olfgoot beproeft
ormvloedkering
Begrotingsoverleg in
kabinet nog muurvast
Eén uur gymnastiek per dag moet
De nieuwe Trans vakantiegids
zet u op het juiste spoor.
Het noorden morgen
weer in de bloemen
er fundering was niet genoeg bekend
steun voor
Groenevelt bij
oersbond FNV
WEG IN
EIGEN
LAND
Scholing werkloze
mag niet ten koste
gaan van uitkering
Commissie vindt lichamelijke conditie van de jeugd alarmerend
FNV eist vertrek
winkeleigenaar
Officieren willen
krijgsmacht in de
grondwet houden
JG22 AUGUSTUS 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET R H S 3
redacteur y
schappen
S IDOOSTPOLDER
ichting Waterbouwkun-
st«#horatorium nam giste-
haar vestiging bij
^^nfcesse een nieuwe golf
je in gebruik, waarbij het
twtP „uniek" niet werd ge-
?d. Dat slaat in het bij-
Dat r op de afmetingen, die
en)y logelijk maken om mo-
iven te doen voor de te
»n stormvloedkering in
jsterschelde op schaal
jnnen sleuf in de polder is 233
vijf meter breed en voor
it* deel zeven meter diep.
laat die hydraulisch heen
en weer bewogen wordt, kan golven
tot 2,5 meter hoog door het water
Jagen. Die sloegen gisteren fraai stuk
op het model van een caisson dat
momenteel halverwege de goot ls op
gesteld. Instrumenten registreerden
of de constructie ook maar een fractie
van een millimeter bewoog.
Maar de belangrijkste zaken spelen
zich in de goot onder water af. Welke
Invloed heeft de golfslag op de stabili
teit van de bodem waarop het caisson
rust? Welke invloed hebben de dreu
nen tegen het caisson, vla drukvarla-
tles ln de bodem, op die bodemstabi-
llteit? Het is vooral dat soort vragen
dat de waterbouwkundigen heftig In
teresseert. Op papier uit te rekenen
zijn de antwoorden niet of nauwe
lijks. En modelproeven op te kleine
schaal leren ook te weinig, omdat er
fundamentele eigenschappen veran
deren als Je bijvoorbeeld de korrel-
grootte van het zand mee verkleint
Onvoldoende
Met name de Deltadienst van Rijks
waterstaat heeft lang aangedrongen
op de bouw van een voldoende grote
golfgoot. De bestaande faciliteiten
van het Waterloopkundig laboratori
um en het Laboratorium voor grond
mechanica (die ln de stichting samen
werken) gaven onvoldoende inzicht
in de fundering van de stormvloedke
ring Oosterschelde, het meest ambiti
euze van de Deltawerken. Men kon
modelproeven doen op schaal 1:20,
terwijl 1:10 noodzakelijk werd ge
acht.
In de nieuwe .Deltagoot" kan dat
ruimschoots. Aan het einde is een
sectie verdiept uitgevoerd (9,5 meter),
zodat men onderin 2,5 meter „zeebo
dem" kan aanbrengen en daarop mo
dellen plaatsen zonder dat de golfbe
weging wordt verstoord. Een eerste
meetproject is al met succes uitge
voerd; de goot werkt ln feite al sinds
eind vorig jaar.
Maar de Deltagoot is er zeker niet
alleen voor de Oosterschelde. In de
openingstoespraak die gisteren na
mens minister Tuijnman van verkeer
en waterstaat werd voorgelezen, kon
digde diens secretaris-generaal lr. P.
C. de Man de financiering aan van
een onderzoek naar het afkalven van
duinen. Ook kan bijvoorbeeld het ge
drag van een dijktop bij belasting
door hoge golven worden bestudeerd.
Ook daarover is namelijk bepaald
nog onvoldoende bekend. En een een
voudig lijkend thema als het gedrag
van zand onder invloed van golfslag
blijkt nog heel wat vraagtekens te
herbergen.
