olivia krijgt junta teagan begint verkiezingscampagne verzoenend Libanese leider dreigt met oorlog Relatie Begin-Sadat verslechtert snel mm resident Lidia Gueiler onder arrest Fertrek van legerchef Zimbabwe niet politiek Keniase regering laat mariniers VS niet toe lister België or plaatsing l kruisraketten India lanceert zelf kunstmaan Poolse stad plat door staking Irak gebruikt kernenergie 'vreedzaam' ETÉRDAG 19 JULI 1980 BUFTENLANO. TROUW/KWARTET I8EL (AFP) De Belgische ml- rvan buitenlandse zaken Char- linand Nothomb is voorstan- It de plaatsing van 48 kruisra- i met kernlading op Belgisch gebied. Nothomb zei dit in het !he weekblad Knack. INAVO-plan beoogt de plaatsing 572 raketten voor middellange in West-Europa. Daarvan den in Nederland en België 48 etten geplaatst moeten worden, de landen hebben nog niet over de itiing beslist. De Nederlandse re- heeft de beslissing opgeschort eind volgend Jaar en in België er veel stemmen op om hetzelf- doen. homb zei dat België zijn positie nen de NAVO zou versterken door Itief te beslissen over de raketten, iraaast wil België doorgaan met «treven naar ontspanning en het idhaven van contacten met lan- In het Oostblok, zo zegt hij. ten de landen die Instemmen met nstallatle van de raketten hebben i te zeggen" in het debat over de lerhandelingen tussen Moskou en shington over het rakettenbe- r,d in Europa, aldus Nothomb. Er wrigens nog geen datum vastge- waarop het Belgische parle- cver de kwestie debatteert. die 29 juni gehouden zijn ..fraudu leus" waren en dat dit reden was om een militaire junta te vormen en in het gehele land de staat van beleg af te kondigen. Communisme Het Boliviaanse congres zou naar ver wacht op 4 augustus de linkse kandi daat Heman Siles Suazo tot nieuwe president benoemen. De militairen hebben dit kennelijk willen voorko men. Bij de verkiezingen van 29 juni kreeg Siles Suazo veel stemmen. Hij eindigde met een ruime voorsprong op de andere kandidaten, maar be haalde niet de absolute meerderheid die nodig is om direct het president schap op zich te kunnen nemen. Vol gens het legercommuniqué gisteren waren deze verkiezingen gemanipu leerd door het „internationale com munisme" De machtsovername in de hoofdstad La Paz ging gepaard met gebulder van tanks, ontploffende granaten en artilleriegeschut. Vooral in de buurt van het arbelderscentrum (het bu reau van de grote vakcentrale COB) werd veel geschoten. Eén van de vak- bondsleidersls om het leven geko men. Voor het lot van andere vak bondsleiders wordt gevreesd. Militai ren in burger zouden de macht in het presidentieel paleis hebben overge nomen. Volgens ooggetuigen reden in de straten van La Paz veel ambulan ces met gewonde soldaten. Tijdens de staatsgreep bleven de meeste Bollvi- anen binnenshuis. De radio bleef uit de lucht. houden verkiezingen hadden aange toond dat de bevolking voorstander is van een democratisch systeem PAZ (AFP.AP, UPI) De militairen in Bolivia hebben een Junta gevormd en daarmee 'Iltrkomen dat links een president in dit land kan krijgen. President Lidia Gueiler is onder u est en heeft gisteren de macht officieel overgedragen en ontslag genomen teren werd een driekoppige lei- e it aangesteld die direct een vakan- van een dag aankondigde om de joederen te kalmeren. Mevrouw ,iler werd samen met andere mi ers vastgehouden in het presiden Paleis verluidt hebben generaal Luis lia Meza als opperbevelhebber het Boliviaanse leger, generaal Bernal als chef luchtmacht en Oscar Terrazas zitting in de ifdige leiding. l3t «lerdag hebben de m'.litairen met ffci miik van artillerie en tanks de cht overgenomen. Het leger gaf Jl« Kt een communiqué uit waarin od dat de presidentsverkiezingen. Bonn wil in overleg met zijn bondge noten maatregelen nemen. Over de aard van deze maatregelen is nog niets bekendgemaakt. Ons commentaar