n Hengelo moet wethouder
oor minderheden komen'
rijspraak gevraagd in
roef proces om scanner
:ölen heeft nog begrip voor de stakingen
iggestie in rapport over buitenlanders:
'Wondermiddel' in
reformwinkel in
beslag genomen
luisteren politieradio niet strafbaar'
Politieman trad
op als verdachte
Nederlanders in Japan
als dwangarbeiders
afdelings
beheerder
Gemeente 's-Gravenhage'
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
t*«
«JELO Mogelijk krijgt Hengelo (Ov) binnenkort een
louder voor de minderheden. Dat wil zeggen: een wethou-
ii wiens portefeuille, naast andere gewichtige zaken, ook
lelangen van de ongeveer 5000 buitenlanders In deze stad
plaats zullen krijgen. Gaat het plan door, dan wordt een
de zittende wethouders als zodanig aangewezen. De
Jerheden-wethouder is een van de centrale aanbevelin-
die in een rapport over de problematiek van de buiten
ge werknemers zijn gedaan
r Jac. Lelsz
het rapport is meer dan een Jaar
rkt door een stuurgroep, waarin
g hadden de wethouders J. H.
•rbosch van sociale zaken en A.
van der Vegt van woonruimteza-
dle het meest bij de problema-
ondom de buitenlandse werkne-
betrokken zijn) plus een zeven-
ldoo nbtenaren van verschillende ai-
5en. Belangrijk element van het
soek was een schriftelijke en-
door het eigen sociografisch
iu onder een groot aantal Neder-
e Hengeloërs en een mondelinge
phutte onder een flinke groep Turk
end «ngeloërs. Een functionaris van
;eve deling voorlichting der gemeen-
45 «eft erop gewezen dat de proble-
K van de buitenlandse werkne-
12.1 voor 95 procent uit de wereld
Rai ijn als men de problematiek van
e W urken weet op te lossen,
n
j een jaar of zeven geleden werd in
de jlo al een rapport met betrek
tot de buitenlandse werknemers
jduceerd. Dat is inmiddels be-
|jk verouderd. In die tijd, begin
de jaren zeventig, werd er nog
lit gegaan dat ze tijdelijk in Ne-
nd zouden zijn. Tegenwoordig
fen t er anders tegen aan gekeken.
Een nieuw rapport bleek dus noodza
kelijk, en die behoefte is duidelijk
bevestigd door de ontwikkelingen
van het laatste half jaar, waarin de
syrisch-orthodoxe Turken Hengelo
zijn binnengestroomd.
Ruim zes procent
In Hengelo bevonden zich op 1 Janua
ri 1980 omstreeks 4400 vreemdelin
gen. Hun aantal zal intussen na de
aanzwellende stroom christen-Tur
ken, rond de vijfduizend liggen. Op
een totaal van ongeveer 75.000 inge
zetenen dus meer dan zes procent. Er
zijn meer dan vijfhonderd Engelsen,
Duitsers en Oostenrijkers in Hengelo:
in het algemeen mensen die een tijd
lang bij bedrijven zijn gedetacheerd
(geen buitenlandse werknemers in de
gangbare zin van het woord derhal
ve).
Verder werken er wat Indone
siërs. De groep waarom het eigenlijk
gaat, komt uit de landen rondom de
Middellandse Zee: Turken, Spanjaar
den, Italianen, Zuid-SlavTers en Ma
rokkanen. Ten opzichte van de ande
ren vormt de Turkse minderheid met
zo'n drieduizend zielen een duidelijke
meerderheid.
De belangrijkste zaken, die in het
rapport op een rijtje zijn gezet, zaken
die in ernstige mate problematisch
zijn, betreffen de huisvesting, de aan
passing, de tweede generatie en de
taalbarrière, waarmee men te maken
rkijgt op het werk, in de buurt, op de
school, bij de dokter enzovoorts. Hier
gaat het om kernproblemen. Ook
luchtiger, maar toch niet onbeteken
de aangelegenheden, want ze raken
de cultuur en wat daarmee samen
hangt, krijgen de aandacht, resulte
rend bijvoorbeeld in een vraag als:
waarom maakt het Concertgebouw
(respectievelijk de Schouwburg) toch
niet eens wat vaker een programma
speciaal voor de duizenden Turken in
Hengelo?
