1 Chief Gatsha Buthelezi, meeloper of radicaal? Alle kerken in Heemse ook per rolstoel bereikbaar 'Regering heeft vobr eigen identiteit van Surinamers geen oog' V 5/ 'Actie Lekker Dier' bezeert boerenziel Journalist vermoord in Beiroet I Overijssels dorp een witte raaf? II Drie organisaties: GBTB-man Broekhuis: Lagere overheid mag tarieven m 5 procent verho] DONDERDAG 24 JULI 1980 BINNENLAND TROUW/KWARTET door Jac. Lelsz HEEMSE Het dorp Heemse, gemeente Hardenberg. noordoost-Overijssel, lijkt een witte raaf te zijn. althans een voorbeeld, wat betreft de toegankelijkheid van de kerken voor lichamelijk gehandicatpten Alle drie kerken, die er staan, kunnen nu door mensen in rolstoelen „betreden" worden. Kortgeleden heeft de gereformeerde kerk haar gebouw door een eenvoudi ge ingreep, die een paar duizend gul den kostte, voor gehandicapten toe gankelijk gemaakt. In de fraaie gere formeerde kerk vrijgemaakt. De Kan delaar. pas in gebruik, kunnen ze via een flauwe hellingbaan ook komen. Het vriendelijke, vijftiende-eeuwse. witgepleisterde hervormde kerkje, waarin de Vrouwe van Heemse rust. de 250 jaar geleden geboren freule Clara Feyoena van Raesfelt-Van Syt- zama. dichter onder meer van ..Wij knielen voor Uw zetel neer", opgeno men in het Liedboek voor de Kerken, kan inmiddels eveneens toegankelijk worden geacht voor gehandicapten De afdeling Hardenberg van de Drents-Groninger-Overijsselse Ge handicapten Organisatie is over die ontwikkeling verheugd Het bestuur beseft overigens dat het toegankelijk worden van een kerk nog niets zegt over de mate van „comfort" voor ge handicapten als ze eenmaal binnen zijn. Men is er niet met de bezwaren van trapjes en drempels voor gehan dicapten weg te nemen. Het gaat ook om de deuren, die vaak te smal zijn voor gehandicapten, om de toiletten, waarvan geen gebruik kan worden gemaakt, enz. En wil men het breder zien. dan kan gezegd worden dat de gehandicapten in staat moeten wor den gesteld aan allerlei activiteiten deel te nemen. Het ideaal is nog niet bereikt. En dat geldt zéker landelijk. Er zal in Nederland nog veel gebruik moeten worden gemaakt van de bro chure „Gehandicapt en de ker ken" Een uitgave van het Algemeen Diakonaal Bureau van de Gerefor meerde Kerken in Nederland en van de Generale Diakonale Raad der Ne derlandse Hervormde Kerk. In dit boekje wordt gezegd dat de kerken de gehandicapten nog maar weinig kan sen bieden. En dat terwijl ons land ongeveer een miljoen ingezetenen telt. die min of meer als zodanig kun nen gelden, onder hen zijn ruim 50.000 rolstoelers. Het geschrift geeft in het kort een aantal tips om de gehandicapten door allerlei maatre gelen bij het functioneren van de kerk te betrekken. De kerk moet dan alles wat mocht zwemen naar „goed koop medelijden" laten varen Zoals de kerk veel kan betekenen voor de gehandicapten, zo kunnen de gehan dicapten een inspirerende bijdrage leveren tot het beter vervullen van de opdracht, waarmee de kerk in de we reld staat. Van wieg tot graf Wat de Drents-Groninger-Overijssel se Gehandicapten Organisatie be treft. deze streeft naar toegankelijk heid „van de wieg tot het graf" Ieder kan op zijn tijd gehandicapt zijn. De baby in de kinderwagen én de dood graver. die soms niet dan met de gekste capriolen de kist met een over ledene uit de kerk kan wurmen En hiertussenin dan ligt het grote, bijna onafzienbare veld van de gehandi capten. Plaatselijk in Hardenberg. een relatief kleine kern. alleen al 1500 (waaronder 200 die zich per rolstoel voortbewegen). In deze gemeenschap is de genoemde organisatie een „toe gankelijkheidsproject" begonnen, waarvan als leider optreedt de heer J. C. Boonstra. Evenals voorzitter A. van Tol en