3ma Lieke wil Nederland
jan het zingen krijgen
Doemdenken
Uit brieven van lezers
ieaal van 81-jarige nadert verwezenlijking
AANDAG 11 AUGUSTUS 19B0
TROUW/KWARTET
ior Fred Lammers
tEELAND „Zingen kan
genüjk iedereen. Je hoeft je
,ond maar open te doen en er
unt geluid uit. Als je blok
uit wilt spelen ben je voor
en heel eenvoudig instru-
ent al gauw dertig gulden
jt. Schaf je een piano aan
komt je dat toch zeker op
paar duizend gulden te
lan. terwijl de menselijke
'zo gebruiksklaar is. Dat
ost niks. Maar helaas benut-
jn we onze stem steeds min
er om te zingen."
like Schaake in Vreeland, het dorp-
aan de Vecht waar iedereen haar
ut en aanspreekt als Oma Lieke
)ie naam Celike is voor de belastin-
i zeg ik vaak") berijdt een stok-
irdje als ze over dat zingen begint
praten
i de tijd van mijn grootouders leer-
elk kind op school en ook wel thuis
D heel arsenaal Nederlandse lied-
l Toen ik jong was werd er ook nog
el wat algezongen, maar daar is de
itste tientallen jaren danig de klad
rekomen. Nu lijkt het er op dat
ze voorraad liedjes niet vjeel meer
nvat dan dat potje met vet, dat op
tafel Is gezet en het Ouwe taaie. In
>t buitenland denken ze dat echt Ik
verdrijf niet. Als daar bussen met
ederlandse toeristen rondrijden en
r wordt gezongen, weerklinken die
eunen. De meeste mensen kennen
let veel meer aan liedjes van eigen
odem Het ls werkelijk erbarmelijk
lesteld met onze kennis op dit ter
rein-
Het is al Jaren geleden dat Oma Lieke
sich voornam daar iets aan te doen.
Het heeft weinig uitgehaald. Op het
pgenblik is zij als 81-jarige weer heel
Iruk bezig daarin verandering te
irengen Ze is vitaal genoeg voor een
chtje in haar roeiboot, de kleine
Iks terblom, afgemeerd naast haar
Ik „De Pinksterblom" die nu al 31
woning is, deinst ze niet terug en
emmen doet ze nog als een rat.
ar als je de tachtig bent gepas-
rd ben je niet meer zo piep. Van-
ir die ijver alsnog voor elkaar te
gen waar ze al zo lang mee doende
een bundeling van een stuk of
ntig echt Nederlandse liedjes, die
emeen op alle scholen in het land
Di de kinderen worden geleerd.
Aode
,We zouden dan weer samen kunnen
fingen. Er zijn mensen die vinden dat
toiets uit de mode is. Maar dan zeg ik:
ls de mode in Nederland dan anders
an in het buitenland? Kijk naar
ïigeland en Frankrijk. Wat wordt
aar niet afgezongen. En in Duits-
1, Spanje. Rusland en Amerika
ui men er ook wat van. Alleen in
xlerland brengen we er niets van
«cht. En we hebben zo'n schat aan
ede liedjes. Daarbij denk ik niet in
I eerste plaats aan de echt vader-
idse liederen, al kent men die ook
■t meer, zelfs ons volkslied is voor
meeste kinderen onbekend
ar aan gewone gezellige liedjes."
heeft Oma Lieke in haar leven
1 wat afgezongen. In de eerste
ats op school ze was vele jaren
Wesson onderwijzeres maar
meer in de zomerkampen, die ze
halve eeuw geleden ging organi-
sn en waarmee ze is doorgegaan
lat ze ver in de zeventig was.
it begon allemaal heel eenvoudig
a ik op het eind van de jaren
atlg met mijn zoon Jop en een
r van zijn vriendjes ging kampe-
op Texel, in die jaren nog een
edorven stukje natuur. Op de
Oma Lieke zingen kan eigenlijk iedereen...
boerderij bij De Cocksdorp, waar we
onze tent opsloegen hingen de ham
men en worsten nog op de deel aan de
zolder. Toeristen had je er nauwe
lijks. De kinderen kwamen reuze ent
housiast terug en het jaar erop wilden
nog meer vriendjes mee. Dat gebeur
de, ook al vonden 'de mensen in de
buurt in Amsterdam het wel vreemd.
