In Flevohof kun je zien hoe melk tot kaas wordt Economie onbelangrijk voor moeilahs in Iran KLEINE Kan de overheid een handje helpen' Geen plannen vooi> bevrijding gijzelaai: musea Museum uit Schagen naar nieuwe polder verplaatst Uitvoer bleef bp invoer achter «S3 4 IN NEDERLAND Witte Huis spreekt bericht tegen: MAANDAG 18 AUGUSTUS 1980 BINNENLAND TROUW/KWARTETJJAÏ door Haro Hieikema BIDDINGHUIZEN Het was nog een grote bende» toen we een kijkje namen in het Nederlands Kaasmuseum in De Flevohof bij Biddinghui zen. Geen wonder, want de collectie was net in Flevoland gearriveerd en de man die ge acht wordt deskundig te zijn op dit gebied, de heer F. J. Röling, moest de meeste voor werpen nog uitpakken en op hun plaats zetten. Kort geleden nog was het Kaasmu seum het trotse bezit van de Noord hollandse plaats Schagen. Maar de particuliere eigenaars konden het niet bolwerken en kregen evenmin steun van de overheid en fondsen om de verzameling, waarmee ruim twin tig jaar geleden een begin gemaakt werd, in stand te houden. Het mu seum was nagenoeg nog Intact, toen het naar de kunstveiling Sotheby Mak van Waay in Amsterdam werd vervoerd en de klap van de veilingha mer al bijna hoorbaar was. Op het allerlaatste moment redde de directie van de Flevohof de hele boedel, die anders in stukjes en beetjes over de hele wereld in het bijzonder naar Amerika zou zijn verspreid. Het Kaasmuseum is op het tentoon stellingsterrein van de Flevohof tijde lijk ondergebracht in een paviljoen. In de wintermaanden wordt een per manent onderkomen ingericht. „Het is nu wat improvisorisch opgesteld," vertelt een voorlichter van de Flevo hof. „Maar op deze manier kunnen we een paar maanden uit de voeten." De voedingsmiddelentechnoloog Rö ling, die de tijdelijke opstelling van de kaasattributen heeft begeleid, meent dat de Flevohof een goeie beurt heeft gemaakt met het aanko pen van de collectie, „vooral voor niet-agrarische Nederlanders. En la ten we wel zijn, dat wordt een steeds grotere groep Nederlanders." Maar ook voor de agrarische wereld is het een goede zaak dat de herinnering aan vroeger bewaard blijft: „Vijfen twintig procent van onze export komt uit de bodem van Nederland. Het fundament daarvan is de kaas." In ere houden De basis van de kaas ligt op de boer derij, zegt Röling. „Die moeten we in ere houden. Daarom bewaren we deze tobben. Met de enorme leegloop van .Een kaaswinkeltje van ongeveer honderd jaar geleden. DEN HAAG (ANP) De ver werking van museale informa tie wordt geautomatiseerd. Met het oprukken van de com puters zijn enkele musea in ons land al zover. Het komen de voorjaar zal op de museum dag het gebruik van compu ters in de museza worden uit gediept Om de discussie over het toe komstige gebruik van compu ters in de museumwereld op gang te brengen heeft minister Gardeniers van CRM in over leg met de Nederlandse mu seumvereniging een groep in gesteld die de automatisering van de museale informatiever werking voorbereidt J. van der Wolk, directeur van het rijksmuseum Vincent van Gogh in Amsterdam, is voor- zitter'van de groep. en beschilderd soms: tot ongeveer honderd Jaar geleden werden ze nog intensief gebruikt „Maar al worden sommige voorwerpen al lang niet meer gebruikt, de boerenkaasmekerij heeft zich tot nu toe kunnen handha ven," zegt Röling. „De kwaliteit van de boerenkaas wordt nog steeds erg gewaardeerd." De voorwerpen die nu samen het Kaasmuseum vormen, zijn overigens in zo'n goede