Drie kapellen in één rit
Buti weigert gesprek met
blanke gereformeerden
Uit brieven van lezers
'Op zoek naar jezelf'
thema gezinsweek
Trouw
Manusama roept
landgenoten op
geweld te mijden
VANDAAG
Doopsgezinde
krijgen hulp
uit Indonesië
Presbyteriaanse
kerk dwingt
conservatieven
MAANDAG 21 JULI 1980
KERK
TROUW/KWARTET
door Frans Oudejans
Wanneer mensen, nog niet zo heel lang geleden, in een
katholieke kerk trouwden, werd het huwelijk naar goed
gebruik ingezegend in de parochiekerk van de bruid. Voor een
tientje meer lag de lange rode loper uit en voor nog wat extra
brandde ook de boog lampjes, die verder alleen met hoge
feesten te zien was.
De kerk wis doorgaans slecht gevuld,
want ze was groot en zoveel familie en
vrienden waren meestal niet
beschikbaar. Maar ieder zat redelijk
bij elkaar en het bruidspaar vond het
allemaal fantastisch; ook de kerk
droeg bij tot de zevende hemel der
liefde.
Tegenwoordig gaat het wat anders.
Loper en ereboog zijn óf afgeschaft óf
voor iedereen beschikbaar; geen
klasseverschil meer. Evengoed zijn er
in die grote kerkgebouwen niet veel
huwelijksinzegeningen. Er wordt
toch al minder getrouwd en niet elk
bruidspaar rijdt van het stadhuis
door naar de kerk. Wie dat wel doen,
geven de voorkeur aan een meer
intieme, knusse ruimte. Heel wat
parochiekerken hebben een
afgeschut deel ervoor gereserveerd.
Herontdekt
In Brabant, en voor zover
voorhanden waarschijnlijk ook
elders, zijn de kapellen herontdekt
voor trouwdiensten. Dat zijn meestal
kleinere gebouwtjes, die minder
funktioneren dan parochiekerken,
tenzij ze bij een klooster horen. Er
zijn nogal wat van die zeer oude
kapelletjes, zowel historisch als
bouwkundig van betekenis, en daar
rijdt het bruidspaar van de jaren '80
heen, als om die trouwdag een nog
onwereldser karakter te geven.
Ik heb laatst zo'n trouwdienst in een
kapelletje meegemaakt. Romantisch
hoor. maar harde stoelen en je kon je
amper keren, want met veertig
mensen was het propvol. Gelukkig
waren een paar ruiten stuk, zodat er
geventileerd werd Toch was het een
mooie dienst met een sterke
betrokkenheid. Het bruidspaar zelf
had met behulp van de pastor de
liturgie vastgesteld en dat gaf
vertrouwen voor het vervolg. Want:
„mogen ze ook hierna nog naar de
kerk gaan," bidt menige ouder
tijdens zo'n dienst.
Leuke boekjes
Anders dan Prikkebeen is de
uitgeverij Luyten uit Amstelveen op
kapellenjacht gegaan. Omdat twee
van de drie enthousiastelingen, die
samen het bedrijf vormen, afkomstig
zijn uit Breda, is het niet vreemd dat
juist de Baronie de eerste deeltjes
oplevert. Verschenen is reeds een
boekje met beschrijving van de
kapellen van Heusdenhout, Galder
en Strijbeek; het tweede komt met
kapellen in Prinsenbeek, Molenschot
en Breda-centrum. Als het goed gaat,
kunnen we een lange serie boekjes
verwachten, want met name in
Brabant en Limburg is keus genoeg.
Leuke boekjes voor mensen die in de
buurt wonen, die in zo'n kerkje
getrouwd zijn. die er om andere
redenen een band mee hebben. De
kapel van Heusdenhout (nu Breda-
oost) staat tegenwoordig midden
tussen de flats met wat groen
eromheen, als een dierbare
herinnering aan wat eens een rustiek
plekje is geweest. De kapel is er nog
omdat milieubewusten tijdig aan de
bel trokken bij de planologen, 't Is
een oude kapel, die al in 1518 wordt
vermeldt. Ze is toegewijd aan Sint
Anna, de grootmoeder van Jezus,
wier naam overigens niet in de Bijbel
wordt genoemd. Hetgeen voorde
trouwe katholiek nimmer een
beletsel is geweest, want Maria moet
in elk geval een moeder gehad
hebben.
Bekend?
