Joost Muurling gebruikt de
bijbel ook als kookboek
J
Russische gasleiding
naar West-Europa
Vernederde
vrouwen
'De tarwekorrel groeit niet om er witbrood van te maken'
Aanhouding vrouw na reeks diefstallen
Asieldierendag
Westen neemt deel in bouw
Officiële rente
in VS verlaagd
MAANDAG 28 JULI 1980
VARIA
TROUW/KWARTET
door Fred Lemmers
WAPSE We hebben er met
zijn allen wat onze voeding
betreft in de beschaafde we
reld eeri' grote rotzooi van ge
maakt. Er zullen weinig men
sen zijn die dat ontkennen.
De toenemende belangstel
ling voor macro-biotische eet
tentjes en de grote vlucht die
reformartikelen nemen zijn er
een illustratie van. Een van
degenen die terug naar de na
tuur hoog in het vaandel heeft
staan is de 31-jarige Joost
Muurling in het Drentse Wap-
se. een dorpje een kilometer
of acht ten westen van Diever.
Joost heeft het er niet bijgelaten met
te constateren dat er veel niet klopt
met onze eetgewoonten. Sinds een
paar jaar werkt hij er hard aan de
mensen wat dit betreft her op te
voeden. Als voedingstherapeut weet
hij wat hij zegt en dat laat hij dan ook
niet na Hij vertelt er over tijdens
lezingen op scholen, voor vrouwen
verenigingen en waar al niet, overal
in het land. Binnenkort gaat hij zelfs
kookcursussen gegen en in het najaar
verschijnt zijn boek „Natuurvoedlng
en feiten in het einde der eeuwen",
een titel die genoeg zegt over de ach
tergrond van waaruit Joost bezig is
met zijn stichting Adviescentrum
voor natuurvoeding, die hij eind vorig
jaar heeft opgericht.
Dat boek wordt niet zijn eerste publi
catie. De afgelopen jaren zijn er di
verse stencils en brochures uitgeko
men, allemaal gericht op mensen die
met kwalen rondlopen of door een
gezonde voeding willen proberen be
paalde ziektes te ontlopen. Joost
heeft uitvoerig vastgelegd wat Je per
se niet moet doen als je het niet aan
je hart wilt krijgen evenals in zijn
brochures staat hoe je reuma, vet
zucht, migraine, astma, bronchitus
en leverkwalen kunt voorkomen en
bestrijden. De beste eetgewoonten-
voor vrouwen in de overgangsjaren
en jonge kinderen heeft Joost ook
beschreven. Kinderen onder de drie
moeten volgens hem bij voorbeeld
geen tomaten eten en azijn kan ieder
een maar beter laten staan. Op koffie,
thee en sterke drank heeft Joost het
evenmin voorzien.
Geen voedingsfanaat
.,Het zijn echter maar adviezen. Ik
beweer beslist niet dat de mensen
alles wat in mijn stencils staat als een
wet van Meden en Perzen moet be
schouwen. Ik ben geen voedingsfa
naat. Het belangrijkste is dat de men
sen zelf hun gezonde verstand gebrui
ken. Daarmee kom je een heel eind,"
is zijn conclusie.
In de aanwijzingen die Joost zijn
cliënten geeft komt één advies tel
kens terug en dat is de opwekking
dagelijks in de bijbel te lezen. Joost
tilt daar heel zwaar aan. „Je kunt nog
zoveel gezonde menu's samenstellen,
hoofdzaak blijft toch dat je geest in
harmonie is met je lichaam. Is dat
niet zo dan staat de weg open voor
allerlei lichamelijke klachten, of je nu
een goed dieet hanteert of niet. Van
daar dat ik daar steeds op wijs. De
mensen kijken daarvan soms vreemd
op. Ze verwachten zulke uitspraken
niet van iemand die komt vertellen
hoe ze gezond moeten leven. Maar op
een paar uitzonderingen na wordt het
wel geaccepteerd."