secretaris H. van Olst, is hij blij dat in het Hardenbergse dorp Heemse alle kerken nu voor de ge handicapten bereikbaar zijn. Dank baar is het drietal ook voor de mede werking, die de burgerlijke gemeente geeft, en die is hard nodig, want er moet nog veel gebeuren. Daarbij ligt het accent op Harden berg zelf. het bewegelijke middelpunt van een gemeente (rond 31.000 inwo ners) waartoe liefst achttien dorpen en buurtschappen behoren. In hel centrum een modern gemeentehuls dat voor gehandicapten niet alleen maar toegankelijk is. maar waar ook een lift werd aangebracht om hen naar de gewenste verdieping te bren gen en waarin men evenmin verzuim de een aangepast toilet te bouwen Tegenover het gemeentehuis een con centratie van winkels, die door glooi ingen in het wegdek voor rolstoelen bereikbaar zijn. Aan een plan voor uitbreiding ervan wordt momenteel gewerkt. De gehandicapten zullen daarbij hun stem laten horen. Aan veel moet bij zoiets gedacht worden De plaats van de palen met de ver keerslichten bij het zebrapad, bij voorbeeld, de hoogte van de verkeers borden. de zonneschermen (die met name voor slechtzienden hinderlijk kunnen zijn). In Hardenberg zijn eni ge supermarkten ook toegankelijk voor gehandicapten, evenals een en kele bank. Op het ogenblik bereid men een geheel nieuwe woonwijk met ver over de duizend woningen voor Daar willen de gehandicapten ook gaarne bij gehoord worden, en dat betreft dan zowel hun kijk op de situatie binnenshuis als buitenshuis. Veelal ontbreken bij openbare gebou wen nog de zich automatisch openen de en sluitende deuren, een heel moeilijk punt in dit opzicht is het postkantoor Ten onrechte Soms wordt ten onrechte het beken de internationale toegangssymbool, de gestileerde rolstoeler tegen een blauwe achtergrond, gevoerd, vindt de heer Boonstra. Als voorbeeld noemt hij het gebouw van het water schap De Bovenvecht in Hardenberg. Bij de bel naast de deur zit zo n bordje. Moet een gehandicapte daar zijn. dan schelt hij aan, waarna er twee employés komen, die hem en zijn rolstoel opnemen, de acht treden tellende trap opdragen en vervolgens binnenloodsen. Dat is natuurlijk niet de bedoeling van dit embleem Bij een gebouw, waarvan zoiets beves tigd is, moet een gehandicapte zich zelfstandig kunnen redden. De heer Bocnstra merkt op dat het tijd wordt dat het vignet wordt beschermd. Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM „De Neder landse regering heeft een ne gatieve kijk op de Surinaam se identiteit. Zij beschouwt de hier verblijvende Surinamers als Nederlanders-met-proble men wier cultuur en taal rem mend werken bij het inhalen van hun achterstand. Daar mee wordt het meest funda mentele aspect van de positie van de Surinamers ontkend, namelijk dat zij geen Neder landers zijn maar tot het Suri naamse volk behoren". Aldus het Suriname Comité, de Su rinaamse Jongerenbeweging en de vereniging Ons Suri name. Deze drie organisaties zijn hoogst ontevreden over de voorlopige reactie van de regering op het rapport „Etni sche minderheden" van de weten schappelijke raad voor het regerings beleid Het stelt hen teleur dat de regering dit door hen aangevochten rapport vrijwel geheel onderschrijft n: jnde wr het di £5= ■n rin De regering zegt namelijk wel het cultuurbeleid te willen richten op „wederzijdse aanpassing in een veel soortige culturele samenleving met gelijke kansen", maar zij geeft er in één adem blijk van daarmee, als het er op aan komt. weinig ernst te zullen maken Schreef de genoemde raad namelijk al dat de dominante Neder landse cultuur het zal winnen van de culturen der etnische groepen, de re gering zegt ronduit dat bij conflicten tussen meerderheids- en minderhe- denculturen