Deze Anna kennen we in de
beeldende kunst vooral als Anna te-
Drieën; grootmoeder, moeder en kind
in één beeld. Een bekend gegeven,
dacht ik. maar drie collega's van
protestantsen huize bleken er nooit
van gehoord te hebben, zodat ik dat
ook al niet meer zeker weet. Toch
heeft zowel een Leonardo da Vinei als
een Hugo van der Goes of Mendes da
Costa het afgebeeld.
Sint Anna is en wordt nog wel
veel vereerd: als een rooms meisje
vroeger geen Marietje heette, dan
toch wel Annie en op z'n minst Maria
of Anna de tweede naam, van
generatie op generatie. Ik heb nu een
week lang de geboorte-advertenties
in een aantal kranten gevolgd en
vond tussen alle Yvonnes, Yvettes,
Shirleys en Karens zowaar één
Annefloor. Dat komt in de buurt,
maar meer ook niet. Er was trouwens
ook 'n Pascha bij, een vrome,
profanerende of alleen-maar-leuke
naam?
Idealistisch
In Heusdenhout, om daarheen terug
te keren, was het rond 26 Juli door de
jaren heen een echte drukte om Sint
Anna te eren, die dan haar naamdag
had. al is de trek naar de
gelijknamige kapel in het nabije
Molenschot altijd groter geweest.
Toch heeft het Bredase gebouwtje
lang een weinig religieuze
bestemming gekend. Heel wat
mensen uit de buurt spreken nog
steeds van „het geitekapelleke". Pas
de laatste tijd functioneert het,
vooral dank zij de inspanning van een
idealistische garage-eigenaar, op de
wijze waarvoor het gebouwd is.
Gerard van Herpen, die in het boekje
„Drie kapellen" hierover schrijft,
meldt dat alle stukken verloren zijn
gegaan. Hij is mis, want veel bevindt
zich in het archief van het bisdom
Breda.
Bij de grens
Zoals de kapel van Heusdenhout, zo
is het ook die van Galder en Strijbeek
vergaan. Beide liggen in de
tegenwoordige gemeente Nieuw-
Ginneken, kort bij de grens met
België. Over die twee schrijft de
Bredase stadsarchivaris dr F.
Brekelmans. Men mocht wensen dat
de vlotte pen van de ene auteur en de
deskundigheid van de andere
gecombineerd waren.
De kapel van Sint Jacobus de
Meerdere in Galder (feestdag 25 Juli)
is 150 jaar lang (van 1648-1800) niet of
nauwelijks gebruikt. In de
negentiende eeuw was het een
schoollokaal voor liefst honderd
kinderen plus woning: alles
samengeperst in een ruimte van 15
bij 7 meter. Verleden Jaar is de kapel
gerestaureerd, maar schip en toren
zijn nog niet op de oorspronkelijke
hoogte.
In Strijbeek staat, een paar honderd
meter van Vlaanderen, de kapel van
Sint Hubertus. Eens een schuilkerk
voor de katholieken van Ginneken en
eveneens een eeuw buiten gebruik
geweest. De kapel is zelfs, in 1872,
met oud materiaal geheel herbouwd.
Op 3 november 1979, feestdag van
Hubertus, is een recente restauratie
voltooid.
Per fiets
Wie in de vakantietljd door de
Baronie rijdt, bij voorkeur per fiets,
kan aan de hand van dit boekje de
drie kapellen gemakkelijk in één rit
afgaan en en passant ook de
Laurentius-kerk in Ulvenhout met z'n
interessante orgel aandoen. Helaas,
wegens diefstal en baldadigheid zijn
kerken niet meer onbeperkt te
Anna-te-Drieën
bezoeken. Want Anna mag patrones
zijn van de kantwerksters en vooral
grootmoeders, Jacob van de
molenaars en wevers en Hubertus
van de jagers, de heilige Hermandad
heeft nooit echt geleefd en is dus een
pseudo-patroon.
Besproken werd „Drie kapellen in de
Baronie van Breda" door dr F.
Brekelmans, G. van Herpen en Hans
Luyten (foto's). Uitgeverij Luyten,
Amstelveen, 60 pag., prijs 15 gulden.
Frans Oudejans is de perschef van
het bisdom Breda.
