Hoogovens heeft vijfhonderd
Joegoslaven niet meer nodig
Edelmetaalindustrie vreest
concurrentie van Rijksmunt
Export ontwikkelde zich goed in eerste kwartaal
VNO tegen beïnvloeding
van incidentele lonen
Drastische produktiebeperking bij staalconcern
Geen compensatie
via .overwerk voor
(Jagen rond Kerst
Terug naar de zeilvaart
Boosheid over commerciële activiteiten
Dollar in de lift
Vrij sterke prijsstijgingen speelden vrij grote rol
I ZATERDAG 2 AUGUSTUS 1980
FINANCIEN EN ECONOMIE
TROUW/KWARTET
13
Van onze redactie economie
AMSTERDAM Hoogovens heeft de vijfhonderd Joegoslaven niet meer nodig. Terwijl een
dringend verzoek van net bedrijf, om toestemming te krijgen in het buitenland personeel te
werven nog altijd bij het ministerie van sociale zaken ligt. kondigt Hoogovens aan dat „het
niet onwaarschijnlijk is" dat in het laatste kwartaal van dit jaar voor een deel van het
personeel werktijdverkorting wordt aangevraagd.
De bonden betoonden zich aanvanke-
'Jijk verbaasd en lichtelijk geërgerd
lover deze aankondiging: Het ene mo
ment klaagt Hoogovens over een per
soneelstekort. het volgende worden
^drastische maatregelen genomen om
de produktie te beperken. Intussen
ïijn de bonden het er wel over eens
.geworden met de directie van het
staalconcern, dat deze hele gang van
zaken onvermijdelijk was.
De problemen vloeien voort uit de
situatie bij autoproducenten en in de
bouw, die in ijltempo is verslechterd.
Hoogovens, dat een personeelsbe
stand heeft van rond de 21.000 men-
fn, exporteert zo'n 75 procent van de
itale produktie. Een groot deel daar
van gaat naar de Amerikaanse autop
roducenten: Chrysler, Ford. General
Motors, waarmee het zonder uitzon
dering erg slecht gaat.
Een ander deel van de produktie
wordt gekocht door bouwbedrijven,
maar ook in de bouw staan de zaken
er bepaald niet florissant voor. Voor
alle Europese staalbedrijven geldt
daarom, dat een gedeelte van de afzet
is komen te vervallen. De bedrijven
produceerden aanvankelijk op de ou
de voet door. waardoor een flinke
overcapaciteit is ontstaan. Om de
produkten toch te kunnen slijten,
doen bedrijven dat tegen een zo zacht
mogelijke prijs, waardoor zo langza
merhand van een moordende concur
rentie kan worden gesproken.
Hoogovens heeft gisteravond in een verklaring nader meegedeeld dat
gekozen is voor een gerichte bezuinigingsopdracht die een besparing moet
opleveren van 45 miljoen. Minimaliseren van de externe uitgaven en het
uitstellen van werkzaamheden staan op de eerste plaats. Voor de produktie-
sector betekent dit onder meer dat het onderhoud wordt afgestemd op het
aangepaste produktiepeil. Verder wordt bekeken welke grote karweien en
revisies kunnen worden uitgesteld, aldus Hoogovens. Uitbesteed werk zal
voortaan zoveel mogelijk door eigen personeel worden uitgevoerd. Het
bestand aan kortverbanders en vakantiekrachten wordt niet meer aange
vuld. De werving van uitvoerend personeel gaat overigens door. Het in
dienst nemen van personeel dat niet bij de directe produktie is betrokken,
zal in de komende tijd selectiever plaatsvinden. De maatregelen zijn direct
ingegaan.
terwijl de werkelijke produktie in het
eerste halfjaar niet is verminderd.
Alle inkrimping moet dus uit het
tweede halfjaar komen. Een vermin
dering van tien procent die overigens
nog tussen de EG-producenten on
derling verdeeld moet worden.
Zoals eerder gesteld exporteert Hoog
ovens nogal wat naar de Verenigde
Staten, ook andere West-Europese
bedrijven doen dat wel. Voornamelijk
door de beroerde situatie in de Ameri
kaanse auto-industrie voorziet de
OESO dit jaar echter een met 6,5
procent afnemend staalverbruik in
de VS. Een vermindering waar uiter
aard de staalbedrijven in de VS zelf
zwaar aan tillen.
