Een liefdesbrief aan Willem Barnard
Kritiek op werkdocument
voor bisschoppensynode
Uit brieven van lezers
Buti doet beroep op
christelijke minister
Trouw
Blanke NH-gemeente
weert zwarte soldaat
Hervormde brief
over kernwapens
naar wereldraad
VANDAAG
P. Aruppe wil
aftreden
MAANDAG 4 AUGUSTUS 1980
KERK
TROUW/KWARTET
2
door A. J. Klei
„In de waagschaal" is best een aardig
blad ik zou trouwens nooit het tegendeel
durven beweren, anders krijg ik
ongenoegen met dominee M. O. L. den Boer
uit Utrecht, wiens pastorale zorgen zich ook
zeer nadrukkelijk over dit veertiendaags
geschrift uitstrekken. Dus: „In de
Waagschaal" is een aardig blad. maar 't
leest zo lastig, ik bedoel: het is zo
ingewikkeld gevouwen. Je kunt het in elk
geval niet zomaar eventjes doorbladeren en
daarom begin ik altijd helemaal achteraan
om te kijken wat er onder „Van de redactie"
staat.
In het nummer van 2 augustus stond er het
volgende: „Dit nummer gonst van de
zangen van en voor Willem Barnard. Dit
nummer is een liefdesbrief van de lezers van
„In de waagschaal" aan de man van „Vogels
en vissen", „Mythologisch" en de grootste
liederen van het liedboek. Er was zoveel
kopij, dat wij lang lang passen en meten een
drietal bijdragen van Jaap Zijlstra, Arie de
Kuyper en Anonymus moesten laten
staan".
Ik schrok ervan. Was er iets met dominee
Barnard aan de hand dat mij ontgaan was?
/Zou hijnee dat niet natuurlijk, dat had
ik wel geweten. Hij zou wel een mooie, gave
leeftijd bereikt hebben, waarop je er niet
meer onderuit kunt en over hem moet
schrijven. Hoe oud zou-ie zijn?
Vijfenzeventig? Nee, nog niet. Zeventig?
Maar ik dacht dat hij veel jonger was en nog
lang niet op hoe noem Je dat
huldigingsbare leeftijd.
Zonder verder het nummer in te kijken,
belde ik zenuwachtig de reeds genoemde
dominee Den Boer, die de redactionele
scepter over „In de waagschaal" zwaait.
Gespannen vroeg ik: wat is er met Barnard
aan de hand??
O, die verjaart op 15 augustus. Op Maria
Hemelvaart. Dat doet hij overigens elk jaar
op die datum, antwoordde dominee Den
Boer.
Ja maarbegon ik.
Hij wordt zestig, verklaarde dominee Den
Boer.
Dat is toch veel te jong voor zo'n speciaal
nummer, gaf ik mijn oordeel. Ik ben
tenslotte kenner. We weten bij de krant
precies wanneer iemand op de leeftijd is
aangeland, dat je over haar of hem gaat
schrijven. We beginnen bij de sterken, of
liever, dat was altijd zo: als iemand zeventig
Dr. W. Barnard
werd, zat-ie gebeiteld. Nu echter de mensen
steeds langer gespaard blijven, is er een
belangrijke stroming binnen de
Journalistiek om de grens te verschuiven
naar de leeftijd der zeer sterken: tachtig.
Ik legde dit omstandig uit aan dominee Den
Boer, doch deze was volstrekt niet onder de
indruk.
't Is veel leuker om gehuldigd te worden als
je zestig bent, zei hijDan kun je 't allemaal
zelf nog zonder moeite lezen wat ze over je
schrijven. Als je tachtig bent, dring het
misschien nauwelijks tot je door.
Ik vroeg hem. wanneer hijzelf zestig werd.
Dat duurt nog heel lang, gaf dominee Den
Boer enigszins afgemeten ten antwoord.
't Is maar wat je lang noemt. In Van
Alphens Nieuw Kerkelijk Handboek zag ik
dat dominee Den Boer op 11 september
vijfenvijftig Jaar hoopt te worden, en wat
mij betereft kun je, als we de maatstaven
van „In de waagschaal" gaan hanteren, ook
heel goed een vijfenvijftig-jarige huldigen.
