Verrassend sterke start eerste
hoofdstedelijke jazzfestival
De drugsverslaafde
als vakantieganger
Nerveuze
spanningei
Valdispert
Havenarbeiders middelpunt
van theatraal spektakel
Admiraalzeilen trok
ruim miljoen kijkers
Ademtest kan nu
bewijs leveren
Radio-opnamen in De Meervaart
KRO zendt film van 't Huk uit
MAANDAG 11 AUGUSTUS 1980
KUNST/RADIO/TELEVISIE
TROUW/KWARTET
BINNENLAND
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Naar schatting twee miljoen mensen waren
zaterdag en zondag afgekomen op de maritieme manifestatie
Sail Amsterdam. Op de kaden van de IJ-haven trokken dichte
drommen langs de daar gemeerde zeilschepen en op de water
krioelden honderden vaartuigen van alle mogelijke afmetin
gen door elkaar heen.
Hoogtepunt was zondag het admi-
raalzeilen van ruim 300 oud-Neder
landse ronde en platbodemschepen.
Prinses Margriet en haar man en kin-
deren woonden de demonstratie aan
boord van de gaffeltopzeiler „De Een
dracht" bij. Zij was in haar functie
van beschermvrouwe van de Neder-
Speciaal vandaag
The Muppets go Hollywood.
Kermit en zijn vrienden geven
een galafeest in de beroemde
Cocoanut Grove in Holly
wood. Gasten: Dick van Dyke,
Rita Moreno, Candice Bergen,
Raquel Welch, Ginger Rogers.
Jean Stapleton en vele an
deren.
Ned. 1, 19.50 uur
Televizier-magazine be
steedt aandacht aan de volgen
de onderwerpen: de democra
tische conventie in de Vere
nigde Staten. Sail Amsterdam
en het feit dat het 25 jaar gele
den is dat de eerste atoombom
men vielen in Japan.
Ned. 2. 22.10 uur
Plein plus minus. Recht
streekse uitzending vanuit een
boerderij in Noord-Brabant.
Speciale gast is minister
Braks van landbouw en visse
rij. Braks zal een uitgebreid
gesprek voeren met de gast
heer-boer over het wel en wee
van het boerenbedrijf van
daag de dag.
Hilversum 2, 10.00 uur
landse koopvaardij „de admiraal"
van de vloot, die haar met het strij
ken van de'vlag of het voorzeil een
saluut bracht. Later voer zij door de
haven langs de grote windjammers.
De bemanningsleden van de Russi
sche viermaster „Krusenstern" wa
ren het want ingeklommen om de
prinses en haar gezelschap te
groeten.
Volgens de organisatoren en de poli
tie waren zaterdag 800 000 en zondag
1,2 miljoen mensen naar de Amster
damse haven gekomen. Er was grote
belangstelling voor de speciale rond
vaarten en rondvluchten. Op de ka
den vormden zich lange rijen wach
tenden voor een bezoek aan een van
de windjammers.
Zaterdagavond voeren meer dan 150
zeilschepen in linies en eskaders voor
een spiegelgevecht door de haven.
Het nabootsen van een zeeslag met
vuurwerk en potten bengaals vuur is
een oude Amsterdamse traditie die in
de vijftiende eeuw werd opgevoerd
ter ere van vorstelijke bezoekers. In
formeel was. volgens de organisato
ren. zaterdag koningin Beatrix bij
Sail aanwezig
Dienst
Zondagmorgen was er voor beman
ningsleden en belangstellenden een
oecumenische dienst in de Amster
damse Westerkerk. De voorgangers,
ds. Ter Linden en de deken van Am
sterdam. de heer Keet .hielden hun
gezamenlijke dienst in de Engelse
taal Organist was Han Lammers, de
landdrost van de IJsse lm eerpolders.
Het was gisteren voor de eerste keer
dat in deze oudste protestantse kerk
van Amsterdam een r.k. eucharistie
viering werd gehouden.
De Amsterdamse wethouder van ha-
Om het IJ te bereiken moest het afgelopen weekeinde een vloot van 300 zeilschepen
in tien minuten tijd de bruggen bij het Oosterdok passeren. Het treinverkeer naar
het Centraal Station was daarvoor stopgezet.
