Stadsvernieuwing moet en is in
wezen niet duur, zegt Dordrecht
Hoe zou jij ze
roti aanpakken?
rouw
J?Iuimmug bedreigd
Idoor opschonen beek
Commentaar
ebingo en de derde wereld
'Centrum moet een kloppend hart blijven'
ree gewonden bij steekpartij
'modeverschijnsel' ontleed
oude kaas
topless
karikatuur
tysda
IDAG 30 JULI 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
_^ikende organisaties die op
prrein van de ontwikkelingssa-
f erking werkzaam zijn (Cebe-
bvos. ICCO en Novib) heb-
eweigerd geld aan te nemen
e pot die met het massaal
tnde televisie-spel Telebingo
zameld. Vooral voor de No-
lie meer dan de andere drie
ai haar inkomsten afhankelijk is
li öndsenwerving, is dat een
i ig besluit.
s immers niet te verwachten
eze vier organisaties voor hun
J pièle houding overal evenveel
m p zullen ontvangen. Er zit op
g irste gezicht iets ondankbaars
"i )aar wordt hun een aardig
j* ig aangeboden, zonder dat ze
a h voor hebben moeten inspan-
ip en nu willen ze het niet heb-
t] Is het geld dat met tv-vermaak
J [gaard soms niet goed genoeg
n de dames en heren? Op deze
ül ludige vraag hebben de
!h dvoerders van de organisaties
f, ntwikkelingssamenwerking op
langere termijn bekijken een
zo eenvoudig antwoord, waar
de kern inderdaad is dat niet
geld goed genoeg is voor hun
r,
renlang spelen voorlichting en
I «wording daarin een belang-
J rol. Terecht wordt geprobeerd
t de mensen het bewustzijn bij te
ti gen dat „ontwikkeling" iets an-
is dan de goedhartigheid van
jken die best wat over hebben
„die arme drommels in die
ie landen". De tegenstelling
di n arm en rijk in de wereld is
zeer fundamenteel sociaal en
m omisch probleem. De oplos-
daarvan is een van de gewich-
i i en principieelste opgaven
vóór de mensheid zich in de
J k helft van de twintigste eeuw
j Inziet. Die oplossing kan niet
leerd zijn op liefdadigheid aan
ijke en dankbaarheid aan de
j kant. maar moet stoelen op
a principe van de gelijkwaardig-
i van beide partners, -die op
1 ere termijn ook beide alle be-
ij hebben bij een betere verde-
1 van wat deze aarde kan op-
gen. Wie van die instellingen
uit werkt aan de verbetering van de
economische wereldorde kan zich
inderdaad niet veroorloven overal
maar geld aan te pakken, waar dat
wordt aangeboden. Dat zou scha
delijk zijn voor de relaties met die
partners in de derde wereld, maar
ook voor dat pjoces van bewust
wording dat in het rijke deel van de
wereld op gang begint te komen.
Het besluit om geen geld aan te
nemen van Telebingo is daarom
niet alleen moedig, maar ook nut
tig. Het bepaalt ons weer eens na
drukkelijk bij het wezenlijke van de
ontwikkelingsstrategie. In die stra
tegie moeten bewustwording en
voorlichting een belangrijke rol
blijven vervullen. Een programma
als Telebingo dat zijn succes vooral
te danken had aan het spel om de
knikkers is wezensvreemd aan die
strategie.
Daarmee wil niet gezegd zijn dat
wervingsacties waarbij gebruik
wordt gemaakt van de moderne
massamedia voor de derde wereld
uit den boze zijn. Integendeel, die
media zijn voor die bewustwording
juist onontbeerlijk. Ook zal hier
niet minachtend worden gedaan
over die mensen die zich met een
plaatje en een praatje vol leed op de
televisie laten verleiden geld te stor
ten. Het schrijven van een girootje
kan niet zomaar worden afgedaan
als het „afkopen" van een morrend
geweten. In de meeste gevallen zal
het best een spontane reactie zijn
van mensen die zich geroerd voelen
door wat ze net hebben gezien en
voor wie het storten van geld de
enige mogelijkheid is direct een
daad te stellen.