Omdat ik mee tot de bewonderaars van
dominee-dichter Willem Barnard reken,
vestig ik met het voorgaande de aandacht
op dit (en het komend) nummer van „In de
waagschaal" (adres administratie:
Prinsenstraat 82, Utrecht). En ik citeer het
vers dat Barnards mede-psalmberimer prof.
dr. J. W. Schulte Nordholt maakte, toen
hem was gevraagd: wilt u wat voor Willem
Barnard schrijven?
Wil ik wat voot Willem Barnard schrijven
die een dichter is bij Gods genade
maar een dichter onder dominees
en een dominee onder de dichters,
als een koning in een republiek?
Wil ik Willem Barnard dank bewijzen,
dat hij mij de zeeweg heeft gewezen
naar het eiland van George Herbert en
John Donne
dat voor mij een tuin werd in het toater
en een Hellas in de mist?
Wil ik wat voor Willem Barnard schrijven,
en waarom, om hem te huldigen
voor een eenzaam leven zestigvoud
vruchtbaar voor de heilige gemeenschap
van de Kerk, zijn Moeder en zijn broeders
in de taal?
Willem Barnard, vriend van zoveel jaren,
zoveel boeken, bij contract gegeven,
laten wij maar blijven wat wij zijn,
zo ontvankelijk, zo lichtgeraakt,
zo vertrouwd, historisch vergelijkbaar
met de bondgenoten Engeland
en AmeriOceaan,
zijn verdeeld in tongval, één in taal
(wie dan wie is zal de lezer raden).
Als het er op aan komt zijn wij burgers
van het koninkrijk dat Psalland heet,
waarvan koning David koning is
en dat op de kaart te vinden is
tussen Hardenberg en Oosterbeek.
J. W. Schulte Nordholt
ff
-
4
door Pieter van der Ven
AMSTERDAM Vanuit de
Nederlandse rk kerkprovincie
is kritiek geleverd op het
voorbereidende werkdocu
ment voor de algemene bis
schoppensynode die in okto
ber in Rome wordt gehouden.
De kritiek ls te vinden in een
stuk dat werd opgesteld door
pater dr. Ad Vermeulen, stu
diesecretaris van de kerkpro
vincie, na beraad met onder
meer leden van het katholiek
Vrouwendispuut en Het Vrou
wengilde. Inmiddels hebben
de bisschoppen Gijsen en Sl-
monis laten weten dat zij veel
positiever staan tegenover
het betreffende document.
De synode zal zoals eerder gemeld als
onderwerp hebben „de taken van het
christelijk gezin in de wereld van van
daag". De bezwaren zijn samengevat:
het gezinsmodel van de negentiende
eeuwse westerse samenleving wordt
ten onrechte als algemeen geldend
model gesteld: er wordt te gemakke
lijk met morele oordelen gewerkt; er
is te weinig gedacht vanuit de pasto
rale eisen van de tijd. Al met al twaalf
volgetypte vellen, het Vaticaanse do
cument was weinig langer.
De Nederlandse bisschoppen zouden
weinig tijd hebben gehad om zelf met
zijn zevenen een commentaar op het
waarin opgenomen: De Rotter
dammer, met Dordts Dagblad,
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leid8e Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tamminga
Directeur ing. O. Postma
HOOFDKANTOOR
Postbus 859
1000 AW Amsterdam
\yibautstraat 131 Amsterdarp
tel. 020-913456
telex 13006
Postgiro 66 0000
Bank Ned Credietbank
Rekemngnr 23 00 12 574
REGIO ROTTERDAM/DORDRECHT
Postbus 948
3000 AX Rotterdam
tel 010-115588 (abonnementen
en bezorging)
lel. 010-115588 (redactie)
lel. 115700 (uitsluitend voor
advertenties)
Westblaak 4
Rotterdam
REGIO DEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101
2501 CC Den Haag
tel 070-469445
(abonnementen en bezorging)
tel 070-469445 (redactie)
tel 070-468864 (uitsluitend voor
advertenties)
Parkstraat 22 Den Haag
REGIO NOORD/OOST-NEDERLAND
(abonnementen en bezorging
Postbus 3
8000 AA Zwolle
tel 05200-17030
Melkmarkt 56 Zwolle
Abonnementsprijzen:
Per maand 16.98
Per kwartaal 50,95
Per half jaar 101,90
Per jaar 201.60
Advertentietarieven op
aanvraag
Telefonische abonnementenop
drachten (zie adressen boven)
Opgave familieberichten 9-19.30
van maandag t/m vrijdag. Op
zondag van 18-20 uur telef. 020-
913456.
