Kopenhagen heeft niets opgeleverd
Tekening van een lezer
Trouw
foji
Commentaa
Het congres der machtelozen
Koppelbazen
Overheid en krakers
Agent verdacht van
diefstal uit politiekluis
VN conferentie
van vrouwen
voltreffer
stameltaal
baron
buttons tegen bom
VRIJDAG 1 AUGUSTUS BO
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
5
Met grote regelmaat weten k&pel-
bazen de aandacht op zich teesti-
gen. maar zelden in gunstig zin.
Meestal duiken ze op in berhten
over belastingfraude, geknoemet
premies voor sociale verzekengen
en dat soort onfrisse zaken.Het
verschijnsel van de onwettig ar
beidsbemiddeling lijkt onuiDei-
baar. In het bijzonder in de buw-
wereld. met zijn vele onderaane-
mers die op hun beurt ook eer
uitbesteden, was en is het erg roei-
lijk een doeltreffende bestrijdig te
organiseren. Toch leek het de iat-
ste jaren ook in de Nederladse
bouw de goede kant op te gan.
Zowel aannemers als werknerers
leken beduchter te worden vor
malafide koppelaars.
Maar in groter. Europees verbad,
is er kennelijk nog wel ruimte vor
illegale koppelbazen. Is de contDle
en opsporing op het nationale \ak
al erg moeilijk, de opgave wedt
nog groter als de tegenpartij har
praktijken over twee of meer In
den gaat uitspreiden. Dan ontstan
er situaties, zoals nu in Nijmejen
gesignaleerd, waarbij de ronselaars
onder het oog van de politie en met
een bijna uitdagende brutaliteit
hun kwalijke werk doen. Kwalijk,
maar niet onwettig, want voordat
ze in strijd met de wet komen, zijn
ze over de grens verdwenen.
Het lijkt een ontmoedigend zwaar
karwei, maar de overheid zal toch
moeten proberen ook dit gat te
dichten. Uit de snelle reactie van
het ministerie van sociale zaken op
de eerste publikaties over Nijmegen
blijkt wel dat zij zich serieus aan
deze taak wil zetten. Maar daar
voor is wel de medewerking van de
andere betrokken landen nodig. In
ternationaal opererende criminelen
zijn ook alleen maar op het interna
tionale vlak te vangen. Het is daar
om te hopen dat het buitenland,
vooral dan West-Duitsland. welwil
lend zal reageren op het Nederland
se verzoek om de illegale ronselaars
aan te pakken. Het is een kwestie
die maar eens in het grotere ver
band van de Europese Gemeen
schap moet worden aangezwen
geld.
De veel geplaagde burgemeester
van Amsterdam heeft er een kop
zorg bij. Hij zal zich moeten bera
den op de vraag of hij al of niet de
politie zal inzetten tegen de krakers
die sinds 2 april enkele tientallen
flats aan de Prins Hendrikkade be
zet houden.
Het lijkt wat onbillijk tegenover
burgemeester Polak. De rechter
heeft gezegd dat de krakers er uit
moeten en kan overgaan tot de orde
van de dag. De krakers hebben
gezegd dat ze zich aan de uitspraak
van de rechter niets gelegen laten
liggen. De burgemeester moet nu
maar zien hen er uit te krijgen. Bij
deze redenering moet echter wel
worden bedacht dat niet de rechter
lijke macht, maar de overheid ver
antwoordelijk is voor problemen
als woningnood, leegstand en daar
uit voortvloeiende kraakacties. Met
meer-reden kan de rechter klagen
dat hij maar recht moet zien te
spreken in maatschappelijke nood
situaties, waar het gemeentebestuur
kennelijk niet op een behoorlijke
wijze uit kan komen.