Ze hadden het over dat gekke mens
dat met een troep kinderen naar een
eiland trekt. Daarvan trok ik me niets
aan. Het jaar erop gingen we weer, al
gaf de toenemende belangstelling wel
de nodige organisatorische proble
men. Ik moest een grote tent huren.
Ik had echter geen geld want als
Montessori-onderwijzeres verdiende
je voor de oorlog maar heel weinig."
„Het was op den duur zo dat de
ouders him kinderen bij de Berlage-
brug afleverden voor het kamp. Daar
betaalden ze me de overeengekomen
vergoeding. Aan de andere kant van
de brug wachtte de man bij wie ik de
grote tent had gehuurd ons op om de
huurpenningen in ontvangst te
nemen."
Het is altijd goed afgelopen. In die
kampen is ook nooit iets naars ge
beurd. Nu ben ik ook altijd erg voor
zichtig gewpest met andermans kin
deren. Maar zonder geluk vaart nie
mand wel. Na verloop van tijd ging ik
zomers drie keer twee weken kampe
ren. Alle Waddeneilanden hebben we
afgewerkt, op Ameland heb ik zelfs
een tijdlang een eigen stuk grond
gehad. Later trokken we naar de
Zuidhollandse eilanden en Zeeuws
Vlaanderen. Duizenden kinderen heb
ik op die manier meegemaakt en al
tijd werd er gezongen."
Oma Lieke begeleidde de samenzang
op haar accordeon. Ze had zelfs een
speciale bundel samengesteld die
evenals haar kampen de naam „De
Pinksterblom" droeg met een selectie
liedjes. „Die laat ik je echter niet zien.
Anders ga je er iets uit aanhalen en
dat wil ik niet. Dan zeggen ze: q, dat
ouwe mens wil dat liedje er weer in
hebben en dan vallen ze me mis
schien aan op een liedje dat nu verou
derd is. Nee, ik wil niemand voor
schrijven welke liedjes de jeugd van
nu moet leren. Het gaat mij er alleen
om dat ze een aantal goede liedjes
leren."
Dat heeft Lieke ook aan de ministers
Van Kemenade en Pais geschreven
„Ik heb veel waardering voor uw
doorzettingsvermogen, maar ik kan
geen wetje maken, dat de scholen
voorschrijft welke liedjes moeten
worden gezongen," schreef minister
Pais. De heer Van Kemenade liet
weten het helemaal met mevrouw
Schaake eens te zijn dat samenzin-
gen „een bijzonder plezierige bezig
heid is die veel fleur kan geven aan.
het leven van alledag." „Kortom ze
waren heel vriendelijk maar hun ant
woorden kwamen er op neer dat ze
me best een aardig wijf vinden maar
weinig voor me kunnen doen. Daar
mee ben ik dus niets opgeschoten."
Haar brieven aan de fractievoorzit
ters van de politieke partijen hebben
ook niets uitgehaald. Toch is er on
verwacht schot in de zaak gekomen
Uitgeverij Kok in Kampen heeft la
ten weten twintig liedjes te willen
bundelen en een platenmaatschappij
wil die liedjes opnemen. De leerlingen
van de christelijke en de openbare
lagere school in Vreeland zullen die
plaat inzingen. Oma Lieke gaat daar
bij niet over één nacht ijs.
„Het komt er nu op aan geschikte
liedjes uit te zoeken. Gisteravond
hoorde lk Vader Abraham nog op de
radio met een liedje over een bruin
café. Ik kan die vent niet uitstaan
maar het was toch een heel aardig
liedje. Voor mijn doel ls het echter
totaal ongeschikt. Je kunt kinderen
toch niet over een café laten zingen.