Opgave mim-advertenties tel.
020-936868 of schriftelijk aan
Mim-Adv. afdeling, postbus 433
1000 AK AMSTERDAM.
Adreswijzingen uitsluitend schrif
telijk aan onze Amsterdamse
•drossen.
Vaticaanse werkstuk te schrijven. Ze
zouden daarom volstaan hebben het
ontwerp-Vermeulen naar Rome loe te
sturen met de kanttekening dat het
hier niet zozeer om hun mening ging
maar om een commentaar uit hun
achterban. Vandaar dat de bisschop
pen Simonis en Gijsen alsnog zich
van de inhoud van dit commentaar
konden distantiëren Een en ander
geeft wel te denken. Op de bijzondere
synode die de Nederlandse bisschop
pen in januari in Rome hebben ge
houden kwam als een,belangrijke eis
naar voren dat de bisschoppen zelf
meer leiding moesten geven en niet
alles door hun vicarissen en hun ra
den moesten laten bedisselen In dit
geval zou dan blijken dat er ofwel
niets veranderd is, wat dan te betreu
ren of toe te juichen valt, ofwel er is
sprake van grote meningsverschillen
tussen de zeven bisschoppen onder
ling, en ook dat moest de synode in
januari uitbannen.
Overbodig
De drukte omtrent het kritische com
mentaar bij het werkdocument over
het gezin lijkt trouwens nogal overbo
dig. Het is juist de bedoeling dat er
vanuit alle landen in eerste ronde
kritisch gereageerd wordt op het
voorbereidende stuk. Deze kritiek,
moet dan worden verwerkt in het
definitieve vergaderstuk. Dit is in
middels af, maar de tachtig latljnse
pagina's zijn nog niet vertaald en
verspreid. Degenen die er al een blik
in hebben kunnen werpen krijgen
niet de indruk dat de op het eerste
ontwerp geleverde kritiek erg ter har
te is genomen.
De kritiek vanuit Nederland, (om nu
maar niet te zeggen: van de Neder
landse bisschoppen) staat overigens
bepaald niet alleen. Ook de Franse
bisschoppen bijvoorbeeld hebben la
ten weten dat het document het
christelijk gezin van een burgerlijke
en westerse snit plaatst in een ab
stract en irreël perspectief. De Franse
bisschoppen pleiten voor een meer
wereldwijde dimensie. Zij wijzen erop
dat de mensen die zij geraadpleegd
hebben de taal vaak meer vinden van
een kerk die het allemaal goed weet
dan van een kerk die wil luisteren.
Ook hebben mensen zich eraan geër
gerd dat het werkdocument weinig
op schijnt te hebben met de verwor
venheden van de mensweten
schappen.
De Engelse bisschoppen hebben ver
slag kunnen doen van het onlangs
gehouden nationale pastoraal conci
lie dat onder meer vond dat de kerk
haar leer over huwelijk, seksualiteit
en geboortebeperking grondig moet
herzien en zo nodig ontwikkelen en
wijzigen.
Beamen
Bisschoppen in Afrika beamen ge
woontegetrouw alle documenten uit
Rome, maar doen vervolgens een
aantal pastorale suggesties die ook
als kritiek op het document kunnen
gelden. Zo is er vanuit alle delen van
de rk kerk commentaar geleverd op
het voorbereidende stuk. Vaak zijn
hierbij „gewone mensen" ingescha
keld. Dit is niet zo vreemd omdat het
te behandelen onderwerp „de rol van
het gezin" eigenlijk eerder tot de des
kundigheid van de leken behoort dan
tot die van de ongehuwde, kinderloze
synodevaders. Oudera en kinderen
zullen op de gezinssynode de grote
afwezigen zijn, zelfs al wordt er als
nog een enkele leek tot de vergade
ring toegelaten als waarnemer of
gastspreker.
