Ted Kennedy
teelt show
op conventie
■loe lang nog duldt gematigd Iran de radicalen?
Staking Polen duurt voort
Kritiek houdt aan
op strategie VS
Russische vloot
am mnw groeit onevenredig
Persvrijheid Bolivia
leidt naar gevangenis
h
l Muera el lasclsmol
3 (haddaffi achter
anslag in Bologna'
Bolivia
Jane's Fighting Ships:
Riaad roept op tot jihad
ÈNDERDAG 14 AUGUSTUS 1980
BUrTENLAND
TROUW/KWARTET
ÏaBSCHAU (Reuter, AP. AFP> -
staking onder het bus- en tram-
►rsoneel in de Poolse hoofdstad
arschau duurt voort ondanks ver
fde pogingen van de autoriteiten
arbeidsdiscipline te herstellen.
hauffeurs die maandag en dinsdag
»t Werk hadden neergelegd waren
r aan het werk gegaan nadat ze
maandelijkse loonsverhoging
m honderd gulden hadden geaccep-
erd maar gisteren gaven anderen
van de zeven remises er de brui aan.
Hij eisen een loonsverhoging van
tweehonderd gulden. Ook de chauf
feurs in een van de tramremises leg
den het werk neer.
De staking van het stadsvervoer
volgt op een actie van de vuilnisman
nen die een week heeft geduurd en
waardoor het afval zich in de straten
ophoopte en de arbeidscrisis zich in
alle openheid aan de wereld vertoon
de. De leiders in Polen probeerden
gisteren gevoelens van onzekerheid
onder de bevolking de kop in te druk
ken door te verklaren dat „alles onder
controle" is. Jeizy Lukaszewicz, de
belangrijkste voorllchtingsman van
de Poolse communistische partij, zei
dat de stakingen geen politiek karak
ter hebben en dat er geen enkele
verandering van de politieke koers
valt te verwachten. Ook het impopu
laire economische beleid van de Pool
se regering zal niet worden bijgesteld.
De stakingen begonnen een maand
geleden toen de regering de prijzen
van het vlees verhoogde. „Boter en
melk zullen binnenkort volgen" ver
klaarde Lukaszewicz gisteren. De au
toriteiten hebben beslist dat de enige
manier om deze prijsverhogingen er
door te krijgen is door loonsverhogin
gen toe te staan en de arbeiders niet
te vijandig tegemoet te treden. De
autoriteiten hebben de verzekering
gegeven de problemen zelf te kunnen
oplossen en dus niet de hulp van
Moskou nodig te hebben.
Van een medewerker
LA PAZ De Noordamerlkaanse journaliste Mary Helen
Spooner ls dinsdagavond na bijna een week hechtenis in de
hoofdstad van Bolivia La Paz vrijgelaten.
Maarten Huygen
ïEW YORK Met de beste toespraak uit zijn politieke
►opbaan heeft senator Edward Kennedy, de verliezer in de
trijd om de Democratische pominatie voor het president-
chap, gisternacht dè Democratische conventie in de New
'orkse Madison Square Garden aan zijn voeten gekregen. De
leloning voor de gloed en de passie van de rede was ook al
ndrukwekkend: het applaus duurde 45 minuten en veel
gevaardigden konden hun emoties niet bedwingen.
amen zullen we naar een Democra-
sche overwinning in 1980 marche-
hi" riep Kennedy nadat hij had uit-
glegd waarom hij zo lang strijd heeft
gvoerd tegen president Carter en
larom hij zich falikant veizet tegen
et economische programma van de
genng Daarom vroeg hij de con-
entie zijn voorstel voor een werkge-
pnheidsplan kosten: 24 miljard
ilden aan te nemen. De Inzet voor
pDedige werkgelegenheid is, aldus
innedy „het hart van onze traditie,
ziel van onze partij." Wij zullen
ai compromissen sluiten op het
at van de werkgelegenheid, waar-
huwde de senator uit Massachu-
Itts. „Laten we ervoor pleiten dat we
tamer werkloosheid, hoge rente-"
oet en menselijke ellende zullen ge-
ruiken als wapens tegen de inflatie."
zijn bijna presidentiële toespraak
roeg Kennedy de progressieve eco-
umische standpunten uit die hij al-
|d heeft gehuldigd maar niet altijd
üdelijk onder woorden heeft ge-
FZi
verwelkomen dit contrast met het
lege en gemakkelijke spektakel in
Detroit."