staat dat ze ook nu nog te gebruiken zijn. „Als ik hier melk heb, heeft u vanavond nog kaas," zegt Röling. „En dan doe ik alles met de hand. Hier en daar ls er wel wat stuk of heeft de houtworm toegesla gen. Een aantal kuipen moet worden hersteld, maar dat komt wel weer ln orde. De hele boel Weeft drie weken op een grote bult gelegen, voordat de verzameling hierheen kwam." DEN HAAG (ANP) De uitvoer heeft de invoer in i juni voor slechts 88 procent tegen nog 97 procent in juni stijging van de invoer was in minder dan in andere maan onder meer het gevolg was kleinere uitvoer van aardolk ten. Daarnaast was door t oorzaken de invoer extra Ten opzichte van juni 1979. invoer toe van 10,9 tot 11,9 DA gulden en de invoer van 112 gki miljard gulden. Laat men dt «je van aardolie, aardolleprc i!jn schepen en vliegtuigen bui schouwing (dié zijn aan sterki aties onderhevig), dan bleef voer minder achter. Een weegschaal voor vijf kilo ren verkoper, die met onverhulde trots opmerkt dat het de Amerikanen nooit gelukt is om .onze' kaasproduk- tie te bedreigen. „De Denen zijn onze grootste concurrenten, maar zij ex porteren kleinere hoeveelheden. Op het brood De kaas is voor de Nederlandse eco nomie van belang, stelt Röling: „We eten er nog alle dagen van mee. Daar bij is het aardig te zien dat wij waar schijnlijk het enige volkje in de we reld zijn dat kaas op z'n brood eet. Het is alleen jammer dat men in de horeca-sector zo weinig verstand heeft van kaas. Kaas moet je vol doende dik eten. kaas moet je dik snijden: anders proef Je ze niet. Als Je in een hotel of een ziekenhuis bent, krijg Je vaak een schaaltje kaas: vaak ls die uitgedroogd en is de korst niet verwijderd. Uit het oogpunt van hy giëne en gezondheid is dat een kwalij ke zaak. Ik heb me daar nu al Jaren mateloos aan geërgerd:als men het beter zou doen, zou men het kaas met gewichten. eten veel meer kunnen bevorderen." De toegang tot het Kaasmuseum op de Flevohof is gratis; voor het totale tentoonstellingsterrein worden toe gangsprijzen gevraagd van acht gul- den_voor volwassenen en vijfeneen- halve gulden voor kinderen tot en met 12 jaar. De Flevohof is dagelijks open van half negen tot vijf uur. Onlangs kwamen berichten in de pu bliciteit dat de VW van Gouda in die kaasstad een nationaal kaasmuseum wilde vestigen. Intussen wordt in Alk maar en Purmerend al een tijdje ge werkt aan de inrichting van de Waag tot nationaal kaasmuseum. In de ko mende maanden zullen de verschil lende steden nog wel de nodige strijd voeren over de vraag welke kaasstad nu het meeste recht heeft op een nationaal kaasmuseum. In de Flevo hof staat er in elk geval al een. In het eerste halfjaar van een invoer geregistreerd van jard (eerste helft 79 63,4 De uitvoer bedroeg 75 (614) 1 .jon De invoer nam met 23 procenifrfni uitvoer met 22 procent. no\ D IS Vai dal an 1 Twee kinderen ge GEMERT (ANP) In een Gemert (N.B.) heeft de 1 vrijdagavond twee kinderen half en drie jaar oud, dood fen. Zij bleken door messf zijn gebracht. De politie ging in de woning) kort nadat een 33-jarlge mani mert zich op het bureau had g l met de mededeling, dat hij j deren iets had aangedaan"7p verder niemand in de wezig. De man was dermate overshi hij is overgebracht naar een) huis, aldus de politie. ADVERTENTIE de agrarische bevolkingsgroep ls het belangrijk te weten hoe kaas werd gemaakt. De voorwerpen die ln het museum in Schagen bij elkaar ge bracht waren en nu hier te zien zijn, laten die