Er bestaan gezangen-zingende bonders
Volle agenda voor
bestuur Wereldraad
Een man tussen leeuw en lam
Trouw
Kerken in Kenia doen
te weinig om tekort
bijbels op te heffen
Boston
Politiek
Paus is tegen
'soft drugs'
VANDAAG
Koptische patriarch
trouw aan Sadat
ONKYO
MAANDAG 11 AUGUSTUS 1980
KERK
TROUW/KWARTET
door A. J. Klei
Er bestaan gezangen-zingende bonders, je
houdt het niet voor mogelijk. Toch is het zo.
want een van de degelijkste kerkbladen die
we kennen, namelijk het Hervormd
Weekblad van de confessionele vereniging,
houdt zich in zijn nummer van 7 augustus
op twee plaatsen met de gezangen-zingende
bonders bezig.
Zeker, ik had wel eens vernomen dat een
heel enkel keertje en dan helemaal in 't
noorden van ons land door een dominee, die
lid is van de gereformeerde bond in de
hervormde kerk, een gezang werd
opgegeven in de kerkdienst, maar och,
dacht ik, zo ver weg en zo'n enkel
gezangetje en dan waarschijnlijk nog uit de
bundel van 1938, moeten we ons daar nu
druk over maken.
Toch dreigt het vershljnsel een ernstige
omvang aan te nemen. Het geval is
namelijk dat er een overschot is van
gereformeerde bondskanidaten. En dan wil
het gebeuren.het ziet ernaar uit dat het
steeds vaker zal gebeuren.dat een goed-
confessionele gemeente denkt: kom, laten
wij zo'n bonder maar nemen en dan vragen
we. en desnoods stellen we het als
voorwaarde, dat hij van tijd tot tijd ook een
gezang opgeeft en niet louter psalmen. Ten
slotte is het zingen van één gezang het
kenmerk van een confessionele eredienst.
Nooit hebben bonders gezangen gezongen
(behalve thuis of voor de microfoon van de
EO) en ze hebben ook de nieuwe
psalmberijming afgewezen. Een ware
bonder is altijd te herkennen aan de
afwezigheid van gezangen en de
aanwezigheid van de staatsberijmingder
psalmen uit 1773. Maar is dit vandaag nog
zo?
Van twee kanten doemen gevaren op. Aan
de ene kant heb je die jonge bondsdominees
die ten gerieve van hun (rechts-)-
confessionele gemeente wel eens een
gezang opgaven. Welnu, die lopen gevaar
nimmer door een bondsgemeente beroepen
te worden, omdat ze vanwege dat gezang
ervan verdacht worden, „licht" te zijn. Aan
de andere kant hebben confessionele
kandidaten kans dat ze nergens meer
terecht kunnen, omdat gezangen-zingende
bonders hun plek al ingenomen hebben.
Naar die laatste mogelijkheid wijst
dominee J. C. Jongeboer heen in zijn
bijdrage aan het Hervormd Weekblad. Hij
citeert .erst hoe zijn gereformeerde
bondscollega C. den Boer het opneemt voor
zo'n gezangen-zinger:
„Daarmee wordt hij niet op stel en sprong
een ongereformeerd man. Het maakt nogal
wat verschil, of iemand een concessie doet
per confessie (m.a.w. omdat hij in feite de
bezwaren tegen het vrije lied al lang niet
meer deelt) of dat hij vanuit een
gereformeerde instelling en met een
onverdacht gereformeerd karakter (wie
maakt dat uit? C. J.) zich het zingen van het
vrije lied in de eredienst „veroorlooft". Nog
anders gezegd: het betekent niet, dat wij
ons bezwaar tegen het zingen van het vrije
lied niet zo lang relativeren totdat het tot
nul is gereduceerd. Het betekent wel, dat
wij het relateren a) aan het hart van ons
beginsel en b) aan de situatie, waarin de
kerk èn een bepaalde gemeente op een
gegeven moment verkeren."