Het is de ervaring van Joost dat Je de
bijbel als kookboek kunt gebruiken.
„Uit de bijbel blijkt dat ten tijde
waarin dat boek ontstond heel veel
waarde werd gehecht aan een Juiste
voeding. Op tal van plaatsen in de
bijbel wordt uitvoerig beschreven
hoe voedsel werd klaargemaakt en
wat mensen aten en vooral niet aten.
Suiker wordt bij voorbeeld in de bij
bel niet genoemd. Wel honing. Dat
Joost Muurling collectief denken
woord komt in totaal 66 keer in de
bijbel voor. Dat heb ik niet van me
zelf hoor. Iemand heeft dat lang gele
den eens uitgezocht. Met het eten van
vlees was men in bijbelse tijden ook
matig."
Adam en Eva
De lijn die er doorloopt is naar Joost
vertelt, dat Je zo natuurlijk mogelijk
moet eten. „Gods dieet voor Adam en
Eva was plantaardig voedsel: graan,
fruit, groenten en noten. Het dage
lijks menu in Israël was vroeger bijna
uitsluitend vegetarisch. Behalve in
de huizen van de rijken werd vlees
slechts gegeten bij feestelijke gele
genheden. Brood bleef door de ge
schiedenis heen Israëls hoofdvoedsel.
Zelf houden Joost, zijn vrouw Dina en
drie kinderen zich zoveel mogelijk
aan de voorschriften, die ze anderen
geven. Op hun boerderij verbouwen
ze veel zelf. In de boomgaard grazen
een paar geiten (geitemelk is erg ge-
(Foto: Rob T»n Genae)
zond beweert Joost). Eigen schapen
leveren wol, waarvan op winterse
avonden nadat deze is gesponnen,
kleding wordt gemaakt. Biologisch
geteelde tarwe wordt met de hand
gemalen en dient om er zuurdesem
brood van te bakken.
Als Je op een boerderij zit met alle
mogelijkheden op dit gebied om Je
heen heb je makkelijk praten. Als Je
ergens op een flatje drie hoog achter
woont zijn dat onbereikbare idealen.
Je kunt daar moeilijk groenten gaan
verbouwen, en een geit houden op
een balkonnetje kun Je ook wel verge
ten. Joost knikt bevestigend als ik
dat opmerk. „Dat is zo, maar waar
een wil is is een weg. Ook in een stad
is er best iets te bereiken als je het
met elkaar doet. Als je met een stuk
of vijf gezinnen een stuk grond huurt
of koopt en de taken onderling goed
verdeelt, kom Je een heel eind. Vooral
christenen zouden veel collectiever
moeten gaan denken. Ze moeten de
Handelingen er maar eens goed op
nalezen hoe het in de eerste Christen-
GRONINGEN (ANP) De Gronin
ger politie heeft de 44-jarige vrouw A.
H. B. uit Groningen aangehouden op
verdenking van een groot aantal dief
stallen in bejaardentehuizen. De
vrouw bekende zeker zeventig dief
stallen van geld gepleegd te hebben.
Hoewel de totale buit niet precies
bekend is, schat de Groninger politie
het bedrag op zo'n 10.000 gulden. De
benadeelde bejaarden konden in veel
gevallen niet precies opgeven hoeveel
geld er bij hen gestolen was. De
vrouw drong de bejaardentehuizen
binnen en nam in de meeste gevallen
portemonnees en tasjes mee. Bij een
van de benadeelden heeft de vrouw
waarschijnlijk zo'n 7000 gulden
weggenomen. De vrouw is in het ver
leden al eerder voordergelijke feiten
veroordeeld geweest.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Op het Haagse Malie
veld is gisteren voor het eerst een
asieldierendag gehouden, bedoeld als
een poging het grote overschot aan in
asiels verblijvende huisdieren te ver
minderen.