Nee. inzamelingsacties waarbij via
de televisie rechtstreeks een beroep
wordt gedaan op kijkers zijn nodig
en daarbij mag ook best het spel
element worden gebruikt „voor het
goede doel". Maar daarbij moet
wel steeds de vraag worden gesteld
of het middel nu echt het doel
dient. In het geval van Telebingo is
terecht gesteld dat dit middel de
echte doelen van de ontwikkelings
samenwerking niet dient.
'eluwse spreng heeft rijk dierenleven
0 an een onzer verslaggevers
b PELDOORN De hydrobioloog A. O. Klink uit Wage-
Ingen heeft gewaarschuwd tegen een op handen zijnde
rote beurt voor de zgn. „Spreng van Oeurts" in Uchelen
remeente Apeldoorn). Hij vreest dat de ingreep het
eschoeien van het beekje om door recreanten veroor-
lakte schade aan de oevers tegen te gaan sterke
lologische verarming zal veroorzaken.
'olgens Klink kan een simpel al-
ematief als het planten van
iraamstruiken worden overwo-
en. Midden augustus wil de Hei
emaatschappij met een ploeg
an 150 Wageningse studenten
net de werkzaamheden beginnen,
laar de mening van de hydrobio-
oog is de spreng uniek voor een
prengen beek op de Veluwe. Bij-
ia zestig verschillende dlersoor-
en heeft hij er uit gevist. Daarvan
rekken er in ieder geval vier de
andacht. Een slljkvlieg, die nog
niet eerder op de Veluwe is aange
troffen en drie pluimmuggen,
soorten, waarvan nog slechts een
vindplaats in Nederland ls.
Het „opschonen" van de spreng,
dient in fasen plaats te hebben:
zou het in één keer gebeuren, dan
kon dat wel eens catastrofaal zijn
voor de fauna in de spreng, die als
een van de laatste bolwerken
wordt beschouwd van een aantal
ln ons land uitstervende orga
nismen.
DHOVEN (ANP) - Bij een vecht-
lj in Eindhoven zijn twee broers
19 en 21 jaar uit Deurne gewond
akt. Eén van hen is ernstig ge-
1 opgenomen in een ziekenhuis,
toder hoefde er alleen behandeld
Horden. Beide slachtoffers waren
door Barend Mensen
DORDRECHT Stadsver
nieuwing vergt een intensieve
aanpak. In een stad die haar
grootste naoorlogse uitbrei
ding nog niet eens voltooid
heeft, maar die desondanks
voor de noodzaak staat er we
derom een grote woonwijk bij
te bouwen zal onherroepelijk
de vraag rijzen of een veel
geld vergende vernieuwing
van het centrum daar ook nog
eens bij kan.
Het college van B en W van
Dordrecht geeft bij voorbaat
een bevestigend antwoord.
„Stadsvernieuwing móét en
is, op langere termijn bezien,
in wezen niet duur".
Het college heeft dezer dagen een
ontwerpstructuurplan openbaar ge
maakt waarin de bedoelingen die het
in de eerstkomende tien jaar met de
historische binnenstad van Dord
recht heeft, uitvoerig worden weerge
geven. Het is een „programma", dat
op zichzelf niet bindend is maar waar
van, als het eenmaal ls vastgesteld,
bestemmingsplannen afgeleid moe
ten worden. Er worden ruime moge
lijkheden geopend om behalve poli
tieke en algemeen-maatschappelijke,
organisaties ook de burgerij in de
gelegenheid te stellen er haar oordeel
over te geven. In november 1981 pas
zal het aan de gemeenteraad worden
voorgelegd.