Hierbij tekent de confessionele dominee
Jongeboer dan zelf het volgende aan:
„Dit laatste lijkt veel op het z.g. jongleren,
wat een tot voor kort zeer belangrijk man in
onze kerk zo graag beoefent. Met grote
belangstelling volgen wij de ontwikkeling.
Gereformeerde Bond waarheen? Of krijgen
we een tijd, waarin het tekort aan
confessionele dominees wordt aangevuld
met gezangen-zingende bondsdominees?
Het gaat om de prediking. Ook daar! Ik ben
dankbaar voor de uiteenzetting van Ds. den
Boer. die namens zijn hoofdbestuur sprak.
Eindelijk is het taboe verbroken. Daar zijn
we blij mee."
Dominee Jongeboer is dus blij dat er
eindelijk een gezang over de lippen van een
gereformeerde bonder mag komen, maar
het is blijdschap vermengd met een zekere
vreze.
In dezelfde aflevering van het Hervormd
Weekblad houdt L. P. van der Wilde zich
met dezelfde zaak bezig. Hij is blij dat de
voorzitter van de gereformeerde bond in de
hervormde kerk dominee L. J. Geluk
publiek gezegd heeft dat het niet aangaat,
dat dominees die wel eens een gezang laten
zingen, door keurmeesters inde
verdachtenbank worden gezet.
Echter, ook in het geval van L. P. van der
Wilde is de blijdschap niet volkomen. Ik
citeer het slot van zijn bijdrage:
„Ik ben er persoonlijk erg gelukkig mee dat
Ds. L. J. Geluk te Zwolle het opneemt voor
de jonge dominees en tegen de veroordeling
(discriminatie) van hen die tot de
Gereformeerde Bond behoren en toch in de
Eredienst gebruik wensen te maken van het
Nieuw-Testamentische lied. Dit zie ik als
een voorzichtige stap in de goede richting;
nl. in het niet (ver)oordelen om reden van de
kleine (on)belangrijke verschillen tussen
hen die de Schrift en de
Belijdenisgeschriften liefhebben en in
gemeenschap met de Vaderen onze
Nederlandse Hervormde Kerk in het rechte
spoor willen houden. Jammer vind ik het,
dat Ds. Geluk niet één stapje verder ging.
Misschien vergat hij dit, maar het zou goed
en nog vollediger geweest zijn, als Ds.
Geluk tezelfdertijd de zusters en broeders
erop zou hebben gewezen, dat het
(ver)oordelen en wegblijven uit de diensten
waarin oudere en jongere predikanten
voorgaan die zich conformeren aan „Schrift
en Belijdenis" en die reeds vele jaren
gewend zijn de gemeenten het Nieuw-
Testamentische Lied te laten zingen,
eveneens zeer laakbaar is. Maar mogelijk
komt dit nog wel in een later stadium. Het
begin is er nu en daar ben ik erg dankbaar
voor."
Tot zover uit het confessionele Hervormd
Weekblad.
Ik dacht dat we uit het voorgaande ook dit
mee mogen nemen: dat wat ook vlied' of
bezwijk' in het kerkelijk leven, de
gezangenkwestie er niet onder te krijgen is.
Ze duikt telkens weer op, in welke vorm dan
ook.
We zien tevens dat al die mensen, die zo
klagen dat er tegenwoordig in de kerk
alleen maar over maatschappelijke
structuren gediscussieerd wordt, er geheel
naast zijn.
Van onze kerkredactie
AMSTERDAM Deze week begint in Genève de bijeenkomst van het centraal comité van de
Wereldraad van Kerken, dat eens in de anderhalf jaar pleegt bijeen te komen. De laatste
vergadering was in 1979 op Jamaica en de volgende vergadering zal volgend jaar in Dresden in
de DDR gehouden worden. Er is een volle agenda voor de komende vergadering.
Het gaat dit jaar vooral om de beoor
deling van drie belangrijke program
mapunten van de wereldraad, de
strijd tegen het racisme, zending en
het gesprek over de toekomst en de
technologie. Verder zullen ongetwij
feld de wapenwedloop, de bedreiging
van de vrede en de kwestie van de
relatie tussen de kerk en de armen
aan de orde komen.