staat op pagina 5 NEW DELHI (Reuter. AFP) India heeft een 35 kilo zware kunstmaan in een baan om de aarde gebracht ..Een grote dag voor India en de Indiase wetenschap", verklaarde premier In dira Oandhi voor een juichend parle ment De „Rohini" (ster) bevat hoofdzake lijk instrumenten die het functione ren van de draagraket moesten regi streren. en heeft een geplande tech- nmische levensduur van ruim drie maanden. Een eerdere lanceerpoging in augustus vorig jaar mislukte: de raket viel na enkele minuten in de Baai van Bengalen. India is nu het zesde land dat met eigen middelen een satelliet heeft gelanceerd (voor zover de Europese combinatie ESA als één land gerekend mag worden) Indiase technici wijzen erop dat de toegepaste draagraket SLV-3 op klei ne wijzigingen na overeenkomst met wat militair bekend staat als een bal listisch projectiel voor middelbare af standen 'IRBMi met een reikwijdte van enkele duizenden kilometers Wat hiervan de concrete strategische betekenis is. valt moeilijk uit te ma ken. India nam in 1974 een kernproef, waarvan het land volhield dat het een explosie met vreedzame doeleinden was. Als deze mededeling letterlijk wordt opgevat, betekent dit dat de Indiase technici niet de moeite heb ben gedaan om het ontploffende toe stel zo klein en licht te construeren dat het door een raket zou kunnen worden vervoerd. Mevrouw Oandhi herhaalde eerder deze maand het standpunt van haar regering, dat er geen plannen zijn voor een tweede ..vreedzame" kern explosie, maar dat India zich het recht hieroe wel voorbehoudt Staking BEIROET (AP, AFP) De Libanese christelijke leider Bachir Gemayel wil een nationale bevrijdingsoorlog in Libanon ont ketenen. De recente vernietiging door zijn milities van de eveneens ter rechter zijde opererende aanhangers van Camille Chamoen was bedoeld om rechts Libanon tot een eenheid te smeden. De socialistische presidentskandi daat Marcelo Quiroga Santa Cruz zou gearresteerd zijn en de belangrijkste vakbondsleider Juan Lechin Oquen- do werd afgezet omdat hij tot een algemene staking had opgeroepen als verzet tegen de machtsovername. Ar beiders van de tinmijnen blokkeer den verkeerswegen, terwijl de vak centrale COB dringend verzocht om internationale steun in het verzet te gen de nieuwe junta Boliviaanse arbeiders werpen blokkades op voordat het leger de macht overneemt in de hoofdstad La Paz. Het is niet logisch om een bevrij dingsoorlog te ontketenen (tegen de Palestijnen) wanneer we in eigen ge lederen verdeeld zijn. aldus Gemayel. Op 7 juli vernietigden de milities van Oemayel bij hevige gevechten in Bei roet de ..tijgers", zoals de milities genoemd worden van Chamoens Na tionale Liberale Partij. De falangis- ten van Oemayel verdreven de cha- moenisten uit zowel het oostelijke door christenen bewoonde deel van de Libanese hoofdstad als ook uit de christelijke enclave benoorden de stad. Gemayel. die zijn uitlatingen gisteren deed in een interview met een Ara bisch weekblad, verklaarde dat zijn uiteindelijke doel is de bevrijding van Libanon van alle vreemde elementen. Daarmee lijkt hij zowel te doelen op de Palestijnen als op de 22.000 man sterke Syrische interventiemacht die sedert de burgeroorlog van enkele jaren geleden in Libanon gelegerd is Maatregelen m\ De Amerikaanse regering heeft on middellijk de staatsgreep veroor deeld en de ambassadeur uit La Paz teruggeroepen. Alle militaire hulp aan dit Zuidamerikaanse land is met directe ingang stopgezet. Ook zal geen nieuwe economische steun wor den verleend totdat er opheldering is gekomen over de situatie. West- Duitsland overweegt sancties te ne men tegen Bolivia, omdat de pas ge- UISBURY (AFP, Reuter. AP) Het plotselinge vertrek ui de bevelhebber van het nieuwe leger van Zimbabwe heeft maken met de gezondheid van luitenant-generaal Peter i alls. Dit