Dumping
Maatregelen
Hoogovens kondigt dan ook een aan-
tal maatregelen aan, die het bedrijf
voor rampen moeten behoeden: De
produktie wordt beperkt van 5,8 (de
jaarprognose) tot 5,1 miljoen ton
staal. Een deel van het personeel zal
binnenkort met (betaalde) vakantie
Van nze sociaal-economische re
dactie
>EN HAAG Een meerderheid in de
K richting van de Arbeid, het overleg-
rgaan van de werknemers- en werk
geversorganisaties, is het eens over
j de regeling voor het inhalen van be-
drijfssluiting rond Kerstmis en
Nieuwjaar, zoals die is voorgesteld
löoor de directeur-generaal van de ar
beid van het ministerie van sociale
zaken. Alleen de vertegenwoordigers
ran het CNV in de stichting namen
(en afwijkend standpunt in.
Iet gaat daarbij om een eventuele
jedrijfssluiting op maandag, dinsdag
:n woensdag voor Kerstmis 1980, en
ie dag na Nieuwjaar, een vrijdag. De
Vraag daarbij is of in deze gevallen
prake kan zijn van zogenaamde
jrugdagen. Bij brugdagen biedt de
irbeidswet de mogelijkheid de niet
fewerkte dagen in te halen door over
werk.
De werkgeversorganisaties, de FNV
ef\ de Raad MHP zijn het met sociale
zaken eens dat de dagen voor Kerst
mis en Nieuwjaar niet als brugdagen
tunnen worden beschouwd en dus
liet voor compensatie via overwerk
in aanmerking komen. Geen bezwaar
jestaat er echter tegen om deze mo
gelijkheid voor 2 januari wel te
openen.
Bet CNV vindt dat het aan het over
leg in de bedrijfstak, onderneming of
ondernemingsraad moet worden
overgelaten of de dagen voor Kerst
mis en Nieuwjaar brugdagen zijn. In
dat overleg moet maar worden uitge-
Jhaakt of die dagen moeten worden
ingehaald via overwerk, dan wel door
het opnemen van verplichte snipper
dagen, aldus het CNV.
worden gestuurd, die echter wel thuis
moet worden doorgebracht. Alle me
dewerkers moeten op het moment
dat de orderpositie weer iets beter
wordt, direct inzetbaar zijn.
De bonden hebben van Hoogovens de
verzekering gekregen, dat in het der
de kwartaal van dit jaar geen werk
tijdverkorting wordt aangevraagd.
Werktijdverkorting voor een deel van
het personeel (welk kan het bedrijf
nog niet zeggen) wordt echter in het
vierde kwartaal niet uitgesloten. Ver
der zal Hoogovens het overwerk te
rugdringen, uitbesteed werk in eigen
handen nemen en contracten van een
deel van de medewerkers die op tijde
lijke basis werken, niet verlengen.
Hoofd van de afdeling voorlichting
bij Hoogovens, M. C. F. van der Vlis,
ziet te toekomst tamelijk somber in.
„We hopen dat de moeilijkheden van
tijdelijke aard zijn, maar zelfs als in
een branche als de Amerikaanse au-
to-industie, een hele grote klant van
ons, de moeilijkheden van voorbij
gaande aard zijn, dan nog zal de
Amerikaanse auto in de toekomst
een stuk kleiner zijn, en dus minder
plaatstaal bevatten." Op dit moment
zit Hoogovens (in tegenstelling tot
het Estel concern waar Hoogovens de
Nederlandse poot van is), niet meer in
de zwarte cijfers. Of de resultaten
over dit jaar negatief zullen uitpak
ken, kan Van der Vlis nog nletzeggea
„Over het algemeen is het gebruike
lijk dat wij een deel van het Jaar geen
winst maken. Die winst moet name
lijk uit die extra paar ton staal ko
men, die aan het eind van het jaar
worden gerealiseerd. Of die er ook dit
jaar Inzitten, weten we nog niet."
Vast staat volgens van der Vlis wel,
dat het resultaat van Estel een be
hoorlijke deuk zal krijgen van de
moeilijkheden dit Jaar. Hoogovens is
vooralsnog niet van plan, een tweede
oven te sluiten.