hele manier van produceren zien." De expositie toont vooral de kaasin dustrie uit de periode 1800-1930, maar er zijn ook oudere voorwerpen. Aller eerst wordt de wijze van „melkwin- ning" uitgebeeld, onder andere met een slee waarop de melkbussen ach ter het boerenpaard door de wellan den werd gesleept. De slee werd afge schaft. omdat de graszoden er door vernield werden. De melkbussen, va riërend in ouderdom, staan in het museum, evenals het gereedschap als de schouderjukken, melkerskrukjes, de kannen en zeven en de melkkrui- wagen. In de tentoonstelling wor^t uitgelegd hoe melk tot kaas wordt aan de hand van een Edammer kaasmakerij: ko peren ketels, een doorhaler en de wei- vaten tonen het procédé, aangevuld met houten tobben, een kaaspers en een pekelkist. Röling spreekt over het stremsel (een soort enzyme), zuur sel, kleursel en wrongel (het begin van de kaas). Hij heeft het over de wei (het vocht dat uit de wrongel worpit verwijderd) en de kaaskoppen, waar- In de wrongel in een doek wordt ge stopt. Kaasbrikken De verzameling die van Schagen naar de Flevohof verhuisde omvat kaas brikken, waarop de kaas vroeger naar de markt gebracht werd. De prachtig ste exemplaren zijn er, fraai versierd Winkeltje De tentoonstelling wordt gecomple teerd door een volledig ingericht kaaswinkeltje van zo'n kleine hon derd Jaar oud. Niet hier maar elders op de Flevohof kan kaas echt worden gekocht, want het op landbouw en recreatie gerichte bedrijf heeft een eigen moderne kaasmakerij: „Aan de vraag kunnen ze nauwelijks voldoen. Het is een half-machlnale kaasmake rij. Maar desondanks is vakman schap bij de kaasmakerij nog steeds meesterschap. Het is nog steeds geen druk op de knop," aldus Röling. Nederland is nog altijd de grootste kaasmaker ter wereld, met de Goud se en Edammer kaas als hoofdsoor ten. „Dat betekent uniformiteit en kwaliteit," zegt Röling als een gebo- In de IJsselmeerpoIders zijn voor zover ons bekend de vol gende musea: Schokland: Museum voor de IJsselmeerpoIders (05275-1396) Urk: Visserijtentoonstelling Hulp en Steun (Westhaven- kade) Ketelhaven: Museum voor Scheepsarcheologie (03210- 3287/2636) Lelystad: Informatiecentrum „Nieuwland" (03200-27799); Biddinghuizen: Kaasmuseum (Flevohof) Er zijn nogal wat regelingen, subsidies en faciliteiten waarmee de overheid de ondernemer in Nederland tegemoet kan komen. Om u daarvan een overzicht te geven, is er een beknopt boekje verschenen: „WEGWIJS IN PREMIELAND 1980". Hebt u 't nog niet in de bus gehad? Stuurt u dan even een kaartje en u krijgt het gratis toegezonden. WEGWIJS IN PREMIELAND. Postbus 51. 2500 RR Den Haag. BUiTENLAND TROUW/KWARTET door Herman Amellnk Mogen we ayatollah Khomeini geloven, dan is geen land zo Islamitisch als Iran.Vorige week verklaarde hij tegenover de ambassadeurs van de islamitische landen die bij hem hun opwachting kwamen maken ter gelegenheid van het einde van de Ramadan, de vastenmaand, dat de regeringen die ze vertegenwoordigen eigenlijk een voorbeeld aan Iran zouden moeten nemen: islamitische rechtbanken, een islamitisch parlement, islamitische wachters, waar vind je ze? Alleen de islamisering van de Iraanse economie verloopt minder vlot. Zijn er dan geen Islamitische princi pes voor het economisch leven? E?n van de centrale beginselen ls dat verdiensten zonder inspanning of risi co verboden zijn. Dit betekent dat het vragen of geven van rente in feite niet mag. In plaats daarvan wil men degenen die geld bij