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor korte reacties op in deze krant gelezen
berichten, artikelen en commentaren, en niet voor open brieven, gedichten,
oproepen of reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te
worden). De redactie behoudt zich het recht van bekorting voor. Hierover of over
het niet plaatsen (meestal door ruimtegebrek) kunnen wij helaas niet corresponde
ren. Brieven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw. Postbus 859,1000
AW Amsterdam. Bi| publikatie worden naam en woonplaats van de schrijver
vermeld.
Machtsvorming
Herman Verbeek schrijft uitvoerig
over zijn denkbeelden (Tr. 16 juli)
naar aanleiding van het fenomeen
CDA. Het betoog is niet helder, maar
na herhaaldelijk lezen is zijn
uitgangspunt hoogstwaarschijnlijk
de zogenaamde theologie van de be
vrijding. hetgeen ook een ideologie is.
Geef mij maar gewoon bevrijding,
vrijheid. Al die ideologieën zijn theo
rieën. die in de praktijk van alle dag
nooit kloppen. Herman Verbeek zegt
bij voorbeeld: „je realiseert het evan
gelie of je vernietigt het". Nu is de
gangbare vertaling van evangelie:
blijde boodschap. Dat is in zoverre
waarin opgenomen: De Rotter
dammer, met Dordta Dagblad,
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidae Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tamminga
Directeur mg. O. Postma
HOOFDKANTOOR
Postbus 859
1000 AW Amsterdam
Wibautstraat 131 Amsterdam
tel 020-913456
telex 13006
Postgiro 66 00 00
Bank Ned Credietbank
Rekemngnr 23 00 12 574
REGIO ROTTERDAM/DORDRECHT
Postbus 948
3000 AX Rotterdam
tel 010-115588 (abonnementen
en bezorging)
tel 010-115588 (redactie)
tel 115700 (uitsluitend voor
advertenties)
Westblaak 4
Rotterdam
REGIO DEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101
2501 CC Den Haag
tel 070-469445
(abonnementen en bezorgjng)
tel 070-469445 (redactie)
lel 070-468864 (uitsluitend voor
advertenties)
Parkstraat 22 Den Haag
REGIO NOORD/OOST-NEDERLAND
(abonnementen en bezorging
Postbus 3
8000 AA Zwolle
tel 05200-17030
Melkmarkt 56 Zwolle
Abonnementsprijzen:
Per maand 16.98
Per kwartaal 50.95
Per half jaar 101.90
Per jaar 201.60
Advertentietarieven op
aanvraag
Telefonische abonnementenop
drachten (zie adressen boven)
Opgave familieberichten 9-19.30
van maandag t/m vrijdag Op
zondag van 18-20 uur telef 020-
913456
Opgave mmi-advertenties lel
020-936868 of schnfteli|k aan
Mini-Adv afdeling, postbus 433
1000 AK AMSTERDAM
Adreswijzingen uitsluitend schnf-
teii|k aan onze Amsterdamse
adressen.
door Aldert Schipper
radicaal, dat het steeds weer met
vallen en opstaan gaat. Niet de uto-
pie, maar de realiteit. Met 50 partijen
van 3 zetels is een land onbestuur
baar. Met drie- vier grotere partijen
plus nog een paar getuigenispartijt
jes kom je dichter in de buurt. Geen
compromis, zegt Verbeek. Dat we be
waard mogen worden voor een abso
lute meerderheid van één partij. Een
coalitie van twee drie partijgroepe-
ringen met een redelijk maatschap
pelijk draagvlak is het beste. Waarbij
zij, die christen genaamd worden, me
de een redelijk-alternatief vormen sa
men met mensen, die de naam chris
telijk er niet aan verbinden. Na 11
oktober zullen we weten of er nog één
gram verschil is. Dat we niet hoeven
te wachten tot we een ons wegen.
Voorburg J. Keijzer
Joods Congres
Het verslag in Trouw van 11 juli over
de conferentie van het World Jewish
Congress in Amsterdam op 9 en 10
juli geeft m.l een volkomen verkeer
de indruk. Wat uiteindelijk bij een
congres of conferentie van belang is.
is niet wat de een of andere spreker
heeft gezegd, een hoe hoge positie hij
ook moge innemen, doch wat de
meerderheid van de conferentie ten
slotte in een resolutie aanneemt. Het
valt niet te ontkennen dat inderdaad
de Amerikaanse rabbijn Arthur Her-
zberg de nederzettingenpolitiek van
Israël scherp aanviel. Maar niet al
leen was men het „niet algemeen met
zijn kritiek eens", zoals uw medewer
ker schrijft, maar men was het „in het
algemeen niet" met zijn kritiek eens.