Stadsvernieuwing betekende vroeger
een pand voor pand aanpassen, slo
pen, vervangen of veranderen. Al
vóór, maar vooral nó de Tweede We
reldoorlog diende het begrip „sane
ring" zich aan. Daarmee werden de
zaken rigoureus aangepakt. Met krot-
opruiming door kaalslag, verkeers-
doorbraken en cityvorming streefde
men een functieverandering van de
centra na, met als onvermijdelijk ge
volg een vermindering van het aantal
bewoners. Dit principe is, ook in
Dordrecht, gelukkig losgelaten. Vol
gens het ontwerp van wet op de
stadsvernieuwing dienen de inspan
ningen (op stedebouwkundig zowel
Voorbeed van geslaagde stadsvernieuwing in het centrum. Van een binnenterrein is een aantrekkelijk
stadsparkje gemaakt. Op de achtergrond nieuwe of vernieuwde woningen achter historische gevels in
de Hofstraat.
als op sociaal, economisch en cultu
reel gebied) nu gericht te zijn op het
behoud en het herstel van historische
stadskernen en daarbij aansluitende
stedelijke gebieden. De nadruk wordt
gelegd op een algehele aanpassing
van het functioneren van de oude
binnensteden aan veranderde maat
schappelijke eisen.
Excentrisch
De ontwikkeling van Dorecht is in de
huidige verschijningsvorm van de
binnenstad nog altijd terug te vin
den. In vergelijking met die van ande
re middeleeuwse steden wijkt de plat
tegrond op een aantal punten sterk af
van het gebruikelijke beeld. Dit komt
door de excentrische ligging van de
oude kem. Aan één kant omklemd
door rivieren kon zij zich immers niet
aan alle kanten uitbreiden, maar
moest zij dat halvemaansgewijze
doen. Vrijwel nergens in het land treft
men daardoor een zo gaaf beeld aan
van een stad met door bebouwing
omringde rivierhavens. Oude stads
plattegronden tonen aan dat het
overgrote deel van het oorspronkelij
ke stratenpatroon nog aanwezig is, al
heeft dit door de saneringsmaatrege
len in de jaren zestig wel geleden.
Ook in de bebouwing komt het histo
rische karakter van de oude stad
voortdurend tot uiting. Er zijn veel
monumenten: 754 panden waarvan er
580 woonhuismonumenten zijn. In
het kader van de bescherming van
stads- en dorpsgezichten zijn er daar
naast nog eens 486 panden aange
merkt als beeldbepalend. Het cen
trum mag intussen excentrisch lig
gen voor de bewoners van de stad
Tekeningen, bi) voorkeur in liggend for
maat, sturen aan Trouw, jury politieke
prent, postbus 859, 1000 AW Amster
dam. Naam en adres aan de achterzijde
vermelden. Voor geplaatste prenten is er
een boekenbon
zelf, het ls echter het als het ware
natuurlijk middelpunt van de
Drechtsteden-agglomeratle, die zo'n
kwart miljoen inwoners telt. Zuid-
Holland heeft de Drechtsteden, maar
vooral Dordrecht als hoeksteen van
de randstad, een overloopfunctie toe
gedacht. Op grond daarvan ls de
bouw van de wijk Stadspolders in
voorbereiding, die goed is voor ten
minste achtduizend woningen. De
laatste van de drie zogenoemde Ster
renburg-wijken die waarin op grote
schaal experimentele woningbouw
wordt toegepast is overigens nog
niet voltooid.
De provincie is er sterk voor dat Dor
drecht als groeistad wordt aange
merkt. De minister heeft een daartoe
strekkend verzoek in overweging ge
nomen en de kansen op inwilliging
lijken niet gering. De positie waarin
de stad door dit alles verkeert maakt
vernieuwing van de binnenstad (en
de daar als een „schil" tegenaan lig
gende negentiende-eeuwse uitbrei
ding) eens temeer noodzakelijk. Er ls
al een aantal stadsvernieuwingspro
jecten gerealiseerd of in voorberei
ding, maar voor een systematische
aanpak is een structuurplan nodig. In
zo'n plan toch ls de filosofie neerge
legd die leidraad moet zijn voor alle
aanpassingen nodig om het centrum
als het gezonde hart van stad en
streek te laten blijven functioneren.