Bij metingen waarbij niet de hele goot door het model wordt
afgesloten bijvoorbeeld voor de fundering van een booreiland
moet de energie van de gebruikte golven aan het eind van de goot
ergens blijven. Daarvoor werd een speciale golfbreker ontwikkeld,
die negentig procent van de golfbeweging omzet in gespetter.
i Beatrix bezocht giste-
«meente Wieringermeer
:enheid van de 50-jarige
r, van het droogvallen
de gelijknamige polder,
nders lieten zich bij het
't niet onbetuigd.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Het kabinets
beraad over de samenstelling
van de begroting zit nog
muurvast. De ministers kun
nen het niet eens worden over
het al dan niet afkondigen
van een loonmaatregel en het
extra geld dat de ministers
Beelaerts van Blokland
(volkshuisvesting) en Pais
(onderwijs) voor hun begro
tingen hebben gevraagd.
De hele dag hebben de ministers in
afzonderlijk beraad gepoogd een op
lossing te vinden. Diezelfde avond
zou de ministerraad in plenaire ver
gadering bijeenkomen om het begro
tingsoverleg af te ronden. Maar bij
het sluiten van deze editie was het
vooroverleg nog in volle gang.
De fractievoorzitters van de rege
ringspartijen Lubbers en Rietkerk
waren voortdurend bij het overleg
betrokken.
Onderhandelen
Zoals bekend voelt minister Albeda
er weinig voor de vakantieuitkering
in de vorm van een loonmaatregel
met twee procent te korten, en ook
nog eens „af te toppen". De minister
wil over deze kwestie in alle vrijheid
kunnen onderhandelen met de socia
le partners (vakbeweging en werkge
versorganisaties). Ministers Van der
Stee (financiën) is dit echter te vrij
blijvend, te meer waar hij een hoger
financieringstekort moet aanvaarden
dan hij wenselijk vindt. Van der Stee
wordt in deze kwestie krachtig ge
steund door de WD-ministers.
Minister Albeda beroept zich echter
op een uitspraak van premier Van
Agt, dat de sociale partners het ver-
AOVERTENTIE
e sociaal-economische
JHT Koopkrachtgarantie
verdeling van arbeid via ar-
Idverkorting moeten de
ite FNV-standpunten zijn
lende CAO-onderhandelin-
zegt voorzitter Jan Schroër
e vervofirsbonden FNV deze
„Onderweg", het orgaan van
oersbonden.
De Trans gids: „Vakantiereizen in herfst, winter, lente 80/81" maakt de keuze van uw
juiste vakantiebestemming aanzienlijk makkelijker.
U kunt kiezen uit een groot assortiment reizen in éigen land, de grote Europese steden
en talrijke wintersportgebieden. Stuk voor stuk nauwgezet omschre- vx.
ven en voorzien van kleurrijke illustraties. Haal de nieuwe Trans gids I 1^>
even op. Hij ligt gratis voor u klaar bij het NS-station, de Rabobank of r 1
uw reisbureau. Of bel: 030 - 62.78.44. VdfedYltlCTeiZCfl
Trans: het aktieve reisbureau van de Nederlandse Spoorwegen.
In en rond Eelde wordt zaterdag
weer het traditionele bloemencor
so gehouden (het 24ste nu). Het
motto ervoor ls „spreekwoorden
en gezegden". Twintig wagens en
tien muziekkorpsen doen eraan
mee, en wie daar lust toe voelt zal
dit vertoon tweemaal kunnen be
kijken, want door de route tot
twee kilometer te bekorten kan er
een reprise van de rondtocht wor
den gegeven.
Overigens blijft dit noordelijke
feest niet beperkt tot het corso. Er
is ook een oud-Drentse markt met
demonstraties van oude ambach
ten en een poppententoonsteliing
ln het Else van de Laanhuis. Het
corso begint om drie uur en zater
dagavond en de hele zondag (plus
avond) staan de wagens tentoon
gesteld
Een bloemenfeest is er zaterdag
ook in Ede waar om half vier de
heideweek begint met een op
tocht Eregasten zijn heidekonin-
gin Calluna en heideprinses Erica
's Avonds is er een taptoe in het
openluchttheater.