voor de Nederlandse waarden zal worden gekozen Wil er echter sprake zijn van gelijke kansen en wil men werkelijk het op gaan van minderheidsculturen in de Nederlandse voorkomen dan moet er een actief beleid worden gevoerd tot versterking van de Identiteit van de verschillende groepen. Pas als er mo gelijkheden zijn als eenheid op te treden is er samenleven op gelijk waardige wijze met de meerderheid mogelijk. Helaas is een nieuw krachtdadig be leid om achterstanden weg te werken van deze regering niet te verwachten, zeggen de Surinaamse organisaties De economische reoessie en de nood zaak tot bezuinigen worden daarvoor als excuus aangeroerd. Bovendien wordt er een gevaarlijke schijntegen stelling mee naar voren gehaald. In dien het minderhedenbeleid en het algemene achterstandsbeleid los van elkaar zouden staan dan zou de rege ring zo zegt zij voor kunnen komen te staan dat (£L van de etnische minderhedenj IIT beteren en die van de N» cieilf I minderheden zou verslechter^ tor K De drie organisaties noemen volslagen onjuiste redenerir achterstaande groepen zitten lijk in hetzelfde schuitje en gemeenschappelijke belangi rapport van de wetenscha raad voor het regeringsbeléi overigens dat in een tijd van mische teruggang minderheid jumi teiten niet mogen worden ingefp pen omdat een recessie achtersi groepen het eerst en het zwaarst haai euw Vreemd tenslotte vindt men h #pft de regering zich uitspreekt v<x lfWP betrekken van de etnische gn bij het beleid maar tegelijkertij 'ven geheel nieuwe structuur voor c ifcan leid in het leven roept zonder aai spraak te regelen. Daar wil zij r a betrokken groepen dan wel ove ten maar onder voorwaarden taal baar", „geen te ver doorgev »eW professionalisering") die niet b te t digend zijn De Surinaamse org; ,h*p ties willen juist een krachtig gt niseerde inspraak naar het voor 'alr van het Inspraakorgaan Welziji )\ldc lukkers «ra Van een onzer verslaggevers ARNHEM De actie Lekker Dier bezeert de boerenziel", zegt E. Broekhuis, secretaris van de Gelderse CBTB naar aanleiding van de actie „Trap je rot voor een batterijver bod," die met name gericht was tegen de intensieve pluimveehouderij. Een demonstratieve fietstocht, een soort hagepreek en het leggen van een krans bij de Barneveldse kip waren belangrijke bestandde len van de actie (De kranslegging werd, zoals gemeld, door de boe ren gepareerd door een grote kool om de kip te plaatsen, zodat men op flinke afstand moest blijven.) Volgens Broekhuis bedient ..Lek ker Dier" zich van onkiese metho den. en bovendien doet zij dat ook nog op een heel slecht moment. „Boeren willen goed zijn voor hun vee," aldus de CBTB-secretaris „Dat is ook hün belang Dieren die niet goed worden behandeld, ge dijen niet Modernisering stelt echter ook aan de ondernemers in de landbouw haar eisen Hiervan blijkt de groep nauwelijks op de hoogte te zijn. wat extra irritatie oproept Veel boeren voelen zich diep gegriefd." De boeren kunnen het, meent de heer Broekhuis, niet verkroppen dat buitenstaanders met vaak ge ringe kennis zo afkeurend over hen praten. Temeer niet, omdat zij nu een tijd beleven, waarin ze veel zorgen hebben. Zware regens met forse schade, stagnerende afzet van varkens en kalveren en een nieuwe ziekte onder de kippen ademhalingsstoornissen, die nog al eens de dood ten gevolge heb ben, een verliespost die niet wordt vergoed Broekhuis vindt dat de drs. E. Broekhuis relatie tussen boer ei| burger moet worden verbeterd, en ook met de mensen van „Lekker Dier" „Ze moeten met elkaar ir, gesprek, dat is beter dan zinloze provocatie." Volgend jaar Van onze soc-econ. redactie DEN HAAG Provincies en gen ten mogen hun tarieven volgend «ter |l D met in