Er is in de Dordtse binnenstad, zoals
in vrijwel alle oude steden, sprake
van een sterk verouderingsproces.
Dit vindt vaak zijn wortels ln functio
nele problemen alsmede ln fysieke
slijtage en bouwkundige factoren.
Veroudering ls, aldus B en W, een
natuurlijk verschijnsel. Verdergaand
verval, dat wil zeggen: het uitblijven
van vernieuwing, is dan ook ln wezen
geen technische kwestie maar een
maatschappelijk en economisch pro
bleem. Dat zal moeten worden opge
lost en dat kón worden opgelost.
Niets doen heeft onaanvaardbare ge
volgen. Het alternatief ls namelijk
een gestage uittocht van bewoners en
bedrijven. Voor zover deze ontwikke
ling niet kan worden opgevangen met
de stichting van nieuwe stedelijke
woonwijken gaat dit gepaard met
verdere groei van plaatsen in de om
geving. Afgezien van de ongewenste
aspecten hiervan vergt dat veel gróte
re financiële offers. Daarom is vol
gens het Dordtse college stadsver
nieuwing eigenlijk niet duur.
De voornaamste uitgangspunten van
het ontwerp-structuurplan zijn: het
met kracht bevorderen van het wo
nen in de binnenstad (net zoals dat
vroeger het geval was) door de bouw
van nieuwe woningen en het verbou
wen van daarvoor geschikte oude
panden. Het verbeteren van de eco
nomische structuur, zodanig dat de
binnenstad een grotere bijdrage gaat
leveren aan de werkgelegenheid. Het
verplaatsen van voor het centrum
niet zo geschikte bedrijven en het
aantrekken van bedrijvigheid die
daar juist goed in past.
Een verschuiving in het vervoer met
de nadruk op het gebruik van minder
hinderlijke vormen daarvan. Het be
schermen van de fysieke structuur en
versterking van de (wijde) centrum
positie op het gebied van onderwijs,
medisch-sociale zorg, recreatieve
voorzieningen, culturele en winkel-
vooizieningen en openbare dienstver
lening. Deze uitgangspunten en de
daarop in de verschillende deelgebie
den te baseren vernieuwingen wor
den in het ontwerp breed uitgewerkt.
Van de verschillende oplossingen die
mogelijk zijn wordt telkens de in de
ogen van B en W meest wenselijke
aangegeven.
samen met een derde broer en twee
andere familieleden gewapend met
onder andere een mes naar het huis
van een 23-jarige zwager in Eindho
ven gegaan om een oude familievete
uit te vechten.
FENOMEEN: RODE MAAN LEGT SCHARREL'E.I
X ioEUV\
ov ER
KOOPKRAJCM^Jl
St £N
Dergelijke schilderachtige bebouwing treft men in de binnenstad
van Dordrecht veel aan. De bouwkundige toestand van veel uit het
water (in dit geval van de Voorstraathaven) oprijzende achterge
vels is echter slecht. Een apart probleem bij „beschermde stadsge
zichten".
Klachten over ruw of anders
zins onhebbelijk optreden van
de politie waren nog niet zo
lang geleden zo'n beetje aan de
orde van de dag. De Haagse
hoofdcommissaris van politie
dr. C. N. Peljster had het in
november 1978 in deze krant
over een „modeverschijnsel",
waarbij hij misprijzend verwees
naar „een paar kamerleden die
moord en brand schreeuwen".