EG-afspraken
Het terugdraaien van de produktie
bij Hoogovens (waardoor werktijd
verkorting waarschijnlijk lijkt) is een
regelrecht gevolg van een afspraak
tussen de staalproducenten binnen
de EG en de Europese Commissie. De
fabrikanten zijn eerder deze week
met industriecommissaris graal
Etienne Davignon overeengekomen
hun gezamenlijke produktie met tien
procent te verlagen ten opzichte van
het tweede halfjaar van 1979. Alleen
een paar kleine onafhankelijke Itali
aanse staalbedrijven liggen nog
dwars. Zij werken met weinig hoog
staande technologie en kunnen dus
goedkoop produceren. Davignon
hoopt dat de produktievermindering
beter zal werken dan de maatregel
die in 1977 tijdens een vorige staalcri-
sis werd getroffen. Toen spraken de
producenten minimumprijzen af om
elkaar niet langer dood te concur
reren.
Davignon zal opgelucht zijn dat de
staalindustrie in ieder geval akkoord
is gegaan met het principe van een 10
procent produktievermindering. Eer
der had hij verklaard dat het wereld-
staalverbruik dit jaar met hooguit
een half procent zou toenemen. Uit
een voorspelling van de OESO bleek
bovendien dat deze organisatie het
staalverbruik in de EG dit jaar 3,2
procent lager schat dan in 1979 en dat
In dit verband is nog steeds de Ameri
kaanse beschuldiging actueel dat Eu
ropese staalbedrijven hun overschot
ten beneden kostprijs op de Ameri
kaanse markt dumpen. Deze kwestie,
aanhangig gemaakt door US Steel,
speelt al een paar maanden maar er
wordt nu serieus over onderhandeld.
De inkt van de overeenkomst tussen
Davignon en de EG-producenten was
nog niet droog of de industriecom
missaris vloog naar Washington om
de dumpingkwestie te bespreken. Hij
komt daar niet alleen om zich te
verdedigen maar ook om op zijn
beurt de Amerikanen weer van dum
ping te beschuldigen. Deze exporte
ren namelijk op vrij grote schaal che
mische vezels naar West-Europa tot
schade van bedrijven zoals Enka. De
Amerikanen kunnen hun vezels veel
goedkoper produceren dan de Euro
peanen omdat ze de uit het eigen land
afkomstige olie kunnen krijgen tegen
pijzen die ver onder het wereldprijs
niveau liggen.
Intussen lijken de besprekingen tus
sen Davignon en zijn Amerikaanse
gesprekspartner Askew in een goede
sfeer te verlopen. Beiden zijn het er
over eens dat de partners het beter
niet op een gerechtelijke procedure
kunnen laten aankomen maar dat
men door onderhandelingen een op
lossing moet vinden. Wanneer de EG-
commissaris zich volgende maand
zou neerleggen bij VS-invoerrechten,
is dat gunstiger dan maatregelen in
geval de EG-bedrijven inderdaad toe
geschreven krijgen. De Estel-directie
zet trouwens vraagtekens bij die hele
dumpingkwestie. Dit voorjaar wees
Estel erop dat US Steel de dumping
ook aanhangig heeft gemaakt om
puur binnenlandse redenen. Deze on
derneming wil investeringssteun en
een soepeler milieu-wetgeving.
In Japan is een olietanker ontwikkeld die niet slechts vooruit komt door middel van een
dieselmotor maar die tevens gebruik maakt van plastic zeilen. Deze zeilen hebben ieder een
oppervlakte van 13 bij 8,5 meter. De tanker zelf is maar klein met een gewicht van 1600 ton en
zal gebruikt worden voor het vervoer van een grote tanker naar een bestemming aan de wal.
Het schip is dezer dagen in de Japanse stad Kure te water gelaten.
Deel van Hoogovens
Van onze redactie economie
DEN HAAO Het streven van staatssecretaris van financiën, drs. M. J. J. van Amelsvoort,
om de werkgelegenheid bij Rijksmunt te handhaven en de commerciële taken ervan uit te
breiden, is bij de Federatie Goud en Zilver duidelijk in het verkeerde keelgat geschoten.
De federaUe vreest dat een en ander
ten koste zal gaan van de werkgele
genheid bij verschillende bedrijven in
de edelmetaalindustrie, die toch al
een benarde tijd doormaken door de
sterk gestegen prijzen van goud en
zilver.