Op het ogenblik bevinden zich alleen
al 65.000 honden in de asiels en nog
elk Jaar groeit dit aantal. Op het
Malieveld konden belangstellenden
gratis een hond of kat mee naar huis
nemen op voorwaarde, dat zij hun
adres opgaven. Dit laatste omdat de
dierenbescherming over enige tijd
een nacontrole wil houden om te
voorkomen, dat malafide dierenhan
delaren de dieren zouden doorverko
pen aan laboratoria.
gemeenten toeging. In die tijd leefde
men veel bewuster. Je kunt wel zeg
gen: wij verwachten een nieuwe he
mel en een nieuwe aarde, maar dat
houdt niet in dat Je Je handen moet
aftrekken van de aarde waarop wij nu
leven. Wij moeten daar als Christe
nen middenin staan. Dat houdt ook
Ik dat Christenen een organisatie als
Greenpeace van harte moeten
steunen."
Om op die voeding terug te komen,
dat is volgens Joost de pure tarwe
korrel, die God heeft gemaakt. „Die
laat Hij niet groeien om er witbrood
van te maken". Het zijn deze zaken
die Joost Muurling zijn cliënten voor
houdt. Ook dat tal van mensen te
vlug eten.
Zonder honger
„Ze schrokken hun voedsel naar bin
nen, zonder dat eerst behoorlijk te
kauwen. Vaak eten ze zelfs zonder
honger te hebben, alleen maar omdat
het etenstijd is. Waar ik op hamer is
dat je alleen moet eten als Je trek
hebt."
De Drentse buren van Joost en Dina
vonden hen eerst maar een wonder
lijk stel. „Maar nu hebben ze ons
volledig geaccepteerd. Ze vinden het
zelfs wel interessant waarmee we be
zig zijn. Soms hebben we er hele
gesprekken over. Het is meer een
vriendelijkheid van hun kant. Begrij
pen doen ze het geloof ik niet, maar
de hoofdzaak is dat we prima met de
mensen hier kunnen opschieten. Dat
hij het etiketje een zonderling te zijn
krijgt opgespeld daaraan is Joost
langzamerhand wel gewend geraakt.
„Als kind was ik al anders dan de
anderen. In Soest waar ik toen woon
de was ik altijd in de tuin bezig. Dat
vonden mijn ouders al lang best. Op
die manier zag de tuin er toch nog
redelijk uit. Maar mijn belangstelling
voor kevertjes, padden en torren be
greep niemand. Als ik niet in de tuin
was zat ik met mijn neus in de boe
ken, ook zondagsmorgens na kerktijd
als moeder koffie serveerde in de
Het was bij mij een zich afzetten
tegen het klein-burgerlijke. Vader
was fabrieksdirecteur, moeder zat in
de gemeenteraad en in tal van bestu
ren. Dat waren allemaal heel belan
grijke dingen bij ons thuis. Dat ik
daar anders over dacht werd me niet
in dank afgenomen. Het grappige is
dat mijn moeder nu mijn voedings
voorschriften stipt volgt, hoewel ze
het eerst maar een dwaas gedoe vond
en er haar schouders over ophaalde."
In de fabriek
Joost is zijn eigen weg gegaan. „Ik
heb eerst om vader een plezier te
doen nog een tijdje bij hem in de
fabriek gewerkt. Hij had me als zijn
opvolger bestemd. Dat zat er echter
niet in. Ik zag steeds meer dat ik een
andere opdracht had. Het klinkt mis
schien hoogdravend, maar ik zie het
in de praktijk bevestigd dat ik de
goede weg ben ingeslagen. De men
sen die bij me komen, zitten in de
eerste plaats met lichamelijke en voe
dingsproblemen maar in de meeste
gevallen zit er veel meer achter. Ze
willen praten en daarvoor stel ik me
open op welk moment van de dag
of nacht het ook is. Er is een ontzet
tend geestelijke nood. Dichtbij huis
lopen er zoveel mensen rond die nie
mand hebben om eens hun hart tegen
uit te storten, er zijn zoveel mensen
die het niet meer zien zitten, voor de
buitenwereld een schijn ophouden
dat er niets aan de hand is. Als Je
weet wat zich allemaal achter de
schermen afspeelt, daar wordt Je be
roerd van! Dagelijks kom ik met zul
ke mensen in contact, persoonlijk en
telefonisch. Voor velen is de telefoon
een veilige manier om te praten. Als
ze merken dat er aan de andere kant
van de lijn iemand zit die luistert
komt er heel wat los. Het is praten en
nog eens praten en bijna alitjd ko
men we bij de religie terecht want dat
is in wezen de diepste reden waarom
ik dit werk doe."