Speenhoff heeft ook mooie teksten
geschreven maar die komen èvenmin
in aanmerking. Daarom ben ik druk
bezig een commissie in het leven te
roepen waarin allerlei deskundigen
zitting nemen die de liedjes gaan uit
zoeken. Ik volg het op een afstand
Als lk zelf ging selecteren zou ik uit
de onderwijswereld waarschijnlijk
het verwijt krijgen dat mens uit de
vorige eeuw wil ons eens vertellen
wat wij onze kinderen moeten leren
en dan zouden ze nog gelijk hebben
ook. Nee daar pas ik wel voor op."
Oma Lieke is dicht bij het verwezen
lijken van haar ideaal. Een zorg heeft
ze nog en dat is of de bundel gebruikt
gaat worden als die er eenmaal is.
„Als de Nederlandse onderwijzers en
onderwijzeressen die liedjes in de
kast laten liggen ben ik nog nergens.
Van hun welwillendheid hang alles af.
Ik kan wel zeggen, dat als ik kinderen
in twaalf dagen twintig liedjes leerde
zij dat toch gemakkelijk in zes jaar
kunnen doen, maar onderwijzers zijn
nu eenmaal een eigenwijs slag men
sen. Dat mag ik zeggen omdat ik zelf
een halve eeuw bij het onderwijs ben
geweest."
Oma Lieke laat haar blik dwalen over
het tuintje dat ze bij haar woonboot
heeft en dat tjokvol staat met allerlei
(toto: Henk Tukker)
kleurige bloemen. Ineens stoot ze me
aan: Zeg, nu moet je even naar mijn
paardjes kijken daar in het weiland.
Ze zijn onder mijn ogen geboren.
Prachtig he. Moet je ze zien lopen."
Lieke is een natuurmens. Heel be
wust heeft ze zestien Jaar geleden
deze ligplaats in de Vecht gekozen.
„Toen lk hier kwam had ik vrij uit
zicht. Nu is het net een straatje ge
worden. Dat vind ik wel eens
jammer."
Als we op het plankier voor „De Pink
sterblom" zitten kun je het riet horen
ruisen in de wind en de golven tegen
de boot kabbelen. Dat is net wat
Lieke zoekt. De wind verdrijft haar en
de kinderen uit het dorp, die ze 's
middags na schooltijd blokfluitles
geeft op mooie zomerdagen vaak
naar binnen omdat de muziekboeken
dan de Vecht in dreigen te waaien.
Twintig „fluitkinderen" heeft ze nu,
voor wie die muziekuurtjes een be
grip zijn geworden evenals het dropje
toe dat ze altijd krijgen („Dat is bij de
prij§ inbegrepen," lacht Lieke)
Gratis les
door Mink van Rijsdijk
Hei meisje had legen haar ouders gezegd, dal als ze
niet inlootte voor de sludie tannheelkunde. ze graag
een wereldreis zou maken. De moeder vond dat een
nogal duur plan en de vader zag in een flits alle
vreselijke dingen die zijn kind allemaal konden
overkomen. Pa en ma waren dus zij het op
verschillende gronden niet zo in hun schik met de
plannetjes van hun dochter.
„Als je niet inloot." zei de moeder, „zou je ook wel
eerst een paar jaar kunnen werken." De vader
meende dat ze ook best iets anders kon gaan
studeren als ze uitlootte. Gewoon een paar jaartjes
wachten nog. was de gezamenlijke wens van de
ouders. Er werd niet gemokt of geruzied, daarvoor
leefden ze te dicht bij elkaar. Daarom werd er
gepraat. Over inloten, uitloten en een wereldreis.
Tenslotte zei het meisje: „Aan uitstellen van zo'n
reis geloof ik niet. Het is nu of nooit. Over een paar
jaar hebben we waarschijnlijk geen wereld meer."