een bank depo neren een aandeel ln de winst van die bank geven, terwijl degenen die geld lenen over het geleende bedrag een vast kostenpercentage betalen. Slechte de meest principiële moslems Speciaal vandaag Special over Marcia Hines. Deze Amerikaanse/Australi sche zangeres, die enkele Jaren in Australië meespeelde in de musicals Hair en Jesus Christ Superstar zingt en danst tij dens haar uitvoeringen van Send in the clowns. Diamonds are a girl's best friend en Do you know what it means to miss New Orleans. Ned. L 19JO uur In Televizier-Magazine een reportage over de gevolgen voor de sigarettenindustrie van de gezondheidswaarschu wing die vanaf 1 september op elk pakje sigaretten moet staan. Verder aandacht voor de ere-graad in de rechten die premier Van Agt zaterdag van de Universiteit van Columbia in de VS heeft gekregen. Ned. 2, 21.40 uur Griekenland komt in Euro pa. Programma over de econo mische situatie van Grieken land, dat op 1 januari het tien de lid wordt van de Europese Gemeenschap. Hilversum 2, 14.00 uur hechten aan een strikte naleving van het renteverbod. Wat liberaler Inges telde islamieten blijken er ln de prak tijk minder moeite mee te hebben. Van een algemeen „ribah-verbod" ls in Iran dan ook zeker nog geen sprake. Bani Sadr De geestelijke vader van een aantal ideeën zoals die in Iran leven ten aanzien van de islamisering van de economie, is de huidige president Ba ni Sadr. Hij heeft deze ideeën ontwik keld tijdens zijn ballingschap in Pa rijs. Toen hij vorig jaar minister van financiën en economische zaken werd van zijn land, verwachtten velen uiteraard een radicale doorvoering van die ideeën. Een van zijn centrale stellingen was dat een islamitische economie kapi talistisch noch communistisch moet zijn. Privé bezit van kapitaalgoede ren vond hij niet zonder meer verwer pelijk, zolang er maar een directe band bleef bestaan tussen het kapi taal en de persoonlijke arbeid van de kapitaalverschaffer. Grote bedrijven zouden echter publiek eigendom moeten zijn. Het centrale idee hier achter is dat Hallah de eigenaar van alles in de wereld is, en dat alle men sen gelijkelijk van de rijkdommen van de aarde moeten kunnen profite ren. In de praktijk komt deze regel dan ook neer op een pleidooi voor nationalisatie van de grote industrie, terwijl de kleine bedrijven in particu liere handen blijven. Een tweede stelling van Bani Sadr is de economische zelfstandigheid van het land. Hij vindt dat Iran niet af hankelijk moet zijn van importen van buitenaf, zeker niet wanneer het gaat om eerste levensbehoeften. Hij heeft dan ook gepleit voor een krachtige bevordering van de landbouwsector. Deze heeft onder de sjah sterk aan kracht en betekenis Ingeboet, zodat Iran voedsel moet invoeren. De her structurering van de economie zou betaald moeten worden met het geld dat door de oliewinning wordt ver diend. Grondwet Deze Ideeën zijn vastgelegd ln de islamitische grondwet, zoals die vorig Jaar bij een referendum is aangeno men. Maar van de verwezenlijking ls tot dusver niet zoveel terechtgeko men. Dat vindt vooral zijn oorzaak in de nog steeds aan de gang zijnde machtsstrijd tussen de pragmatici onder leiding van president Bani Sadr en de radicalen onder leiding van ayatollah Behesjti. Niet dat radi calen en gematigden van oordeel ver schillen over het karakter van de Isla misering van de economie. Hoeveel kritiek de Islamitische Republikeinse Partij ook heeft op de president, op zijn