Kennedy gedroeg zich zeer zelfverze
kerd. Hij knikte en lachte na elke
uitspraak. Hij bewees zijn humor te
hebben bewaard ondanks zijn verlies
en bracht zijn gehoor bijna tot hyste
rie. De man uit Massachusetts heeft
met zijn rede een nieuwe basis gelegd
voor zijn kandidatuur in 1984 en som
mige borden in de conventiehal ga
ven dat ook al aan met hun „Kenne
dy 1984". De Carteraanhangers wuif
den tijdens het applaus wel met hun
„Carter-Mondale" borden maar ook
zij zijn heel tevreden met de manifes
tatie die de teleurstelling van de Ken
nedy-supporters enigszins kan ver
zachten.
Na de toespraak aanvaardde de con
ventie in enkele minuten bij acclama
tie een groot deel van Kennedy's
ideeën over de aanpak van de werk
loosheid, de sociale woningbouw en
het openbaar vervoer. Maar het plan
hét grote stokpaard van de senator
en een voorgestelde beheersing
van lonen, prijzen, renten en huren
kwamen er niet door.
Het zal niet gemakkelijk worden Car
ter en Kennedy tot elkaar te brengen
op het punt van het economische
beleid. De president staat onder grote
druk van de conventie om de plannen
over te nemen. De sterke Newyorkse
delegatie wil het en de leider van de
machinistenbond William Winspln-
ger dreigde gisteren samen met zijn
makkers Madison Square Garden te
verlaten als Carter zijn economische
beleid niet wijzigt. De vrouwen zullen
een ondersteuning eisen van de af
spraken over de ERA, de gelijkbe
rechtiging van man en vrouw voor de
weten om van abortus op kosten van
het ziekenfonds.
ZIJ werd verleden week woensdag
door veiligheidsagenten gearresteerd
in haar hotel in La Paz, omdat zij
naar de Britse bladen „The Financial
Times" en „The Economist", waar
voor zij als correspondente werkt, be
richten zou hebben doorgeseind, die
volgens de militairen „erop gericht
waren geruchten te zaaien en een
verdraaid beeld gaven van de Bolivi
aanse werkelijkheid na de staats
greep". Na haar vrijlating heeft Mary
Helen Spooner het land meteen ver
laten.
Sinds de staatsgreep voeren de Boli
viaanse putchisten een systemati
sche oorlog tegen de buitenlandse
journalisten, die vanuit La Paz be
richten over de situatie in het land na
de staatsgreep. Bedoeling van de mi
litairen lijkt te zijn. een muur van
stilte rond de gebeurtenissen ln Boli
via op te trekken en alleen die berich
ten door te laten, die overeenkomen
met de door generaals gegeven schets
van de situatie. Sinds de coup zijn
twaalf journalisten het land uitgewe
zen. vier correspondenten hebben
kortere of langere tijd vastgezeten en
meer dan vijftien Journalisten zijn
met het geweer in de rug „uitgeno
digd" om een keer te komen praten
met een van de veiligheidsdiensten.
Toch wordt, aldus de militairen, „de
persvrijheid in Bolivia volledig gega
randeerd".
Regering
Kennedy kust zijn vrouw Joan, terwijl het applaus op de achtergrond door blijft gaan.
acht. „Het gaat om de zaak van de voor een nationale gezondheidszorg
wone man en de gewone vrouw" «-•- - - -■j-
1de de senator en zijn rede ademde
armee de sfeer van de New Deal,
succesvolle beleid dat Franklin
öano Roosevelt bijna vijftig Jaar
eden voerde met een coalitie van
minderheidsgroepen en'
'e immigranten,
dit opzicht dreef hij ook de spot
t Ronald Reagan, Carters Repu-
«einse rivaal voor de komende pre-
Jdêntsverkiezingen. Hij haalde aan
K Reagan vier jaar geleden had
^gd dat de werkelijke basis van de
t Deal het fascisme was geweest
inhakend op het feit dat
vorige maand op de Republi-
e conventie in Detroit Roosevelt
ildig had aangehaald: „zo'n
didaat heeft niet het recht Roose-
fcte citeren."