De Jaarlijkse gondelvaart op het
Noordhollands Kanaal bij Koe
dijk (noordelijk van Alkmaar) is te
zien op zaterdagavond tussen ne
gen en elf uur.
Zondagmiddag wordt weer het
grote landjuweel in het Brabantse
Oirschot gehouden. Honderdtien
Brabantse gilden doen eraan mee,
wat betekent dat zo'n vierduizend
gildebroeders om één uur door het
dorp trekken. De schutterswed
strijden beginnen rond drie uur na
een massale vendelgroet.
Enschede biedt morgen een groot
aantal activiteiten op en om ae
Oude Markt. Er is een grote kunst
markt voor amateurs, kinderen
kunnen terecht bij het creatief
centrum, waar met dozen en ander
afvalmateriaal een stad wordt ge
bouwd en verder is er (onder meer)
het optreden van de dansgroep De
Schaddenrieders
Twee antiek- en curiosamarkten
in het Brabantse, zaterdag: een in
de Stenen Tuin in Bergen op
Zoom en een op de Havermarkt in
Breda.
Bij het witte kerkje in Koordw ij
kerhout gaat morgenmiddag om
één uur de derde internationale
Marathon Bollenstreek van start
met weer meer deelnemers dan
vorige jaren. Ook uit West-Duits-
land. de Verenigde Staten én En
geland zijn veel inschrijvingen
binnengekomen. De wedstrijd
over een parcours van 42 kilome
ter door Noord wij kerhout. Noord-
wijk en Lisse is opgenomen in de
internationale wedstrijdkalender
van de International Amateur
Athletic Federation.
Voor hondenliefhebbers xs er mor
gen van half tien tot vijf uur in de
Rotterdamse Doelen een interna
tionale kampioenschapstentoon
stelling voor honden van alle
rassen.
trouwen waard zijn. Hij wil de part
ners daarom ook in de gelegenheid
stellen dat vertrouwen waar te kun
nen maken. De onderhandelingen lie
pen vandaag stroef. Er was zelfs een
moment dat Albeda, in strijd met de
afspraken, niet op het Catshuis ver
scheen. Hij arriveerde pas in de loop
van de middag.
Minister Albeda wordt in zijn stel-
lingnaroe nog steeds krachtig ge
steund door CDA-fractieleider Lub
bers.
Bouwmarkt
Ook het tweede knelpunt ligt niet zo
eenvoudig. Minister Beelaerts wil
meer geld om de ineenzakkende
bouwmarkt wat op te vijzelen. Frac
tievoorzitter Lubbers ondersteunt de
ze eis krachtig. Maar minister Van
der Stee blijkt niet zo scheutig te zijn.
De eisen van Pais leveren in mindere
mate problemen op
Sociale verzekeringsraad
DEN HAAG (ANP) Werklozen, die
zich willen laten scholen, moeten hun
WW-uitkering kunnen behouden. De
Sociale Verzekeringsraad heeft giste
ren met die gedachte, vastgelegd in
een rapport van een speciale werk
groep, ingestemd.
De werkloosheidsregelingen (WW,
WWV, en RWW) moeten volgens de
raad „niet louter worden gezien als
een instrument om inkomen te ver
schaffen. De regelingen moeten zo
worden gebruikt, dat ze een positieve
uitwerking hebben op de arbeids
markt."
In zijn advies aan staatssecretaris De
Graaf van Sociale zaken zegt de
Raad dat de uitvoeringsorganen van
de werkloosheidsregelingen in ieder
geval na drie maanden moeten bekij
ken of de betrokken werkloze aan
scholing kan gaan deelnemen. In het
algemeen moeten opleidingen van
minder dan anderhalf jaar worden
toegestaan en langere opleidingen
niet worden uitgesloten. Tijdens de
scholingsperiode hoeft de werkloze
niet meer te solliciteren of beschik
baar te zijn voor een baan. Wel moet
hij tegen het einde van die periode
actief naar werk zoeken.