De klacht van de rechter kan nog
verder gaan. Hij doet zijn best om
op een behoorlijke wijze tot een
uitspraak te komen, maar moet
vervolgens maar afwachten of de
burgemeester bereid is die uit te
voeren. Amsterdam kent al het pre
cedent van De Groote Keyser. een
eveneens gekraakt pand dat krach
tens rechterlijk vonnis al lang had
moeten worden ontruimd maar dat
nog steeds met rust is gelaten. Ook
wie in het conflict tussen een make
laar die zijn te dure koopflats niet
kwijt kan en wanhopige woning-
GRONINGEN (ANP) De Groning
se officier van justitie mr S. J. A. M.
van Gend heeft een gerechtelijk voor
onderzoek gevorderd tegen een 34-
jarige hoofdagent uit Groningen. De
agent, die tien jaar werkzaam is bij
het Groningse gemeentepolitiekorps,
wordt er van verdacht tienduizend
gulden te hebben weggenomen uit
een politiekluis.
De verdachte dje niet bekend heeft, is
door hoofdcommissaris K. Heijink
voorlopig buiten functie gesteld.
Overwogen wordt om de verdachte te
zoekenden toch maar de kant van
de laatste kiest zal moeten toegeven
dat ook het niet uitvoeren van von
nissen zo zijn kwalijke kanten
heeft. In het geval van De Groote
Keyser is de overheid in feite ge
zwicht voor de dreiging met geweld
van de kant van de bezetters. Er is
daardoor een soort vrijplaats ont
staan waar het gewone recht niet
meer geldt. Dat wordt nog wel
verdedigd met een beroep op het
„woonrecht" dat een ieder heeft.
Maar dat klinkt wat voos als die
zelfde vrijplaatsen ook dienst doen
om een justitieel onderzoek naar
een ordinaire diefstal van bouwma
terialen te verhinderen.
Nee, de krakers zijn er niet als zij
hun verzet tegen een eventuele ont
ruiming verkopen als een nobele
strijd tegen de uitbuitende specu
lanten. Ze zeggen met de overheid
te willen onderhandelen, maar zo'n
aanbod is alleen maar aanvaard
baar als ze daarbij verklaren de
uitspraak van de rechter te willen'
respecteren; dat wil zeggen bereid
zijn het pand eventueel gewoon te
verlaten. Als die mogelijkheid in
feite al bij voorbaat onbespreek
baar wordt verklaard, is er voor de
overheid weinig te onderhandelen.
Dan zal er voor de burgemeester
niets anders opzitten dan de sterke
arm maar in te zetten. Toestanden
waarbij degenen die tijdig genoeg
hulptroepen, slagwapens en materi
aal voor barricaden kunnen mobili
seren zich niets van rechterlijke
uitspraken hoeven aan te trekken
leiden tot een rechtsongelijkheid
die voor elk zichzelf respecterend
bestuur onaanvaardbaar behoort te
zijn.
door HANNEKE WIJGH
KOPENHAGEN Staatsse
cretaris Jeltien Kraaijeveld-
Wouters, de voorzitster van
de Nederlandse delegatie op
de VN-conferentie in Kopen
hagen, is voor haar doen on
gewoon boos. „De bedoeling
van zo'n internationale vrou
wenconferentie is echt gefrus
treerd. In het wereldactieplan
zijn vreemde elementen ge
slopen, die naar ons gevoel
teveel aandacht hebben ge
kregen. Ik ben daar best woe
dend over."
Het is een uur in de nacht van
woensdag op donderdag. Mevrouw
Kraaijeveld legt namens de Neder
landse delegatie een verklaring af. De
stemming in het perszaaltje in het
Bella Center is tamelijk droef. Een
uur eerder heeft Nederland zijn stem
moeten onthouden aan het wereldac
tieplan, waarin 186 aanbevelingen
staan, die de kansen voor de vrouw
op het gebied van het onderwijs, ge
zondheid en de arbeidsmarkt voor de
komende vijf jaar moeten vergroten.
Het is, zo legt de staatssecretaris uit,
een zware beslissing geweest. „Alle
zeventien dagen van de conferentie is
gewerkt aan een actieplan, dat de
goedkeuring zou krijgen van alle 145
deelnemende landen. Dat is mislukt.
Ik kom met lege handen naar huis.
Kopenhagen heeft niets opgeleverd."
Antisemitisme
Uiteindelijk hebben 94 landen voor
gestemd, 4 tegen en hebben 22 landen
hun stem onthouden aan het wereld-
actieplan. Breekpunt werd de be
ruchte paragraaf vijf, waarin het zio
nisme op een lijn werd gezet met
ondermeer racisme. Nederland heeft
met nog 23 landen tegen deze para
graaf gestemd. Maar de meerderheid,
69 landen, was voor paragraaf vijf.
