'De ander heeft
ons land geroofd'
II
II
II
II
c neem t voor mijn salaris.
neem t voor mijn vakantiebaan.
v neem t voor mijn studiegeld.
neem 't omdat ikgeen kopzorg wil
Ik neem Giroblauw omdat ikvan simpel hou.
Oppositieleider Seoel
zegt politiek vaarwel
r
De lange lijdensweg van Portugals landhervorming
Bagdad: Speciaal
fonds derde wereld
Opstandelingen
in Afghanistan
blijven actief
postgiro en
rijkspostspaarbank
DONDERDAG 14 AUGUSTUS 1980
door Jan Halkes
De gebroeders Botelho in het
Portugese Alvalade zijn deze
maand weer de gelukkige ei
genaren geworden van een
landgoed van 400 hectare in
het gebied van de Portugese
landhervorming.
„Deze landhervorming is niet veel
anders dan een communistisch kom-
plot. Het is de communistische jartij
die hier aan de touwtjes trekt. Wat we
nodig hebben is een echte landher
vorming. Niet het stelen van het land
om het aan een ander te geven die het
slechter beheert dan ooit te voren."
Dat is de ongezouten mening van
Jose Antonio Botelho.
„Botelho is altijd een schoft geweest.
Liever liet hij de melk van zijn koeien
over de grond lopen dan ze aan ons te
geven. Om onze werkgelegenheid
heeft hij zich al helemaal nooit be
kommerd. Meer dan acht arbeiders
heeft hij op zijn landgoed van 550
hectare nooit gehad. Als we toestem
ming vroegen om ons varken met de
eikels van zijn kurkeiken te voeren,
dan kon dat alleen wanneer hij de
helft van het varken zou krijgen. De
Botelho's hebben dit landgoed hele
maal niet nodig. Twee van de broers
hebben een garagebedrijf in Santiago
de Cacem, met een benzinepomp,
veel geld op de bank en een vissers
boot in Sines."
Dat is het bittere commentaar van de
landarbeiders van Passos de Lenine.
De Portugese landhervorming lijkt
op het eerste gezicht een hopeloze
nietes-welles discussie. Enerzijds de
grootgrondbezitters en de regering
die een einde willen maken aan „een
communistische overheersing" in het
zuiden van het land. Anderzijds de
landarbeiders, leden van de door hen
zelf in 1975 gestichte collectieven en
coöperaties. Werkloze landarbeiders
bezetten in dat jaar de grootgrondbe
zittingen, nadat CAO-besprekingen
en verplichte tewerkstellingsregelin
gen op de onwil van de landheren
waren stukgelopen.
Verdreven
..Het deed mij denken aan de film
..1900". zegt Paul Puntman van de
Nijmeegse Steungroep voor de Land
hervorming over de manier waarop
de landarbeiders van „Passos de Le
nine" door de Republikeinse Garde
van hun land verdreven werden. Bin
nen twee minuten moesten zij het erf
verlaten hebben. Pas later, langs de
kant van de weg, werd een termijn
van een maand overeengekomen om
de zeven woningen te ontruimen die
bij het boerderijcomplex behoren.
Het bericht van de landoverdracht
was de dag ervoor met de middagpost Ion j n
gearriveerd. Tot dan toe hadden de
leden van het collectief nog gehoopt
een pachtovereenkomst met de Bo
telho's te kunnen sluiten.
Wij waren juist bezig met nieuwe
cultures en het ontwikkelen van de
landbouw."
Een opmerking die later door de land
arbeiders met hoongelach ontvangen
wordt: „Voor de bezetting had Botel
ho slechts drie slechtbetaalde arbei
ders in dienst!"
De overgebleven 150 hectare is niet
genoeg om de 29 leden van Passos de
Lenine aan een boterham te helpen.
Een paar oude vervallen stallen moe
ten provisorisch worden omgebouwd
tot een onderdak voor de zeven gezin
nen. Waar men intussen met het vee
en de nieuwe melkmachine heen
moet kon niemand zeggen.