Op dat laatste punt is er een discussie
aan de gang over de vraag of we
moeten zeggen „kerk voor de armen",
„kerk van de armen" of „kerk in
solidariteit met de armen". In de We-
reldzendingsconferentie is uitgespro
ken dat de kerk zich aan de kant van
de armen dient te scharen. Binnen de
Wereldraad commissie voor kerkelij
ke deelneming in het ontwikkelings
werk (CCPD) bestaan echter verder
gaande gedachten.
Het centraal comité is na de wereld-
assemblees het belangrijkste beleids
bepalende orgaan van de wereldraad
met zijn 295 leden-kerken. Gewoon
lijk krijgt het centraal comité over de
verschillende onderwerpen waarover
waarin opgenomen: Oe Rotter
dammer, met Dordts Dagblad,
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tamminga
Directeur ing. O. Postma
HOOFOKANTOOR
Postbus 859
1000 AW Amsterdam
Wibautstraat 131 Amsterdam
tel 020-913456
telex 13006
Postgiro 66 0000
Bank Ned. Credietbank
Rekeningnr 2300 12 574
Gemeentegiro Amsterdam
XI1000
REGIO ROTTERDAM/DORDRECHT
Postbus 948
3000 AX Rotterdam
tel. 010-115588 (abonnementen
en bezorging)
lel. 010-115588 (redactie)
tel, 115700 (uitsluitend voor
advertenties)
Westblaak 4
Rotterdam
REGIO OEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101
2501 CC Den Haag
tel 070-469445
(abonnementen en bezorging)
tel. 070-469445 (redactie)
lel 070-468864 (uitsluitend voor
advertenties)
Parkstraat 22 Den Haag
REGIO NOORO/OOST-NEDERIANO
(abonnementen en bezorging
Postbus 3
8000 AA Zwolle
tel. 05200-17030
Melkmarkt 56 Zwolle
Abonnementsprijzen
Per maand f 16,98
Per kwartaal 50,95
Per half jaar 101,90
Per jaar 201,60
Advertentietarieven op
aanvraag
Telefonische abonnementenop
drachten (zie adressen boven)
Opgave familieberichten 9-19.30
van maandag t/m vrijdag Op'
zondag van 18-20 uur telef 020-
913456.
Opgave mini-advertenties tel.
020-936868 of schriftelijk aan
Mini-Adv. afdeling, postbus 433.
1000 AK AMSTERDAM
Adreswijzingen uitsluitend schrif
telijk aan onze Amsterdamse
adressen
het te beslissen heeft rapporten met
voorstellen voorgelegd. Dat zal dit
maal het geval zijn met de rapporten
van de conferentie in Boston over
geloof, wetenschap en de toekomst.
Een groep economen heeft zich niet
zo lang geleden gebogen over de
vraag of er een economisch model te
ontwerpen is voor een maatschappij
die haar eigen toekomst niet onder
graaft, gericht is op inspraak van de
burgers en echtvaardig is (JPSS). De
vraag naar zo'n maatschappijmodel
wordt gesteld door de grote wereld
raadconferentie, die in juli 1979 in
Boston (VS) werd gehouden. Deze
conferentie deed aan het centraal co
mité dat nu bijeenkomt de suggestie
om aan regeringen voor te stellen
gedurende enkele jaren af te zien van
de bouw van nieuwe kerncentrales.
Boston vroeg verder om kerkelijk
verzet tegen de wapenwedloop, in het
bijzonder op het punt van kernwa-'
pens. Kerken moeten, zo beval Bos
ton aan, meer informatie geven over
de gevolgen van het gebruik van
kernwapens.
De consultatie die de wereldraad dit
jaar in juni in Noordwijkerhout heeft
gehouden leidde tot de aanbeveling
het programma van de wereldraad
tegen het racisme voort te zetten en
te versterken en de nadruk die er lag
op Zuidelijk Afrika aan te vullen met
aandacht voor Latijns Amerikaanse
grondrechten.