Toen de voorzitster, de Deense me
vrouw Oestergaard, de uitslag van de
stemming bekend maakte, stond de
PLO-delegatie te juichen van vreug
de. De Israëlische delegatie vroeg di
rect na de stemming het woord. „Zio
nisme is de nationale bevrijdingsbe
weging in Israël. Paragraaf vijf geeft
voer aan het antisemitisme en opent
een nieuwe aanval op het Joodse
volk."
Is de conferentie nu mislukt? Me
vrouw Kraaijeveld vind het woord
„mislukking" te zwaar. „We hebben
hard gewerkt aan het actieplan. We
Een juichende PLO-delegatie in Kopenhagen
hebben contacten gelegd en onze
kennis verdiept." Andere leden van
de Nederlandse delegatie zijn minder
positief. Len Rempt, het Tweede Ka
merlid voor de WD. noemt Kopenha
gen het congres der machtelozen.
„Het zijn toch de mannen, die uitein
delijk de beslissingen nemen. Vrou
wen vormen de zachte sector. Net als
bij andere VN-conferenties over wa
ter en energie, kun je in Kopenhagen
geen vuist maken. Je hebt als vrouw
geen wisselgeld."
Treurnis
De treurnis over de gang van zaken is
groot, omdat Nederland tegelijk vol
lof is over het wereldactieplan. Alle
Nederlandse voorstellen zijn in het
plan verwerkt. Nederland heeft sterk
het accent gelegd op de verdeling van
de gezinsverantwoordelijkheden tus
sen man en vrouw. Dit komt tot ui
ting op de drie deelgebieden: onder
wijs, arbeid en gezondheid. Een volle
dige gelijkheid van kansen voor alle
vrouwen is pas mogelijk als mannen
en vrouwen hun werk met de taken in
het gezin kunnen combineren, staat
er in paragraaf 92. Op het gebied van
ouderschapsverlof gaat het plan ech
ter niet verder dan betaald zwanger
schapsverlof voor de vrouw voor en
na de bevalling en onbetaald verlof
voor een van de ouders bij ziekte van
de kinderen.
Het wereldactieplan maakt zich sterk
voor de vrouwen van buitenlandse
werknemers, de migrantenvrouwen.
In het plan worden allerlei suggesties
uitgewerkt om de positie van deze
dubbel gediscrimineerde vrouwen te
verbeteren. De media krijgen volgens
het plan een grote taak bij de voor
lichting aan migrantenvrouwen, die
een moeilijk bereikbare groep
vormen.
Twijfels
De grote vraag blijft: heeft zo'n VN-
conferentie zin? De twijfels zijn na
Kopenhagen niet kleiner geworden.
Integendeel. Het blijkt onmogelijk
om internationale conflicten bulten
de deur te houden. De Palestijnen en
de Arabische landen hebben elk mo
ment aangegrepen om de Midden-
Oosten problematiek aan de kaak te
stellen. Het feit dat gelijk met de
vrouwenconferentie in New York een
speciale bijeenkomst van de Verenig
de Naties werd belegd over de Pales
tijnse kwestie, was voor hen geen
reden om zich op het feitelijke onder
werp te concentreren: de betere kan-
Tekeningen, bij voorkeur in liggend for
maat, sturen aan Trouw, jury politieke
prent, postbus 859, 1000 AW Amster
dam. Naam en adres aan de achterzijde
vermelden. Voor geplaatste prenten is er
een boekenbon.
NIEUWE VERKEERSBORDEN
schorsen als politieman. Mr Van
Gend verwacht dat in ieder geval
over een maand enige duidelijkheid
zal komen over de juiste toedracht.
De rijksrecherche stelde al een voor
lopig onderzoek naar de diefstal in en
wees daarop de hoofdagent als ver
dachte aan.
Het geld, dat in bewaring genomen
was voor een gearresteerde handelaar
in verdovende middelen, bleek om
streeks 20 juni jongstleden te zijn
verdwenen.
sen voor de vrouwen over de hele
wereld.