Het onderwerp is de laatste tijd
inderdaad wat minder in het
nieuws, mede doordat, naar nu
blijkt, de gewoonlijk niet zo
luidruchtige wetenschap zich
erover heeft ontfermd.
Sinds mei vorig jaar verdiept
het Instituut voor toegepaste
sociologie in Nijmegen zich in
de oorzaken van klachten over
politie-optreden. Die Instelling
doet dat op verzoek van de di
rectie politie van het ministerie
van binnenlandse zaken, zodat
mag worden aangenomen dat
die paar kamerleden van Peljs
ter toch niet helemaal voor
niets hebben staan schreeuwen.
Dezer dagen heeft het Nijmeeg
se instituut een eerste verslag
van zijn bevindingen gepubli
ceerd. onder de titel: „Ze moe
ten mij ook altijd hebben".
Aan de oorzaken zijn de Nijme-
genaren nog niet toegekomen:
het vraagstuk is nogal complex
bevonden, en nadere bestude
ring ervan wordt noodzakelijk
geacht. Maar een paar gegevens
hebben de onderzoekers, na „li
teratuurstudie" en „dossierana
lyse". al wel boven water kun
nen krijgen. Aan de hand daar
van zullen ze gaan speuren naar
„factoren die bijdragen tot het
ontstaan van klachten". Na een
eerste verkenning werd het, zo
wordt ln de inleiding opge
merkt, „wat te pretentieus ge
acht de oorzaak van een klacht
ten volle te kunnen achter
halen".
Gebleken is tot dusver dat
meestal wordt geklaagd na lich
te overtredingen (wellicht me
de, menen de onderzoekers, om
dat degenen die zwaardere
overtredingen begaan, „eerder
een ervaren onbehoorlijkheid
.nemen' dan anderen") en dat
de klagers „bijna altijd man
nen" zijn. „Wellicht gedragen
politiemensen (mannen meest
al)", wordt bij die laatste bevin
ding aangetekend, „zich voor
komender jegens vrouwen dan
jegens mannen." Vertegen
woordigers van minderheids
groeperingen (gastarbeiders,
Surinamers) blijken bijna nooit
te klagen: 97 procent van de
klachten ls van Nederlanders
afkomstig. Ook bestaat de in
druk dat „jongeren minder
vaak klagen dan verwacht mag
worden, gezien het feit dat zij
juist relatief vaak met de poli
tie in aanraking komen".
Er wordt relatief veel geklaagd
door wat wordt genoemd „oude
en nieuwe middenstanders".
Het wordt waarschijnlijk ge
acht „dat de mate waarin men
vertrouwen heeft in de politie of
de mate waarin men denkt seri
eus genomen te worden van in
vloed is op de geneigdheid een
klacht ln te dienen". Bij de
„dossieranalyse" bleek dat in
Den Haag vaker tegen agenten
beneden de dertig jaar een
klacht wordt ingediend dan te
gen ouderen.
De opdracht van het ministerie
vloeide voort, valt ln het onder
zoeksverslag te lezen, uit de
wens klachten over de politie te
voorkomen. De onderzoekers
menen dat klachten nooit ge
heel uit te bannen zullen zijn,
en ze zouden dat ook niet wen
selijk vinden. Afwezigheid van
klachten duldt volgens hen niet
zozeer op een goede verstand
houding met het publiek, als
wel op een gebrekkige regeling
van de manier waarop geklaagd
kan worden, of op een zo slech
te verhouding met het publiek
dat niemand er meer vertrou
wen in heeft een klacht in te
dienen.