De Nijmeegse Steungroep voor de
Landhervorming heeft deze zomer in
totaal 120 studenten uitgezonden
naar tien coöperaties en collectieven
in de omgeving van Alvalade. Zij hel
pen er belangeloos bij het oogsten
van de tomaten en de kurkschors, het
hooien en al het ander werk dat in de
zomertijd meer dan het normale aan
tal arbeidskrachten vraagt. „Het is
een vorm van materiële steun," zegt
Paul Puntman, „maar vooral ook van
morele solidariteit."
'Geroofd'
Nog steeds ontkent niemand in Por
tugal dat het grootgrondbezit een
slechte zaak was. De grote heren leef
den er hoofdzakelijk van de kerk die
weinig arbeidsintensief is en een ge
makkelijke bron van inkomsten. In
vesteringen werden nauwelijks ge
pleegd. het overgrote deel van de
landerijen lag braak. Het aantal trac
toren in Portugal was het laagst van
heel Europa en kunstmest werd er al
helemaal niet gebruikt. Cijfers, die
pas na de bezettingen met sprongen
zijn gestegen.
Maar volgens garage-eigenaar Jose
Antonio Botelho hebben „de commu
nisten" het land alleen maar „ge
roofd" om zelf slapende rijk te wor
den. Hij toont een oude, kapotte trac
tor, een irrigatiepomp en een opleg
ger die al die tijd werkloos aan de
kant zouden hebben gestaan. „Liever
dan de tractor te repareren liet men
een nieuwe uit Rusland komen," zegt
hij. „Wij hebben het land niet ver
waarloosd. Het onproduktieve groot
grondbezit is van veel langer geleden.
SEOEL (Reuter, AP) De voorzitter van de belangrijkste
Zuidkoreaanse oppositiepartij Nieuwe Democraten, Kim
Young-Sam, treedt al en trekt zich terug uit de politiek.
De 53-jarige Kim, die huisarrest heeft
sinds de afkondiging in mei van de
staat van beleg, zei in een verklaring
dat hij dertig jaar gestreden heeft
voor de verwerkelijking van de demo
cratie in Zuid-Korea. „Onder de hui
dige politieke omstandigheden ech
ter neem ik het volledig voor mijn
rekening dat ik in mijn taak als oppo
sitieleider heb gefaald."
Naast de oppositieleider heeft het be
wind in Seoel nog twee belangrijke
Kims politiek uitgeschakeld. De be-
BAHREIN (Reuter) Irak vindt dat
de olieproducerende landen en de
geïndustrialiseerde naties gezamen
lijk een fonds moeten stichten, waar
uit de ontwikkelingslanden steun
kan worden geboden voor de import
van de olie. Irak zal dit voorstel voor
leggen aan de OPEC-conferentie die
begin november in Bagdad wordt ge
houden.
Minister Abdoel-Karim van oliezaken
liet weten dat de OPEC-commissie
die voorstellen uitwerkt voor de olie-
politiek op de lange termijn, waaro
ver de conferentie zich dan weer zal
moeten buigen, het idee in principe
heeft aanvaard. De OPEC-landen
hebben al een eigen fonds van vier
miljard dollar waaruit hulp kan wor
den gegeven en er zijn al stemmen
opgegaan dit fonds de komende vier
jaar tot twintig miljard dollar uit te
breiden. Het nu door Irak gedane
voorstel, is al eerder geopperd tijdens
de Unctad-conferentie in Manila, het
afgelopen jaar.
Het voorstel van Irak is niet bij voor
baat kansloos, aangezien dit land na
Saoedi-Arabië de meeste olie produ
ceert. De stem van de regering in
Bagdad zal dan ook zeker zwaar we
gen. De Venezolaanse minister van
oliezaken Humbert Calderon Berti
heeft ook al gehamerd op het gebrui
ken van de invloed van de olielanden
voor het weer op gang helpen van de
dialoog tussen Noord en Zuid.