Republikeinen kregen er nog
van langs met uitspraken als: Vnnr hink
grote avontuur dat onze tegen- T UV1 1,cl U1UIV
Iers te bieden hebben is een reis Carter zit voor het blok. Hij heeft zich
het verleden" en „Er zijn mensen altijd gekant tegen Kennedy's werk-
zeggen dat we moeten zwijgen gelegenheidsplan omdat dat te duur
is. Hij heeft al verklaard geen hoge
rentevoet meer te zullen instellen
maar daarover gaat niet de president
maar de directeur van de centrale
bank Volcker en die is voorlopig niet
bereid zijn strenge geldpolitiek te la
ten varen. Carter zal het economische
verkiezingsprogramma niet zonder
slag of stoot aanvaarden want hij
moet zich tegen de conservatieve op
vattingen van Reagan kunnen verde
digen en is bang dat dat niet gaat met
een te progressief program.
NEW YORK, MOSKOU (Reuter, UPI, AP) De kritiek op de
wijziging in de Amerikaanse atoomstrategie blijft aanhouden.
In Moskou zou de vrees gewekt kunnen worden dat de
Amerikanen proberen om in geval van een conflict in één klap
zo veel mogelijk Russische raketten in hun silo's uit te
schakelen.
ADVERTENTIE
onze geschilpunten tijdens deze
inventie maar de erfenis van de
tmocratische Partij is de geschiede-
ls van de democratie geweest en wij
•ME (UPI) De Libische leider
addaffi heeft een groot netwerk
?ezet van spionnen, huurmoorde-
ars en opleidingskampen voor ter-
risten om de samenleving in Italië
andere stilten rondom de Middel-
ndse Zee te ontwrichten. Dit meldt
idermeer het Italiaanse blad Corrie-
della Sera. In Libië opgeleide terro-
ten zouden de hand hebben gehad gedemonstreerd door aan het eind
de aanslag op het station van Bo- van de conventie als gebaar van een-
ia waarbij meer dan tachtig men- heid naast de president op het po-
om het leven kwamen. dium te gaan staan.
Het Carterkamp werkt aan een verge
lijk en hoopt dat Kennedy ook al
repte hij daar gisternacht ook weer
met geen woord over zich aan de
zijde van de president zal scharen
Dat zou het beste kunnen worden
Het gezaghebbende Amerikaanse
dagblad New York Times schreef gis
teren: „Zo'n strategie kan ertoe lei-
kien dat de Sowjets hun kemraketten
in een alarmsituatie op scherp stel
len, waardoor de mogelijkheid van
een catastrofale vergissing wordt ver
groot." De Amerikaanse regering be
sloot onlangs tot een verandering van
haar kernstrategie, waarbij in eerste
Instantie de nadruk komt te liggen op
militaire stellingen en posities als
doelwit voor een aanval met kernwa
pens en minder op burgerdoelen.
De New York Times vindt dat hier
door de kans op zelfmoord door een
kernoorlog wordt vergroot. De krant
vraagt zich verder af wat precies de
bedoeling is van het besluit tot een
betere bescherming van de politieke
leiders in geval van een atoomoorlog.
De onofficieel opgegeven reden van
de continuïteit van het bestuur vindt
de krant wel geldig, maar wie bepaalt
wie er in extreme omstandigheden
wel en niet moeten worden gered, zo
vraagt de krant zich af.
De Russische pers beschuldigt de
Amerikaanse president ervan een
bunker in de stijl van Hitler te willen
laten bouwen. Ze verdenkt Carters
adviseur voor nationale veiligheid
Brzezinski ervan dat hij meer zorgen
heeft voor zijn eigen veiligheid dan
voor die van het Amerikaanse volk.