Hetzelfde geldt voor de opvattingen
van Nahoem Goldman over de 'Ver
houding met de Sowjet-Unie, over de
emigratie van joden uit de Sowjet-
Unie en over de door hem bepleite
noodzaak voor Israël om neutraal te
zijn tussen de Verenigde Staten en de
Sowjet-Unie. Niet alleen was men het
ook hier „niet algemeen mee eens",
maar men was het er in het algmeen
niet mee eens. Zou men geen juister
beeld van deze conferentie hebben
gekregen, als de tekst was gegeven
van de resoluties die wél werden aan
vaard, en wel grotendeels bijna una
niem. dan door zoveel aandacht te
schenken aan de opvatting van „dis
sidenten"?
Badhoevedorp H. Bras
Verkeersslachtoffers
Het tweede rapport van de studie
groep over regeling cascoschade is
uit. Opvallend is. dat óók deze studie
groep niet alleen uit ambtenaren van
het ministerie van justitie bestaat,
doch óók uit personen aangewezen
door de N.V.V.A (verzekeringswezen)
en de ANWB (verkopen ook verzeke
ringen),! Hoe kan zo n onderzoek en
uitgebracht rapport objectief zijn?
De verzekeraars willen inmiddels ook
weer ten dele terugkomen op de door
hen in 1976 reeds gedane belofte: „dat
de schuldvraag wat de ongevalszaak
betreft zou komen te vervallen" Men
is hierdoor blijkbaar bang in de toe
komst te.moeten gaan betalen! Men
roert nauwelijk de hoogste hindernis
aan, die is en blijft de medische keu
ring' Voorlopig ziet het er naar uit.
dat in de toekomst alleen de premie
van de verzekering weer zal stijgen en
dat de problemen van de verkeers
slachtoffers nagenoeg dezelfde blij
ven. De voorstellen, die prof. mr. A.
Bloembergen destijds gedaan heeft
om verbeteringen in het huidige stel
sel aan te brengen, waren het aller
beste
Schimmert W. J. Arets
NIMES De rassenkwestie
blijkt in de vergadering van
de gereformeerde oecumeni
sche synode (GOS) in Nimes
nauwelijks een rol te spelen.
Oorzaak daarvoor is dat de
„jonge Turken" uit de zwarte
gereformeerde kerken in
Zuid-Afrika ondervertegen
woordigd zijn.
Vrijdag werd bekend dat de ware
reden dat de scriba van de zwarte
Nederduitse gereformeerde kerk in
Afrika, ds. Sam Buti. niet op de syno
de aanwezig is, niet diens gezondheid
is. In een brief aan zijn eigen kerk
heeft Buti laten weten niet naar Ni-
mes te zullen gaan omdat hij niet
voelt voor een ontmoeting met de
blanke Nederduitse gereformeerde
kerk. Buti zegt in de brief dat hij zich
verraden voelt door de voorzitter van
de blanke synode, dr. E. P. J. Kleyn-
jans, die tegen de afspraak in inter
views aan kranten heeft gegeven over
de toen plaats gehad hebbende ont
moeting tussen de vier Nederduitse
gereformeerde kerken en daarbij bo
vendien een verdraaid beeld zou heb
ben gegeven van de overeengekomen
verklaring inzake de afwijzing van de
wet op de gemengde huwelijken.
Verontwaardigd
Buti is verder verontwaardigd dat het
officiële orgaan van de blanke kerk
tijdens de laatste rassenonrusten de
politie prees voor haar terughou
dendheid. „Onze kinderen werden ge
dood tijdens hun proces tegen het
kwaad van de apartheid", schrijft Bu
ti. „Hoe kunnen wij onder deze om
standigheden onze kinderen onder
ogen komen, wanneer wij met de
„blanke" kerk samenkomen in zoge
naamde broederlijke discussies over
zee? Lijkt dit niet op het toppunt van
schi j nheiligheid?
Zinloos
Buti vindt dat besprekingen waaraan
Een van de cartoons, waarmee Arend van Dam het gezinsweekboekje
illustreerde en die ook voor de bespreking zijn bedoeld. Deze hoort bij
het onderwerp „Mannen nu ook al op zoek naar zichzelf"
Van een onzer verslaggevers
DRIEBERGEN „Op zoek naar jezelf" is het thema van
de interkerkelijke gezinsweek. die van 19 tot 26 oktober
gehouden wordt. Onder gelijknamige titel is nu het
bijpassende „gezinsweekboekje" uitgekomen.