In een reactie op de „Beleidsnota
Rijksmunt" uit mr. E. W. Canneman,
secretaris van de federatie scherpe
kritiek op de plannen van de over
heid. Het is de federatie al jaren lang
een doom In het oog, dat de Rijks
munt er ook commerciële activiteiten
op nahoudt, zoals het slaan van ge
denkmunten en penningen.
„WIJ verbazen ons over het feit dat de
Rijksmunt kennelijk niet in staat is
in de normale behoefte aan betaal
middelen te voorzien, maar toch de
activiteiten op commercieel gebied
wil uitbreiden, „aldus Canneman.,Er
is letterlijk geen cent meer te krijgen,
maar Rijksmunt donderjaagt op
commercieel gebied."
Een onverteerbare bijkomstigheid
voor de commerciële bedrijven is het
feit dat de Rijksmunt bij het slaan
van gedenkmunten en penningen ge
bruik maakt van het muntmeesters
teken, waardoor ze in de ogen van
verzamelaars meer waarde hebben.
„Op grond van de Muntwet mag dat
stempel alleen worden gebruikt op
wettige betaalmiddelen", aldus Can
neman, „Maar daar trekt blijkbaar
niemand zich iets van aan".
Inkrimpen
Enkele jaren geleden heeft Bureau
Berenschot op aandringen van de
Tweede Kamer onderzocht of de be
drijfsvoering bij de Rijksmunt wel
efficiënt is. Het bureau kwam daarbij
tot de aanbeveling het takenpakket
te verkleinen en het personeelsbe
stand in te krimpen. Op dit moment
werken er ongeveer tweehonderd
mensen bij de Rijksmunt. De Neder
landse edelmetaalbedrijven hebben
rond de tweeduizend medewerkers.
In totaal zijn er 450 bedrijven in deze
sector werkzaam. Dit jaar hebber
verschillende van hen werktijdver
korting voor het personeel moetei
aanvragen, door de sterk gestegen
goud- en zilverprijzen.
De Federatie Goud en Zilver zegt het
niet meer dan redelijk te vinden, dat
als de overheid zich dan toch op com
mercieel gebied beweegt, commercie
le bedrijven de mogelijkheid word
geboden de Rijksmunt bij te staan ii
tijden van „piekbehoeften". Een zes
tigtal bedrijven zou daartoe in staa'
zijn Op grond van de Wet Toezich!
op het Muntwezen, is dit toegestaan
Zodra de Tweede Kamer van recès
terugkomt, zal de kwestie door eei
vaste Kamercommissie worden be
handeld. Het is niet onwaarschijnlijl
dat de regering bij de begroting a
rekening wil houden met een ultbrei
ding van de commerciële taken vai
van Rijksmunt, die dan op 1 januar
een aanvang zouden kunnen nemen
Van onze sociaal-economi
sche redactie
DEN HAAG Het werkge
versverbond VNO vindt het
„volstrekt ongewenst" om het
„incidentele loon" te willen
beïnvloeden. Het VNO denkt
trouwens dat beïnvloeding
waarschijnlijk ook onmoge
lijk Is. De werkgeversorgani
satie schrijft dit ln zijn week
blad in een commentaar op
het rapport dat anderhalve
maand geleden over het inci
dentele loon Is uitgebracht
door een commissie van werk
gevers, vakbeweging, over
heid en deskundigen.
Het Incidentele loon is een verzamel
naam voor loonsveranderingen bui
ten de sfeer van de officiële CAO's en
andere regelingen. In de sfeer van het
incidentele loon liggen onder meer
promoties, extra periodieke verho
gingen. loonsverhogingen om ie
mands loon op een min of meer vaste
afstand boven het minimumloon te
houden wanneer dat wordt verhoogd.
Ook zitten er loonbewegingen in die
ontstaan doordat de gemiddelde
werknemer beter opgeleid is en dus
hoger raakt ingedeeld in de CAO-
loonschalen.
Uit de studie van de werkgroep blijkt
volgens het VNO dat iets meer dan de
helft van de gemeten incidentele
loonstijging in de afgelopen jaren
komt voor rekening van componen
ten die niet voor beïnvloeding vat
baar zijn, en die voortvloeien uit de
dynamiek van de maatschappij.