beginsel niet meer procent verhogen Staatssecn ji' Koning (binnenlandse zaken) dit de provincies en gemeentaf-- schreven. Voor het lopende jaar een maxium tariefstijging vJ procent. Ter vergelijking: de alg 1 ne inflatie bedroeg vorig jaar 4j cent. en wordt voor het lopend geraamd op 6,3 procent. Grotere tariefsverhogingen bij gere overheid zullen alleen w overwogen wanneer anders fina tekorten zouden ontstaan die niet meer zijn in te halen. Het ba rief voor electriciteit zal minde gen dan de maximaal toegestan procent De minister van eccx sche zaken en de electriciteitsb ven zijn het al eens ovet een a om deze prijs te verhbgen me procent De stijging van brai kosten staat hier overigens Die mag namelijk volledig doorberekend in de electrici! rieven. DEN HAAG (ANP) De 42-jari C Simons uit Made is bij hetz men in zee bij het Spaanse Lol seos (Murcia) verdronken. De. vader van twee kinderen, werd moedelijk getroffen door een aanval. vro ite BUrTENLAND door Hennle Serfontein JOHANNESBURG De eensgezindheid in de gelede ren van de zwarte gemeen schap in Zuid-Afrika is de laatste tijd ver te zoeken. De geschillen tussen het verbo den Afrikaanse Nationale Congres (ANC) en de leider van de Inkatha-beweging Gatsha Buthelezi nemen toe. Op een bijeenkomst van Inkatha (de politieke beweging van de vijf mil joen Zulu's) verklaarde stamhoofd Buthelezi dat het ANC hem met de dood bedreigd heeft. Dit werd afgelo pen zondag bevestigd door het hoofd van de veiligheidspolitie, brigadier Johan Coetzee. Hij had een radio uitzending uit Dar es Salaam opge vangen waarin het ANC de dreige menten uitsprak. Coetzee zei dat al les gedaan zal worden om Buthelezi te beschermen. Buthelezi verklaarde onlangs dat In katha verscheidene schriftelijke drei gementen van het ANC in bezit heeft. Vorig jaar oktober had hij een ge sprek met ANC-leider Oliver Tambo, die ontkende dat zijn organisatie hem wilde vermoorden Volgens Tambo was het juist de Zuidafrikaan- se regering die plannen in die richting had. „Op dat ogenblik had ik geen enkele reden om aan zijn woorden te twijfelen", zo zegt stamhoofd Buthe lezi. Balspelletje De Inkatha-leider zei dat geen van zijn aanhangers deze dreigementen zal pikken. „Dit is een nieuw balspel letje. Ik hoop dat het ANC zich reali seert wat voor verdeeldheid het te weegbrengtHet ANC zet hiermee „de bevrijding in Zuid-Afrika 25 jaar terug", aldus Buthelezi. Enkele weken geleden werd in de hoofdstad van Transkei, Umtatata. de ex-leider van het ANC, Tennyson Makiwana. om het leven gebracht. Hij was een van de beklaagden op het bekende verraadproces in 1958. Sa men met Tambo en anderen ging Makiwana in ballingschap. Na een harde machtsstrijd werd hij een paar jaar geleden uit het ANC gezet Samen met andere „dissiden ten" vormde hij de zogeheten Dar es Salaam-groep Hij vestigde zich eind vorig jaar in het thuisland Transkei, nadat verscheidene Afrikaanse lan den hem geen onderdak wilden verle- ANC-leider Oliver Tambo nen. Algemeen wordt aangenomen dat het ANC hem heeft vermoord, omdat hij een „verrader" van de zaak van de bevrijding zou zijn. Het dreigement aan het adres van stamhoofd Buthelezi. die ook eerste minister is van Kwazulu. lijkt de defi nitieve breuk in de al moeizame ver houding tussen het ANC en Buthele zi. Nog geen negen maanden geleden had hij met zijn volledige staf gedu rende drie dagen in Londen een on derhoud met Oliver Tambo en andere topmensen van het ANC. Volgens In katha kwamen de twee partijen daar overeen voortaan een verschillende tactiek te bewandelen het ANC heeft overigens in alle talen gezwegen over deze gesprekken. Het ANC zou de weg van de gewapende strijd in slaan en oproepen tot internationale