De Sociale verzekeringsraad heeft
gisteren ook de nieuwe ramingen
over de stijging van de sociale pre
mies volgend Jaar vastgesteld. De to
tale premiedruk heeft volgens de
raad minder te stijgen dan tot voor
kort werd geraamd. Deze verwachtin
gen zijn gebaseerd op de jongste ra
mingen van het Centraal Planbureau.
In 1981 kan de stijging van de totale
premiedruk beperkt blijven tot 1.3
procent. Eerder was sprake van stij
gingen tot twee procent. Als het kabi
net echter uit bezuinigingsoverwegin
gen de rijksbijdrage aan de sociale
fondsen vermindert zullen de premies
uiteraard wel verder moeten stijgen.
r kiest hiermee voor het tot nu
tierde FNV-beleld en niet voor
Jorstel van de industriebond
Arie Groenevelt om tijdelijk
'-acht in te leveren om zo
.raken te maken over be-
uitbrefding van de werkgele-
Schroër zegt verder dat bij-
van het tot nu toe gevoerde
ld wel nodig ls, maar niet
]1 er al CAO's zijn afgesloten
4 voor 1981 gelden.
i n de FNV is men bezig om met
ld igesloten bonden een beleids-
te stippelen waarmee de bon-
I nieuwe CAO-onderhandelin-
de voeten kunnen. Volgens de
t<r van de vervoersbonden
liet nieuwe CAO-beleld ruimte
voor differentiatie ln de be-
fien. Een centraal akkoord
Werkgevers met beperkte af-
4 n acht Schroër bij voorbaat
u ensloos, omdat op die manier
kan worden benut in goed
nde bedrijfstakken,
taite willen wij hebben om win-
oor andere werknemersdoelen
koop)
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Een belangrijke oorzaak van de slechte lichamelijke conditie
van jongeren is dat er op de scholen onvoldoende aandacht wordt besteed aan
gymnastiek. Daarom moet in het onderwijs voor iedere scholier tenminste
een uur per dag worden uitgetrokken voor lichamelijke oefening in plaats van
de huidige twee tot hooguit drie uur per week.
ipkrachthandhaving te be
en, aldus Schroër. Hij zegt ver
lorstander te zijn van hervat-
ti het loonoverleg in de SER,
het afkondigen van de loon-
:el werd stilgelegd, uit protest
alt regeringsingrljpen. „Laten n
orgaan maar weer gaan ge- Iv€Cre<ltie
D Q- al was het maar om de kaar-
ed op tafel te krijgen", aldus de
"er in „Onderweg".
Tot deze conclusie komt een
commissie van jeugdartsen,
gymnastiekleerkrachten, fy
siotherapeuten en onderwijs
kundigen. De commissie heeft
gisteren een nota uitgebracht
.over „Bewegingsarmoèdig on
derwijs". Hierin zijn al beken
de resultaten van weten
schappelijk onderzoek nog
eens op een rijtje gezet om
aan te tonen dat het met de
lichamelijke conditie en -oefe
ning van de jeugd maar bar
slecht gesteld is.
HAAG Een groot aantal ge-
fc-ambtenaren zal over enige
01 bijzondere salarisverhoging
11 Er komt .dan een wijziging in
teel waarin de hoogte van de
jying afhangt van het inwoner-
de gemeente. de zogenoemde
Het ministerie van
zaken is het nu met de
van overheidspersoneel eens
over de wijziging.
Volgens J. P. Kramer, voorzit
ter van de koninklijke Neder
landse vereniging van leraren
en onderwijzers in de lichame
lijke oefening, wordt er al een
jaar of tien betoogd dat scho
lieren te weinig ichaamsbe
weging hebben. Maar tot nu
toe heeft dat niet geleid tot
verbetering van het gymnas
tiekonderwijs. „Dat dit rap
port nu moet verschijnen is
eigenlijk een schandaal." zegt
hij.
Hij waarschuwt ervoor dat de
recreatiesamenleving een
steeds belangrijker rol gaat
spelen, niet in de laatste
plaats door de automatisering
in het arbeidsproces. Dat be
tekent meer vrije tijd en dat is
iets waarop de mensen onvol
doende worden voorbereid,
vreest Kramer. Hij consta
teert integendeel een toene
mende bewegingsarmoede on
der meer als gevolg van onvol
doende lichamelijke oefening
op school.