door Mink van RIJsdIjk
De Amsterdamse broodjeswinkel heette gelukkig geen
coffeeshop en het was er goed toeven. Ik was wel 7.0
verstandig geweest met mijn rug naar de toonbank te
gaan zitten. Een poes van middelbare leeftijd moet
zichzelf niet zo op het spek binden dat ze blijft consume
ren. De uitgestalde verleidelijkheden noodden daar beslist
toe. Het voordeel van mijn zitplaats was bovendien dat ik
via de front-balkon-positie het straatpubliek aan me
voorbij zag trekken. Mensen kijken is verrukkelijk en
vanuit de etalage van het etablissement waar ik me
bevond was dat ook eerlijker dan vanaf een terrasje.
Immers ik kon ongehinderd gluren naar passanten,
maar zij keken mij ook letterlijk de happen uit de mond.
Naast me zaten twee vrouwen van mijn leeftijd zich ook
lekker te goed te doen aan het vette der aarde. Hun
conversatie was niet zo rooskleurig als men mag verwach
ten tijdens het tot zich nemen van kostelijke delicatessen.
Ze hadden het over rouwverwerking en deden daarbij
geenszins hun best hun stemgeluid wat in te perken Ik
probeerde ernstig hun gesprek niet te volgen. Gluren en
luistervink spelen tegelijk leek me al te bont Bovendien
wilde ik niet aan droeve dingen denken en het broodje
lever was van grote klasse.
Er liep een jongeman langs het raam met een kaal hoofd
en een henna-rood geverfde snor. Het leek me best een
aardig persoon, maar die snor begreep ik niet. Zou hij dat
nou mooi vinden, was het ijdelheid of agressie tegen de
modenormen9 Ach wat wist ik eigenlijk van mannen
mode. misschien was een rode snor wel Ie dernier cri
Rissen mensen liepen voorbij, aantrekkelijken. triesten.
opvallenden en kleurlozen. Allemaal mannen en vrouwen
die zich die ochtend hadden aangekleed zonder erbij te
denken of juist misschien met grote zorg. Er passeerde
een leuke blonde vrouw heel vastberaden en fier. Ik
vond dat bewonderenswaardig want de hakken onder
de
haar schoenen waren erg hoog en smal.
„Zag je die witte schoenen9" vroeg mijn buurtje aan haar |Ni
vriendin. Die knikte en keek wat 7uimg naar haar eigen, je
onderdanen, stevig geschoeid in forma natura. De vrouvn
naast me stelde toen met grote stelligheid vast dat hoge
hakken tekens waren van onderdrukking van de vrouw
„Hooggehakt lijken voeten kleiner," wist ze. „en daar-
naar streven is vernederend Ze strekte haar eigen voet
uit om te bewijzen dat zij zich beslist niet liet onderdruk-
ken Ik schatte haar op schoenmaat 37 en vond dat /c
mooi praten had.
Het leek me overigens best een aardig mens. Ze had at
porselein blauwe ogen. die met minimaal gebruik van
oogschaduw geraffineerd waren bijgewerkt. Haar jurk ,se
was ook blauw en ik keek haar er niet op aan dat dir
toevallig was. Ze droeg een mooie zilveren ketting en.,
opvallende ringen. Ik vond het heel plezierig om naar 1
haar te kijken, maar dat van die hakken had ze niet
moeten zeggen Het was een stukje waarheid, dat ze uit de
historische context haalde en dat is altijd link.