werd gisteren vernomen uit officiële bronnen in i illsbury. Us verklaarde gisteren zelf dat hij I functie neerlegt omdat hij vindt hij zijn werk gedaan heeft." „Het ft niets te maken met politiek", zo hij tegen een journalist die hem o «g of zijn vertrek te maken had et het feit dat hij onder de nieuwe premier Robert Mugabe moet rken. „Ik kon goed samenwerken st Mugabe en zou verrast zijn als hij ichten had over het werk dat ik heb daan" aldus Peter Walls. Formeel [t Walls zijn functie neer eind dit t. maar door een groot aantal ver dagen stopt hij als bevelhebber n op 29 juli ter Walls was vorig jaar nog de perbevelhebber van het Rhodesi- he leger dat streed tegen de twee guerrillalegers van Robert Mugabe en Josbua Nkomo. Na de onafhanke lijkheid van Zimbabwe in april dit jaar had hij de leiding over de inte gratie van deze drie legers. Naar ver luidt had hij bij deze integratiepogin gen een nogal moeilijke verhouding met de commandant van het guerril- laleger van Robert Mugabe. Rex Nongho. Walls verklaarde gisteren dat hij de laatste vier jaar al pogingen heeft ondernomen om zich terug te trekken als bevelhebber, maar steeds weer werd een beroep op hem gedaan. Peter Walls ontkende dat hij een baan aangeboden had gekregen bij het Zuidafrikaanse leger WARSCHAU (UPI, Reuter. AFP) Het leven in de stad Lublin in Oost-Polen was giste ren volledig lam gelegd door een staking in de vervoersector. Het leger en de politie zorgden voor de voedselvoorziening. Geen trein, trolleybus of auto bus reed nog. De stakende arbeiders waren gisteren in onderhandeling met hun werkgevers en naar ver luidt lag een akkoord tussen de twee partijen in het verschiet. Sinds enige tijd is in Polen spra ke van arbeidsonrust uit protest tegen de verhoging van de vlees- prijzen die nauwelijks meer te betalen zijn voor de gemiddelde arbeider. De problemen in Lublin begonnen afgelopen woensdag toen treinmachinis ten het werk neerlegden om een hoger loon af te dwingen. Ande re medewerkers van de Poolse spoorwegen sloten zich spon taan bij de actie aan en blok keerden de spoorlijn die Polen met de Sowjet-Unie verbindt. In de dagbladen werd de stakers een „gebrek aan verantwoorde lijkheid" verweten. Het was overigens voor het eerst dat een Poolse krant bevestigde dat er sprake was van arbeidsonrust. TEL AVIV (AF, Reuter, AFP) President Anwar Sadat van Egypte zou er niet over denken Israël te bezoeken voor premier Menachem Begin „weer wat is gekalmeerd". De Egyptische leider deed deze uitspraak die tekenend is voor de verslechterende verstandhouding tussen Sadat en Begin in een vraaggesprek met het Israëlische blad Yediot Aharonot. Mobilisatie BOTSWANA (AFP. AP) De vice- president van Botswana Quett Masi- re is gisteren gekozen tot opvolger van de onlangs overleden president Seretse Khama. Donderdag was Ma- sire door de regerende democratische partij van Botswana kandidaat ge steld en gisteren ging de nationale vergadering met zijn kandidaatstel ling akkoord De uitspraak is het vervolg op de opmerking van Begin begin deze week dat niet Israël maar Egypte schuldig is aan de impasse in het overleg over het zelfbestuur voor Pa lestijnen. Als Sadat een overeen komst wil dan moet hij zijn delegatie opdragen geen voorstellen te doen die in strijd zijn met de akkoorden van Camp David, vragen om de de ling van Jeruzalem, de veiligheid van Israël ondermijnen en zijn toekomst in gevaar brengen, aldus de premier. Sadat stelt dat een nieuw topoverleg geen zin heeft als Begin in zo'n som bere stemming is Een Israëlische commissie voor plan nen heeft toestemming gegeven voor de aanleg van een tweebaansweg tus sen het westelijke deel van Jeruzalem en het oostelijke door Israël gean nexeerde Arabische deel. Met de weg wordt een nog vastere verbinding ge legd tussen beide stadsdelen dan nu het geval