In de roomskatholieke kerk is demo
cratie met evenredige vertegenwoor
diging onbekend. Het voorbereiden
de document werd samengesteld
door het secretariaat voor de synode
in samenwerking met de pauselijke
raad voor de leken, die onder leiding
staat van kardinaal Opillo Rossi. De
leken in deze raad vormen in genep
dele een parlement. Datzelfde kan
men zeggen van de raadgevers en -
geefsters die de Nederlandse reactie
hebben opgesteld. Ook deze spreken
kennelijk niet namens „de Neder
landse bisschoppen" en waarschijn
lijk evenmin namens „de leek". Dat
neemt niet weg dat ze misschien toch
iets verstandigs zeggen, waar de bis
schoppen hun voordeel mee kunnen
doen.
Kardinaal O. Rossi.
Telebingo
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor korte reacties op in deze krant gelezen
berichten, artikelen en commentaren, en niet voor open brieven, gedichten,
oproepen of reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te
worden) De redactie behoudt zich het recht van bekorting voor. Hierover of over
het niet plaatsen (meestal door ruimtegebrek) kunnen wij helaas-niet corresponde
ren. Brieven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw, Postbus 859,1000
AW Amsterdam. Bij publikatie worden naam en woonplaats van de schrijver
vermeld.
Vieze scholen
Ondergetekende is school-schoonma-
ker. Er is een onderzoek ingesteld
door de Artsenijkundige dienst naar
de hygiëne in scholen, en de resulta
ten waren negatief. Wie is daarvoor
verantwoordelijk? De minister laat
het aan de besturen van de bijzonde
re scholen over, hoeveel uren zij aan
de schoonmaak besteden. En dat is
de oorzaak dat die scholen gaan ver
vuilen. U moet eens op zo'n school
komen kijken: zit een complete dag
taak in. Zeker ook met nog al die
onderhoudswerkzaamheden. Maar ik
heb daar twintig uur voor in de week
en daar moet ook mijn vakantie nog
af. Als ik erover schrijf naar een bond
dan is hun antwoord: „Gewoon je
uren maken en laten zien dat het
gewoon niet kan. Ik heb om een aan
tal uren er bijgevraagd, het antwoord
was, dat het financieel niet kon. Ik
ben erkentelijk dat ze nu met dit
probleem op de proppen zijn geko
men. Maar één ding hoop ik, dat men
niet de vinger opheft naar de school-
schoonmakers(sters) maar naar de
minister en de schoolbesturen. Nie
mand gaat toch gratis handdoeken
wassen en ophangen in de WC-loca-
len of closetrollen aanbrengen?
Berkel H. Berghout
NAVO-depots
In het artikel „Vestiging van twee
NAVO-depots in Zuid-Limburg wekt
ook verzet" (Trouw, 29/7) worden door
de geïnterviewden beweringen ge
daan. waarop bedoeld verzet mede is
gegrond. Een aantal van deze bewe
ringen is echter geheel of gedeeltelijk
onjuist. De woordvoerders van de in
het artikel genoemde comité s zeggen
o.a. dat er een militaire opslagplaats
is in de mijnschachten van Schinnen.
Dit nu is geheel bezijden de waarheid.
Deze schachten zijn afgesloten en
hebben geen enkele militaire bestem
ming. Er worden verder vermoedens
uitgesproken dat er in de Cannenberg
atoomwapens liggen opgeslagen. On
ze ervaring is dat altijd wanneer men
niet precies weet wat er zich ergens
aan militaire aktlviteiten afspelen, er
in nagenoeg al die gevallen door som
migen diezelfde vermoedens worden
geuit. Wanneer al deze mensen gelijk
zouden hebben, dan zou ons land
onderhand uit één arote atoomoüs-
lagplaats bestaan. En dat gelooft
toch geen mens.