Maar het is niet juist om alleen de
Palestijnen de schuld te geven van de
mislukking. Meer landen hebben po
litiek bedreven over de hoofden van
vrouwen heen. Waarom stelden de
Verenigde Staten zich zo onverzoen
lijk op? Sara Weddington riep al hal
verwege de conferentie dat Amerika
tegen het actieplan zou stemmen, als
de vergadering voor een amendement
van de PLO zou stemmen. Op dat
moment was de discussie nog volle
dig open. Insiders fluisterden toen al
dat de aanstaande presidentsverkie
zingen in Amerika een harde opstel
ling vereisten.
De vraag is bovendien of de Neder
landse vrouwen zo om de resultaten
van Kopenhagen staan te trappelen?
Ook zonder deze slopende marathon
zitting zou er een Nederlands actie
plan zijn gekomen, dat op menig
punt geprofileerder is dan het Kopen-
haagse werkstuk. De emancipatie
van de vrouw is in Nederland al een
eind gevorderd, dankzij een krachti
ge vrouwenbeweging. De Nederland
se vrouwen (en mannen) hebben Ko
penhagen niet echt nodig bij hun
strijd voor gelijke rechten en moge
lijkheden.
Toch getuigt het van kortzichtigheid
als uitsluitend de eigen belangen in
-het oog worden gehouden. Vrouwen
uit de Derde Wereld willen een pro
gramma hebben, waarmee ze hun re
geringen voor het blok kunnen zet
ten. Terry Kantai, hoofd van het
Vrouwen Bureau in Kenia, vindt het
erg belangrijk dat vrouwen aan dit
soort conferenties deelnemen. „Het is
erg bemoedigend om vrouwen uit an
dere landen bezig te zien met de op
lossing van dezelfde problemen. Dat
geeft ons de moed om door te
vechten."
Slaven
Winstpunt van zo'n conferentie als in
Kopenhagen is de directe confronta
tie tussen de rijke Westerse landen en
de ontwikkelingslanden. Het draagt
bij tot het inzicht dat vrouwen in de
Derde Wereld vaak het slachtoffer
zijn van een verkeerde ontwikke
lingspolitiek. De dollars worden ge
stoken in grootschalige projecten
voor mannen. Maar de Afrikaanse
vrouwen zijn niet van plan dit langer
te accepteren. Eugene Rokhaya Aw,
een journaliste uit Senegal, leest de
Westerse landen de les: „In de tradi
tionele Afrikaanse cultuur hadden de
vrouwen zeggenschap over het land
en bezaten zij een zekere macht. Het
kapitalistische systeem heeft de Afri
kaanse vrouwen, onder het mom van
het brengen van de beschaving, ver
der teruggeduwd in een afhankelijke
positie, waardoor zij de slaven zijn
geworden in de landbouwsector."
Dit soort frisse geluiden stellen de
arrogantie van Westerse landen (en
Westerse vrouwen) aan de kaak. De
Derde Wereld is niet gediend van de
betweterige oplossingen, die Wester
se regeringen in Kopenhagen naar
voren brachten. De Derde Wereld is
nog minder gediend van de Westerse
tegenstellingen tussen mannen en
vrouwen. Cynthia Mahablr, een cri
minologe uit Trinidad: „Mannen en
vrouwen vormen in onze cultuur een
grote familie. Wij kennen die rare
tegenstelling niet, zoals in het Westen
en de Verenigde Staten, waar vrou
wen tegen de mannen worden opge
zet en andersom. Dat schelden op de
ouders, het zich losmaken van de
familie, komt bij ons niet voor. Je
blijft altijd deel uitmaken van je fa
milie, dat is je basis en Je identiteit."