Samen met Mexico heeft Venezuela
eerder deze maand negen landen in
Midden-Amerika en het Caraïbisch
gebied speciale regelingen aangebo
den. Ze zullen een deel van het geld
dat deze landen betalen voor de door
Venezuela en Mexico geleverde olie
weer in die landen herinvesteren, om
zo het economisch peil te verhogen.
Beide landen hopen dat van deze
afspraken een voorbeeldwerking zal
uitgaan.
„Passos de Lenine", dat wil zeggen:
In het voetspoor van Lenin. De naam
alleen al is voor Botelho het bewijs
dat de Communistische Partij op de
achtergrond aan de touwtjes trekt.
De Nederlanders zijn er echter niet
van onder de indruk. Paul Puntman:
„Be denk dat de landarbeiders veel
meer invloed hebben op wat er in de
partij gebeurt, dan dat de partij, par
tijleider Alvaro Gunhal, of weet ik
wie, dicteert wat hier moet gebeuren.
Dus als de partij invloed heeft, komt
dat doordat er hier ook zo'n grote
hoeveelheid communisten zijn die in
vloed op de partij hebben."
Botelho: „De mensen stemmen op de
communistische partij omdat ze niet
beter weten. Vergeet niet dat het voor
het merendeel an af a be ten zijn. Als
deze regering maar lang genoeg aan
de macht blijft, slijt dat wel. Dan
komen ze ook bij ons werken omdat
wij hogere lonen betalen."
Faillissement
Botlho is ervan overtuigd dat een
falillissement van de collectieven en
coö-eraties onvermijdelijk is: „Die
mensen missen de stimulans om te
werken. Ga maar na: „Als u voor uzelf
werkt dan past u wel op uw spullen en
werkt u zo hard mogelijk. Maar als u
deel uitmaakt van een collectief, gaat
u zich toch niet uitsloven terwijl de
anderen langs de kant liggen? Bij een
collectief is niemand de baas, dat zijn
ze allemaal. Hoe willen ze de zaak dan
draaiende houden?"
Mieke Preller, studente andragogie
uit Nijmegen, is juist wel onder de
indruk van het doorzettingsvermo
gen van de landarbeiders: „Ook op
het land, als wij dachten van nou 't is
vijf voor zes, we gaan maar vast even
zitten dat konden we gewoon niet
maken want precies tot zes uur werd
er keihard gewerkt
Twee studenten van de landbouwho
geschool Wageningen, Jan van Sant
brink en Ben Haagsma, hebben vorig
jaar op de aangrenzende coöperatie
„Che Guevara" geprobeerd hun tech
nische kennis in dienst van de coöpe
ratie te stellen. „Wij hebben meer van
de coöperatie geleerd dan andersom"
was hun conclusie. „De landarbeiders
hebben hun deskundigheid geba
seerd op praktische ervaring. Boven
dien hebben zij meer overzicht over
de problemen omdat zij minder
specialisatie kennen."
'Onze koeien'
„De problemen liggen hier op een
heel ander vlak dan in Nederland,"
zegt Mieke Preller. „Het gaat hier om
het inkomen maar ook om de manier
van leven. In Nederland is iedereen
veel individueler. Veel meer gericht
op het eigen bestaantje en de eigen
spullen. Maar hier hebben de mensen
nauwelijks eigen spullen. Als Je iets
nodig hebt dan rent iemand naar zijn
huisje om het voor je te halen en dan
is het opeens van iedereen. Zodra we
er twee dagen waren praatten we al
over 'onze koeien' en 'onze pomp'.
Alles was in een keer ook van ons en
dat gevoel krijg Je meteen."
„De mannen en vrouwen zijn continu
bezig met wat ze willen en hoe ze het
willen. Ze blijven overleggen en sa
men alles doorpraten met elkaar. Dat
is allemaal zo vanzelfsprekend, dat
iedereen daar voor vecht en knokt.
Ook al zou Je dat niet willen. Je wordt
erdoor meegesleept."