is Jeruzalems burgemees ter Teddy Koliek is blij met het be sluit maar een „hoge regeringsfunc tionaris" zou zich tegen het project hebben verzet Een groep Russische immigranten heeft gisteren op de bezette westelij ke Jordaanoever een nieuwe neder zetting gesticht. Er was geen toe stemming gevraagd van de regering maar het hooggerechtshof van Israël heeft beslist dat de autoriteiten voor lopig niet tot ontruiming mogen over gaan. De groep kolonisten bestaat uit veertig ultra-nationalisten uit het dorp Elkana Eerder deze week kondigde de Pales tijnse leider Jassar Arafat een alge mene mobilisatie af van de naar schatting 400.000 Palestijnen in Liba non in een poging het hoofd te bieden aan „een komplot om de Palestijnse revolutie te liquideren". Arafat zei dat Gemayels vernietiging van de „tijgers" van Chamoen onderdeel was van een Israëlisch plan om de Palestijnse guerrillastrijders zowel vanuit het noorden als vanuit het zuiden aan te vallen Ook onder de moslims in Libanon leeft de vrees dat Gemayels Falangis- ten uit zijn op de vestiging van een autonome christelijke staat in Liba non. Tot aan de burgeroorlog bestond er in Libanon een labiel evenwicht tussen moslims en christenen, dat tot WASHINGTON (Reuter) De regering van Kenia staat niet toe dat 1800 Amerikaanse mariniers gebruik maken van het Keniase grondgebied Dit hebben Amerikaanse functiona rissen gisteren in Washington bekend gemaakt. Vorige maand nog kwamen de VS en Kenia overeen dat de Ame rikaanse strijdkrachten gebruik kun nen maken van de haven van Mom- bassa en van Keniase militaire facili teiten Een soortgelijke overeen komst was bereikt met Oman dat aan de Perzische Golf ligt. Kenia kan een belangrijke strategische betekenis hebben voor de VS Ook met Somalië zijn besprekingen aan de gang over faciliteiten voor de Amerikanen, maar economische en militaire ge schilpunten maken dit moeilijk Volgens Washington is de regering van Kenia niet gelukkig met het feit dat dit Oostafrikaanse land teveel betrokken wordt bij de Amerikaanse militaire activiteiten in het westelijk deel van de Indische Oceaan De re gering van het niet-gebonden Kenia zou er huiverig voor zijn om kleur te bekennen en gerekend te worden tot een van beide machtsblokken. Voor Somalië en Oman geldt ongeveer het zelfde De Amerikaanse mariniers, die graag van Kenia gebruik maken, zijn met vijf landingsvaartuigen, die deel uit maken van de zesde vloot in de Indi sche Oceaan nabij Kenia. Naar ver luidt willen de regering van Somalië. Oman on Kenia graag militaire be scherming tegen eventuele agressie van de Sowjet-Unie Alleen de publie ke opinie in die drie landen is niet zo happig op de gretige hulp die de Amerikanen hebben aangeboden Een Amerikaanse ambtenaar zegt hierover: „Ze willen ons graag helpen, maar willen er niets over in de krant lezen." uitdrukking was gebracht in een aan tal politieke formules. Lange tijd werd Libanon beschouwd als het schoolvoorbeeld van de manier waar op verschillende bevolkingsgroepen op een harmonieuze manier met el kaar zouden kunnen samenleven Vooral de komst van de Palestijnen en de sterkere groei van de islamiti sche bevolkingsgroep hebben dit evenwicht in de voorbije jaren steeds verder verstoord De demissionaire premier van Liba non. Selim el Hoss. heeft de Falangis- ten ervan beschuldigd dat zij erop uit zijn Libanon te verdelen en te ver woesten. Hij noemde de vernietiging van de Nationale Liberale Partij een harde slag voor de eenheid van het land en hij spoorde de bevolking aan een einde te maken aan de plannen om het land te verdelen BAGDAD (Reuter. DPA) Irak heeft de kritiek die door het Westen en Israël is uitgeoefend op het nucle aire programma gisteren categorisch van de hand gewezen. De regering in Bagdad heeft verklaard alleen een vreedzaam gebruik van kernenergie te