Het bevat bijdragen van Jan Lie-
vense. Gerard C de Haas (jeugd
op zoek naar zichzelf». Catharina
van Zweden-van Alkemade (vrou
wen idem). Gerard van Beusekom
Fretz (mannen). Ite Rümke en
Germen Heitink.
Het boekje kiest zijn uitgangs
punt in de veranderingen van de
afgelopen jaren in gezin en samen
leving ..Deze veranderingen vin
den niet uitsluitend buiten onszelf
plaats, wijzelf veranderen mee.
Vandaar dat het niet zo vreemd is.
dat op een gegeven ogenblik de
vraag bij je opkomt: Wie ben ik
eigenlijk' en Wie en hoe wil ik
zijn?" aldus ds Cor van Gelder,
secretaris van de gezinsweekcom-
missie.
„Als wie iets meer weten over ons
zelf kunnen wij ook meer beteke
nen voor elkaar. Want we mogen
er zijn voor onszelf, maar ook voor
anderen Samen kunnen wij dan
ook onze weg zoeken de toekomst
tegemoet." Om over deze dingen
met elkaar in gesprek te komen,
geeft het boekje aanwijzingen en
suggesties
Het is te krijgen door vijf gulden
over te maken op giro 54 98 35
t.n.v. interkerkelijke gezinsweek-
commissie, Driebergen.
alleen de top van de kerken deel
neemt. zinloos geworden zijn en hij
verlangt dat in het vervolg voldoende
kerkleden op alle niveaus meedoen
aan gesprekken tussen de drie zwarte
Nederduitse gereformeerde kerken
en de blanke kerk. Buti wijst in zijn
brief het oude idee van eenheid tus
sen de vier kerken af. En hij zegt dat
de drie zwarte kerken de blanke kerk
moeten wijzen op het feit dat zij
mede schuldig is aan de onderdruk
king in Zuid-Afrika.
Samengaan van de vier zou slechts
valse geloofwaardigheid aan de blan
ke kerk schenken, meent de zwarte
kerkelijke leider. Buti zegt dat hij
zich ernstig afvraagt of zijn kerk in
deze situatie het recht heeft nog lan
ger lid te blijven van de gereformeer
de oecumenische synode. Blijkbaar is
het zover gekomen dat de zwarte ge
reformeerden in Zuid-Afrika ermover
•denken hoe zij de blanken kunnen
isoleren. Dat feit zal ongetwijfeld ver
warring stichten bij sommige Neder
landse gedelegeerden in Nimes die
graag met de Zuidafrikanen van alle
huidskleuren zouden praten.
De gereformeerde synode in Neder
land heeft dit voorjaar gezegd dat er
met de blanke Zuidafrikanen alleen
gesproken kan worden als de zwarten
daarbij betrokken zijn. Als de repre
sentatieve zwarten wegblijven, kan er
dan wel van een deugdelijk gesprek
sprake zijn? De afwezigheid van Buti
heeft in elk geval een belangrijk argu
ment weggenomen voor de Neder
landse gereformeerde deelneming
aan de gereformeerde oecumenische
synode. Deze week zal de synode, die
tot vrijdag vergadert, besluiten of de
Nederlandse gereformeerden lid kun
nen blijven. Dit besluit zal niet zo
onomwonden zijn als het hier gefor
muleerd staat.
tellende Reformed Churches uit
Nieuw-Zeeland en de Free Church uit
Schotland die al niet veel groter is. op
onoverkomenlijke bezwaren stuiten,
maar indien deze beide minikerken
de synode zouden verlaten, zou dat
voor de oecumenische synode geen
onoverkomelijke aderlating zijn.
Compromis
Wanneer tenslotte een compromis ge
vonden wordt is opnieuw een studie
te verwachten betreffende de aan
vaardbaarheid van andere oecumeni
sche contacten naast de synode. Over
vier jaar, als de synode opnieuw ver
gadert, zou aan de hand van deze
studie de zaak opnieuw bekeken kun
nen worden.