De ouders schrokken van de negatieve instelling van
hun kind. Anders was ze toch nooit zo zwartgallig
en dan ineens zo n afschuwelijke uitspraak.
Het moderne „doemdenken" had het meisje aange
raakt en beïnvloed. Dat is best te begrijpen. Er
gebeuren te veel ontstellende dingen te vlug achter
elkaar. De bom in Antwerpen is nauwelijks ontploft
of er knalt een nog veel grotere in Bologna over
heen. Steuncomités zijn er ondertussen in ons land
al even veel als kerkgenootschappen.
Het deprimerende is dat ze die comités bedoel ik
allemaal even nodig zijn. Napalm, gas. honger.
Ver van mijn bed. denk je soms maar om jezelf wat
af te schermen. Onzin natuurlijk, want vrede en
aangename rust zijn in eigen land ook al lang
schaars. Verkrachtingen, moord, corruptie, on
recht. diefstal en discriminatie allemaal ingebur
gerde begrippen.
Het doemdenken overspoelde mij ook weer eens. Ik
was op weg naar een oude oom en een tante en
besefte dat die twee van mij ook niet vrolijker
zouden worden. Zo blijmoedig zouden ze toch al
niet zijn. Snel achter elkaar hadden ze enkele
familieleden verloren. Als nicht zeg je over dergelij
ke sterfgevallen dat ze niet dramatisch waren. Oude
mensen toch. Maar voor oom en tante betekenden
de lege plekken wel dat hun leven weer een beetje
eenzamer was geworden.
Een wereld is er over e^n paar jaar niet meer. Als er
nog een klein brokje overgebleven is, zal dat vast en
zeker Nederland zijn. Een afschuwelijke nederzet
ting moet dat wezen dan. dacht ik.
Oom (79) en tante (71) ontvingen me stralend. Het
frappeerde me dat het zulke mooie mensen waren,
dat ze er zo verzorgd, maar vooral zo opgewekt
uitzagen. Maar ik liet me niet opjutten door een
paar oude mensen. Geen sprake van. Daarom legde
ik naast de koffiekopjes mijn doemdenken op tafel.
Zij deponeerden direct hun denken er naast. Jaze
ker. oude mensen lezen ook kranten en zien op de
televisie ook wat er in Bolivia en Rusland gebeurt.
Een spelletje scrabble mag dan af en toe een fijne
afleiding zijn. de pijn aan de wereld gaat er niet echt
van over. Zo kreunden we gedrieën wat tegen elkaar
aan.
Toen zei tante: „Tja. ik schaam me wel een beetje."
Ze zweeg bedremmeld over haar openhartige inzet.
Mijn oom streelde haar hand en vroeg: „Jij lieve?
Waarom?" Ze slikte even iets weg en vervolgde:
„Zoveel verdriet overal, zoveel onderdrukking en
haat. Toch zijn oom en ik nog steeds gelukkig en
genieten we van elke dag. Er worden geen verhalen
of romans van betekenis geschreven over geluk. Dat
is ouderwets. Dankbaar om je goede leven kun je
eigenlijk alleen nog zijn met een blinddoek voor hè?
Daarom schaam ik me. maar blijf ondertussen wel
gelukkig."
Oom keek haar aan alsof hij een engel zag. Dat was
ze ook, een heel lieve, grijze, oude engel.
Zij heeft ln Vreeland heel wat leven in
de brouwerij gebracht. Vroeger waren
dat ook de volksdanslessen en de
pottenbakkerscursus. „Met dat pot
tenbakken ben ik een aantal jaren
terug gestopt. Dat lk gratis les gaf
kon me niets schelen maar ik had er
tenslotte geen zin meer in na afloop
ook nog de vloer te moeten dweilen in
het gemeenschapshuis."