Aan de bijeenkomst van het centraal
comité gaat een zitting van het uit
voerend comité van de wereldraad
vooraf. Het uitvoerend comité vormt
het dagelijks bestuur van de wereld
raad. Verwacht wordt dat het comité
onder meer zal praten over enkele
politieke problemen, zoals de situatie
in Zuid-Korea, het Midden-Oosten,
Bolivia en El Salvador. Een speciale
gebeurtenis maakt deze bijeenkomst
van het centraal comité bijzonder,
namelijk de viering van de 80ste ver
jaardag van dr W. A. Visser 't Hooft,
de ere-vooreitter van de Wereldraad.
Dr Visser 't Hooft was secretaris-ge
neraal van de „Wereldraad in Wor
ding" van 1938 tot 1948 en secretaris
generaal van de Wereldraad van 1948
tot 1966. De Nederlandse leden van
het centrale comité zijn mevr. ds. M.
J. v.d. Veen-Schenkeveld uit Krim
pen namens de Gereformeerde Ker
ken en prof. dr A. Geense uit Gronin
gen die dr A. H. v.d. Heuvel als Her
vormde vertegenwoordigers is opge
volgd.
Mevrouw ds. M. J. van der Veen-
Schenkeveld
ROME (ANP) Paus Johannes Pau-
lus n heeft zich uitgesproken tegen
het vrijgeven van zgn. „soft drugs"
voor therapeutische doeleinden, waar
wel voor gepleit wordt in een wetsont
werp in Italië.
Ten overstaan van een paar honderd
vroegere drugverslaafden toonde hij
zijn instemming met de bezwaren
van de vereniging van katholieke art
sen in Italië tegen het vrijgeven van
„soft drugs".
„De pijnlijke ervaring van enkele vol
keren toont dat een tolerantere wet
geving op dit gebied noch het voorko
men van ellende noch het genezen
dient," aldus de paus.
Hoewel Musembi de steun vanuit het
buitenland op prijs stelt, zou hij lie
ver zien dat de kerken in Kenia zelf
wat meer geld over hadden voor de
produktie van bijbels. Het tekort aan
bijbels is in Kenia zo groot aan het
worden, dat er binnenkort in dit land
nauwelijks meer aan een bijbel te
komen is, aldus Musembi.
In Kenia worden veertig verschillen
de talen gesproken, slechts in negen
ervan zijn bijbels beschikbaar en dan
nog in geringe hoeveelheden. De Ma-
sai wachten bij voorbeeld al vijftien
jaar op bijbels in hun eigen taal.
Onbegrijpelijk
Musembi vindt het een onbegrijpelij
ke zaak dat de zes miljoen christenen
die in Kenia elke zondag naar de kerk
gaan, niet in staat zijn meer geld voor
bijbels bij elkaar te krijgen.
Het Keniase bijbelgenootschap
tracht de bijbels zo goedkoop moge
lijk te verkopen. Een Engelstalige bij
bel die in Londen gedrukt wordt en
daarna naar Kenia wordt getranspor
teerd, kost ongeveer 25 gulden, maar
wordt verkocht voor 7,50. Dit ver
schil moet overbrugd worden door
gelden die het bijbelgenootschap bin
nen krijgt uit andere bronnen. Het
ideaal van Musembi is dat de kerken
in Kenia zich in ieder geval hiervoor
aansprakelijk gaan voelen.
door ds P. Oussoren
Toen mijn leermeester Dr. Hans van der Werf wist dat hij een
dodelijke kanker meedroeg ging hij niet in een stoel voor het
raam zitten wachten op de afloop, maar zette hij, evenals in de
dertig jaren daarvoor, alles op alles om zijn gemeente te
richten op Gods Rijk. Als de voorganger wordt geveld, hoe
gemakkelijk vervalt de gemeente dan niet in schrik, medelij
den en sentimentaliteit? Dus riep hij: met volle kracht
vooriiit!