Zamyatln, topadviseur van het
Kremlin, heeft ln een rede ter herden
king van het tienjarig bestaan van
het niet-aanvalsverdrag tussen de
Sowjet-Unie en West-Duitsland, ook
zijn bedenkingen geuit over de wijzi
ging in de Amerikaanse strategie. Het
is nu duidelijk waarom de Verenigde
Staten zo graag Pershings en kruisra
ketten in Europa willen opstellen, zo
meende hij. Die raketten moeten een
aanval kunnen doen op Russische
militaire doelen.
De Westduitse bondskanselier
Schmidt heeft inmiddels de uitnodi
ging voor een bezoek aan Oost-Duits-
land op 28 en 29 augustus formeel
geaccepteerd. Schmidt zal per trein
naar Oost-Duitsland gaan vanuit
Hamburg, waardoor hij geen bezoek
aan Oost-Berlijn hoeft te brengen. Op
de terugweg zal Schmidt wel bezoe
ken brengen aan de Oostdultse ste
den Güstrow en Rostock, waarmee
de Oostduitsers tegemoet komen aan
de Westduitse wens voor een ontmoe
ting tussen Schmidt en de Oostdultse
burgerij.
De autoriteiten in de DDR willen
voorkomen dat er weer evenveel en
thousiasme onder de bevolking ont
staat als tijdens het bezoek van
Brandt in 1970 aan Erfurt. Daarom
zouden de Oostduitsers de ontmoe
tingsplaats ook hebben verschoven
naar een meer vijftig kilometer ten
noorden van Berlijn. In West-Berlijn
werden gisteren kransen bij de muur
gelegd, omdat het negentien Jaar ge
leden was dat deze werd gebouwd.
Een hoogtepunt bereikte de psycho
logische oorlogvoering tegen de pers
verleden week. toen de buitenlandse
correspondenten vanuit La Paz het
nieuws de wereld instuurden van de
vorming van „een ondergrondse rege
ring van nationale eenheid" door Her-
nan Siles Suazo, de winnaar van de
op 29 Juni in Bolivia gehouden verkie
zingen. Heh bericht wordt gelijktijdig
via verschillende telexen ln de hoofd
stad naar het buitenland geseind om
de veiligheidsdiensten van het leger
te verhinderen de bron van het
nieuws te identificeren. Een voor
zorgsmaatregelen, die noodzakelijk
is, omdat alle telefoongesprekken en
telexen naar het buitenland onder
schept worden.
Enige uren later kondigt de minister
van binnenlandse zaken op de televi
sie aan, dat er een arrestatiebevel is
uitgevaardigd tegen de correspon
denten van een internationaal pers
bureau, „die een bericht de wereld
ingestuurd hebben, dat elke grond
van waarheid mist". De betreffende
correspondenten duiken onder; de te
lex van het hotel wordt afgesloten.
De volgende dag komen de Journalis
ten eerst buiten en daarna in het
hotel bij elkaar om de situatie in
Bolivia te evalueren en berichten uit
te wisselen.
Vast in het zadel
Het levert het volgende beeld op.
Drie weken na de staatsgreep lijkt
het erop, dat de generaals steviger ln
het zadel zitten dan ooit. De econo
mie begint langzaam weer op gang te
komen en het leven in de grote steden
is genormaliseerd. De avondklok
blijft echter in het hele land van
kracht. Ook zijn de generaals er tot
nu toe in geslaagd de eenheid binnen
het leger te bewaren, ondanks de
voortdurende geruchten over een op
handen zijnde tegencoup van gema
tigde militairen.
De situatie in de mijnen, waar de
oppositie de eerste weken het grootst
was, lijkt eveneens onder controle.
De oppositie van haar kant is. on
danks de berichten over de vorming
van de ondergrondse regering, uitge
schakeld. Vele mensen zitten gevan
gen of zijn ondergedoken. Voorlopig
zullen de militairen Bolivia in hun
greep hebben.
De bijeenkomst wordt onderbroken
door een telefoontje, dat de journalis
ten waarschuwt, dat er paramilitai
ren het hotel zijn binnengedrongen.