Tussen de bedrijven door heeft Celi
ke ook nog een aantal kinderboeken
geschreven, waarvan de twee delen
over het konijn Grimbeltje heel be
kend zijn geworden. „Die boeken zijn
al lang uitverkocht. Een poosje gele
den werd lk gebeld door een vriendin
die me vertelde dat een paar van die
Grünbel-verhalen waren opgenomen
in een dik boek dat Van Goor had
uitgegeven onder het motto „Verh t-
len die nooit vervelen."
Ze hadden mij er niets over laten
weten. Waarschijnlijk waren ze er van
uitgegaan dat lk al lang dood was.
Nou, dat was toevallig niet zo. Ik heb
ze meteen geschreven en ik moet zeg
gen dat ze me er toen keurig voor
hebben betaald. Daar was het mij
echter niet om te doen. Ik had veel
liever dat ze die volledige Grimbels
herdrukten. Dat heb ik onlangs ook
gevraagd. Antwoord heb lk nog niet
gekregen. Ik schuif het er maar op
dat ze bij de uitgeverij op vakantie
zijn."
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor korte reacties op in deze krant gelezen
benchten, artikelen en commentaren, en niet voor open brieven, gedichten,
oproepen of reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te
worden) De redactie behoudt zich het recht van bekorting voor Hierover of over
het niet plaatsen (meestal door ruimtegebrek) kunnen wij helaas niet corresponde
ren. Brieven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw. Postbus 859,1000
AW Amsterdam Bij publikatie worden naam en woonplaats van de schrijver
vermeld.
Vrouwen (3)
Vrouwen uit 140 landen hebben in
Kopenhagen nagedacht over de wor
tels van het kwaad, de universele
onderdrukking van de vrouw en het
komt door de patriarchale cultuur
van onze samenleving. Het logisch
gevolg daarvan voor de vrouw is dat
zij een lustobject is voor de man,
mishandeld wordt en lijdt aan seksu
eel geweld. Die patriarchale cultuur
lijkt toch wel mee te vallen, gezien
„Kopenhagen", waar de man op we
reldniveau de wacht wordt aange
zegd. Niet alleen in Kopenhagen.
Vrouwen eisen: baas in eigen buik en
ontzeggen de man medezeggenschap
over het kind door hen verwekt. Wij
lezen van „positieve discriminatie",
waarbij de man per decreet wordt
achtergesteld bij sollicitatie naar
werk of studie. De vrouw baart de
kinderen en is daardoor al genoeg
onderdrukt en wil deel hebben aan de
„machtsstructuur". Tevens eisen
vrouwen recht op seksuele zelfbe
schikking. Die patriarchale cultuur
bestaat dus alleen in de fantasie van
feministen. Vroeger droeg onze cul
tuur het stempel van Gods geboden;
de man hoofd zijner vrouw zoals
Christus het hoofd van de gemeente.
Wij kenden rangen en standen. De
vrouw van spreuken 31 is veelzijdig
en algemeen geacht, besteedt haar
kwaliteiten en gaven ten bate van
haar huis van man en kinderen. De
vrouw die ongetrouwd is kan het, ook
naar gelang gaven van hoofd en hart
ver brengen, maar voor de vrouw die
uit eigen vrije wil een huwelijk aan
gaat geldt, dat haar eerste verant-
woordelijkheid thuis ligt. Volgens
derde wereld-vrouwen zijn de wortels
van het kwaad, waardoor de vrouw
universeel onderdrukt wordt en zo
weinig kans heeft, het imperialisme
en het zionisme. Dat kan niet, want
onder imperialisme hebben mannen
zowel als vrouwen geleden en zionis
me is het verlangen van Joodse man
nen en vrouwen naar het land der
Vaderen en hen beloofd. Genoemd
door vrouwen uit Latijns-Amerikaan-
se landen het „haantjes" gedrag van
de man ln die landen, martelen van
gevangenen, besnijdenis van vrou
wen, apartheid (Trouw 22 juli). Ook
dit, kun je onmogelijk iedere man
aanrekenen, wat sommige mannen
deden, deden sommige vrouwen. Een
dame uit India vond van westerse
vrouwen dat zij geestelijk van zich
zelf vervreemd waren, lijden aan de
pressies en neuroses. Dat lijkt er
meer op. Godvrezende vrouwen heb
ben in 't geheel niet geleden aan de
man die hun hoofd ls. De vrouw uit
Spreuken 31 leed niet aan neuroses,
klaagde helemaal niet over onder
drukking. Het heeft er alle schijn van
dat de feministische vrouw massaal
in opstand is tegen God, daarom te
gen de man aanschopt die naar Gods
scheppingsorde haar hoofd is. Oplos
sing: houdt er mee op, werk aan je
identiteit, dan heb je als vrouw gewel
dige kansen.