Hij had altijd honderd procent gege
ven, ook tijdens zijn ziekte bleef hij
werken met het volle pond van wat
hem werd gegeven, totdat hem niets
meer overbleef dan de diepe slaap
naar Gods dag toe. Op 2 oktober 1979
is hij gestorven, heeft hij „zich aan de
dood gewonnen moeten geven", zegt
de weldadig on-vrome rouwbrief.
Het eerste wat hij in het jaar daar
vóór na een verblijf in het ziekenhuis
schreef waren drie artikelen in „Her
vormd Utrecht" over ziek-zijn en we-
ten-dat-je-niet-beter-wordt. In de eer
ste alinea's bleek al dat Hans van der
Werf niet ineens in een engel was
veranderd en ook niet van plan was
dat te wórden. Bijna schreef ik: hij
was óók niet van plan als een stom
schaap naar de slachtbank te gaan.
In de zin van onze Nederlandse zegs
wijze wilde hij dat ook niet, maar de
Messias op wie die zegswijze van Je-
saia wordt toegepast, die wilde hij
juist wél volgen, blijven volgen.
Gewoon mens
Het eerste artikel heette „De leeuw in
de woestijn". In mijn hoofd is het
blijven hangen als „tusen leeuw en
lam in de woestijn". Hij doelde op de
satanische anti-macht „die omgaat
als een briesende leeuw, zoekende wie
hij zou mogen verslinden", maar hij
deed zelf zo denken aan de leeuw van
Juda, een goede leeuw, meer een lam
dan een verscheurend dier.
Genoeg beeldspraak hij wilde ge
woon mens zijn, met twee benen op
de grond en een nuchtere Amster
damse mond. „Een gewoon mens",
die gewone mens (geen zwerver, geen
zeikerd, geen held, geen fantast, geen
zeurkous maar de mens naar Gods
bedoeling), df wordt altijd weer be
dreigd. Die woont nog niet op de
goede aarde, die trekt nog door de
woestijn, is op wég naar de goede
aarde. In de woestijn kun Je wegbran
den overdag en doodvriezen 's nachts
en verscheurd en opgevreten worden.
Die realiteit van de woestijn deed
voor hem niet af aan de reëelheid van
het land van Gods toekomst: het Ko-
.ninkrijk. Maar omgekeerd was voor
hem geloof in Gods toekomst geen
doos watten tegen pijn, verdriet, twij
fel en woede over wat intussen het
menselijke leven belaagt. Maar laat
het hem zelf zeggen:
Het moeilijkste
„Inmiddels zullen er lezers zijn, die
het bovenstaande misschien met een
zekere glimlach hebben gelezen.
Want. zo zullen zij zeggen, het voor
naamste wordt maar steeds niet aan
gehaald. Er is toch het gebed en wij
hebben toch ons geloof dat bergen
kan verzetten. Wij hebben toch een
Heer, die machtig is.
Dit wordt dan het moeilijkste punt in
dit artikel. Laten we beginnen eerst
rustig aandacht te besteden aan wat
in de evangeliën over Jezus' wonde
ren wordt verteld. Om te beginnen
wordt het dan onmiddellijk duidelijk,
dat Jezus' inzet de verkondiging van
het Rijk van God is. We horen niets
over een bepaalde „planning" inzake
het genezen van zoveel zieken per
dag.
We horen alles over de komst van het
Rijk, dat de mensen moet worden
aangezegd. En het blijkt vervolgens
dat alle wonderen in dèt kader func-
De Domtoren in Utrecht
tioneren. Er wordt geen wonder ver
richt omwille van het wonder of de
daaruit voortvloeiende propaganda
of wat ook; elk wonder is dienstbaar
aan de verkondiging van het Rijk.
Die verkondiging is het centrale
punt, het wonder verwijst naar die
verkondiging, maakt die verkondi
ging hard. En steeds blijft het wonder
dienstbaar aan de verkondiging van
het Rijk. De mensen moeten horen,
dat Gods Rijk doorbreekt. Geen mo
ment horen we dan ook dat Jezus een
ziekenhuis sticht, onderhandelt met
het ministerie van volksgezondheid.