Inspraak
Bijna veertig aanbevelingen heeft de
stuurgroep in het deze week b en w
aangeboden rapport gelanceerd. Het
gemeentebestuur hoopt ze op korte
termijn te bekijken. Na een inspraak
procedure, waarbij ook de buiten
landse werknemers zelf worden be
trokken, hoopt het college met een
pre-advles aan de gemeenteraad te
komen. In het stuk wordt overi
gens niet uniek, want elders heeft
men zoiets in enige gevallen reeds
ook gepleit voor instelling van een
commissie volgens artikel 61 van de
gemeentewet! En overlegclub van
buitenlandse werknemers die het col
lege van b en w gevraagd en onge
vraagd over relevante zaken van ad
vies kan dienen.
Volgens het rapport, dat dezer dagen
waarschijnlijk ook in het Turks
wordt vertaald, moet er niet alleen
een wethouder voor minderheden ko
men. maar ook een coördinerende
ambtenaar met het oog op de buiten
landse werknemers. Dat laatste gaat
geld kosten. Inmiddels is een repre
sentant van het gemeentebestuur ge
zwind naar Den Haag afgereisd om te
proberen daarvoor extra geld los te
peuteren bij het ministerie van bin
nenlandse zaken.
ARNHEM (ANP) De politie heeft in
een reformwinkel in die stad enige
honderden flesjes van het in ons land
verboden „wondermiddel" beresepp
in beslag genomen. Dit uit Hongarije
afkomstige middel zou kankerbestrij-
dend zijn, maar het is in Nederland
geen wettelijk goedgekeurd genees
middel.
Het ministerie van volksgezondheid
twijfelt aan de heilzame werking van
de stof. De eigenaar van het betrok
ken Arnhemse reformhuis verkocht
het middel als opwekkend en kalme
ringsmiddel.
Beresepp bestaat uit water met wat
jodium. De betrokken Arnhemse re
formwinkelier had al honderdtwintig
flesjes van dit „wondermiddel" aan
de man gebracht. Op de verkoop van
verboden geneesmiddelen staat een
gevangenisstraf van maximaal zes
maanden cel en een boete van vijfdui
zend gulden. Ook in Roermond heeft
de politie een adres ontdekt, waar het
Hongaarse middel werd verkocht.
Tielse oogstfee
Het oogstfruitcorso begin
september in Tiel zal bij
zonder aantrekkelijk wor
den door de aanwezigheid
van Oogstfee 1980, beli
chaamd door de 23-jarige
stewardess Pia Eskes. Zij
wordt hier geflankeerd
door haar hofdames Janet
van Laar (18, rechts) en
Marjan Meijer.
DE GEMEENTELIJKE
GENEESKUNDIGE
EN GEZONDHEIDSDIENST
VAN 'S-GRAVENHAGE
vraagt voor het onderdeel management van de hoofdafde
ling Bedrijfsgezondheidszorg gevestigd aan de Hanen-
burglaan, een
nst phen (anp) Het afluisteren van de politieradio met een scanner een ontvangappa-
dat snel verschillende frequenties aftast is niet strafbaar op grond van de artikelen in
retboek van strafrecht die handelen over de bescherming van de persoonlijke levenssfeer.
11e conclusie kwam de Zutphense officier van Justitie mr. L. Montijn in een proefproces,
söJdj In overleg met de Apeldoornse gemeentepolitie had aangespannen.
flerland zijn volgens een ruwe
ing ongeveer 400.000 scanners
ip. De „verdachte" in het
es was de Apeldoornse poli-
Willem ten Brink (33), die
ie maanden geleden door col-
d „betrapt" bij het afluiste-
een scanner van de politiera-
instigator van het proefproces
|Apeldoornse politie-inspecteur
|Blonk, die uitgemaakt wil heb-1
verre het gebruik van scan-
'laar is. Volgens mr Blonk
t de politie veel hinder van
iten, die tegenwoordig ook
[de politie „versluierde" berich-
J üanen decoderen.