economische druk op het apartheids- bewind. Inkatha zou daarentegen een strategie van geweldloosheid volgen en vreedzaam onderhandelen met de regering in Pretoria om veranderin gen te bewerkstelligen. De bijeen komst in Londen leek de positie van Buthelezi binnen Zuid-Afrika te ver sterken. Hij had immers zware kritiek te verduren van veel belangrijke zwarte politieke en kerkelijke leiders. Ze veroordeelden zijn politiek van „binnen de bestaande structuur" werken, noemden hem „Oom Tom" en vergeleken hem zelfs met bisschop Muzorewa uit Zimbabwe. 'Beschermd' De ANC-leiding zwijgt officieel over de gesprekken in Londen Naar ver luidt bestaat er enige onenigheid bin nen de ANC-gelederen over de ban den tussen Buthelezi en het ANC Maar alleen het feit van de bijeen komst al wijst erop dat Buthelezi en zijn Inkatha een beweging vormen waarmee rekening moet worden ge houden. Inkatha is met zijn 300.000 leden en zijn talrijke vertakkingen in het gehele land verreweg de best ge organiseerde beweging in het land. Het feit dat Buthelezi en zijn Inkatha „beschermd" zijn, omdat ze binnen het bestaande systeem werken is na tuurlijk een grote steun in de rug De andere achtenswaardige organisaties zijn verboden of hun leiders zijn ge vangen genomen en worden bestookt door de veiligheidspolitie Anderhalf jaar geleden vertelde een ANC-leider mij in Europa dat zijn organisatie Buthelezi erkent als macht waarmee rekening moet wor den gehouden Bovendien zou het ANC hem niet aanvallen om onbedui dende redenen. „Gatsha Buthelezi heeft altijd onafhankelijkheid voor de Kwa Zulu en ook ondubbelzinnig de politiek van Pretoria verworpen. Het zou een enorme overwinning voor Botha en een onherroepelije terug slag voor de zaak van de zwarten zijn als Buthelezi en zijn Zulu's de grootste stam onafhankelijkheid zouden aanvaarden", zo vertelde deze ANC-leider Hij zei met nadruk dat het ANC erkende dat Buthelezi ook een vijand van de regering in Pretoria was, al was hij het niet eens met de strategie van Buthelezi. Maar ik heb vernomen dat deze zelfde ANC-leider slechts enkele weken geleden Buthe lezi „politiek irrelevant" noemde. Deze verandering in opvatting van het ANC werd voorafgegaan door harde botsingen tussen Buthelezi en andere zwarte leiders in Zuid-Afrika. Eind vorig jaar kreeg Buthelezi one nigheid met bisschop Desmond Tutu. de secretaris generaal van de Zuid- afrikaanse raad van kerken; met Ntatho Motlana, de voorzitter van de raad van tien in Soweto; met de lei ders van de zwarte bewustzijnsbewe ging. met zwarte intellectuelen en journalisten. Toen leek het er een ogenblik op dat de bijeenkomst in Londen met het ANC de gemoederen had gekalmeerd Maar de laatste twee maanden heeft Buthelezi zelf een standpunt ingenomen in een aan- Inkatha-leider Gatsha Buthelezi tal kwesties die hem in direct conflict brachten met het ANC en andere zwarte krachtenvelden in Zuid-Afri ka. Mandela-campagne Wat deed Buthelezi? Hij wilde niets te maken hebben met de campagne voor de bevrijding van de gevangen ANC-leider Nelson Mandela, die voor het leven een straf uitzit op het Robbeneiland. Hij had kritiek op zwarten die wel aan de campagne meededen Hij had geen goed woord over voor de onderwijsboycot van zwarte kin deren. Tienduizenden jonge Zulu's in Durban waren het niet met hem eens en dreigden zelfs zijn eigen „impis" (de militaire vleugel) tegen hem te gebruiken. Hij deed een openlijke aanval op het ANC via de door de staat beheer de televisie tegen een interviewer die bekend staat als propagandist van de regering. Dit was een antwoord op de kritiek van het ANC in Londen op Buthelezi's mening over de onder wijsboycot Hij was het niet eens met de