willen maken Frankrijk stemde eerder deze week in met de levering aan Irak van verrijkt uranium en twee kernreactoren Daarmee is de vrees gewekt dat het Iraakse regime binnen afzienbare tijd zal kunnen beschikken over een atoombom. Zowel de regeringen van de Verenigde Staten en Groot-Brit tannië als die van Israël hebben hun ernstige ongerustheid over de Franse leveranties tot uitdrukking gebracht Iraakse kranten wezen er gisteren op dat Bagdad internationale verdragen heeft ondertekend, waarin het zich, verbindt tot het uitsluitend vreed zaam gebruik van kernenergie en dat Bagdad zich tot dusver steeds aan deze afspraken heeft gehouden Israëlische woordvoerders hebben er al op gewezen dat Irak met de tachtig kilo uranium die het van Frankrijk krijgt zo zeven tot acht atoombom men kan maken die dezelfde kracht hebben als die van Hirosjima. Overi gens ziet het er niet naar uit dat Israël met de armen over elkaar de leveran tie zal aanzien De plaatsvervangende minister van defensie. Mordechai Zipori. verklaar de gisteren dat Israël over wegen en middelen beschikt om de uraniumle veranties te verhinderen Overigens zei de minister eerst alle politieke wegen te willen behandelen om de leveranties tegen te gaan. Zipori liet er geen misverstand over bestaan dat hij verwacht dat Irak eventuele kern bommen in de eerste plaats tegen Israël zal gebruiken tor Maarten Huygen ETROIT Met de ogen vol tranen heeft Ronald Reagan gisternacht icheid genomen van de brullende massa op dé Republikeinse conven er Met een aanvaardingsrede, die in toon vaderlijk was en verzoenend iar alle geledingen van de partij had hij een zwaai gemaakt naar het epublikeinse midden. In geen veertig jaar is de partij zo eensgezind fweest durven Republikeinse kopstukken dan ook te stellen, ook al jkt de praktijk toch anders. Een energiecrisis? Er is meer dan genoeg, net als vroeger in de jaren vijftig. „We staan tegenover een energiebeleid dat is geba seerd op het delen van schaarste. Grote hoeveelheden olie en gas liggen onder ons land en aan onze kusten, onaangeraakt omdat de huidige regering schijnt te gelo ven dat Amerikanen liever meer regeling, belasting en controle zien dan meer ener gie." Maar aan de andere kant hield Reagan tegen het gebruik in toch de deur open naar energiebesparing Voor de rest herhaalde Reagan de klassieke conservatieve thema's. De belastingen en de overheidsuitgaven moeten omlaag, be halve die voor bewapening want die moet juist omhoog. De nieuwe wapens moeten worden bekostigd uit de economische groei, het wondermiddel voor alle problemen, die de Republikeinse kandidaat voor het Witte Huis belooft. Hetzelfde geldt voor de loons verhoging voor het beroepsleger want vooi de dienstplicht voelt Reagan niets Met nieuwe en moderne wapens moet volgens sommige defensiedeskundigen de verzwak- maakte zelfs een verzoenend ge- naar de voorstanders van het Equal ights Amendment (ERA), de grondwette- verandering van de gelijke rechten •or man en vrouw. Voor het eerst in veertig ar had de partij het streven naar zo'n *A uit het programma gestreept en dit aeft met name onder de vrouwen tot ver 'ttering geleid. Reagan beloofde meteen al an het begin van zijn toespraak dat hij er arsoonlijk op zou toezien dat geen vrouw de VS zal worden gediscrimineerd Een t vrijblijvende opmerking maar wel effec- ief presidentskandidaat sprak ook over het van de armen en de verdrukten, zeer gebruikelijk voor een conservatief. Dat 1 het feit dat ook de zwarte leider Benja- 'in Hooks de conventie-gangers mocht toe- Teken wijst erop dat Reagan ook gema- 8de kiezers wil aantrekken Hij plaatste ^nerika terug naar het tijdperk van zijn Tgemonie vlak na de tweede wereldoorlog De Democraten zeggen dat onze natie haar oogtepunt voorbij is. Ik verwerp dat «ndpunt" zegt hij onder het gedaver van PPlaus