Platbodemjachten gaven zondag een demonstratie admiraalzeilen tijdens S»
Amsterdam. Op de achtergrond het marine vaartuig „H.M.S. Kortenaer". Foto1!
Erwin Verheijen.
venzaken, Heerma, zei zaterdagmor
gen dat de gemeente de traditie van
Sail wil voortzetten. De manifestatie
werd het eerst in 1975 gehouden ter
gelegenheid van het 700-jarig bestaan
van Amsterdam. De gemeente zou
voorstander zijn van een derde Sail in
1984 of 1986. Morgen vanaf 9 urn
's morgens varen de windjammers en
kleinere zeilschepen in optocht door
het Noordzeekanaal weer naar hun
thuishavens.
DEN HAAG (ANP) - Sinds kort is
het gebruik van ademtestapparaten
door de politie bij alcoholcontroles
officieel toegestaan. Doordat de mi
nister van justitie een beschikking
getroffen heeft, kan de uitslag van de
ademtest als bewijs gelden.
Volgens de stichting wetenschappe
lijk onderzoek verkeersveiligheid zijn
de ademanalyseapparaten betrouw
baarder dan het blaaspijpje. De stich
ting suggereerde dat ook de bloed
proef vervangen zou kunnen worden
door de ademtest, maar dat laatste is
nog niet het geval
ADVERTENTIE
Oud-Nederlandse ronde en platbodemschepen brachten gisteren een saluut aan prinses Margriet,
met haar man, Pieter van Vollenhoven, en kinderen aan boord van de gaffeltopzeiler „De Eendracht'
op het Amsterdamse IJ was.
rusteloosheid, examenvrees
Ook u kunt kalmer leven n*
een zuiver natuurprodukt
uit de valeriaanwortel.
Uitsluitend bit
apotheker en drogist
Lees vooraf
maakte produkten van actiegroepen
en instellingen het afgelopen seizoen
allesbehalve positief ontvangen zijn.
De KRO bleek het reisverslag van 't
HUK maar al te graag in de program
mering te willen opnemen. (De KRO
besteedt veel zenduren aan de wel
zijnssector)
Tegenslagen
In een inleidende tekst zegt Havas,
die gedurende de reis zelf aan het roer
stond, dat het een trip is geworden
vol tegenslagen. Buiten vele techni
sche mankementen en kleine onder
linge ruzies overleed een van de he-
rol'ne-verslaafden aan boord in de
tweede nacht aan een overdosis met
hadon. Voor de groep betekende dit
een morele klap van jewelste. Na rijp
beraad werd toch besloten de tocht af
te maken.
Hoewel er niet uitgebreid op wordt
ingegaan, komt het overlijden van de
jonge man in het verloop diverse ma
len kort ter sprake. Dan blijkt ook
hoezeer de junkies de dood relative
ren. Een van hen. „Hij is vreselijk
stom geweest. Hij denkt altijd dat ie
meer. meer en nog méér kan hebben.
Je ziet hoe dat afloopt." Op de vraag
van Frenkel of hem dat niet kan
overkomen, antwoordt hij: „Denk ik
niet, nee. Ik weet waar ik mee bezig
ben. Je hebt het zelf in de hand. Dat
die jongen is kapotgegaan is zijn ei
gen schuld, hij kon weten dat het een
overdosis was." Hoewel de sten:
er duidelijk onder heeft gele
heeft de rest er toch maar weer te
beste van gemaakt. „Ach," zegtr
een, „beter een kort. interessant)
ven, dan een lang en saai leven."]
Effect
Naar het effect op de kijker van „8
leven vol gevaar" valt te gissen. T
conclusies liggen voor de hand: tl
publiek dat junkies in hart en r
veracht zal ook na het zien van dl
reisverslag die mening
blijven (de makers willen niet
goodwill smeken), en mensen
drugsverslaafden uit hun directe o
geving kennen weten allang dat hr
ook mensen zijn. Blijft de tussenï
gende categorie over die wel tolei
wil zijn, maar die toch moeite met et
houding heeft ten opzichte van ju»
kies. De film biedt, naar alle wai
schijnlijkheid, te weinig houvast a
zowel naar de ene als naar de aiv
kant door te slaan.