sabo- tageaanslagen van het ANC op de olie-installaties van 8ASOL en de be schadiging van schoolgebouwen Hij vond het jammer dat zwarte mensen niet bewapend waren, dan konden ze „bewakingsdiensten vormen" en zou den zij mensen die schade toebren gen aan gebouwen ..moeten dood schieten" Hij viel het ANC aan omdat deze organisatie zich had bemoeid met za ken binnen het Kwa Zulu-gebied. Deze breuk tussen het ANC en Buthe lezi heeft ernstige politieke gevolgen, zowel op korte als op lange termijn. In de eerste plaats betekent het een scheiding van geesten van de zwarten in Zuid-Afrika Het kan alleen tot Formatie voordeel van de blanke minderheids regering zijn alt, deze handig de zwar te onderlinge strijd gebruikt. BEIROET (UPI, AFP) - bekenden hebben de vooj ter van de Libanese persve niging, Rijad Taha, dood schoten, terwijl hij onden was naar de demissionai premier Selim el Hoss. Ook chauffeur van de auto waai hij reed, werd door de overv Iers doodgeschoten. Rijad Taha is de tweede voora staande Libanese journalist die jaar werd doodgeschoten. Twee ani re journalisten liepen bij aansla verwondingen op. Radio Bein staakte de normale uitzendingen zond klassieke muziek uit afgCT seld met uitspraken uit de Kor Taha was een sjiiet, maar mede or* zijn leiding zijn de Libanese uitger en journalisten er de afgelopen d tien Jaar in geslaagd een redellj verscheidenheid aan informatie brengen Wie voor de aanslag verantwoorde! moet worden gesteld, is niet dui( lijk De dood van Taha werd d( linkse en rechtse politici gelijkel veroordeeld als een afschuwell misdaad. De demissionaire prerr Selim el Hoss en president Sar overlegden gisteren over de door dood van Taha ontstane situatie Stammenconflict In de tweede p/aats vergroot het ge schil het gevaa op een stammencon flict Inkatha fcs immers een zuivere Zulu-beweging al zeggen ze zelf dat het een nationale beweging is Het kan een begin zijn van een politieke stammentwist tussen Zulu's en niet- Zulu's zoals in Zimbabwe de geschil len tussen Mug;abe en Nkomo ook op stammenoorspirong terug te brengen zijn. In de derde plaats kan de breuk Bu thelezi dichter bij de regering bren gen als Pretoria enkele belangrijke concessies zou doen aan de zwarten. Wat ook de betekenis van het geschil tussen het ANC en Buthelezi moge zijn. het zal in ieder geval Buthelezi schaden bij.' zijn pogingen om een nationale leider te worden Zijn da den en verklaringen hebben alleen maar meer voedsel gegeven aan die kritici die zeggen dat hij alleen maar een Zulu is en geen Zuidafrikaan. En in. zwarte kringen gaat de discussie door: Is Buthelezi een Muzorewa of een Nkomo° De dood van Taha komt op een f ment dat alle Libanese partijen groeperingen weer de grootste mor hebben om met elkaar op een zodi ge lijn te komen dat er weer r regering kan komen. De zondag noemde formateur Takleddin Sóllt er nog niet in geslaagd een kabinet formeren. Plannen om onder zijn! ding een regering te vormen, wal de tijdens de burgeroorlog tegen kaar strijdende partijen allen vei genwoordigd zouden zijn. zijn opvr zet van de Syriërs gestuit Sedert burgeroorlog zitten er 20.000 Syris militairen in Libanon om de tef over elkaar staande partijen uit kaar te houden. Tot dusver heeft banon onder Selim el Hoss een so< zakenkabinet gehad Solh zou nu p beren een regering te vormen niet-partijgebonden parlementarÜ Die regering zou dan moeten werk aan een verbetering van de politk atmosfeer NEW DELHI (Reuter) - India De geen plannen om raketten voor delbare afstand (IRBM) te ontwikl len. Dit heeft de voorzitter van Indiase commissie voor ruimteval prof Satish Dhavan. in New D« verklaard I

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 8