De komst van Aircent (thans AAF-
CE) naar Zuid-Limburg ging niet
door, „misschien wel onder invloed
van de protestacties die toen zijn
gevoerd". Die acties hebben echter
geen invloed gehad op het niet ko
men van dat luchtmachthoofdkwar
tier. Die beslissing is indertijd geno
men op alleen maar militaire overwe
gingen. Tenslotte is in de plaats van
AAFCE een andere NAVO-organisa-
tie (NAPMA, ter voorbereiding van de
komst van de AWACS-vliegtulgen)
naar Brunssum gekomen.
De opmerking dat in Zuid-Limburg
„de Russische atoombom het eerst
zal vallen" is een demagogische bang-
maker. Op het moment dat er ooit
met bommen zal worden gegooid zijn
er in Zuid-Limburg nog nauwelijks
militairen aanwezig, terwijl dan ook
het materieel zeker al uit Limburg is
verplaatst. Tenslotte de opmerking
in het artikel dat de Oostelijke Mijn
streek al „in de frontlinie" ligt. He
laas moet geconstateerd worden dat
gezien de reikwijdte van o.a. de
Russische SS-20 raketten en de Back
fire bommenwerpers niet de Ooste
lijke Mijnstreek in het bijzonder
maar heel West-Europa, inbegrepen
Groot-Brittannië, in die frontlinie
ligt. Wat dat betreft lopen de bewo
ners van deze regio niet meer of min
der risico dan welke West-Europeaan
ook.
Brussum Lt. Kol. Chr. Bos
(voorlichtingsdienst Afcent)
Jeruzalem
De wereld bepaalt dat Israël, zonder
voorwaarden vooraf en zonder enige
garanties omtrent de veiligheid, de
bezette gebieden inclusief Oost-Jeru-
zalem moet verlaten
De wereld bepaalt dat Zionisme erg
slecht is; net zo slecht als racisme,
kolonialisme etcde wereld ap-
plaudiseert, juicht en is zéér tevreden
over zichzelf
Israël bepaalt dat Jeruzalem haar on
deelbare en eeuwige hoofdstad
wordt: een droom wordt verwezen
lijkt: een profetie gaat in vervulling:
Jeruzalem het hart van Israël en
de wereldde wereld is even stil-
maar brult het dan uit van woede,
van machteloze woede
Immers niet de wereld bepaalt wat
Israël moet doen.
Dordrecht H. van Rossum
In de kranten van 24 Juli 1980 was te
lezen dat er grote kans bestaat dat in
het jaar 2000 het aantal hongerenden
zal zijn toegenomen tot 3.000 miljoen
mensen. Het jaar 2000 is dichtbij. Er
is geen tijd te verliezen om deze ramp
voor de wereld te voorkomen. Van
overheden en particulieren mogen ui
terste inspanningen worden ge
vraagd. De officiële Nederlandse Me
definancieringsorganisaties (Cebe-
mo, Hivos, Icco en Novib) wensen niet
in aanmerking te komen voor bijdra
gen van de Stichting Bingo. Zij zeg
gen dat de overzeese partners het
moeilijk vinden om geld uit de rijke
landen te accepteren (zie ook Trouw
30 Juli 1980). Ook is het met de be
wustwording niet oké wat de bingo-
gelden betreft. Het zijn gezochte re
denen die de echte bewustwording
allerminst goed doen en die voor de
600 miljoen armsten die er nu zijn
erbarmelijk aandoen. De medefinan
cieringsorganisaties vertonen gelijke
nis met het bijbelse verhaal van de
Samaritaan die barmhartigheid be
wees. Met dit verschil dat de Samari
taan nu onbarmhartigheid bewijst.
Natuurlijk verdienen de genoemde
organisaties deze kwalificatie niet.
Maar ze maken het er wel naar. De
partners in de derde wereld die hulp
behoeven en graag accepteren omdat
,zij honger lijden, zijn niet veraf. Ieder
die echt bekommerd is om het lot van
de miljoenen ondervoeden en kanslo
zen kan ze bereiken.
Amsterdam D. Wind
Onpartijdige NOS
In „Trouw" van 31 juli 1980 is in de
rubriek „Dichtbij en Verder" een be
richt opgenomen over het optreden
van de heer H. J. Neuman voor de
AVRO en het NOS-joumaal. Ik kan
een eventuele verdediging hiervan
rustig aan de heer Neuman zelf over
laten, daar ls hij mans genoeg voor.