Apeldoornse politie-inspecteur
e als voorbeelden het gebruik
lanners door criminelen (die
irecies weten, waarmee de poli-
Big is) en tegenwoordig ook door
it fcrs, die een inval van de politie
Tijdens de rellen in Amster-
op 30 april werden volgens mr.
veel mensen gezien met draag-
icanners. De Apeldoornse poli-
ipecteur meent ook, dat het af
ren van politiegesprekken de
erming van de persoonlijke le
eneer aantast. Dat geldt zijns in-
ziens zowel voor de burgera, over wie
de politiegesprekken gaan, als voor
de politiemensen zelf.
Mr. Montijn had agent Ten Brink
alleen gedagvaard op grond van arti
kel 139 in het wetboek van strafrecht,
dat onder andere handelt over het al
dan niet heimelijk per telefoon afluis
teren van gesprekken. Hij acht het
eventueel wel mogelijk het gebruik
van scanners te verbieden op grond
van een ander artikel (441), dat ver
biedt niet voor derden bestemde ra
dioberichten door te geven. Ook het
radio-reglement zou dat verbieden,
aldus Montijn.
Omdat de „verdachte" niet op grond
van deze artikelen was gedagvaard,
vroeg de officier formeel om vrij
spraak. De rechtbank wijst op vrij
dag 29 augustus vonnis.
Scanners kosten afhankelijk van hun
mogelijkheden vele honderden gul
dens per stuk. Het apparaat, waarom
het bij de Zutphense rechtbank ging,
was 750 gulden (inclusief kristallen)
waard. Een scanner is voor iedereen
vrij te koop; De meeste van deze
apparaten komen uit Amerika of Ja
pan. Het is mr. Blonk niet bekend of
de apparaten ook in Nederland wor
den vervaardigd.
De Apeldoornse politie-inspecteur
denkt niet, dat de politie veel kan
doen tegen het gebruik door particu
lieren van scanners. De apparaten
zijn, als ze al strafbaar zouden zijn,
moeilijk op te sporen en zelfs indien
ze worden aangetroffen dan is alleen
het afluisteren juridisch strafbaar.
Ook technisch gezien is het voor de
politie vrijwel onmogelijk de scan
ners te omzeilen. De code van een
kryptofoon (het modernste apparaat
bij de politie) kan door handige luis
teraars tegenwoordig binnen vier uur
worden gebroken, aldus mr. Blonk.
Kryptofoons zijn trouwens nauwe
lijks betaalbaar. Ze kosten vier tot
zesduizend gulden per stuk.
door Hans W. Ledeboer
In het televisienieuws en op in de kranten verschenen
foto's is aandacht besteed aan het feit dat er bij de
herdenking van de atoomaanvallen op Japan ook Neder
landers waren, omdat er Nederlanders gedood werden
toen de atoombommen vielen. Wat die Nederlanders in
volle oorlogstijd deden in Japan, het land waarmee
Nederland in een verbitterde oorlog gewikkeld was, is
echter niet voldoende duidelijk geworden.
Het betrof krijgsgevangenen die
door de Japanners uit Indonesië
tijdens de oorlog waren ver
scheept naar Japan om als dwang
arbeider» in de oorlogsindustrie
en in de mijnen te werk te worden
gesteld. Dat dit, netzoals in Birma
en bij de aanleg van vliegvelden
op Flores, Ambon en Haroekoe en
bij veel andere rechtstreeks bij de
oorlog, betrokken werkzaamhe
den door krijgsgevangen en in
strijd was met oorlogsrecht en
conventies deerde de Japanners
niet: een Japans officier zei me
eens, dat „Japan de oorlog wint en
dan zelf wel zal bepalen hoe oor
logsrecht en conventies zullen
zijn." t
'Erecode'
Er is verwondering over het feit
dat de atoombom en de slachtof
fers daarvan helemaal uit de
„openbare herinnering" van het
Japanse volk zijn weggevaagd.