Geen macht
De Derde Wereld wenst zich niet druk
te maken over zaken als gedeeld ou
derschap, abortus, seksueel geweld
en mishandelde vrouwen. De ontwik
kelingslanden willen eerst economi
sche onafhankelijkheid. „Eerst een
dak boven ons hoofd en eten op tafel,
dan pas feminisme." Hoe begrijpelijk
dit standpunt is, gezien de dagelijkse
nood, toch wordt op deze manier de
discussie uit de weg gegaan. De echte
vraag is: hoe komt het dat vrouwen
zoveel minder kansen hebben op deze
wereld? Hoe komt het dat vrouwen
sociaal en economisch zo afhankelijk
zijn? Het antwoord is kort maar dui
delijk: Vrouwen hebben geen macht
Op de conferentie in Kopenhagen is
over deze kernvraag niet gepraat. De
delegaties hebben zich laten onder
sneeuwen onder een vloed van resolu
ties en amendementen. Zij hebben
zich bovendien als voetveeg laten ge
bruiken voor de politieke relschop
pers, die Kopenhagen hebben mis
bruikt voor hun eigen spelletjes. „Ik
ben boos", riep dinsdag de Ameri
kaanse afgevaardigde Mary Grefe.
„Ik ben naar de conferentie gekomen
om over een actieprogramma te pra
ten, dat werkelijk uitzicht op verbete
ring moet bieden voor de vrouwen.
Maar de mannen hebben het heft in
handen genomen. En onze conferen
tie misbruikt voor hun eigen zaken.
Op een volgende conferentie zal dit
nier meer gebeuren."
Mary Grefe heeft groot gelijk. Welis
waar vormden vrouwen het grootste
deel van de conferentie, op het kritie
ke moment schoven de mannen naar
voren. Hetzelfde gold voor Neder
land. De delegatie werd geleid door
mevrouw Kraaijeveld, maar toen er
beslist moest worden over het stem
gedrag van Nederland, was het minis
ter Job de Ruiter, die namens zijn
collega op buitenlandse zaken op ont
houding aandrong. Mevrouw Kraaije
veld heeft op het beslissende moment
de kans voorbij laten gaan om een
echt onafhankelijk standpunt in te
nemen, zoals enkele delegatieleden
hadden gewild. „Nederland had ge
heel niet mee moeten stemmen," zei
woensdagnacht Hedy D'Ancona. „Op
zo'n manier kun je duidelijk maken
dat wij die diplomatenspelletjes niet
langer pikken."
Over vijf jaar zal een derde confe
rentie voor de vrouw worden gehou
den ter afsluiting van de tien jaar
voor de vrouw. Kenia heeft zich al
aangeboden als gastland. Moet Ne
derland wel deelnemen aan deze
nieuwe veldslag, waar ongetwijfeld
het zionisme weer een hoofdrol zal
spelen? Mevrouw Kraaijeveld staat
niet te springen, zo liet ze direct we
ten. Geertje Thomas, Nederlands de
legatielid, zegt op de valreep: „We
moeten er niet heen gaan. VN-confe
renties zijn niet geschikt voor de
emancipatie van de vrouw."
Dr. G. Zoutendijk, lid van de Eer
ste Kamer voor de WD, heeft
zich boos gemaakt over een affi
che van de Boycot outspan actie
(BOA) met de tekst: „Stomme
trut, klootzak, waarom doe jij
niks tegen apartheid in Zuid-
Afrika?" Hij geeft daarvan blijk
in schriftelijke vragen aan de mi
nister van ontwikkelingssamen
werking, die de BOA via de Na
tionale commissie ontwikke
lingssamenwerking (NCO) subsi
dieert. Zoutendijk, die van me
ning is dat schelden niet de beste
manier is „om mensen aan te
sporen iets tegen de apartheid te
ondernemen", en die het onjuist
vindt dat „overheidsgelden ge
bruikt worden om mensen uit te
schelden", wil weten hoeveel sub
sidie de BOA in 1980 ontvangen
heeft Ook vraagt hij of de minis
ter bereid is de BOA „op het
ongepaste van de tekst op de
affiche te wijzen".
In een pijlsnel uitgegeven verkla
ring zegt de BOA er „zeer ver
baasd" over te zijn dat de senator
„zich gegriefd voelt". Er wordt op
gewezen dat met de verspreiding
van de aanstootgevende affiche
geen overheidsgelden gemoeid
zijn. „Het is." wordt ook nog ge
zegd. „kennelijk nog niet vol
doende tot WD-kringen doorge
drongen dat er vrijheid van druk
pers in Nederland bestaat."