De aanwezige journalisten besluiten
onder te duiken in de hoofdstad. De
buitenlandse pers lijkt vogelvrij ver
klaard. Drie journalisten, waar onder
Helen Spooner. worden niet op tijd
gewaarschuwd en vallen in handen
van de paramilitairen, waarbij zich
op dat moment ook veiligheidsagen
ten van het ministerie van binnen
landse zaken hebben gevoegd. Twee.
journalisten worden enige uren later
weer vrijgelaten, omdat zij pas dezelf
de dag Ia Bolivia zijn aangekomen en
nog geen enkel bericht verstuurd
hebben.
De volgende ochtend meldt de voor
pagina van de staatskrant in een gro
te kop. „dat de pers geïnfiltreerd is
door het internationaal extremisme."
Iets lager de foto van de gearresteer
de Helen Spooner. Volgens het artikel
heeft zij tijdens de verhoren toegege
ven „bewust de Boliviaanse werke
lijkheid verdraaid te hebben." Ook
zou ze de namen bekend gemaakt,
hebben van een aantal andere buiten-'
landse correspondenten, „die deelne
men aan een propagandacampagne
tegen Bolivia." De meerderheid van
de buitenlandse journalisten besluit
het land te verlaten. De door de gene
raals gegarandeerde persvrijheid
staat in Bolivia niet meer garant voor
je vrijheid.
voor de gezinnen van gevangen en
verdwenen vakbondsmensen
- voor voedsel en medische hulp aan
mijnwerkers en boeren
- voor de akties in Bolivia tegen onder
drukking en vervolging
drukking en vervolging j
Clet Nederland
Nieuwe Gracht 47
3512 l£ Utrecht
Hef afgebeelde affiche kleurenZwart,
wit an rood - formaat 30x43) ontvangt u
na overmaking van f2,90 op boven-
staand gironummer o.v.v. Bolivia-atfl-
cbe".
LONDEN (UPI, Reuter) De Sowjet-Unle bouwt een zo grote
marine en koopvaardijvloot op, dat bij een eventuele oorlog
ter zee de balans wel eens naar de zijde van het Warschau Pact
zou kunnen doorslaan. Dit meldt Jane's Fighting Ships, het
jaarlijks verschijnende statistisch boekwerk over de marine
ln de wereld.
RIAAD (AP, AFP) De Saoedlsche
kroonprins Fahd heeft gisteren ter
gelegenheid van het einde van de
Ramadan een door de 8aoedlsche
radio uitgezonden oproep gedaan
voor een jihad, een heilige oorlog te
gen Israël. Hij noemde vrede op dit
moment een illusie en riep op tot
Arabische eenheid.
In de Roemeense hoofdstad Boeka
rest voert de Egyptisché minister
Boe tros Ghall momenteel besprekin
gen met Roemeense autoriteiten voor
een mogelijk initiatief van de Roe
meense president Ceaucescu om het
in het slop zittende vredesgesprek
tussen Israël en Egypte weer op gang
te helpen. Vandaag wordt mogelijk
het antwoord van de Egyptische pre
sident 8adat bekend op een recente
brief van de Israëlische premier Be
gin over de kwestie-Jeruzalem en de
autonomie van de bezette gebieden.
Volgens het standaardwerk zijn de
Russen bezig met de bouw van één en
mogelijk zelfs vier reusachtige door
atoomenergie aangedreven schepen,
die bedoeld zijn als tegenhanger van
de Amerikaanse vliegdekschepen.
Momenteel beschikken de Russen
nog niet over een vllegdekschip van
een dergelijk vermogen. De V8 heb
ben momenteel plannen voor de
bouw van nog een dergelijk schip.
Verder schrijft Jane's dat de Sowjet-
Unie tien onderzeeërs per Jaar bouwt
en ver onderweg is naar de bouw van
vier verschillende klassen kruisers
die variëren van de Klrow-slagkruiser
van 27.000 ton tot een lichte kruiser
van 7 600 ton naar een nieuw ont
werp.
De hoofdredacteur van Jane's, kapi-
teln-ter-zee John Moore, voormalig
hoofd van de Britse inlichtingen
dienst zegt dat de Russen bezig zijn
met een zo enorm bouwplan dat zij
een zeemacht ontwikkelen die ver
uitstijgt boven wat de Sowjet-Unie
voor haar directe verdediging nodig
heeft.