Dat is begrijpelijk als men de Ja
panse „erecode" kent. Volgens de
ze code staan een in een oorlog
overwonnene twee wegen open.
Hij kan zelfmoord plegen. Dat kan
in ceremoniële vorm gebeuren.
Een Japans officier droeg twee
zwaarden, een lang en een kort.
Het lange zwaard was normale ge
vechtsuitrusting. Het korte
zwaard, het eigenlijke ,,8amurai-'
zwaard" had hij bij zich om, als
het nodig zou zijn, de ceremoniële
zelfmoord te plegen.
De tweede weg was het zich volle
dig, zonder voorbehoud en tot in
uiterste loyaliteit in dienst te stel
len van de overwinnaar. De Japan
ner die dit deed, verloor zijn eer
niet. De Japanners, die direct na
de oorlog zich „van ganser harte"
in dienst stelden van de Amerika
nen, alles deden om hun land te
Amerlkaniseren, kozen de „twee
de weg." Voor wie de tweede weg
kiest, bestaat de geschiedenis van
zijn land voordat hij deze keus
deed, niet meer. Dat geldt ook de
atoombom: als de Japanners van
„de tweede weg" nu nog aandacht
zouden besteden aan de atoom
bom zouden zij eerloos zijn. Na
tuurlijk wordt deze code langza
merhand verdrongen door moder
nere ideeën getuige het feit van de
atoombomherdenking in Naga-
Interessant is overigens, dat de
Japanners verwachtten dat dege
nen die zij krijgsgevangen hadden
genomen, die dus niet in een zelf
moordpositie hadden doorgevoch
ten tot de dood toe, de „tweede
weg" hadden gekozen. Van de
houding van de geallieërde krijgs
gevangenen begrepen zij niets, het
feit dat wij ons bij onze gevangen
neming niet meteen „Japanners
gevoelden" maakte ons eerloos!
Hans W. Ledeboer, oud-redacteur
van het dagblad Trouw, is reser
ve-officier bij de KNIL geweest.
Functie-informatie:
Werkt onder supervisie van het medisch hoofd en vormt
met hem de twee-hoofdige leiding. De eindverantwoorde
lijkheid ligt bij het medisch hoofd.
Het medisch hoofd heeft het inhoudelijke management: de
kwaliteitsbevordering- en bewaking van de bedrijfsgezond
heidszorg ten behoeve van 15.000 gemeente-ambtenaren
en daarmee vergelijkbare functionarissen.
Taak:
De beheerder heeft tot takenpakket het algemeen manage
ment. omvattende: organisatorische, personele, admini
stratieve en financiéle aangelegenheden van de hoofdafde
ling. alsmede de toetsing van tie afdelingsbeslissingen aan
de rechtspositieregelingen die van toepassing zijn op het
gemeente-personeel.
In praktijk zal de functie inhouden: het dagelijks leiding ge
ven aan de hoofdafdeling, met uitzondering van het me
disch handelen.
Vereisten:
Een voltooide H.B.O.-opleiding, zoals bijvoorbeeld H.E.A.O.
(economisch/juiidische richting).
Salaris:
Afhankelijk van opleiding, leeftijd (vanaf 30 jaar) en ervaring
tot 4.532,- per maand (exclusief 26,- algemene toe
slag).
Informatie:
Telefonische informatie over de functie wordt gaarne ver
strekt door de heer F. H. A. Bakkenes (wnd. afdelingsbe
heerder), telefoon 070-614521, toestel 475.
Van gegadigden wordt bereidheid tot medewerking aan een
psychologisch onderzoek verwacht. Het resultaat hiervan
wordt, zo mogelijk direct na afloop, door de psycholoog met
de sollicitant besproken.