De volgende opmerking in genoemde
rubriek trof mij echter in dit verband,
namelijk dat bij de redactie van het
NOS-journaal de vraag is gerezen of
Neuman zich niet te zeer geprofileerd
is namelijk als mede-auteur van een
CDA-nota inzake kernbewapening)
om nog als „duider" bij de onpartijdi
ge NOS te kunnen functioneren.
Sinds wanneer, vraag ik mij af. is de
NOS en zijn/haar medewerkers on
partijdig? Dit zou mijns Inziens wel
zo behoren te zijn maar als ik denk
aan de commentaren zoals de rubriek
„Den Haag Vandaag" met voorheen
Ton Planken en Henk van Hoorn en
anderen. Ik meende vaak in mijn
onnozelheid dat deze door de VARA
worden geredigeerd! Zelfs de nieuws
lezer maakt zich mijns Inziens schul
dig aan opmerkingen ten aanzien van
de regering van nu die aan partijdig
heid doen denken. Ik zou wel eens
willen weten of er meer mensen zijn
die er net als ik over denken.
Den Haag J. G. Vos
van onze correspondent
JOHANNESBURG Ds Sam Buti, president van de Zuid-
afrikaanse raad van kerken, heeft de minister van justitie,
Louis Legrange, uitgedaagd als „medechristen alles te doen
om de wetten af te schaffen die in strijd zijn met Gods
geboden van liefde en gerechtigheid". Zowel ds Buti als
minister Legrange behoren tot de NG-kerken.
De brief van Buti komt kort voordat
het gesprek gaat plaatsvinden tussen
de raad van kerken en premier Botha.
Buti maakt duidelijk dat de leiders
van de zwarte en kleurlingen-kerken
niet van plan zijn iets af te doen aan
hun steeds fellere oppositie tegen de
rassenpolitiek van de regering die zij
in strijd achten met christelijke be
ginselen en bijbelse waarheid. Vol
gens hem zijn de kerken bereid tot
burgerlijke ongehoorzaamheid. De
betrekkingen tussen de regering en
de Zuidafrikaanse raad van kerken
zijn in de loop van de maanden steeds
slechter geworden en 7 augustus zal
daarover gepraat gaan worden. Buti
heeft zijn ongeloof uitgesproken in de
beweringen dat er belangrijke veran
deringen in de pijplijn zouden zitten.
Hij waarschuwt de regering dat ze
bezig is de zwarte jongeren tot geweld
te drijven en hij beschuldigt haar van
zonde tegen het negende gebod dat
vals getuigen verbiedt.
Muzorewa's
HIJ twijfelt aan de oprechtheid van
de regering om tot „samenspreklng"
te komen, omdat tegenstanders als
DEN HAAG (ANP) De Neder
landse hervormde kerk heeft in een
brief de wereldraad van kerken op de
hoogte gesteld van de discussie over
het hervormd kernwapenrapport.
Het moderamen voldoet hiermee aan
een verzoek van de synode, die in Juni
de ruim zeshonderd reacties uit de
gemeenten besprak.
Het rapport van de raad voor over
heid en samenleving tendeert naar
afwijzing van bezit van kernwapens.
In 1982 wees de hervormde kerk het
gebruik van kernwapens af. In de
reacties komen twee thema's telkens
terug. In de eerste plaats het dilem
ma waarvoor veel gemeentenleden
zich geplaatst zien: angst voor de
communistische dictatuur enerzijds
en voor de totale vernietiging als ge
volg van de bewapening anderzijds.
In de tweede plaats de overweging
dat de strijd voor ontwapening niet
alleen een zaak van de Nederlandse
kerken is, maar door alle kerken ter
wereld gevoerd moet worden. Vol
gens de hervormde brief moet hier
ook het Vaticaan bij betrokken wor
den. Daarom vraagt het moderamen
aan de wereldraad om steun en aan-
wijzigingen terzake.