In vervlogen tijden hebben vrouwen zich stellig uit niet te
stuiten behaagzieke driften vernederd. Blanke huidjes,!
wespentailles en kleine voetjes waren erop gericht mannen'
in vervoering te brengen Er is wat afgcleden om te
behagen. Maar een moderne Assepoes begint niets meer
met een glazen muiltje. Vrouwen zijn zich dat gelukkig
bewust geworden.
Wel of geen naaldhakken is een kwestie van persoonlijke
smaak, net als oogschaduw, sieraden en blauwe jurken.
Waarom elkaar daarop verketteren9 Omdat hogehak-
getrippel riskant is voor bekken en ruggegraat9 Dat is toch
heel andere koek dan vernederend, dacht ik. Het woord
koek bepaalde me weer bij de toonbank achter me. Ik nam
nog een broodje pekelvlees. De rekening daarna was een
complete vernedering voor mijn slordige prijsbewustheid
ROME De Sowjet-Unle zal een aardgaspijpleiding van 5500
naar West-Europa. Dit heeft de Russische onderminister
verklaard tijdens een bezoek aan Italië.
kilometer bouwen van Siberl
van handel, Nikolai Osipoi J
De pijpleiding moet in 1984 klaar zijn
en zal vanaf 1986 optimaal worden
benut. Dat zal Jaarlijks 50 miljard
kubieke meter worden vervoerd, een
hoeveelheid die bijna zo groot Is als
het Nederlandse aardgasverbruik in
één jaar. Een vijfde deel van het gas
is bestemd voor de Oosteuropese
bondgenoten van de Sowjet-Unie. De
rest is beschikbaar voor West-Duits-
land, Italië, Frankrijk, Oostenrijk en
België. Ook Nederland wordt in dat
verband genoemd door de Russische
minister. De gasleiding gaat tussen
de 16 en 22 miljard gulden kosten.
Een consortium van Westdultse ban-
WASHINGTON (Reuter) Het Ame
rikaanse disconto (de rente die de
centrale banken vragen van de han
delsbanken) is van 11 tot 10 procent
verlaagd. Dit besluit is door de Fede
ral Reserve Board, de club van twaalf
centrale banken in de VS. bekendge
maakt.
De Federal Reserve ziet de verlaging
als een aanpassing aan het niveau
van de rente die de handelsbanken
vragen. De Chase Manhattan Bank,
de op twee na grootste bank van de
VS, bracht vorige week de prime rate
(rente die de beste klanten betalen)
terug tot 10,75 procent. De Citibank
(nummer twee in grootte) ging terug
van 11,25 naar 11 procent.
ken zou het project willen finan
cieren.
Volgens Osipow krijgt Italië een deel
van het voor dat land bestemde gas
in ruil voor deelneming van Italiaan
se ondernemingen in de aanleg van
de pijpleiding. Het Italiaanse staats
bedrijf Flnsider zal hoge-drukbulzen
leveren en Nuovo Pignone, een onder
deel van het staatsconcem ENI, zal
een aantal van de 42 compressiesta-
tions in de leiding bouwen. De West
dultse staalfabriek Mannesmann
heeft de Sowjet-Unie officieel laten
weten bereid te zijn de bulzen van de
gehele pijpleiding te leveren.
De Sowjet-Unie levert West-Europa
al enige tijd aardgas. In het afgelopen
Jaar was dat 19 miljard kubieke me
ter, 2,4 miljard kubieke meter meer
dan in 1978. Daarvan ging tien mil
jard kubieke meter naar Wesk-Dults-
land en negen miljard kubieke meter
naar Italië. Ruhrgas. de belangrijkste
gas importeur in West-Duitsland, zei
enkele dagen geleden te verwachten
dat de overeenkomst voor de levering
van de extra hoeveelheid van 40 mil
jard kubieke meter Siberisch aardgas
per jaar aan West-Europa tegen het
eind van dit jaar rond zal zijn. Het
contract zal een looptijd van twintig
Jaar hebben. De Duitse maatschappij
dacht van het totaal twaalf miljax'd
kubieke meter te krijgen.