Rapport zal slecht3 worden uitgebracht na toestemming
van de kandidaat.
Schriftelijke sollicitaties - met vermelding van het vaca-
turenummer 8013 in de linkerbovenhoek van de brief -
te zenden aan de directeur van de Gemeentelijke Ge
neeskundige en Gezondheidsdienst, postbus 65783,
2506 EB 's-Gravenhage.
Dodelijke steekpartij
KOUDEKERK AAN DEN RIJN
(ANP) De 21-jarige P. van der Berg uit
Hazerswoude is zaterdagavond bij
een steekpartij bij een vrijetijdscen
trum in Koudekerk aan den Rijn om
het leven gekomen. Hij had ruzie ge
kregen met de 19-jarige L. van G.,
eveneens uit Hazerswoude. Deze stak
tijdens de vechtpatij van der Berg
met een mes waarna het slachtoffer
het centrumgebouw is binnengegaan
waar hij door omstanders werd opge
vangen. De verdachte is onmiddellijk
na zijn daad aangehouden. Van der
Berg overleed later in een ziekenhuis.
BUITENLAND
r: onze buitenlandredactie
imunistische landen kennen geen stakingen. In een arbeiderspara-
bestaat daartoe immers geen aanleiding. Des te opvallender is het
Polen nu niet alleen het bestaan van stakingen toegeeft, maar die
lijkt te tolereren als protestmiddel.
v_ 'oolse autoriteiten proberen niet langer
i®; uldige stakingsgolf in het land te ont-
kn. De kranten brachten na een aan-
elijk stilzwijgen het nieuws over de
togen in Warschau, Gdansk en Lodz op
oorpagina hoewel zeer bescheiden,
de televisie maakte onomwonden mei
van de acties van ontevreden arbei-
En hoewel de media de arbeiders op-
n weer aan het werk te gaan en hun
en op een andere manier kenbaar te
M en, was er geen sprake van een scherpe
•ordeling van die acties.
egering in Warschau lijkt niet van plan
|fjn de acties met harde hand te onder-
I &en; zij beseft dat de stakingsgolf
door een zwaar politiek karakter zou
len, en dan makkelijk uit te leggen is als
daad tegen het communistische sys-
l In plaats daarvan toont de regering
«P. Maar dan in de sfeer van: wij wijn
doos, wij zijn verdrietig, want het kan
[anders? Aan de andere kant zien de
•hteiten ook in dat te gemakkelijk toe-
i aan de eisen van de arbeiders Jhet
kan aantasten.
sbruik
ïens Warschau maken buitenlandse me-
on de Poolse dissidentenbeweging KOR
oniik van de situatie door de stakingen
uit te buiten voor eigen politieke doelein
den. Tijdens een bijeenkomst met buiten
landse correspondenten In Polen verklaar
de Jerzy Lukaszewicz, lid van het Politburo,
dat het slechts ging om stakingen van puur
economische aard. En hij voegde daaraan
toe dat „gelukkig" uit niets is gebleken dat
het staatssocialisme ter discussie wordt ge
steld of dat men terug wil naar het particu
lier initiatief in de industrie of het groot
grondbezit." Hij achtte het wel noodzake
lijk een nieuwe wetgeving op te stellen op
het gebied van arbeiderszelfbestuur, waarin
rekening wordt gehouden met de stakings
comités. Deze comités zijn gekozen door
arbeiders die ontevreden waren met de pas
sieve houding van de officiële vakbonden.
Ook het semi-officiële Poolse persbureau
PAI relativeert de stakingsgolf, zonder het
belang ervan te verzwijgen. Waar maken de
westerse media zich zo druk om, vraagt PAI
zich af in een duidelijk voor het westen
bedoelde analyse. „Door het grote kapitaal
uit te schakelen, maakte het socialistische
systeem tegelijkertijd een einde aan de fun
damentele klassentegenstellingen en -con
flicten. Maar het bezit geen magische in
strumenten voor een sociaal-economische
ontwikkeling zonder botsingen of voor een
ideale oplossing voos elk probleem", geeft
het Poolse persbureau toe. En uit het direct
daarop volgende blijkt dat de Poolse leiders
in feite het middel van staking accepteren:
„Dus kunnen de arbeiders ook dit middel
gebruiken om uiting te geven aan hun on
vrede of om hun wensen kenbaar te maken,
hoewel de Poolse democratie zo vooruitstre
vend ls dat ieder probleem op een andere
manier kan worden opgelost."