Voorbeelden zijn de dalende beteke
nis van sectoren met veel lage lonen
en de groeiende omvang van sectoren
en bedrijfstakken met gemiddeld ho
gere lonen. Voorts wordt eenvijfde
van het gemeten „incidenteel" ver
oorzaakt door stijgingen van mini
mumloon en minimum jeugdlonen.
Verder is over eenderde van het ge
meten „incidenteel" onduidelijkheid
gebleven doordat in allerlei bekeken
cijfermateriaal niet steeds van dezelf
de definities en waarnemingen is uit
gegaan.
Van onze redactie economie
AMSTERDAM De koers van de
dollar is de hele week gestegen. Wa;
de notering op vrijdag 25 juli in Am
sterdam nog 1,90, precies een weel
later was de notering al l,95'/3. Deze
ontwikkeling deed zich overal in Eu
ropa voor.
Oorzaak is een lichte rentestijging in
de VS hoewel de „prime rate", de
bankrente voor de beste klanten daar
nog niet aan meedoet. Overal elders
in de westerse wereld daalt de rente
nog. Wel is ook op de Eurodollar-
markt. de kapitaalmarkt voor dollars
buiten de VS, een rentestijging
waargenomen.
De goudprijs is de laatste dagen wat
gedaald en staat nu in Londen op 622
dollar per ounce.
DEN HAAO (ANP) Verschillende
notaristarieven gaan met ongeveer
zes procent omlaag. Dat hebben de
ministers van economische zaken en
justitie bepaald. De maatregel heeft
betrekking op de overdrachtsakte
voor huizen, op de hypotheekakte en
op zijn inkomsten bij het veilen van
onroerend goed en van appartemen
ten. De overige tarieven ondergaan
geen verandering.
Van onze redactie economie
AMSTERDAM De totale Nederlandse goederenultvoer vertoonde in het eerste kwartaal
,yan dit jaar nog een goede ontwikkeling. De export bereikte een peil van ruim 38 miljard
gulden, wat ongeveer 8,5 miljard gulden, of bijna 29 procent, meer was dan in het overeenkom
stige tijdvak van 1979. Aldus de Dienst voor Economische Voorlichting en Exportbevordering
(EVD) in een overzicht van de Nederlandse export in het eerste kwartaal van 1980.
De ontwikkeling ln de eerste drie
maanden van dit jaar werd echter
beïnvloed door vrij sterke prijsstij
gingen. In constante prijzen van 1975
bedroeg de waarde van het export-
pakket in het eerste kwartaal name
lijk ongeveer 30 miljard gulden. De
volume groei van de Nederlandse uit
voer kwam. vergeleken met het eerste
kwartaal van vorig jaar, uit op om
streeks acht procent. Volgens de EVD
een gunstig resultaat gezien de som
bere verwachtingen van de wereld
handel.
Opgemerkt wordt in dit verband, dat,
yolgens het IMF, het handelsbalan-
Stekort van de Westerse industrielan
den in de eerste drie maanden van
1980 fors is gestegen en wel van 14,4
miljard dollar (eerste kwartaal 1979)
tot 40,4 miljard dollar. Op de Neder
landse handelsbalans valt, zo zegt de
EVD, ongeveer eenzelfde ontwikke
ling waar te nemen, althans wat be
treft de tekorten in lopende prijzen.
Als evenwel het ln- en uitvoerprijspeil
geen verandering had ondergaan,
dan zou bijvoorbeeld uitgedrukt in
constante prijzen van 1975 de Ne
derlandse uitvoer in de maanden ja
nuari tot en met maart van dit Jaar
470 miljoen gulden hoger zijn geweest
dan de invoer.
Groei in Europa
De groei van de Nederlandse export
kwam grotendeels tot stand op de
Europese markten. Van de totale bru
to exportvermeerdering had 82 pro
cent betrekking op Europa. Het aan
deel van de EG hierin bedroeg onge
veer 86 procent.
Buiten Europa waren de bijdragen
aan de groei eigenlijk alleen afkom
stig van Azië en Afrika. Het Westelijk
Halfrond vertoonde een somber
plaatje. Naar de meeste belangrijke
markten in dit deel van de wereld
stagneerde de Nederlandse goedere-
nuitvoer namelijk.