„Als het zou komen tot een zee
oorlog naar het concept van admiraal
Gorsjkow het inzetten van onder
zeeërs en vliegtuigen als hoofdwapen,
gesteund door oppervlakte wapens
en amfibische wapens dan zou de
balans zwaar naar de kant van de.
8owjet marine doorslaan," aldus
Moore.
Herman Amellnk
Washington, Londen, Rome, Stockholm en Manila gaan Iraanse
udenten de straat op om zich als martelaars van de islamitische
volutie te laten arresteren. In Teheran benoemt het Iraanse parlement
ohammed Ali Rajai, vertegenwoordiger van de ware islamitische
indamentalisten, tot premier. Ooit nog eens als betrouwbare revolutio-
airen beschouwde leiders als Bani Sadr en Ohotbzadeh voelen hoe het
ipijt onder hun voeten bijna is weggetrokken.
Iraanse islamitische revolutie begint in
uiten-en binnenland naar een nieuw kook-
unt te lopen. Iraanse studenten in de Vere-
5de Staten tergen het Amerikaanse pu-
|ek en provoceren de Amerikaanse autori-
iten. De onvermijdelijke reactie op hun
Mviteiten leidt tot nieuwe betogingen in
idere westelijke hoofdsteden. Het lijdt
luwelijks twijfel dat deze acties worden
tgevoerd in nauw overleg met de radicale
volutionairen in Iran zelf. Een actie tegen
de stoep van de St Pieter in Rome
dogende studenten is gevolgd door ultwij-
jng van de katholieke geestelijken uit Iran.
Het Britse optreden tegen de demonstran-
*n voor de Amerikaanse ambassade in
tonden door maatregelen tegen de angli-
•j^unse kerk en de uitwijzing van een Britse
wrrespondent.
te betogingen overal in de wereld verlopen
•Pvallend parallel: eerst betogingen, daar-
ten botsing met de politie, vervolgens
telgeren naam en adres op te geven en dan
en hongerstaking uit protest tegen het
wrede optreden van de autoriteiten. Wie
geen martelaar is, kan zichzelf tot een mar
telaar maken.
Tactiek
De actie van de Iraanse studenten ln het
buitenland past precies ln de tactiek van de
radicale islamieten in Iran. onder leiding
van ayatollah Behesjti, leider van de Islami
tische Republikeinse Partij (IRP) die over
een comfortabele meerderheid beschikt in
de Majlis, het parlement. De betogingen
van Iraanse studenten in het buitenland en
de reactie van het Westen daarop voeden de
radicale sentimenten in het land. Ze zijn
een element ln de machtsstrijd tussen isla
mitische radlcEilen en islamitische pragma
tici in Teheran.
De jongste overwinning van de radicalen is
de benoeming van Mohammed Ali Rajai tot
premier als opvolger van de vorig Jaar no
vember afgetreden premier Mehdi Bazar-
gan. Deze ex-leraar wiskunde en oud-minis
ter van onderwijs staat bekend als voor
stander van een drastische islamisering van
het land. President Bani Sadr heeft zijn
benoeming niet dan met grote tegenzin
aanvaard. Zelf had hij liever het meer gema
tigde hoofd van de Iraanse politie, Moestafa
Mir-Salim, als premier gezien, nadat een
eerdere poging om Khomeini's zoon Ach-
med op die post te krijgen was mislukt.
Bani Sadr kreeg al op zijn kop van het
parlement omdat hij zo duidelijk met te
genzin akkoord is gegaan met de benoe
ming van Rajai.
Maar Bani Sadr ls niet de enige die onder
zware kritiek staat van de fundamentalis
ten. Ook minister van buitenlandse zaken
Ohotbzadeh, die na het begin van de gijze
ling ln de Amerikaanse ambassade Bani
Sadr als zodanig opvolgde, heeft zich in het
parlement al moeten verantwoorden. Kri
tiek is verder geoefend op het hoofd van de
Iraanse centrale bank All Raza Nobari. En
dezer dagen zal ook admiraal Madanl, die
enige maanden geleden als gouverneur van
de provincie Khoezestan nog krachtig lei
ding gaf aan de strijd tegen het Arabisch
verzet in dat gebied, zich voor een revolutio
naire rechtbank moeten verantwoorden.