F. Wafelbakker, geneeskun
dig hoofdinspecteur van de
volksgezondheid en voorzitter
van de commissie, meent dat
het huidige beeld van de
maatschappij aansluit op wat
er nu op de scholen gebeurt.
„Er zijn elektrische trappen,
elektrische deuren, elektri
sche grasmaaimachines en
elektrische tandenborstels.
Straks gebruiken we onze le-
denmaten helemaal niet
meer."
De belangrijkste gebreken
van het gymnastiekonderwijs
zijn volgens de commissie de
ontoereikende accomodatie
(te weinig en te slechte gymlo
kalen) en het te geringe aantal
uren dat er op de scholen
gymles wordt gegeven. Daar
bij komt ook een gebrek aan
deskundigheid bij de leer
krachten op de lagere- en
kleuterscholen. van wie
meestal de klasseleerkracht
de gymles verzorgt. Kramer
meent dat ln deze situatie ver
betering kan worden gebracht
via de pedagogische acade
mies, al beseft hij dat er ook
daar sprake is van een krappe
hoeveelheid lesuren.
Nu zijn er zo'n zevenduizend
gyml eerkrachten (van wie
tweeduizend met een deeltijd
baan) werkzaam in basis- en
voortgezet onderwijs. Wan
neer er een uur per dag wordt
uitgetrokken voor gymnas
tiek, kunnen er achtduizend
nieuwe vakleerkrachten bij
komen, heeft de commissie
uitgerekend. Die een uur per
dag wordt volgens de commis
sie overigens ook internatio
naal als minimum-norm ge
hanteerd. onder meer door de
VN-ofganisatie UNESCO
Jeugdartsen
Bij de samenstelling van de
nota zijn onder meer de Ko
ninklijke Nederlandse Vereni
ging varv leraren en onderwij
zers in de lichamelijke opvoe
ding en de katholieke vereni
ging van leerkrachten in de
lichamelijke opvoeding „Tho
mas van Aquino" betrokken
geweest. Het initiatief is ech
ter uitgegaan van een aantal
jeugdartsen, die op hun beurt
zijn geïnspireerd door bezorg
de geluiden uit Friesland,
waar de Jeugdgezondheids
zorg zich al in 1976 tot de
toenmalige minister van on
derwijs, Van Kemenade, had
gewend om de feiten in het
gymnastiekonderwijs aan de
kaak te stellen. Verder ver
leende de Nederlandse hart
stichting financiële steun om
publikatie van de nota moge
lijk te maken
In de nota wordt een aantal
oorzaken genoemd van de
slechte lichamelijke conditie
van de jeugd, waaronder ver
keerde voedingsgewoonten en
het roken. Ook een gebrek
aan mogelijkheden om te spe
len en te bewegen speelt een
grote rol.
Wafelbakker meent dat het
noodzakelijke evenwicht tus
sen „leren met je kop en leren
met je lichaam" bij de jeugd
in toenemende mate wordt
verstoord.
Volgens hem is er een duide
lijk verband tussen de moto
riek (de beweging) van een
kind en de mate waarin het
kennis opneemt: bij een goede
motoriek zal het in het alge
meen wat soepeler leren. Aan
de andere kant leidt een slech
te motoriek ertoe dat de kans
om op latere leeftijd een hart-
of vaatafwijking te krijgen,
wordt vergroot, aldus Wafel
bakker. „En wat ook telt is
dat beweging pret geeft", zegt
hij.
Enquête
De commissie baseert haar
bevindingen op een enquête
die onder scholen is Ingesteld
om na te gaan in hoeverre er
gymnastieklessen uitvielen
(bijvoorbeeld door verzuim,
slechte accommodatie, ande
re factoren): daaruit bleek dat
in het schooljaar 1977-'78 op
vijfduizend lagere scholen
39.465 gymnastieklessen niet
waren gegeven. Bij 31.331 les
sen was dit het geval door het
ontbreken van accommodatie
en bij 1261 door het ontbreken
van een bevoegde leerkracht.