Scherper geformuleerd: Hij hangt
niet de wonderdokter uit, ja we moe
ten zelfs zeggen dat het er (nog) niet
om gaat dat alle zieken worden gene
zen. Dat is juist één van de punten
waarover je zoudt kunnen struikelen,
dat deze man die zoveel blijkt te
kunnen reeksen zieken ziek laat
liggen. Palestina wordt niet opeens
het paradijs op aarde. Dan zou het
wél om de wonderen op zichzelf ge
gaan zijn. Maar het gaat om de ver
kondiging, om de profetie, die over de
wereld wordt uitgesproken dat in
Gods Rijk ziekte, zonde en dood hun
kracht hebben verloren. Dat in Gods
Rijk de mens verlost wordt uit de
slavernij en de ellende. Dat in Gods
Rijk het lijden wordt uitgebannen en
de tranen van de ogen afgewist. Nog
anders gezegd: in de wondertekenen,
die Jezus doet, wordt nog eens duide
lijk gemaakt hoe God niet de God is
die de keelkanker voor de mensen
uitgevonden heeft (Maarten 't Hart,
in feite inderdaad aansluitend op
zondag 10), maar de God is van het
erbarmen, wat Hij in zijn heilsdaden
bewezen heeft en bewijst, wat we op
Pasen vieren, waar elke zondag vol
van is. God laat ons niet over aan de
machten van de leeuw en de woestijn.
Deze wonderen vragen dan ook ge
loof. Geloof in de komst van het Rijk.
Deze wonderen vragen om boete, om
keer, je leven richten op deze toe
komst, wat er nu ook aan zonnige of
duistere dingen gebeuren. En van
daaruit tot op het laatst pogen licht
te verspreiden.
Jezus vraagt niet: geloof je in mij als
de wonderdoener, Jezus vraagt enkel:
herken Je in deze tekenen het erbar
men van de God van Israël en de God
van Pasen, die bezig is zijn toekomst
te doen doorbreken."
Niet verkorven
Utrecht is een nogal traditionele
stad; ik had en heb daar mijn werk
ook onder veel bejaarden en zieken
en vreesde dat Hans het nu verkorven
zou hebben bij vele gemeenteleden
nu hij zo on-orthodox over alles
schreef. Het tegendeel was het geval.
Deze oprechte rebellie werd dank
baar begrepen; fotokopieën gingen
door het hele land, er werd duk over
gepraat en gemediteerd. Zo kwam
het dat Boekencentrum toen al vroeg
of er een boekje van gemaakt mocht
worden. Dat mocht niet! „Ik preek
weer, die stukjes, dat is nu geweest,
daar houd ik me nu niet meer mee
bezig!" Pas later is hij er mee akkoord
gegaan dat de artikelen, samen met
eerder werk, uitgegeven zouden wor
den. Zo is het gekomen dat sinds
Pasen „Afgaande op het Koninkrijk"
Speelruimte
NAIROBI (ANP) De secretaris-generaal van het Keniase
bijbelgenootschap, Joseph Musembi, heeft in „Target", het
blad van de raad van kerken in Kenia, geklaagd over het feit
dat de kerken in Kenia zelf zo weinig doen om het gebrek aan
bijbels in Kenia op te heffen. Het Keniase bijbelgenootschap
wordt financieel gesteund door buitenlandse bijbelgenoot
schappen en kerkelijke organisaties (voornamelijk in Europa
en de Verenigde Staten), maar nauwelijks door de kerken in
Kenia zelf.
Behalve gebrek aan geld heeft het
bijbelgenootschap ook gebrek aan
goede vertalers. De vertalers die in
Kenia beschikbaar zijn, zoeken liever
goedbetaalde banen bij de overheid.