Gdansk
De Poolse autoriteiten zijn duidelijk niet
van plan dezelfde fouten te maken als tien
jaar geleden, toen stakingen in Gdansk
hard werden onderdrukt. De gevechten
kostten volgens de officiële gegevens aan 45
mensen het leven (dissidente kringen han:
teren veel hogere aantallen) en vormden de
aanleiding voor het opstappen van partijlei
der Wladyslaw Gomoelka. Ditmaal tonen
de autoriteiten naar buiten toe veel begrip
voor de actie van de arbeiders en geven zelfs
eigen fouten toe. Ze noemen de eis van de
stakers om beter gevulde voedselwlnkels
een gerechtvaardigd verlangen. „De oor
zaak van de schaarste ligt in de moeilijke en
zeer ingewikkelde economische situatie In
het het land", schrijft het persbureau PAI,
dat er aan toevoegt dat deze situati? al vaak
aan de arbeiders is uitgelegd.
De els om hogere lonen is niet geheel onte
recht, maar voorbarig, vinden de Poolse
autoriteiten. Want in de lange termijnplan
ning van de regering stond voor de komen
de herfst een loonsverhoging op het pro
gramma voor de arbeiders in de machine
industrie. „Helaas waren de arbeiders in
veel fabrieken daarvan niet op de hoogte",
aldus PAI. De eisen voor loonsverhoging
van de stakende arbeiders in deze indru-
strietak werden overgenomen door andere
sectoren. „Het is echter de vraag of deze
eisen altijd even gerechtvaardigd zijn. De
buschauffeurs ln Warschau vragen loons
verhoging, hoewel zij al bijna tweemaal het
gemiddelde inkomen van Polen verdienen",
is de voorzichtige kritiek.
De slechte economische situatie wijten de
Poolse autoriteiten niet alleen aan het
slechte weer, dat een aantal seizoenen lang
de opbrengsten van de oogsten ongunstig
heeft beïnvloed. Ook het „onbevredigende
tempo" van de mechanisatie in de land
bouw en de stroom Jongeren die het platte
land verruilen voor de stad, zouden er de
oorzaak van zijn dat de opbrengsten geen
gelijke tred houden met de vraag. De hier
door noodzakelijk geworden verhoogde im
port van graan en ander voedsel heeft grote
tekorten veroorzaakt op de handelsbalans,
waardoor de economische situatie er alleen
maar slechter op werd. Volgens de Poolse
autoriteiten is de huidige import van voed
sel twee maal zo groot als in de plannen was
voorzien.
Het ls paradoxaal dat in deze situatie juist
het Westen te hulp wordt geroepen. Een
combinatie van 25 Westduitse banken heeft
onder sterke druk van de regering in Bonn
een lening aan Polen verstrekt van 1,3 mil
jard gulden. Polen had gevraagd om 1,7
miljard, maar bondskanselier Schmidt had
al moeite genoeg om de banken zover te
krijgen het nu beschikbaar gestelde bedrag
te lenen. De banken hebben niet veel ver
trouwen in de Poolse economie en onder
handelen nog over extra garanties. Wat
voor gevolgen het uitstel van Giereks be
zoek aan West-Duitsland voor de financiële
steun zal hebben, is nog niet te zeggen. Het
vertrouwen van de Westduitse banken zal
er in ieder geval niet door vergroot zijn.
Een kledingwinkel in Gdansk wordt geplunderd. Een beeld uit december 1970,
toen de Poolse regering geen enkel begrip toonde voor protesten tegen
drastische prijsverhogingen.