Havas, Frenkel en de HUK-gangt
rekenen in ieder geval op het
deel van de twijfel. „Mogelijk
een aantal mensen zich er eindellil
eens van bewust dat een herote
verslaafde, net zo goed als ieder M
der mens, behoefte heeft aan n*j
vriendschap en vooral ook serte
genomen wil worden. Dat is uiteiu 1
lijk de reden waarom we de film dl
buiten 't HUK willen vertonen," ufl
Havas.
Platbodems brengen prinses saluut
Internationale Nieuwe Scene met De Herkuis
door Dirkje Houtman
ROTTERDAM Afgelopen vrijdagavond kon je op het Rotterdamse Doelenplein een kanon
afschieten. Toch was het niet echt koud en waren er activiteiten genoeg om een schare mensen
naar dit culturele hart van de stad te lokken.
Circus OZ speelde er zijn aanstekelij
ke voorstelling in de schouwburg en
op een steenworp afstand in een
blauwgele tent werkte de Internatio
nale Nieuwe Scene uit Antwerpen
zich in het zweet met de voorstelling
„De Herkuis". Een stuk over Ant
werpse havenarbeiders in een voor
iedereen begrijpelijke taal en meesle
pende speelstijl die aan de Comme
dia dell'arte is ontleend.
En waar kun je voor dit stuk een
geschiktere plek vinden dan in
s lands eerste havenstad met zijn ve
le dokwerkers en sjouwers. Maar voor
theatercultuur heeft de Rotterdam
mer nog nooit hard gelopen en dat
zal. ondanks de inspanningen van de
plaatselijke overheid, wel niet meer
veranderen. Jammer, want een voor
stelling als deze, waarin de commedia
delllarte-technieken hand in hand
gaan met de Vlaamse zinnelijkheid
en een gevoel voor groteske grandeur
zie je niet vaak
Het was vrijdag de eerste keer dat
„De Herkuls" in Nederland werd op
gevoerd. De komende maanden trekt
de Internationale Nieuwe Scene er
mee door ons land.
Ooit befaamd geworden door zijn
Mistero Buffo is dit gezelschap zijn
uitgangspunt trouw gebleven. Het wil
zoveel mogelijk mensen met het thea-.
ter in aanraking brengen en het
maatschappelijk bewustzijn van een
breed publiek activeren. Daarom
treedt het gezelschap op in een tent,
reist ermee als een groep komedian
ten en jongleurs door het land en
brengt zijn boodschap in een hilari
sche vorm van volksvermaak die tot
ieders verbeelding spreekt..
„De Herkuls" zijn Antwerpse have
narbeiders, die onder het juk van
comsumptie-drift in moordende ploe
gendiensten en als opgedreven
kraanwerkers hun leven nauwelijks
kunnen leven. Jo eindigt de voorstel
ling. De strijd die aan deze dodelijke
welstand voorafging blijkt niets meer
te hebben opgeleverd dan een mate
riële opstap die nauwelijks tot enige
levensvreugde heeft bijgedragen. Het
handelingsverloop is simpel en wijkt
niet erg af van de vormiiTgstoneel-
voorstellingen die we 'hier ook ken
nen. Het is het verhaal over de „mise
rie van vroeger en nu", maar wordt In
zijn simpelheid zó vindingrijk uitge-
Scène uit „De Herkuls"
beeld dat het in een vurig theatraal
spektakel ontvlamt Alle spelers dra
gen. zoals de Commedia dell'arte ac
teurs dat ook deden, een masker. Hun
gezichten zijn niet te zien en uit hou
ding en gebaren moeten hun inten
ties en drijfveren spreken. En dat
doen de acteurs verbluffend knap.
uitgebalanceerd en perfect in timing
en gelardeerd met de meest originele
vondsten die het klassieke clowns-
werk evenaren.