Hij wordt nu beschuldigd van samenwer-.
king met de Verenigde Staten en met oud
premier Sjapoer Bakhtlar ln Parijs.
Bitter
Een steeds belangrijker wordende vraag is,
hoe lang de gematigden in Iran deze ont-'
wikkeling nog over hun kant zullen laten
gaan. Voor de benoeming van Rajai tot
premier verklaarde Bani Sadr al dat hij niet
bereid was tot samenwerking met een pre
mier en een regering die hem zouden wor
den opgedrongen. Rajai, die overigens for
meel niet tot de IRP behoort maar die zich
bij de aanhangers van die partij zeer op zijn
gemak voelt, heeft al laten weten dat hij een
regering zal vormen van uitsluitend be
trouwbare islamieten waarschijnlijk uit
sluitend leden van de IRP. Voor Bani Sadr,
die steeds heeft aangedrongen op een coali
tiekabinet, ls dat de zoveelste bittere pil. En
mocht Rajai overwegen om enkele pragma
tici in zijn kabinet te halen, dan zal het
parlement hem ongetwijfeld van die ge
dachte proberen af te helpen.
Als Bani Sadr, ondanks de geweldige meer
derheid waarmee hij enige maanden gele-,
den gekozen werd tot president, mocht be
sluiten tot aftreden, dan zal dit niet zonder
gevolgen blijven voor de ontwikkelingen in
Iran. De verwachting is dat met hem de nog
overgebleven pragmatische figuren in het
regeringsapparaat en in de industrie hun
biezen zullen pakken. Waarschijnlijk is dat
zij zich dan zullen voegen bij de vele Ira-
niërs die de afgelopen maanden al naar het
buitenland gevlucht zijn.
Verzet
In eerste instantie zal het aftreden van Bani
Sadr een grote overwinning lijken te zijn
voor de radicalen, maar de kans op een
Pyrrusoverwinning ls groot. Het zal zeker
Premier Mohammed Ali Rajai
een flinke impuls vormen voor het sluime
rende verzet tegen de regerende geestelij
ken. Dat verzet zit niet alleen bij minder^
heldsgroeperingen als Koerden, Arabieren
en Azerbeldjanlêrs, maar ook bij jongeren-
groeperingen als Forqan, Modjaheddiën en
Fedayien. Die speelden een zeer belangrijke
rol bij de omverwerping van het regime van
de sjah, maar zijn de laatste maanden aan
de dijk gezet, omdat ze niet zuiver op de
islamitische graat waren.
Ook in het leger groeit de onvrede. De
regerende moellahs blijken geen idee te
hebben van de werking van het leger. Fraai
voorbeeld daarvan was de recente opdracht
aan de luchtmacht om de op 3.000 kilometer
boven Iran hangende Amerikaanse spiona-
gesatelliet neer te schieten. Geen Iraanse
jager die zo hoog komt. Bovendien vormen
de veelal in de Verenigde Staten opgeleide
en met Amerikaanse wapens uitgeruste mi
litairen een verdacht element in een islami
tische samenleving. Evenals figuren als Ba
ni Sadr en Ohotbzadeh hebben zij hun
opleiding ln het Westen genoten. Zuiver in
de leer kunnen ze dus nauwelijks wezen.
Daar komt bij dat ook de gemiddelde Ira
niër ontevredener wordt door de stijgende
kosten van levensonderhoud, de economi
sche malaise en de grote werkloosheid. Er
komt onvermijdelijk een punt .waarop deze
krachten zich tegen de moellahs gaan ke-
ren. Ook onder de islamitische geestelijk
heid zijn dan ook al oproepen te horen voor
een terugkeer van de moellahs naar de
moskeeën, 'wee belangrijke geestelijken ln
Masjad, de ayatollahs Qomi en Sjirazi, heb
ben al een bedekte toespeling in die zin
gemaakt. Khomeini is Immers de laatste
imam niet, en zolang moet de politiek toch
maar aan politici worden overgelaten.