Voor de voorzitter van de Indonesi
sche GKI, dr. Daud Palilu wordt de
slepende zaak echter steeds vervelen
der. De synode neigt ertoe het lid
maatschap van de wereldraad voor
Indonesische kerken minder zwaar te
tellen dan voor de Nederlandse. Dat
het wereldraad-lidmaatschap voor
zijn kerk eventueel anders gewogen
zou worden dan voor de gereformeer
de kerken uit Nederland vindt Palilu
hoe dan ook onaanvaardbaar.
„Wij zijn geen kinderen meer" zou hij
in een commissievergadering hebben
opgemerkt. Onder de Nederlanders
hier kan men echter opluchting be
speuren. Als er opnieuw een studie
komt, betekent dat het oorspronkelij
ke standpunt dat combinatie van de
lidmaatschappen onwenselijk is, ver
laten wordt. ,We zijn dan weer een
stapje verder, merkte een van de Ne
derlanders tegenover mij in de wan
delgangen op."
Toelaatbaar
Formeel luidt de vraag of het voor
een kerk die lid is van de synode
toelaatbaar is tevens lid te zijn van de
Wereldraad van Kerken. De Neder
landse gereformeerden hier in Niimes
zijn van oordeel dat die twee lidmaat
schappen heel goed samen kunnen
gaan en dat het lidmaatschap van de
wereldraad zwaarder weegt dan het
lidmaatschap van de synode.
In vroegere jaren leek het alsof voor
de Nederlandse gereformeerden de
synode gewichtiger was dan de we
reldraad. Dat ligt nu geheel anders en
de gereformeerden hebben dat duide
lijk aan hun richting-genoten doen
weten. Mocht de synode dus beslui
ten dat de twee onverenigbaar zijn.
dan betekent dat het heengaan van
de Nederlanders uit het internationa
le gereformeerde gezelschap. De Ne
derlanders hebben in de commissie
vergaderingen die de synode vorige
week heeft gehouden, duidelijk laten
blijken hoe zwaar het lidmaatschap
van de synode voor hen weegt en dat
heeft als gevolg gehad, dat de kerken
die de Nederlandse gereformeerden
„onder tucht" wilden plaatsen heb
ben ingebonden.
Met name de Orthodox Presbyterian
Church uit de VS liet blijken dat zij
tot een compromis bereid zou kunnen
zijn nu de gereformeerden hebben
laten merken dat hun verwijdering
uit de synode eerder als een bevrij
ding dan als een tuchtiging zou over
komen. Wellicht zou een compromis
deze week voor de tweeduizend leden
ROTTERDAM (ANP) De Zuidmo-
lukse leider ir J. A Manusama heeft
een oproep laten uitgaan aan zijn
landgenoten om naar aanleiding van
de recente meningsverschillen rond
een oriëntatiereis naar Indonesië,
vooral geen geweld te gebruiken of
daarmee te dreigen.
Manusama reageerde daarmee op
een uitlating van de vroegere Zuid-
molukse jongerenleider Etti Aponno,
die vrijdag voor de NCRV-tv ver
klaarde dat hij door Manusama
wordt bedreigd Volgens Manusama
Is dat absurd ..Ik ben tegen alle vor
men van geweld, al kan ik niet tegen
houden dat misschien eens iemand
naar de telefoon grijpt Ik word op die
manier ook wel eens gebeld, maar ik
keur het sterk af als men Aponno zou
bedreigen
De Zuidmolukse leider wijt het zoge
naamde dreigement aan de steeds
weer door de buitenwacht gestelde
vraag of er acties op til zijn. „Die
vraag is de laatste tijd keer op keer
weer gesteld. Ik heb niet iedereen in
de hand. maar als u het mij vraagt,
dan is de sfeer niet gespannen
Etti Aponno heeft onlangs publieke
lijk verklaard dat de RMS. de Repu
bliek der Zuidmolukken. voor hem
dood is. en dat het RMS-ideaal ook
op Ambon niet meer leeft Hij deed
zijn uitspraken na een oriëntatiereis
naar Indonesië en de Zuidmolukken.
het gesprek kan vastlopen
Dus lachte Sara in zichzelf
(Genesis 18.1-15
Het verhaal van het bezoek vandt
drie mannen aan Abraham bij de
Terebinten van Mamre kent twee
gezichtspunten. Het eerste is dat
de verteller: „En de Heer verschtt
aan Abraham ."En dan verplat
het verhaal zich vanuit de ogen cc
Abraham: hij ziet drie mannen op
hem afkomen. Als die mannen na a w
Sara, zijn vrouw, gevraagd hebbei
zegt één van hen dat hij over eenjj I
terug zal komen en dan zal Sara
kind ter wereld hebben gebracht.