De Herkuls is te zien op 15, 16 en 17
augustus in Den Haag (Alexander-
veld), 23 en 24 augustus in Haarlem
(Haarlemmerhout), 29, 31 augustus
en 1, 2, 3 september in Amsterdam
(Waterlooplein). Daarna nog in Gro
ningen, Nijmegen, Tilburg, Ensche
de en Eindhoven.
Het is het persoonlijk verslag van
cineast Micha Frenkel van een va
kantiereis die een vijftiental zware
drugsverslaafden uit Amsterdam vo
rig jaar per zeilboot over het IJssel-
meer naar Terschelling maakten. Het
idee voor deze film werd ontwikkeld
door André Havas, een arts die ver
bonden is aan 't HUK. een onderdeel
van de Stichting Contactcentra in
Amsterdam, dat voor extreme geval
len van harddrugs-verslaafden werkt.
In zijn kwaliteit als medicus werkt
Havas al jarenlang met mensen die
uit vrije wil kiezen voor het bestaan
met heroïne. Als therapie bleken de
bootreisjes van Havas en zijn „pa
tiënten" de laatste jaren redelijk suc
cesvol. De vakanties brachten niet
alleen ontspanning, maar aan boord
was er gedurende enige weken ook
duidelijk sprake van een ander ge
dragspatroon. Havas wilde dat alles
later wel eens terugzien op video en
vroeg vriend/filmer Micha Frenkel of
hij er trek in had de gebeurtenis vast
te leggen. Frenkel had zin
Het materiaal was aanvankelijk be
stemd voor intern gebruik in het op
vangcentrum. Toen het reisverslag,
dat de titel „Een leven vol gevaar"
meekreeg, binnenshuis vele positieve
reacties opleverde, besloot het gezel
schap de film aan een omroep aan te
bieden. De NOS had geen interesse
en de VPRO voelde er ook niets voor,
omdat eerder uitgezonden zelfge
door Rud Niemans
Wie bedenkt hoeveel Europese jaz
zorkesten vroeger mank gingen aan
competente kopersecties hoorde hier.
hoe dat allemaal ten goede is ge
keerd. Een aangename sensatie, het
geen het kon niet op evenzeer
van toepassing bleek op het duo Red
Rodney-Ira Sullivan, bekend uit vori
ge Laren-cycli, maar nu samenge
voegd en als zodanig gekoppeld aan
het trio van de jonge blanke gitarist
Jack Wilkins, door de gezaghebbende
Newyorkse criticus Whitney Balliett
beoordeeld als „most exciting guita
rist in town".
Een magistraal solist, die frisse inspi
ratie ontleent aan onder meer de bop
het domein van Rodney, die voor zijn
confrère Sullivan als draaipunt fun
geerde om op fluit, bugel en saxen
ferm uit te pakken. Charmant en ook
wel karakteristiek voor zulke festi
vals is het genre jazz en bijbehorende
vertolkers die Abraham net gezien
hebben. Earle Warren, een tikje uit-
sloverig, en Dickie Wells, souverein,
bladerden met blueszanger Jimmy
Witherspoon ver terug in de Basie-
album.
Een dag later verzorgden de twee
tenor-beulen Red Holloway (diens
kwartet) en Big Nick Nicholas een
swingend nachtelijke uitsmijter. De
bekende voorkeur van radioprodu
centen voor „big tenors", oftewel het
Willis Jackson-effect, kreeg er gestal
te door, al ging de room er. toen Big
Nick zijn entertainende eigenschap
pen meer ging etaleren, wel wat af
Een van de laatste soli die ik hoorde
was Nicholas' versie van „Body and
soul" Amsterdam heeft eindelijk zijn
jazz-festival, een met lichaam, ziel en
het geluk van een sterk begin.
Een van de drugsverslaafden hijst de zeilen.
door Jan van Galen
HILVERSUM De KRO-televisie zendt vanavond (Ned. 1 21.55-22.35 uur) een programma u;
dat slechts met één camera-instelling gefilmd is, waarvan de geluidsopnamen zo nu en dt
erbarmelijk zijn en waaronder de vrij sporadische dialogen nadrukkelijk lijden. En tochj
„Een leven vol gevaar" alleszins de moeite waard.