Spanning tussen r-k
en protestanten Polen
STUTTGART (EPD) „In Polen be-
staan geen normale oecumenische
verhoudingen." Dit heeft de evangeli
sche bisschop Hans von Keler van
Württemberg gezegd na een bezoek
aan Polen. Volgens bisschop Von Ke
ler zijn de grootste moeilijkheden die
de protestanten in Polen ondervin
den van de zijde van de katholieken
ontstaan na het bezoek van de paus.
De katholieke kerk in Polen wordt
gekenmerkt door een massaal kerk
bezoek, een sterk zendingsbewust
zijn, trouw aan Rome en verering
voor Maria. Er ontbreekt evenwel be
langstelling voor oecumenische vra
gen. Von Keler zei te hopen dat de
onderhandelingen tussen protestan
ten en katholieken over de overne
ming van kerkgebouwen in de provin
cie Masuren met goed gevolg afgeslo
ten kunnen worden. Doordat katho
lieken onwettig protestantse kerken
in bezit namen is de verhouding tus
sen de kerken onder spanning komen
te staan.
te koop is, uitgegeven door Boeken
centrum.
Het begint met een levensschets door
ds M. G. L. den Boer. Dan komen de
artikelen waarmee het allemaal be
gon na het ziekenhuis. Dan volgen
twee artikelen „Onze toekomstver
wachting" uit Hervormd Utrecht,
„De Droom" uit Hervormd Neder
land en „Een nieuw gebruik van het
Oude Testament", de tekst van zes
zondagavondlezingen voor de NCRV,
en tenslotte twee gebeden. De titels
duiden een levensprogramma aan.
Van der Werf, was dat niet die man
van liturgie? Nee, niet van liturgie als
mooipraterij, maar van liturgie als
droom, toekomstverwachting, gebed,
geboren uit een nieuw gebruik van
het Oude Testament.
Deze stroeve, verlegen man was een
charismatisch pastor, op de kansel en
achter de tafel in de Dom èn in de
persoonlijke ontmoetingen. Wie hem
niet heeft meegemaakt kan hem nu
ontmoeten in dit kleinood van 78
bladzijden. Soms zou ik met geloof en
kerk, met alles opnieuw willen begin
nen. Met dit boekje in de hand.
VEEL TOEVERTROUWD
van hem aan wie veel is
toevertrouwd zal des te meer worden
gevraagd.
(Lukas 12 vers 32-48)
Meestal lezen wij die woorden „aan
wie veel is toevertrouwd" in de zin
van materiële of geestelijke welvaait
Iemand wie het goed gegaan is in dit
leven vergelijkenderwijs met
mensen uit andere gebieden op de
aarde vallen wij daar allemaal onder
kan verwachten dat van hem meer
gevraagd wordt dan van mensen die
een zware dobber hebben gehad of
nog hebben. Datzelfde geldt van de
kennis die iemand heeft opgedaan,
van z'n inzicht, van de gunstige
ontwikkeling van z'n geloof. Tochzoi
je hier ook eens een andere kant uit
kunnen denken. Veel ouderen hebber
in de jaren dertig moeilijke tijden
doorgemaakt. Leven van een
minimum en vaak een uitzichtloze
werkloosheid. Anderen hebben
lichamelijk moeten lijden of hebben
in de oorlogsjaren gevangenisschap
meegemaakt. Sommigen werden
door het heengaan van hen die hen
lief waren steeds eenzamer. Het
behoeft geen betoog dat zulke soort
dingen voor anderen een uitdaging
betekenen om iets van dat leed mee
te dragen en zo mogelijk te
verzoenen. Vooral wanneer dat leed
nog steeds doorgaat. Maar daar staa
iets anders tegenover. Als je die
dingen hebt meegemaakt en je bent
er doorheen gekomen, zelfs al zoudi
een blijvend litteken hebben
nagelaten, dan zou dat ook best eeni
kunnen vallen onder „wat iemand is
toevertrouwd". Je bent door een dlej
dal gegaan, nog maar pas of jaren
geleden. Dat is je toevertrouwd. Je
kreeg bovendien de kracht om er
door te komen. Het kan dan zijn dat
ook daarom meer van zo iemand
gevraagd en verwacht wordt.