MOOK (ANP) Het 7-jarige meisje
Dorien Bonne uit de Piasmolen is
zaterdag opgedregd uit het strand
bad de Grote Ziep bij de Plasmolen.
Het kind werd sinds vrijdagavond
vermist en is vermoedelijk in het
strandbad gevallen en verdronken,
aldus een politiewoordvoerder
Speciaal vandaag
Olympische Spelen - samen
vatting van o.a. wielrennen en'
atletiek.
Ned. 1/18.001
De TROS brengt een speel-i
film over de hel van Duinker-|
ken - naar de roman „Weekend aj
Zuydcoote". De film, met Jeai
Paul Belmondo als Franse sol
daat in de hoofdrol, kwam li
1964 voor het eerst op het witl
doek. Bij de recenten de oogstte]
hij kritiek vanwege het gemis
aan diepgang. Desondanks
kwam het publiek in grote geta
le naar de bioscoop.
Ned. 1/20.25
AVRO's actualiteitenrubriek
Televisiermagazine brengt een
reportage over de „Billygate-af-
faire", de moeilijkheden rond de
broer van president Carter. Ook
is er een reportage te sien over
de toenemende spanningen in
Zuid-Afrika!
Ned. 2/22.05
Olympische Spelen - samen
vattend verslag met o.a. atle
tiek, schoonspringen en ge
wichtheffen.
Ned. 1/22.30
Directe uitzending van Das
Rheingold van de operareeks
„Der Ring des Nibelungen" van
Richard Wagner, opgevoerd in
Bayreuth.
Hilv. 2/19.30
Onder redactie van
mevrouw J. Wentink-Frumau
en mr J. J. Wentink
Vragen uitsluitend In envelop sturen naar postbus 507, 2270 AM
Voorburg. Per vraag een gulden In postzegels, het liefst in waarden
van 55 en 45 cent bijvoegen. Beslist niet aan de buitenkant opplakken.
Geheimhouding verzekerd. Briefkaarten worden terzijde gelegd.
Vraag: Ik heb in mijn bezit een foto
uit de oorlogstijd. Een bloemtak, en
in de bladeren gaan de gezichten van
koningin Wilhelmina, prinses Julia
na. prins Bernhard en van Beatrix en
Irene schuil. Erboven staat ge
schreven:
Verhuld zijn vruchten in de harde
schaal
Verscholen zijn de waarden in dit
leven
Nochtans verstaat ons hart de klare
taal
Van het symbool aan Nederland ge-
Kunt u mij ook zeggen wie dit ge
maakt heeft?
Antwoord: Het Rijksinstituut voor
Oorlogsdocumentatie, aan wie ik uw
vraag voorlegde, schreef mij dat
nooit is komen vast te staan wie de
maker van dit „zoekplaatje" is 'ge
weest. Wel is het zo goed als zeker dat
de afbeelding als negatief via de lucht
t vanuit Engeland in ons land is gedis-
tribueerd. De afdrukken van de nega-
tieven werden vervolgens uiter
aard illegaal in ons land verspreid.
Vraag: Ik heb een geuzenpenning in
mijn bezit (zie tekening). Kan deze
penning nog waarde hebben of zou
1 het een imitatie kunnen zijn? Kunt u
me iets meer vertellen over geuzen
penningen?