economische ideeën heeft men nooit Iets aan te merken gehad. Het probleem is de totale chaos waar- In Iran verkeert en de volstrekte bin nenlandse stuurloosheid door de he vige machtsstrijd. Openlijk beleden radicalisme heeft de overhand. Het vertalen ervan naar de praktische economie en politiek blijft achterwe ge. En maatregelen beginnen steeds harder nodig te worden. De inflatie is de afgelopen tijd gestegen naar vijf tig procent. Het aantal werklozen ligt ergens tussen de 2,5 en 3,5 miljoen. De industrie draait nog maar op vijf tien procent van haar volle capaci teit De investeringen zijn gerekend ten opzichte van de periode van de «Jah met tachtig procent teruggelo pen. Binnen veel bedrijven stagneert de produktie door meningsverschil len tussen de leiding en de ingestelde arbeidersraden. De trek van het plat teland naar de steden ls sedert het aan de macht komen van Khomeini ln versterkte mate doorgegaan, waar door de verpaupering toeneemt. De olieproduktle is sterk teruggelopen en de olie-inkomsten zijn nog verder gedaald sedert Japan en een aantal westelijke oliemaatschappijen na de extra prijsverhoging van 2,50 dollar op 1 april niet meer bereid zijn Iraan se olie te kopen. De kans dat er iets wezenlijks aan al deze problemen gedaan wordt, is er na de benoeming van de radicale Ra- jai tot premier bepaald niet groter op geworden. De steeds machtiger wor dende groep van rechtlijnige moei lahs heeft het veel te druk met poli- I 1 WASHINGTON, TEHERAN (Reuter, AP. AFP) Zowi Amerikaanse ministerie van defensie als het Witte Huis! met klem berichten tegengesproken dat er een nieuw pl ontwikkeld voor de bevrijding van de 52 Amerikaanse - - - 'na laars in Iran. De Amerikaanse journalist Jack Andei deze berichten in de wereld bracht, heeft al aangekoi hij deze week met meer details komt. Volgens Anderson heeft de Ameri kaanse regering een plan ontwikkeld dat voorziet in een bevrijding van de gijzelaars en een militaire actie tegen Iran in oktober, enkele weken voor de Amerikaanse verkiezingen. Hij wees erop dat de Amerikaanse regering ook kort voor de mislukte bevrij dingsactie in april dit jaar berichten over een op handen zijnde poging tot bevrijding van de gijzelaars had te gengesproken. nditf Eins vöjl Ayatollah Khomeini (zittend op het balkon) ontving zaterdag de leden van het hoogste islamitische rechtscollege onder leiding van ayatollah Behesjti (staande onder het balkon), die tevens voorzitter is van de Islamitische Republikeinse Partij. tieke daden en radicale uitspraken. Van de noodzaak van een effectieve aanpak van de economische proble men. wil Iran het hoofd boven water houden, lijken ze niet erg overtuigd. Ook de uitspraken van Khomeini bie den weinig hoop op een verandering ten goede. Kurk De kurk waarop de Iraanse economie drijft, is nog altijd de olie. Maar die kurk wordt steeds kleiner. Voor het begrotingsjaar 1 april 1980 tot 1 april 1981 was aanvankelijk voorzien in een olie-opbrengst van 25 miljard dol lar. Maar de president van de Centra le Bank van Iran, Nobari (medestan der van president Bani Sadr), heeft al laten weten dat het met tien miljard dollar wel ophoudt. Dat betekent dat de Iraanse regering het mes zal moe ten zetten in de overheidsuitgaven. Ook al zou vanaf dit moment daad werkelijk gehoor worden gegeven aan de economische ideeën van Bani Sadr, dan nog zouden de Iraniërs moeten rekenen met het aanhalen van de broekriem. Nu dat niet het geval is, overheerst