Rotterdam
mevrouw A. C. van de Velden-
De Kam
Navo-depots (3)
In Navo-depots (2) schrijft de heer
Veens tra dat de leus „kernwapens de
wereld uit te beginnen uit Neder
land" niet ln het belang is van de
USA de Navo en hun frontlinie.
Daarmee ben ik het volmondig eens.
Ietwat gereserveerder sta ik tegen
over „in het navo-imperium wordt
een zee van onrecht en militaire dic
tatuur overeind gehouden". Ik zou
het er voorts wel weer geheel mee
eens zijn geweest, als hij ook nog had
vermeld maar dat doet hij niet
dat deze leus wel in het belang is van
Rusland en het Warschau-pact, die
ook een zee van onrecht en niet alleen
een militaire, maar ook een politieke
en geestelijke dictatuur in stand
houden.
Amstelveen J. van Ruys
Politie (6)
De heer P. de Bruyn meent illegale
buitenlanders te moeten confronte
ren met Romeinen 13. Als hij in zijn
bijbel wat terugbladert, zal hij wel
licht Deuteronomium 10 vs 18/19 te
genkomen. En bladert hij verder, dan
valt zijn oog misschien ook nog op
Hebreeën 13 vs 2. Of wil hij ons naar
Joh. 7 vs 49 verwijzen? Mijn excuses
als ik zijn woorden (Trouw, 7 aug.)
verkeerd gelezen heb.
Lochem J. van Leeuwen
Onder redactie van
Heieen van Batenburg
Vragen uitsluitend in de envelop en dus niet per briefkaart sturen
aan postbus 93313, 2509 AH Den Haag. Per vraag een gulden in
postzegels bijvoegen, het liefst in waarden van 60 en 40 cent. Beslist niet
aan de buitenkant opplakken. Geheimhouding is verzekerd.
■r Onze kanarie is voortdurend
Ie rui en zingt helemaal niet meer.
I zou er aan de hand kunnen zijn?
woord: Vermoedelijk lijdt uw ka
le aan stokrui. De verschijnselen
deze ziekte zijn: voortdurend
niet fit zijn en niet meer zingen,
stokrui wordt veroorzaakt door
if en hoge temperatuurverschil-
Hangt de kooi bij voorbeeld hoog
en verwarmde kamer, dan kan het
warm worden in de kooi. Wan-
r de verwarming 's nachts uit gaat
dt het temperatuurverschil te
)t. Ook tocht is niet goed voor de
el Bij het luchten van de kamer
tooi dus niet in de buurt van het
n laten staan. In de meeste geval-
knappen de kanaries wel weer op
ze een plekje krijgen waar de
temperatuur constant blijft en waar
het niet tocht. De kwaal gaat dan
vanzelf over. U kunt het genezings
proces wat versnellen door de vogel
wat extra mineralen te geven, die u
met het schelpenzand vermengt. De
ze mineralen zijn in elke dierenwinkel
te koop. Ook wat extra vitamine B
geven
Vraag: Ik ben in het bezit van een
bankbiljet van een miljoen Duitse
mark uit 1923. Het biljet is slechts
aan één zijde bedrukt. Is dit een zeld
zaamheid kan het een misdruk
zijn?