en toeters. De drie Republikeinen die de conventie in Detroit hebben beheerst: Ronald Reagan. Gerald Ford en George Bush. king worden opgevangen, die de dalende moraal van het leger met zich mee brengt Dat gecombineerd met militaire avonturen kan tot gevaarlijke situaties leiden maai rijen grijze heren in streepjepakken met vlinderdasjes proberen de conventie gerust te stellen met de opmerking dat het zo'n vaart niet zal lopen Het laatste optreden van Reagan en zijn „running mate" George Bush op de laatste avond van de conventie had alles van een zorgvuldig opgebouwde show Vooraf ge gaan door oppeppende muziek komt er een biografische film over een gigantisch doek Bij de idyllische plaatjes somt een zachte stem voor de tienduizend conventiegangers Reagans heldendaden op Er wordt niet gerept over zijn eerste echtscheiding. Na de film betreed de huidige mevrouw Reagan met de kinderen uit beide huwelijken het podium Het publiek juicht uitzinnig, opge zweept door de muziek. Vervolgens komt George Bush zijn toespraak houden en als het publiek het dan niet meer heeft ver schijnt de grote man zelf Ronald Reagan Met zijn vaderlijke woorden bedaart hij de massa. „Jullie maken de prime time (de tijdstippen waarop de omroepmaatschap- pijen de grootste aantallen kijkers trekken) op" waarschuwt Reagan als het applaus erg lang aanhoudt. Hij moet zijn redevoering afsteken voor het aantal kijkers daalt. In deze sentimentele sfeer die zich uitstekend zou lenen voor een film met glamour en glitter geven ook de conservatieven hun aanvankelijke oppositie tegen Bush op. Ze hopen de strijd na Reagans verkiezing voor te zetten, maar nu gaat het om het lokken van de kiezers De Republikeinen kunnen het drama ror.d oud-president Ford van woensdagnacht echter niet uit de geschiedenis van deze conventie halen en gisteren werd er voor de camera's uitvoerig over nagepraat Henry Kissinger, de oud-minister van buitenland se zaken en Alan Greenspan. Fords voorma lige economische adviseur komen het nog eens uitleggen. Ford zou als vice-president de uitvoering van alle besluiten opgedragen krijgen. Een heel ongebruikelijke construe tie. maar zoals Kissinger zei: Ford wilde niet gewoon worden gebruikt voor de ver kiezingen, hij wilde bijdragen aan de rege ring van na de verkiezingen Maar Ford wilde ook een belangrijke stem in de benoe mingen hebben en bij voorbeeld Kissinger in het kabinet halen Ford Toen de ex-president zijn onderhandelm gen via de tv in de openbaarheid bracht werden de Reagan-mensen giftig. Ford moest meteen beslissen, maar de me-.oen van Reagan zagen het al niet meer zitten Kissinger: Ze waren ervan overtuigd dat er zoveel geruchten de ronde deden dat er geen nacht meer over heen kon gaan Eerst wilde niemand Ford aan een termijn bin den. maar nu was er te weinig tijd. Als we nog zo'n vier uur erbij hadden gehad was de zaak geregeld." Ford zelf schijnt toch tevre den te zijn met de afloop „Het co-president schap is een geweldig idee op papier, maar uit mijn eigen ervaring als president en vice-president weet ik dat er in de praktijk heel wat problemen aan zouden zitten De enige die niet op een verzoenende hou ding hoeft te rekenen is de zittende presi dent Carter Reagan liet in zijn toespraak al merken dat de Democratische voorman mag rekenen op een harde campagne Het voordeel van een zittende president is dat hij zijn regeringsbevoegdheden kan gebrui ken voor zijn herverkiezing. Hij kan grot- pen die twijfelen tussen Carter en Reagan op strategische momenten met subsidies over de streep trekken De uitdager heeft ook een voordeel Hij kan de zittende presi dent van alle problemen de schuld geven En dat heeft Reagan de afgelopen dagen volop gedaan. Dat zal ook de kern zijn van zijn aangekondigde „kruistocht"

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 7