I Antwoord: Op 8 april 1566 waren de
verbonden edelen, die drie dagen
1 daarvoor het bekende smeekschrift
aan landvoogdes Margaretha hadden
1 aangeboden, bijeen op een banket in
1 Brussel. Daar werd voor het eerst het
I woord geQs. met de betekenis van
bedelaar, als eretitel gebruikt en wer
den bedelzak en nap als symbolen
aangenomen. Niet lang daarna zo
vermelden de hedendaagse bronnen
gingen de edelen penningen om de
hals dragen. Op de voorzijde stond
het portret van Filips n en op de
keerzijde twee in elkaar gevlochten
handen die een bedelaarstas vasthiel
den, met in het Frans de omschriften:
De koning in alles trouw tot aan het
dragen van de bedelzak toe. Waar
schijnlijk kan deze leus het beste
uitgelegd worden als: wij blijven de
koning trouw, zelfs nu nog, nu men
ons de naam van bedelaars geeft.
De geuzenpenningen hebben de eeu
wen door. tot nu toe, tot de verbeel
ding van de mensen gesproken en
zijn dan ook veel nagemaakt. In 1872
en in 1972 bijv. bij de herdenkingen
van de inname van Den Briel zijn er
erg veel kopieën gemaakt
Ook de penning die u in uw bezit
heeft, is volgens het Koninklijk
kabinet van munten en penningen
een moderne imitatie van het oor
spronkelijke draagteken van de geu
zen. In de zestiende eeuw hingen de
flesjes en het napje niet aan de pen
ning. Dit verschijnsel is pas vanaf het
eind van de zeventiende eeuw be
kend, en ook bij de meeste moderne
imitaties hangen ze eraan. Zo'n mo
derne imitatie heeft niet veel han
delswaarde
Vraag: De naam Hester komt al vele
geslachten in onze familie voor. Heeft
de naam een betekenis?
Antwoord: De naam Hester, ook wel
Esther of Estella, heeft de betekenis
van de groenende mirte. De mirte is
een altijd groene heester met eironde
of lancetvormige bladeren, alleen
staande witte bloemen en donker
blauwe bessen. De mirte is in de oud
heid een symbool van de liefde, het
huwelijk en de vruchtbaarheid. Hes
ter heeft als tweede betekenis, ster.
Munten. Er komen erg veel verzoeken
binnen om de jaren aan te geven
waarin Nederlandse munten niet ge
slagen werden. Hieronder een over
zicht van de jaren na de oorlog. De
eerste munten werden in 1948 gesla
gen; in 1949 werden er helemaal geen
munten vervaardigd. Rijksdaalder:
niet geslagen 1948 t.m. 1958, 1965.
1967. 1968. 1973 t.m. 1978.
Gulden: niet geslagen in 1948 t.m.
1953. 1959 t.m. 1962. 1973 en 1974
Kwartje 1952. 1953 en 1959
Dubbeltje: 1952 en 1953.
Stuiver: 1959 en 1968
De cent is ieder jaar geslagen, beha!
ve dus in 1949. Het zilveren tientje is
alleen geslagen in 1970 (bevrijdings
tientje) en 1973 (jubileumtlentje). Tot
en met 1968 was het muntmeesterste
ken een visje, vanaf 1969 was het een
haantje. De muntcatalogus verstrekt
gegevens tot en met 1978.
Vraag: Wat is het verschil tussen
verhitte honing en onverhitte ho
ning? Is onverhitte honing beter'
Antwoord: Onverhitte honing heeft
meer waarde dan verhitte honing. Er
worden geen. fermenten (stof die gis
ting veroorzaakt) vernietigd en de
suikers zitten in hun oorspronkelijke
vorm in de honing. Verhitten van
honing gebeurt om dé oogst te ver
groten (de honing wordt dunner) en
het versuikeren tegen te gaan. Alleen
bij langdurig verhitten met een te
hoge temperatuur worden de fermen
ten vernietigd. Wanneer honing ver
hit is moet dit op de verpakking
staan. Men kan niet zeggen dat on
verhitte honing echt gezonder is dan
verhitte honing.
Vraag: Mijn dochter is dol op pinda
kaas. Nu woont zij sinds enige tijd in
Turkije, en daar is dit artikel niet te
koop. Kunt u mij aan een recept
helpen?