De standpunten vóór en tegen de
landhervorming staan lijnrecht te
genover elkaar. Uiteindelijk gaat het
om een keuze vóór of tegen het parti
culiere eigendom. De grootgrondbe
zitters willen en kunnen niet geloven
dat een collectief bedrijf rendabel
kan zijn. Toch zijn de collectieven er
nog steeds. Zonder buitensporig be
roep op krediet, en vaak tegenge
werkt door de overheid hebben ze
geproduceerd en geïnvesteerd, meer
dan tevoren het geval was. Maar de
grootgrondbezitters zien deze pro-
duktiecljfers slechts als vervalsingen
van de communistische partij.
Net als vóór de omverwerping van het
fascisme dient de communistische
partij als laatste argument, waarna
geen discussie meer mogelijk is. Dat
de overgrote meerderheid van de be
volking in het gebied op diezelfde
partij stemt, bewijst slechts hoe dom
die mensen zijn en hoe gemakkelijk
zij zich door de communisten laten
commanderen. Nog een stap verder
en het kiesrecht in Portugal wordt
opnieuw tot een kleine groep rege
ringsgetrouwen beperkt
Onwettig
„Wat hier gebeurt is in strijd met de
Portugese grondwet," zegt Paul
Puntman, „zelfs de nu geldende wet
die de landhervorming probeert terug
te schroeven geeft nog alle mogelijk
heden om de coöperaties en collectie
ve produktie-eenheden te laten be
staan. Die mogen door deze landte-
ruggaven dan ook niet kapot worden
gemaakt. De regering doet dat wel.
Niet voor niets wordt er geen begin
gemaakt met de onteigening van ze
venhonderdduizend hectare aan
grootgrondbezit, die volgens de hui
dige wet nog steeds onteigend moe
ten worden."
Het ministerie van landbouw wil nog
voor de parlementsverkiezingen van
5 oktober alle landteruggaven afge
werkt hebben. Op het verkiezingspro
gramma staan intussen nieuwe wijzi
gingen van de 1 andhervormingswet
én de grondwet. De 150 hectare van
Passos de Lenine kunnen dan nog
verder worden gedecimeerd. De land
arbeiders wachten de verkiezingen af.
Ze zijn er bijna heilig van overtuigd
dat deze regering niet terug zal ko
men: „Wat we daarna gaan doen kun
nen we Je nu nog maar beter niet
vertellen."
Ruw gestoord tijdens het middagmaal verlaten leden van de Coöperatie Passos de Lenine ht
Republikeinse Gardisten gunden hun slechts twee minuten om zich uit de voeten te maken.
NEW DELHI (Reuter, DPA) Af
ghaanse verzetsstrijders hebben in de
buitenwijken van de Afghaanse
hoofdstad Kaboel twee Sowjet-solda-
ten en drie Afghanen doodgeschoten.
Dit melden reizigers uit Kaboel, die
gisteren aankwamen in de Indiase
hoofdstad New Delhi. Overigens zou
het in de Afghaanse hoofdstad vrij
rustig zijn. Sowjet-tanks bewaken al
le bruggen en kruispunten in de stad.
Ter gelegenheid van het einde van de
Ramadan lieten Afghaanse leiders
300 leerlingen van middelbare scho
len vrij, die in mei waren gearresteerd
na demonstraties tegen de Russen
Afghaanse verzetsstrijders zouden er
ook in geslaagd zijn een Sówjet benzi
nedepot in het noorden van Afghanis
tan op te blazen. Dit meldde een
Britse krant gisteren. Deze actie zou
overigens al twee weken geleden heb
ben plaatsgevonden.