Antwoord: In 1923 zijn er vijf ver
schillende bankbiljetten van een mil
joen Reichsmark uitgegeven, waar
van één keer een eenzijdige druk. Als
uw biljet zwart op wit is met een gelp
strook aan de rechterkant, is de ach
terkant niet bedrukt. Volgens de ca
talogus is de waarde zeer gering.
Vraag: Op de rommelmarkt kocht ik
deze week een oud boekje Het ls
geschreven door prof. J. H. Ingraham
en getiteld: De Prins uit het huls van
David. Ik zou zo graag willen weten
hoe oud dit boekje is. Er staat geen
jaartal in, wel dat het de vijfde druk
Antwoord: De vijfde druk van de
Prins uit het huis van David ver
scheen in 1897. De eerste druk in 1876
Het waren drie deeltjes, waarvan u
het eerste in uw bezit heeft Deel 2
heet De vuurkolom, of Israël in
dienstbaarheid, en deel 3 De troon
van David, of de opstand van Absa
lom. Ik weet niet wat u op de rommel
markt ervoor moest betalen, maar
toen kostten ze nieuw 1,20 per deel
ingenaaid, gebonden exemplaren
ƒ1,60
Vraag Kunt u mij vertellen wat een
..love spoon" precies is? Is deze van
tin of ander materiaal? Komen ze
alleen in Wales voor of ook in Enge
land?
Antwoord: Dank zij de hulp van een
aantal lezers kan ik u wat meer over
de „love spoon" vertellen. Love
spoons zijn zelf gemaakte houten le
pels die mensen in Wales (niet in
Engeland, het is een typische ge
woonte uit Wales) elkaar vroeger
schonken als teken van liefde, ver
liefdheid en/of genegenheid. Het ge
bruik dateert minstens uit de zeven
tiende eeuw en is aan het einde van
de negentiende eeuw verdwenen. Er
worden nu nog wel love spoons ver
vaardigd. maar die dienen meer als
souvenir voor toeristen of voor speci
ale gelegenheden zoals een „eistedd
fod" een wedstrijd in zang, dans en
dichtkunst zoals die jaarlijks in
Wales plaatsvinden. Men neemt aan
dat de lepels vroeger gewoon ge
bruikt werden; later kreeg de symbo
lische waarde de overhand en werden
ze aan de muur opgehangen. Ze wer
den steeds mooier, kregen allerlei ver
sieringen. vooral veel harten en an
kers; ook initialen en data werden
erin aangebracht De lepels werden
uit één stuk hout gekorven. Vaak
werden ze van generatie op generatie
doorgegeven. Een grote collectie ou
de love spoons is te zien in het mu
seum van St. Fagan's Castle te Car
diff.
Vraag: Bij het graven in de tuin von
den wij een zilveren munt uit 1715.
waarvan ik een tekening insluit.
Kunt u ons er iets over vertellen?
Antwoord: Een leuke vondst! De
munt ls een zilveren gulden, gewicht
10,61 gram. zilvergehalte 0,920. Aan
de ene zijde staande de Nederlandse
maagd met in de rechterhand speer
met vrijheidshoed. De linkerarm
steunt op een bijbel, die op een sok
kel geplaatst is. Omschrift: Hoe Tue-
mur; dit betekent: deze (nl. het ge
loof) steunen wij. Op de andere zijde
van de munt een gekroond wapen
van de Staten-Generaal met ter
weerszijden de waardeaanduiding.
Omschrift: Mo. Arg: Ord: Faed: Belg:
Holl. Dat is: Moneta argentea ordi-
num faederati Belgii, wat zoveel bete
kent als: zilveren munt van de Staten
der Verenigde Nederlanden, gevolgd
door de provincienaam Holland. De
catalogus van 1979 geeft een waarde
aan die varieert van 800 gulden voor
de zeer gave exemplaren tot 225 gul
den voor de afgesleten munten.