Antwoord: U begint met de pinda's
door een voedselmolen te draaien.
Daarna met fijn zout vermengen (een
theelepel per 500 gram ongepelde pin
da's) en opnieuw door de molen draai
en. zo mogelijk met een fijner mesje.
(U85
Wanneer u geen fijner mesje hebt,
dan het malen herhalen tot het meng
sel een goed samenhangende massa
vormt. In afgesloten Jampotjes is de
ze pindakaas op een koele donkere
plaats enige weken houdbaar.
Vraag: Is het waar dat het schadelijk
is voor de gezondheid wanneer je
gewone kristalsuiker in de koffiemo
len tot poedersuiker maalt?
Antwoord: Het malen van kristalsui
ker tot poedersuiker is eerder schade
lijk voor de koffiemolen dan voor de
gezondheid. Kristalsuiker is een vrij
hard produkt, waardoor de mesjes
van de koffiemolen snel slijten. Bij
het malen kunnen ten gevolge van
de hitte die ontstaat metaaldeel
tjes loslaten. Dit gebeurt echter in
zo'n geringe mate, dat het geen scha
delijke gevolgen voor de gezondheid
heeft.
Hulp van lexers. Is er iemand die
weet wat een ..love spoon" is? De
vragensteller wil weten of deze altijd
van tin is of soms ook van andere
materialen; of het een Engels gebruik
is of misschien typisch iets van Wa
les. Ik heb er nergens iets over kun
nen vinden. Wie helpt?
Vraag: Hoe verjaag ik de mollen uit
mijn gazon? Is het waar dat de kei
zerskroon ze op de vlucht jaagt?
Waar is deze plant te koop?
Antwoord: Mollen zijn soms wel las
tig. maar eigenlijk zijn het erg nuttige
en milieuvriendelijke dieren. Ze hou
den muizenplagen in toom en ruimen
schadelijke (en ook nuttige) insecten
op. Het zijn echte vleeseters. U moet
ze dan ook liefst niet vernietigen,
maar alleen verdrijven van plekjes
waar u ze absoluut niet velen kunt.
Daar zijn vele mogelijkheden voor
Maak molshopen in het gras gelijk
met de grond, dan is het leed meestal
geleden. Onder zaaibedden kunt u
kippengaas leggen (vooral aardbei-
bedden trekken mollen aan). Een an
der middel is kamferballen vijf centi
meter diep in de grond stoppen, een
bal per 25 cm strekkende meter. U
kunt ook de mollen verdrijven door in
de gangen flessen zonder bodem te
zetten, zodat de wind in de fles blaast
Mollen houden niet van het geluid
van de wind en de trilling van de
bodem, en gaan er vandoor
Er zijn wel planten waar de mollen
niet van houden, zoals Euphorbia la
thyrus. maar dan moet u wel een hele
heg planten. Ze hebben ook een hekel
aan de Ricinus, maar het bezwaar
van die plant is dat hij wel twee meter
hoog wordt en erg breed. Of de kei
zerskroon (fritillaria imperialis) ook
mollen op een afstand houdt, dat
weet ik niet. Ik heb er nergens iets
over kunnen vinden. Niettemin is het
een prachtige plant. U kunt hem ge
woon bij de plantencentra (als bol)
kopen.
Lambarene. Ik heb nog gauw even
voor de vakantie een auto vol brei
werk naar Deventer gebracht. Het
was echt een auto vol. Ik ben nog
steeds verbaasd over de hoeveelheid
werk die door u verzet wordt Harte
lijk dank aan iedereen die meege-
breid heeft, ook namens het Albert
Schweitzerfonds.
Cursus van het christelijk instituut
voor zelfontwikkeling. Er zijn zo'n 25
aanvragen voor door een lezeres aan
geboden afleveringen van de cursus
binnengekomen, zodat ik moest lo
ten Wanneer u inmiddels geen be
richt ontvangen hebt. weet u dat u
bent afgevallen