Nelson Mandela gevangen zitten of
uitgeschakeld zijn en er alleen ge
praat wordt met mensen die in het
straatje van de regering passen. Vol
gens Buti's brief moet een regering
voor „gerechtigheid" zorgen en dat is
niet per se hetzelfde als „rust en
orde".
Er is overigens van vooral radicalere
jongeren kritiek gekomen op het ge
sprek van aanstaande donderdag. De
ontmoeting met Botha maakt van de
kerkleiders een stelletje „Muzore
wa's", zo ls de kritiek.
Ds. Alan Boesak heeft al gezegd dat
hij er gemengde gevoelens bij heeft.
Jonge zwarten zouden vinden dat het
resultaat noodzakelijkerwijze nul of
zelfs negatief zal uitpakken. En ook
Boesak zegt dat het zo helemaal voor
spelbaar is wat zulke gesprekken op
leveren. De leiders van de Zuidafri
kaanse raad van kerken verwerpen
de vergelijking met Muzorewa. Zij
vinden dat de situatie in Zuid-Afrika
vreselijk ernstig is en zij willen praten
met Botha niet als politici, maar als
christelijke leiders.
'Rijk in God'
Zo gaat het met iemand die
schatten vergadert voor
zichzelf en niet rijk is in God.
(Lukas 12 vers 13-21)
Deze woorden van Jezus staan aan
het einde van het verhaal van die
man die wilde dat Jezus tussenbeide
kwam inzake de verdeling van een
erfenis met zijn broer. Jezus weigert
en vertelt dan van die man die zo
geweldig zaken gedaan had. Hij wist
gewoon geen raad met zijn
rijkdommen. Maar dan ineens sterft
hij. Waar gaan z'n rijkdommen dan
heen? Jezus vertelde vrijwel altijd
verhalen die ergens aansloten bij
oude woorden van Israël, hier van de
Prediker. Die rijke man wordt op een
bepaalde manier getekend, namelijk
als iemand die werkelijk rust in z'n
bezit. Niemand bestaat meer voor
hem. Hij is er alleen nog en zijn
bezittingen. Dat is armoede zegt
Jezus. Het einde van ongebreidelde
hebzucht. Niet rijk in God. Dit woord
roept wel vragen op. Blijkbaar kan je
dus niet in God zijn als dit de >1
waarheid van je leven is: schatten
vergaderd, meer niet. Toch is dit
woord ook niet zelden misbruikt om
erop te wijzen dat't eigenlijke van
een mensenleven toch maar de
geestelijke rijkdom is. Maar dat staat
er niet. Rijk zijn „in God" kan mijns
inziens heel goed betekenen: rijk zijn,
maar met het voorbehoud van de
naastenliefde. Niet alles voor je zelf
alleen. We laten de vraag over de
verwerving (eventueel ook zonder te
denken aan de naaste) nu maar
buiten beschouwing. De vraag is: wat
doe Je ermee? Ben je daarmee doende
„in God" of alleen „in je zelf"? Komt
God er aan te pas? God die ons in de
wereld van de mensen plaatst en van
hun nood en armoede. Ik denk dat die
vragen onontkoombaar zijn als het
gaat over „rijk zijn in God".
AMSTERDAM Pedro Arrupe, ge
nerale overste van de jezuïeten, wil
langzamerhand de leiding van zijn
orde overdragen. De jezuïeten zijn;
met 27000 leden de grootste priester
orde in de roomskatholieke kerk. De;
bijna 73-jarige pater Arrupe heeft'
echter van de paus het verzoek gekre-;
gen nog een tijdje aan te blijven
„omwille van de kerk en de orde". 1
Arrupe vervult deze functie nu ruim 1
vijftien jaar.
Jezuïetengeneraals, die in de loop der
geschiedenis de bijnaam kregen van
.zwarte paus" wegens hun vermeend
grote invloed in kerkelijke zaken,
werden tot nu toe altijd „voor het
leven" gekozen, net als de echte paus
trouwens. Arrupe zal zeker op het
verzoek van de paus ingaan, omdat
voor hem zo'n pauselijk verzoek ge
lijk een bevel ls. Maar het is niet te.
verwachten dat hij als Jezuïetengene-
raal persé „levenslang" moet blijven.