Vraag: Wat is het adres van de Vege-
tariërsbond?
Antwoord: De Nederlandse Vegeta-
riërsbond. Duinweg 14. 9479 TM
Noordlaren. tel. 05905-1329
Vraag: Kunt u mij ook zeggen wan
neer P. J. Risseeuw het boek Donja
Saskia en haar Prins schreef? In welk
jaar heeft het als feuilleton in Trouw
gestaan?
Antwoord: De heer P. J. Risseeuw
overleed in 1968. Het boek Saskia en
haar Prins was toen nog niet geheel
voltooid. Jacoba M. Vreugdenhil. die
ook betrokken was bij de voorberei
ding van het boek. heeft de laatste
twee hoofdstukken geschreven. Het
verscheen vanaf september 1972 als
feuilleton in Trouw en werd in 1975 in
boekvorm uitgegeven
Vraag: Van mijn onlangs overleden
vader erfde ik vier doosjes waarin
witte schijfjes zitten van verschillend
model rond, vierkant, langwerpig.
Weet u ook waar de schijfjes voor
gebruikt werden? Kan het een spel
zijn?
Antwoord: De schijfjes zijn fiches
van ivoor of paarlemoer (dit was aan
de hand van de foto niet vast te
stellen). Deze fiches werden bij ver
schillende spelen gebruikt. De grote
ronde fiches worden kapitalen ge
noemd, de kleine rechthoekige zijn
twintigjes, de kleine ronde, viertjes
en dan nog lange rechthoekige eenhe
den. De fiches zijn van omstreeks
1900.
Vraag: Jaren geleden vermaakten wij
onze kinderen met het laten dansen
van kamferballen. Nu willen zij het
weer voor hun kinderen doen, maar ik
weet niet meer hoe het moet. Kunt u
ons helpen?
naam Elit komt in Petten al vele
generaties voor. Is er iemand onder u
die de betekenis van deze naam kent?
In voornaam boeken komt hij niet
voor. Petten had vele contacten met
andere landen, onder andere met
Groenland. Ligt daar de sleutel mis
schien? Nog een vraag over een voor
naam: wie weet welke meisjesnaam
de mooie betekenis heeft van onver
wachte gave?
Antwoord: Een oud boek van de
goochelaar Sorcar uit India vermeldt
de truc met kamferballen De gooche
laar zet een smalle glazen vaas neer.
gevuld met een vloeistof, waarin hij
kleine witte mottenballen laat vallen.
De ballen gaan herhaaldelijk op en
neer. De vloeistof bestaat uit azijn
zuur met een beetje soda. Door dit
mengsel wordt gas gevormd. De gas
belletjes veroorzaken dat de motten
ballen omhoog gaan. De kleinkinde
ren zullen het vast ook wel leuk
vinden.
Vraag: Lea Dasberg heeft aan het
begin van haar werkzaamheden bij
de Universiteit van Amsterdam een
rede gehouden over positieve pedago
gie. Wie heeft deze rede uitgegeven?
Antwoord: De rede van Lea Dasberg,
getiteld Pedagogie in de schaduw van
het jaar 2000. werd uitgegeven bij
Uitgeverij Boom in Meppel. De prijs
is 7. U kunt het via de boekhandel
bestellen
Vragen aan u. De mannelijke voor
*4
Munten. Het is blijkbaar moeilijk,
een rijtje jaartallen op juiste wijze in
de krant te krijgen. Daarom nog een
enkele correctie en een aanvulling op
mijn opgave van enkele weken gele
den van in bepaalde jaren niet gesla
gen munten. In 1973 zijn wel degelijk
ook guldens geslagen en ln 1978 rijks
daalders. In 1979 is van elk muntstuk
imet uitzondering van tiengulden
stukken» een slag geweest, waarbij
die van de rijksdaalder een bijzonde
re was in verband met de herdenking
van de Unie van Utrecht. In 1980 is
ook van elke munt een slag geweest