Sara hoort dat, bedenkt hoe oud tij
en Abraham is en lacht in zichztlj
En dan lezen we ineens weer ieü
vanuit die andere gezichtshoek:
„Toen zei de Heer tot Abraham:
Waarom lacht Sara daar?", waan
een herhaling van de belofte volgt
Het verhaal eindigt tenslotte inett -
bijna ordinair van welles en niet#
Sara: Ik heb niet gelachen. Doclifl;
zeide: gij hebt wel gelachen. Diett
gezichtspunten zijn er ook nog 0f>
andere manier. De Heer belooft n
Sara lacht. De Heer spreekt oant
voornemen van wijde strekkingn
Sara ziet en hoort niets anders d«
een man die haar iets onmogelijk
vertelt en dus lacht ze. Die twee
gezichtspunten zijn er in de
ontmoeting tussen God en de
mensen. Wij komen alleen mense
tegen. Mensen die soms de meest
vreemde dingen zeggenb.v. dat
leven een zin heeft, dat er ondan
alles een goede toekomst is, dati
dood overwonnen is en dat je mag
denken in termen uan opstanding
nieuw leven. Dat is het ene. Menu
zeggen dat en als je niet verder kf
is dat belachelijk en
ongeloofwaardig. Het gesprek,
waarin de geschiedenis van Godt
de mensen zich voltrekt kan
vastlopen in een nietes-welles. HA
een cruciaal punt. Er lijkt iets doo
te lopen. Het eerste woord van hel
vervolg is dan ook: toen vertrokkt
die mannen. Maar dat is niet
definitief, het gaat werkelijk veré
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM - De doopsgea
broederschapsraad heeft ingest*
met een plan van de doopsgea
zendingsraad om een predikant!
Indonesië een tijdlang in Nedeff i
te laten werken.
De opzet is. dat hij hier een tot ar
half jaar zal blijven en gestational
zal zijn in één bepaalde bemewj
naar alle waarschijnlijkheid into
hem. Op deze wijze wordt orö
streept, dat zending al lang geen»
richtingsverkeer meer is. Het u
bedoeling, dat de gastpredikantl
bevindingen van het kerkelijk lo
in Nederland zal rapporteren aan
hele broederschap.
Op dezelfde wijze heeft de Nederla
se hervormde kerk al enkele jai
hulp van de Indonesische predita ij
Lukita Handojo, die zijn standplu
heeft in Maassluis.
De actie die de doopsgezinde v
dingsraad voert ten behoeve van
bouw van een kerkelijk centrum
Semarang. heeft al 48.000 gulden i
gebracht Daarmee kan de toea
ging aan de Javaanse doopsgezin
broederschap worden waargemaa
Het kerkje is bedoeld als cadeau
het veertigjarig bestaan van de 1
vaanse broederschap.
Van onze kerkredactie
DETROIT De grote p-esbyteri»
se kerk in de Verenigde Staten
UPC) heeft in haar algemene verf
dering in Detroit met overgrote nu
derheid van stemmen besloten,
beslissing van twee jaar geleden
handhaven, waarbij plaatselijke
meenten verplicht werden „mann
en vrouwen" te kiezen in hun ked
raden.
De presbyterianen in Amerika b
nen de vrouw in het ambt al lu
maar net als bij de hervormde kerli
Nederland lag de uiteindelijke b«!
sing bij de plaatselijke gemeente. I
net zoals in de hervormde kerk
rechtervleugel (de gereformeei
bond) dertien jaar na de invoert
nog onveranderd afwijzend staat I
genover de vrouw in het ambt,
kent ook de Amerikaanse kerk n
1400 gemeenten (van de 8694),
men op grond van de bijbelse vat
schriften gekant blijft tegen vroui
lijke ambtsdragers. Maar anders d
de Nederlandse hervormde kerk
men in de Verenigde Staten de co
servatieve gemeenten nu dwinfl
door een besluit van bovenaf.
Zesentwintig presbyteriaanse t'!
meenten hebben al te kennen gri
ven, eerder uit het kerkverband
zullen treden dan dat zij door
knieën zullen gaan.
Paarxgewi jzer, voor predikafl
echtparen die in de gemeente
zaam zijn o.l.v. Chris Smitskamp 1
september. Den Alerdinck. LaagZ'
hem (tel 05290-541)