De strijd in Afghanistan kost dl
jetrUnie ongeveer twintig
gulden per dag. Dit meldt de
kaanse krant Washington P
basis van ramingen van dipk
De uitrusting van de Sowjet
is van zeer hoge kwaliteit, al<
kundige waarnemers, waarl
vooral hoog opgeeft van de g
helikopter Mi-24 en de gep
personeelsvoertuigen. Onda
superieure bewapening zien A
se opstandelingen toch telkc
kans de Russen in moeilijk!)
brengen. Een Russische react
op blijkt nogal moeilijk dooi
Sowjet>troepen veel minder b
lijk zijn dan de opstandeling!
kendste van hen is de voormalige
presidentskandidaat Kim Dae-Jung,
die vandaag terecht moet staan op
beschuldiging van een poging tot om
verwerping van het bewind. Hij kan
daarvoor de doodstraf krijgen. 23 me
destanders, onder wie vijf voormalige
parlementsleden, twee predikanten,
vijf hoogleraren, twee schrijvers en
zes studenten, staan terecht op grond
van minder ernstige aanklachten. Zij
kunnen hier echter wel levenslang
voor krijgen.
Zuidkoreaanse dissidentenleiders die
in het buitenland wonen hebben aan
gedrongen op de vrijlating van Kim
Dae-Jung. Zij deden dit op een con
ventie van het Koreaanse congres
voor Democratie en Eenwording in
Tokio. Amerikaanse functionarissen
hebben er hun bezorgdheid over uit
gesproken of het proces tegen Kim en
de 23 open en eerlijk zal zijn. vooral
omdat in Seoel is gesteld dat als de
nationale veiligheid dat eist de zaak
achter gesloten deuren wordt behan
deld.
TNO in verklaring:
Geen sprake van
betalen smeergeld
DEN HAAG (ANP) TNO heeft geen
smeergeld betaald aan de Westduitse
defensie-ambtenaar Wilhelm S. Dit
heeft het hoofdbestuur van deze on
derzoeksorganisatie gisteren in een
verklaring bekendgemaakt.
De officier van justitie in Bonn liet
eerder weten, dat hij een onderzoek
gaat instellen in verband met een
omkoopsom van honderdduizend
mark, die S. van een Nederlands be
drijf zou hebben ontvangen. Naar la
ter bleek werd met dit bedrijf het
TNO-metaalinstituut bedoeld-
De verklaring komt overeen met een
eerdere verklaring van de voormalige
directeur van het metaalinstituut,
prof. dr ir C. A. Verbraak. Volgens
TNO voert met name dit instituut
vanaf 1964 onderzoekopdrachten uit
voor de Westduitse defensie.
Contactman daarbij was aanvanke
lijk Wilhelm S.. die TNO van advies
diende en onderzoek deed naar de
mogelijke oprichting van een Duits-
Nederlands onderzoekinstituut en
het vestigen van een TNO-vertegen-
woordiging in DQsseldorf. Hij kreeg
vpor deze activiteiten een vergoeding
van 1250 mark per maand en de over
eenkomst met S. werd aangegaan
door prof. Verbraak. In 1976 werd de
relatie met de ambtenaar verbroken.
ADVERTENTIE
Je gaat van school en hebt een baan. Anderen gaan studeren ot verdienen wat bij.
Zo heb je allemaal een reden orrt je geldzaken goed te regelen. Wil je het niet ingewikkeld
maken, dan kies je Giroblauw. Giroblauw is immers de kleur van de postrekening, 't Is
gratis! Geld ontvangen gaat automatisch. Contant halen kan, óók op zaterdag. Betalen is
eenvoudig. Girobetaalkaarten krijg je bij voldoende inkomen op je postrekening.
Sparen gaat makkelijk. Lenen kan na je eenentwintigste. En je regelt alles thuis. Simpel.
IK NEEM EEN POSTREKENING.
IK HEET (ACHTERNAAM)
(VOORNAMEN VOLUIT)
IK WOON
Trouw-33
_M/V
POSTCODE/PLAATS
IK BEN GEBOREN 0P_
JK BEN TE BELLEN 0P_
IK STUUR DEZE BON IN EEN ENVELOP ZONDER
POSTZEGEL AAN: POSTGIRO EN RIJKSPOSTSPAARBANK,
POSTBUS 99955,8900 GA LEEUWARDEN.