Esau du Plessis
Esau du Plessis, coördinator van
de BOA, laat desgevraagd weten
dat de NCO over 1980 een bedrag
van 115.994 gulden heeft uitge
keerd, maar dat dit uitsluitend
wordt en mag worden besteed
aan „bepaalde projecten, zoals
huur van kantoorruimte en be
taalde krachten". Uitgaven van
de BOA, waaronder affiches, wor
den volgens Du Plessis niet met
overheidsgeld bekostigd.
De affiche (een gulden per stuk)
wordt trouwens zo goed ver
kocht, aldus de coördinator, dat
subsidiëring ervan geheel over
bodig is. „Een dominee heeft pas
nog vijftig exemplaren besteld.
En een oma van zesenzeventig
vroeg of wij er een aan haar vier
kleinkinderen wilden sturen,
voor haar rekening." Naast hoge
verkoopcijfers („in de eerste
week werden r al 800 exempla
ren verkocht"; werden ook veel
boze (veelal anonieme) reacties
geregistreerd. Maar ook die be
wijzen, vindt de BOA, dat de affi
che is aangeslagen. Du Plessis,
sans rancune: „Jullie schreven
over een misser. Je kunt beter
van een voltreffer spreken."
Kunnen tekstschrijvers (werk
zaam in de reclame, en daarom
meestal copywriters genoemd)
ook „echt schrijven"? Nee, ant
woordt copywriter Marten Faber
in het jongste nummer van Ad-
formatie, weekblad voor reclame
en marketing. „De tragiek van de
copywriter is, dat hij nooit zal
loskomen van zijn commerciële
stameltaal. Hij lijdt daar onder,
maar onze rechtvaardige, meedo
gende. kapitalistische maat
schappij verzacht zijn lot met
een aanzienlijk smartegeld." Bij
de werving van copywriters
wordt een salaris van 70.000 gul
den 's jaars in het vooruitzicht
gesteld.
De Vlaamse schrijver Maurice
Gilliams, onlangs tachtig jaar ge
worden, is deze week in de adel
stand verheven. Hij mag zich
voortaan baron noemen. Gilli
ams, aan wie in oktober ook de
Grote Prijs der Nederlandse let
teren zal worden uitgereikt, is
niet de eerste Belgische auteur
die op deze wijze wordt geëerd.
Een paar jaar geleden werden
Marnix Gijsen en Gerard Wal
schap al tot baron gebombar-
Wie in Amsterdam op de trein naar Parijs stapt, krijgt bij de ingang
van het centraal station de raad in Frankrijk actie te voeren tegen
de ontwikkeling en prodnktie van de veelbesproken neutronenbom.
Leden van de actiegroep „Stop de neutronenbom" bieden de hon
derden reiilgers (onder wie veel vakantiegangers) die dagelijks
naar de Franse hoofdstad vertrekken, daartoe een button te koop
aan. Ook onbekende Nederlanders krijgen so de gelegenheid xich
verontrust te tonen over de uitspraken van de Franse president
Giscard d'Estaing dat eind volgend jaar sal worden begonnen met
de vervaardiging van wat „Stop de neutronenbom" een „anti-mens
wapen" noemt. Bekende Nederlanders mochten al hun naam setten
onder een afwijzende verklaring die aan de Franse consul is
overhandigd. De actie in Amsterdam dnurt tot het eind van deze
maand. Op het secretariaat van „Stop de neutronenbom" worden de
tot nu toe behaalde resultaten „redelijk" genoemd.
deerd. Begin dit Jaar memoreer
de Jeroen Brouwers in een artikel
in Vrij Nederland over Cyriel
Buysse (1859-1932) dat deze
Vlaamse prozaïst weinig plezier
heeft gehad van zijn verheffing in
de adelstand. Het bericht, vier
dagen voor zijn dood ontvangen,
dat het koning Albert had be
haagd hem de titel van baron toe
te kennen, zou, aldus Brouwers,
zijn levenseinde hebben bespoe
digd. „Hij die in zijn werken veel
vuldig het barortnendom had ge
hekeld. kon, nadat hij de titel
had geaccepteerd, niet meer sla
pen van verwarring." Op zijn
ziekbed, dat zijn sterfbed zou
worden, zou hij, koortsig, steeds
maar onrustig gemompeld heb
ben: ,Ik ben baron, ik ben
baron
Maurice Gilliams
