com
missie niet aankomen: het inzicht in
het verband tussen stralingsdosis en
gevolgen is sinds het vorige rapport
(van 1972) nauwelijks gewijzigd. De Röntgen
relaltes zijn alleen betrouwbaarder 6
geworden.
materiaal, en de mate van ventilatie.
Als alle factoren ongunstig zijn, kan
een niet te verwaarlozen verhoging
van de longdosis het gevolg zijn. De
commissie vindt het wenselijk dat
ruime aandacht wordt besteed aan
allerlei onzekerheden op dit terrein,
waarbij rekening moet worden ge
houden met factoren die eikaars et
fect versterken, zoals in dit geva.
roken
Wel vindt de commissie het van we
zenlijk belang dat de bestaande ver
schillen in de opvatting over de risi
co's van lage doses, aan een kritische
beoordeling worden onderworpen.
Onlangs besloot de Amerikaanse Na
tionale academie van wetenschap
pen, na enig geharrewar, dat die risi
co's wat lager geschat mogen worden
dan men tot nog toe voorzichtig
heidshalve deed.
De commissie gaat ln haar advies
uitvoerig in op technische invloeden
op de stralingsbelasting uit natuurlij
ke bronnen, bijvoorbeeld de longdo
sis door inademing van radongas uit
bouwmaterialen. Factoren die de
longdoses kunnen beïnvloeden zijn
onder andere het gehalte aan (na-
Bij de belasting door kunstmatig*
stralingsbronnen wordt de grootst*
bijdrage geleverd door medisch han
delen, met name röntgenfoto's. Zon
der afbreuk te willen doen aan he
directe medische nut dat hierme»
wordt beoogd, heeft de commissi!
toch enkele aanbevelingen gegevei
om een effectief gebruik van ionise
rende straling in de geneeskunde t
bevorderen. Met name wordt geplei
voor aanvullende opleiding van ari
sen, en samenwerking met straling*
fysici. -
In Nederland moet volgens de con
missie epidemiologisch onderzoo
worden bevorderd naar de invloede
van kankerverwekkende factoren, u
wel straling Bis chemische stoffei
Daarvoor is een landelijke kankerr