illegale Politie knokploeg slaat met
knuppels en kettingen op burgers in
De VW in Gouda, de Kaasstad
(ook Edam, Purmerend en Alk
maar worden wel eens zo ge
noemd), heeft bij het gemeente
bestuur een plannetje opgewor
pen om ln Goude een „Natio
naal Kaasmuseum" op te zet
ten. Het zulvelbureau ln Rijs
wijk heeft al financiële hulp en
attributen ln het vooruitzicht
gesteld, aldus een persbericht
van de VW. Bij het Zulvelbu
reau zijn ze enigszins verrast
door de aankondiging, al wordt
wel toegegeven dat er overleg ls
gevoerd over een mogelijk op te
zetten kaasmuseum, een idee
dat overigens ook ln Alkmaar
leeft Een woordvoerder van het
Zulvelbureau zegt achtereen
volgens dat dat overleg nog ln
een primitief, rudimentair en
prematuur stadium is. „Maar
alle Initiatieven om meer be
kendheid aan kaas te geven,
zullen wij steunen." Volgens de
Goudse VW worden ook de mi
nisteries van CRM, landbouw
en visserij en economische za
ken om subsidie gevraagd. Een
plekje voor het museum weet
de VW ook al: in het gebouw
„Arti Legi" op de Markt ln Gou
da, waarin ook het nieuwe kan
toor van de VW gevestigd zou
kunnen worden. Een woord
voerder van de Flevohof ln de
Flevopolders reageerde verrast
op de plannen ln Gouda. Het
recreatie- en landbouwcentrum
bij Biddinghuizen heeft name
lijk net een paar maanden gele
den het Kaasmuseum uit Beha
gen opgekocht. Als het een Na
tionaal Kaasmuseum wordt,
kan men niet om de Flevohof
heen."
„Van de zonnebaders doet een
ennegentig procent dat in bad
pak, bikini of zwembroek. Vijf
procent (alleen dames uiter
aard) doet het „topless" en vier
procent helemaal bloot Bij de
laatste categorie zijn er drie
maal zoveel mannen als vrou
wen." Belangwekkende gege
vens. ons onder een stralende
zon vla het ANP aangereikt
door het Nederlands instituut
voor de publieke opinie en het
marktonderzoek, beter bekend
als NIPO. Het betrokken onder
zoek heeft verder aan het licht
gebracht dat zevenendertig
procent van de Nederlanders
(een op de drie) nooit in de zon
ligt, dat twintig procent het
veel en veertig procent het wei
nig doet. Wellicht kan een han
delaar ln zonnebrandolie of ver
koper van badpakken zijn voor
deel doen met deze Inlichtin
gen, maar wat moeten wij er
mee? Navraag leert dat het NI
PO met het verstrekken van dit
soort nieuws erop uit ls zijn
naambekendheid te vergroten.
Onder de vragen die elke maan
dag en dinsdag aan ongeveer
tweeduizend gezinnen worden
voorgelegd, zit er altijd een die
op de actualiteit betrekking
heeft. Bij het NIPO zit een re
dacteur die zulke vragen moei
teloos bedenkt. Het ANP ver
spreidt de antwoorden, en dan
blijken er altijd wel een paar
kranten bereid te zijn die hun
kolommen op te nemen. De
naam van het NIPO wordt
daardoor vaak genoemd, en dat
vergemakkelijkt, wordt gezegd,
de toegang voor de vragenstel
lers. „Een enquêteur die na
mens een of ander onbekend
instituut komt, wordt niet zo
gauw binnengelaten. Het is dus
zaak om een beetje ln de publi
citeit te blijven." Bij dezen dan
maar weer.
Canadese krantenlezers krijgen
te horen waar het op staat, als
tenminste de verslagen van een
officieel bezoek van de Engelse
prinses Margaret maatgevend
zijn. De prinses ls, althans op
papier, niet bijster hartelijk
onthaald in het vroegere domi
nion. De Toronto Sun noemde
Margaret „een losbandige ko
ninklijke snol". De Edmonton
Sun ging er iets minder fors
tegen aan, en sprak van „een
verlopen lid van het koninklijk
huls". Maar het afgelopen
weekeinde gooide ook dit blad
alle remmen los, door de prin
ses af te beelden als een prostl-
tuée.