In de hele roomskatholieke kerk is
inmiddels het verschijnsel aftreden
en emeritaat aanvaard. De witte en
zwarte pausen hebben daar in deze, J
tijden nog geen voorbeeld van te zien
gegeven.
Arrupe is net als de stichter van de
jezuïeten, Igantius van Loyola, van.
Baskische afkomst. Vorig jaar kregen
de jezuïeten van de huidige paus de
mantel uitgeveegd. Vanouds zijn de
jezuïeten het toegewijde, gehoorzame
keurkorps van de paus. Maar hij be
speurde veel wereldse neigingen en
eigenzinnige opvattingen onder de je
zuïetengelederen. Arrupe heeft in zijn
beleid steeds een voorzichtige open
heid betracht, maar gepaard aan en
vaak getemperd door een zeer sterke
loyaliteit aan de paus. Vanuit zijn"
orde is er bij hem vaak tevergeefs op
aangedrongen dat zo'n trouw beter
kritisch kan zijn dan op haast scrupu
leuze wijze volgzaam.
Van onze correspondent
JOHANNESBURG Het weren van een gekleurde soldaat
uit een avondmaalsdienst van de Nederdultsche Hervormde
gemeente in de Namlbische plaats Otjiwarango heeft in Zuid-
Afrika grote consternatie gewekt, ook in blanke Afrikaner
kringen. De kwestie werd zaterdag prominent op pagina één
uit de doeken gedaan door het regeringsgezinde blad Rap
port. Het heeft het voorval scherp gekritiseerd omdat de
regering stelt dat de apartheid is verdwenen en het leger
blank en niet-blank volledig heeft geïntegreerd.
De soldaat in kwestie, de 19-jarige
schutter Pieter Strauss, dient in het
Zuidafrikaanse leger en heeft al een
keer bijgetekend. Strauss dient bij de
troepen die de Namlbische bevrij
dingsbeweging SWAPO bestrijden.
Onder aanvoering van legerpredi-
kant Johan Faasen wilde Strauss met
dertig blanke militairen de kerk
dienst bezoeken. Toen de groep stond
opgesteld om de kerk binnen te mar
cheren kwam een ambtsdrager mee
delen dat de gekleurde jongeman niet
binnen mocht op grond van zijn
huidskleur. Faasen voldeed aan het
verzoek Strauss dat de vertellen en
de blanke soldaten bezochten de
dienst terwijl hun maat in een leger-
Jeep achterbleef en daar in zijn bijbel
las.
Het besluit om in de kerk geen zwarte
soldaten binnen te laten werd geno
men door professor A. D. Pont, een
bekende extreem-rechtse hoogleraar
aan de universiteit van Pretoria en
theoloog van de NH-kerk. Hij had de
militaire autoriteiten ervan op de
hoogte gesteld dat alleen blanken
zouden worden toegelaten. Het afge
lopen jaar zijn de blanke Afrikaner-
kerken de Nederduits-hervormden
en de Nederduits-gereformeerden
dikwijls in het nieuws geweest omdat
zij weigerden zwarten toe te laten tot
blanke begrafenisdiensten.
Pont stelde dat het regel in de NH-
kerk is om zwarten geen toegang te
verlenen. De kerk is geen gemeen-
schapsbezit maar behoort de ge
meente toe en die heeft het volste
recht te beslissen wie ze binnen laat
en wie niet, is Ponts mening. Op de
vraag van Rapport of het niet vreemd
is een medeburger wel aan de grens te
laten vechten maar hem niet de gele
genheid te geven samen met blanken
te bidden, zei hij: „Sinds wanneer is
hij mijn medeburger? Dat is hij niet."
Zwarten, die gevraagd werd om huri
reactie, zeiden zich af te vragen wat
meer pijn deed: het besluit van de
NH-kerk om een gekleurde soldaat te
weren of het besluit van de blanke
soldaten om hem achter te laten en
zelf wel het gebouw binnen te gaan?
„Waarom bleven de legerpredikant
en de blanke soldaten niet bij hem in
dat uur van vernedering? Hun actie is
nog verwerpelijker."