AMSTERDAM De opvallend ruim positieve totaalindruk
van de openingsdag van het NOS-radio jazz-festival in De
Meervaart in Amsterdam was wel. dat idioom en uitvoerings
niveau van Arthur Blythë's In the tradition-groep met dat van
de flankerende Nederlandse combinaties „Just friends" en
„Meeting Nine" één mooi vloeiende lijn vormde. Die indruk
werd vooral ook vorm gegeven door daar is het jazz en
geïmproviseerde muziek voor vaak opmerkelijke solisti
sche prestaties. V
Van de beide Nederlandse combina
ties greep met name de nog wel eens
in de vergeethoek gezette tenorsaxo
fonist Gijs Hendriks méér dan de
hem al vaker geboden kans zich na
drukkelijk te manifesteren. Niet
slechts als bekwaam en geïnspireerd
solist op een drietal netinstrumen-
ten. maar ook als creatief brein ach
ter alle spannende en toch welover
wogen muziek die uit „Meeting Nine"
opklonk. Omdat naast Hendriks ook
andere netblazers op ondermeer kla
rinet dubbelden werden intrigerende
klankcombinaties gerealiseerd. Hen
driks' muziek werd in een baaierd van
vlammende swing gezet door de ex
cellente ntmegroep Herr-van Erk-
Baird en de Utrechtenaar bevestigde
nog eens welk een geboren ballade-
vertolker hij is Excellent verzorgd
dus, en dat gold evenzeer de losjes op
bebop-elementen gefundeerde jazz
van het trio Ack van Rooyen. Ferdi
nand Povel en Jon English, die opge
jut door vooral Nico Bunink piano)
en drummer Daniel Humair boven
hun professionele routine uitbliezen
Blythë's kwartet met John Hicks (pi
ano). Fred Hopkins (bas) en Steve
McCall (drums, een notoire stoke
brand) joeg de vlam definitief in de
pan met een fraaie setzeer warmbloe
dige. geavanceerde muziek vol res
pect voor ritmische en melodische
jazztradities (In a sentimental mood).
Blythe is 40, sleet sinds '57 evenveel
muzikale jaren in Los Angeles als in
New York. werkte onder meer bij Gil
Evans, is een avantgardist in goede
doen met een vers CBS-contract op
zak. Hij wordt, deels terecht de nieu
we altrevelatie sedert jaren genoemd,
maar dat moet men nu ook weer niet
overdrijven. Opmerkelijk maar ook
typerend voor Blythë's filosofie is zijn
warme, vibratorijke, bijna klassieke
toon. zeer exuberant, een beetje een
anachronisme op die momenten
waarop zijn muziek ferm vooruit
blikt. Maar toch: veel melodische va
riatie. een schitterende techniek, vol
ledig serviel daaraan en als solist
robuust en gretig met duidelijke in
vloeden van Bechet, Parker en Dol-
phy. Het gastoptreden van bariton
saxofonist Hamiet Bluiett kwam
door zijn koppeling met Blythe voor
mijn gevoel niet helemaal uit de verf.
Bluiett legt zijn grenzen instrumen-
Baritonsaxofonist Hamiet
Bluiett
Foto: Rico d' Rourio
taal en muzikaal een stuk verder,
hetgeen duidelijk werd in zijn solo
exposé vol bizarre, maar soms ook
aan de gospel refererende klankver
kenningen.
Klankverkenning en spektakel her
kende het op topcapaciteit gekomen,
steeds alerter reagerende publiek ook
in de twee openingsset van het zater
dagavondprogramma. Tenorist Dick
Venniks groep Free Fair bleek niet zo
maar aangevuld met liefst acht ko
perblazers. trompetten en trombo
nes Pianist Rob v d. Broeck had er
muziek voor geschreven. Vennik ar
rangeerde. dirigeerde en soleerde
lang en indrukwekkend fanfare-ach-
tige intermezzi, pittige, vaak razend
gecompliceerde ensembles werden
vlekkeloos en stralend neergezet.