nog de euforie. De winkels in Teheran liggen nog vol en ondanks de economische boycot door het Westen is bijna alles nog wel te krijgen, zij het voor oplopende prij zen. Er komt een punt waarop de onder de sjah opgebouwde reserves echter uitgeput raken. Momenteel be lopen die nog zo'n vijftien miljard dollar, maar met het huidige beleid of liever de afwezigheid ervan zul len die gauw op zijn. Brief Het Witte Huis verwijt Anderson on verantwoordelijk optreden, waardoor de kans op een werkelijke bevrijding van de gijzelaars alleen maar af neemt Het enige dat werkelijk is gebeurd, aldus een officiële Ameri kaanse verklaring, is dat president Carter de landen rondom de Perzi sche Golf een veiligheidsgarantie heeft gegeven. De Washington Post, waarin Anderson vandaag zijn ont hullingen zou doen, heeft besloten diens column niet te publiceren. Het Amerikaanse ministerie van bui tenlandse zaken heeft een brief ge stuurd aan de regering van Iran waar in wordt verzekerd dat de in de Vere nigde Staten gearresteerde Iraanse studenten Juridische en geestelijke bijstand en een goede medische be handeling krijgen. Het ministerie be sloot tot het sturen van de diploma tieke nota na berichten in Iran, dat de studenten een slechte behandeling zouden krijgen. De voorzitter van het Iraanse parlement, ayatollah Rafsan- Jani, heeft de leden van de Majlis van de Amerikaanse nota op de hoogte gebracht. Rafsanjani hekelde het in de nota vervatte verzoek om een even goede behandeling voor de Amerikaanse gijzelaars in Teheran. De Iraniërs in de Verenigde Staten zijn gearres teerd, geboeid en gedetineerd, hoewel ze niets hebben gedaan. De Ameri kaanse gijzelaars zijn „spionnen die door het onderdrukte volk van Iran zijn gearresteerd", legde hij uit. Raf sanjani voegde daaraan toe dat een eventuele actie tot bevrijding van de gijzelaars geen enkele kans gen heeft. Het Iraanse parlement besloot dag het mandaat van de enig» vaardigde van de Joodse ge schap, Esjaq Farahmandpoer, dig te verklaren. Dat gebeurden tegen 39 stemmen bij 89 onttw gen. De afgevaardigde zou zich ben schuldig gemaakt aan same king met de sjah en met het zion Hij zou negen maanden ondi hebben gegeven aan een neeij< de sjah en door zijn werk au internationale school ln Teheran den met Israël hebben onderhol Ayatollah Khalkhali, de rondn de scherprechter, verklaarde dü hier niet ging om een maatregel l de Joden in Iran. Met enkele p mentariërs deed hij de miniate binnenlandse zaken het verzot kortê termijn een nieuwe verkil voor een Joodse afgevaardigde! ganiseren. Ongeluk De Iraanse president Bani Sri zaterdag aan de dood ontsnap! een ongeluk met een helikopter president maakte een insepctiet in het gebied van de grens met toen de helikopter waarin hij zat kreeg. De rotor van het toestel de kabine sprong open en de I dent werd tijdens de noodlandk het toestel geslingerd. Bani i bleef ongedeerd. Drie medepi giers raakten gewond. KhomeW de afloop van het ongeluk als bewijs van het feit dat een land trouw is aan de islam niets kano komen. De ambassade van Oroot-Brittü in Teheran heeft haar werkzaal den opgeschort. De diplomatiek/, van de ambassade is van twaaü vier teruggebracht, nu de visur? consulaire contacten tussen W Groot-Brittannië zijn gestaakt V de arrestatie in Londen van dec strerende Khomeini-aanhangefi afgelopen dagen. De ambaM blijft gesloten tot de huidige vei ring voorbij is. I

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 4