VOORBUGANGEI
Prof. dr. H. de Vos
Op 84-jarige leeftijd is te Groning
de hervormde emeritus-hooglera
dr. H. de Vos, die van 1949 tot li
aan de rijksuniverstiteit te Gronii
gen o.m. wijsbegeerte van de god
dienst en ethiek heeft gedoceei
Daarvóór was hij twee jaar hoogl
raar vanwege de hervormde kerk ai
de Universiteit van Amsterdam
daar doceerde hij o.m. christellj
ethiek en kerkrecht. Prof. De Vos!
eerst predikant geweest van de ht
vormde gemeenten te Akersloot, Ro
tevalle en Sneek. Hij heeft in tal vs
kerkelijke commissies gezeten, vi
scheidene ervan zat hij voor. Hij ra
ook een aandeel in het tot stal
komen van de nieuwe kerkorde dj
hervormde kerk. Zijn vele publikatls
bewogen zich niet alleen op zijn val
gebied; na zijn emeritering schreef]
nog een geschiedenis van het socia
me (al eerder had hij een werk uij|
geven over de verhouding tua
kerk en socialisme). De cr email
heeft in stilte plaats gehad.
I
JERSEY CITY (ANP) De patriaid
van de Koptische orthodoxe keil
Shenuda III (Cairo) heeft zich gedil
tantieerd van de Amerikaanse Kop!
sche vereniging. Deze vereniging zo
„de opvattingen van de kerk geeni
zins vertegenwoordigen". In de vel
klaring van Shenuda III staat datd
Koptische orthodoxe kerk de mod,
lijkheden betreurt „die Egypte berol
kend zijn door de Amerikaanse veil
niging". De patriarch benadrukt d
trouw van zijn kerk aan Egypte el
zijn regering.
De Amerikaanse Koptische verei!
ging heeft de regering van Sad!
vaak verweten de Kopten niet te b<
schermen tegen extremistische Isli
mieten. Volgens de vereniging heel
de regering de moslims vaak vooi
rechten gegeven ten koste van dj
christelijke minderheid.
•Shawky P. Karas, voorzitter van dl
Amerikaanse Koptische verenigto!
veronderstelt dat patriarch Shenud|
zich onder dwang van 4e vereniginl
heeft gedistantieerd.
ADVERTENTIE
En verder? Met „Speelruimte,
werkboekje voor liturgiegroepen" in
de andere hand. Van der Werf levert
het visioen, drs Paul Oskamp wijst
wegen voor wie er wat mee wil in de
gemeente. Er blijken in de reformato
rische kerken in ons land al honder
den liturgiegroepen te zijn. In acht
handzame hoofdstukjes komt alles
aan de orde wat liturgiegroepen moe
ten weten. Elk hoofdstukje verwijst
naar verdere (Nederlandse) litera
tuur. Daarom beide boeken van harte
aanbevolen in de vakantie en bij het
komende nazomer- en voorjaarswerk
in de gemeenten.
Ds Piet Ousspren, predikant van de
Lutherse gemeente te Utrecht, be
spreekt: van drs Paul Oskamp de
brochure Speelruimte, 24 pagina's,
prijs 3,95; te bestellen via postgiro
nr. 42618 t.n.v. Centrale voor Vor-
mingswerk/HVD, postbus 1100, 3970
BC Driebergen en J. van der Werf,
Afgaande op het Koninkrijk, 78 bis.,
uitg. Boekencentrum, 's Graven-
hage.
De aankoop van HiFi-apparatuur is een
zaak van vergelijken en dan beslissen.
Ontdek daarom eerst wat Onkyo
verstaat onder: Quartz Lock, Accu-Bias
en Super Servo.
2 Jaar garantie O
BON
U gelieve mij te zenden documentatie
over de ONKYO apparaten
Woonplaats
U kunt deze bon opsturen in een
enveloppe zonder postzegel aan
Acoustical Antwoordnr. 93
1200 VK 's-Graveland.