Naar Azië en Afrika zijn de aandelen
in de totale goederenexport wat gro
ter geworden en de gezamenlijke
deelneming van deze twee landen
komt nu in de buurt van die van
Frankrijk, na Duitsland en België
Luxemburg de belangrijkste export
partner van Nederland. Het aandeel
van de Noordamerikaanse markt in
de Nederlandse uitvoer brokkelde
daarentegen verder af. Het is nu klei
ner dan dat van Zwitserland.
Zwitserland
Naar dit laatste land werd, ten op
zichte van het eerste kwartaal van
verleden jaar. overigens ditmaal een
groeipercentage voor de export be
haald van ruim 75 procent. Hoge
groeipercentages 40 procent en hoger
gaven ook de exporten te zien naar
Denemarken, Zweden, Italië, Grie
kenland. Portugal en Finland. Naar
de overige Westeuropese landen, uit
gezonderd de Republiek Ierland, wer
den eveneens zeer goede exportresul
taten geboekt. Het expansietempo
varieerde hier van 18 tot 36 procent.
De teruggang van de Nederlandse
uitvoer naar Ierland (met 8,6 procent)
was een gevolg van sterk gedaalde
leveranties van toestellen voor tele
communicatie.
De Nederlandse export naar Oost-
Europa boekte in de eerste drie
maanden van 1980 een terreinwinst
van 198 miljoen gulden. Ook met uit
zondering van de post schepen res
teerde er, volgens de EVD. nog een
veelbelovende groei van 117 miljoen
gulden. Ter vergelijking: in het gehe
le jaar 1979 bedroeg de uitbreiding
van de export naar Oost-Europa, ex
clusief schepen, 218 miljoen gulden.
Chemie
In deze opwaartse ontwikkeling over
heerste vooral een sector, te weten
die van chemische producten naar
vrijwel alle Oosteuropese markten.
Meer dan de helft van het exportpak
ket naar de DDR bestaat bijvoor
beeld uit chemische produkten. Voor
Hongarije was dit bijna de helft.
Wat Afrika betreft manifesteerde
zich in het eerste kwartaal Nigerië
heel duidelijk als afzetgebied voor
Nederlandse produkten. Onder alle
overzeese markten neemt dit land
qua betekenis nu zelfs de tweede
plaats in. Vergeleken met het eerste
kwartaal 1979 is de Nederlandse ex
port naar Nigerië meer dan verdub
beld.
De stagnerende Nederlandse uitvoer
naar Noord-Amerika in 1979 heeft
zich in versterkte mate doorgezet
naar de Verenigde Staten. De opgelo
pen achterstand naar de markt in de
VS bedraagt ten opzichte van de eer
ste drie maanden van 1979 reeds hon
derd miljoen gulden. Door een ex
portdaling naar een aantal belangrij
ke Zuidamerikaanse landen is de to
taal ontwikkeling naar dit deel van
de wereld nu negatief Dit. in grote
tegenstelling tot de Nederlandse ex
portprestaties in het eerste kwartaal
van vorig jaar. toen nog een groei
plaatsvond van ongeveer 23 procent
Ook over het gehele jaar 1979 was dit
nog iets meer dan 16 procent.
Iran
Van de sombere exportontwikkeling
naar het Nabije- en Midden-Oosten in
1979 was in het eerste kwartaal van
dit jaar niets meer te ontdekken.
Naar Saoedi-Arabië, Iran en Israël
was de exportontwikkeling gunstig te
noemen Terwijl er in het begin van
1979 sprake was van een vrij sterk
stagnerende Iraanse invoer, blijkt nu
dat als het huidige cijfer wordt verge
leken met dat van het eerste kwartaal
1978, de Nederlandse uitvoer naar
Iran daar zelfs met 58 miljoen gulden
bovenuit is gekomen. Van invloed op
deze ontwikkeling is wellicht de boy
cot EG-Iran geweest, waarvan de Ne
derlandse sanctie op 28 mei van dit
jaar van kracht werd.
Wat het Verre Oosten aangaat is de
uitvoer naar Japan, die reeds m de
tweede helft van vorig jaar een afne
mende groei vertoonde, in het eerste
kwartaal van dit jaar door het nul
punt heengeschoten. De afzet is nu
enige miljoenen lager dan in de eerste
drie maanden van 1979 Van de oor
spronkelijk sterk opgaande lijn van
de Nederlandse export naar China is
in de eerste drie maanden van het
lopende jaar niets overgebleven