Van de 1.918.340 gym-uren die
bij het beroepsonderwijs (1010
scholen) gegeven hadden
moeten worden, gingen er
173.700 lessen niet door. Bij
830 scholen voor mavo-havo
en vwo vielen 41.880 lesuren
uit. Ook in deze gevallen voor
namelijk door het ontbreken
van accommodatie en leer
krachten.
Volgens Kramer is dit alles bij
elkaar alarmerend genoeg om
bij de overheid te pleiten voor
meer uren gym, betere accom
modatie („elke school zou een
eigen gymlokaal moeten heb
ben"), extra aandacht voor
leerlingen met bewegingsach
terstanden, meer aandacht
voor gezondheidsvoorlichting
en -opvoeding en meer aan
dacht ook voor de reinheid
van de gymlokalen.
Daarnaast vindt hij dat het
aanbeveling verdient om een
aparte staatssecretaris voor
sportzaken en sportieve reac
tie aan te stellen. Op die ma
nier zou de lichamelijke op
voeding en jeugdrecreatie
veel betere gecoördineerd
kunnen worden. meent
Kramer.
UTRECHT (ANP) In een brief heb
ben de dienstenbonden FNV het af
treden van eigenaar/directeur L. Kip
en de verkoop van zijn in de Achter
hoek opererende levensmiddelenbe-
drijf met dertien supermarkten en 21
slijterijen (hoofdkantoor in Aalten)
geëist. Wanneer er vóór dinsdag 26
augustus 's morgens om acht uur niet
op wordt gereageerd, volgen er vol
gens de dienstenbonden harde acties
In dat ultimatum zien de diensten
bonden een laatste kans het bedrijf,
dat voor een faillissement staat, te
redden. Door een falend financieel
beheer staat het bedrijf er bijzonder
slecht voor. De schulden zijn volgens
de dienstenbonden al opgelopen tot
vijf miljoen gulden.
Maar niet alleen het financiële beleid,
ook het beleid op het gebied van
organisatie en bedrijfseconomie is
het een puinhoop. Er staan volgens
de dienstenbonden gegadigden op de
stoep om het gehele bedrijf of delen
daarvan over te nemen
DEN HAAG (ANP) Een groot aan
tal officierenverenigingen en vereni
gingen die symphatiéeren met de
krijgsmacht hebben er bezwaar te
gen, dat de krijgsmacht niet meer zal
worden genoemd in de grondwet. Dat
zal het geval zijn als het parlement
instemt met wijzigingsvoorstellen
zoals die de komende weken zullen
worden behandeld. Een comité, ge
vormd door de verenigingen, heeft
inmiddels aan Kamervoorzitter Dol
man gevraagd om gehoord te worden
door de defensiecommisie en de com
missie voor de grondwetswijziging
Als de wijzigingsvoorstellen worden
aangenomen zal in de grondwet ook
niet meer te vinden zijn dan de ko
ning het oppergezag over de krijgs
macht heeft. De wijziging houdt ten
slotte in, dat officieren voortaan niet
meer worden benoemd bij koninklijk
besluit.
De voorzitter van het comité, kolonel
der mariniers A. G. C. Kok, vindt de
actie beslist geen formaliteit „De
staatsrechterlijke positie van zowel
de krijgsmacht als het personeel on
dergaat een wijziging Behalve
straatsrechtelijke en politieke bezwa
ren hebben we ook nog emotionele
bezwaren", aldus Kok. die tevens
voorzitter is van de federatie van ver
enigingen van Nederlandse officie
ren. Een verdere toelichting ,wil hij
nog niet kwijt. „Die hopen we te
mogen geven aan de commissies'
VALKENBURG (ANP) Op verzoek
van de bedrijfsbewakingsdienst van
het casino in Valkenburg hééft de
politie drie Nederlanders aangehou
den verdacht van fraude. Het drietal,
een croupier en twee spelers, speelde
al enkele dagen samen aan een tafel
Volgens de bedrijfsleiding gaat het
om een zeer gering bedrag.
„Hé, Norman, voor Ellen klaar is.
kun je makkelijk twee sommea
maken
