De christen en het misverstand
KLAAR?
1'rouw
het zit 'm in die kleine dingen
Commentaar
hsitieve discriminatie
- olivia
POLITIEK
UtvtM
Almeloërs laten
MC-antennes
op dak staan
Iran sluit
scholen paters
onder arrest
stuur 'n brief
EHDAG 19 JULI 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
q
je keer deze week klonk in Ne-
and het begrip „positieve dis-
linatie" op. Minister Pais van
fcrwijs hanteerde dit idee toen
^loofde dat vrouwen (en ex-
biren) een streepje vóór zou-
krijgen bij de toelating tot de
iersiteiten. En de gemeente Am-
jam liet weten dat vrouwen bij
btaties de voorkeur zullen heb-
tenminste als er sprake is van
jelijkbare bekwaamheden.
;htergrond van de gedachte is
jüjk. Het aantal vrouwen op
miversiteiten en in middelbare
hogere functies in overheids-
ist (en het bedrijfsleven) blijft
Om de vrouwen als groep
igenheid te geven die achter
wat sneller in te lopen, wordt
een kleine voorsprong gegund
ipensatie voor een jarenlan-
terstelling op vele terreinen,
gedachte van de positieve discri-
natie is afkomstig uit de Verenig-
staten en werd daar in de tweede
ft van de jaren vijftig ontwikkeld
aanzien van de minderheden in
Amerikaanse samenleving: de
- ifers. de Indianen, de Spaans-
rekenden Met name een man als
JJ tsident Lyndon B. Johnson heeft
ti) :h druk gemaakt om de gedachte
gang te doen vinden. Van hem is
t (uit 1965 daterende) uitspraak:
n, mand. die jarenlang in ketenen
e jWid is geweest, kan je niet los-
en hem aan de start van een
topwedstrijd neerzetten en
nu ben je vrij om met de
n te wedijveren. Als je dat
kan je niet denken dat je
ilijk eerlijk bent."
N is waar: de positieve discrimi-
lie heeft in Amerika tot vervelen
bijverschijnselen geleid. Indivi-
ïle blanken voelen zich op hun
urt achtergesteld door de voor-
ig die een andere groep kreeg en
latsgrepen in Bolivia zijn zo
gzamerhand volledig voorspel-
ar Als het niet zo in-triest was
de vijf miljoen Bolivianen.
het zelfs bijna lachwekkend
In twee jaar tijd hebben ze
maal een nieuw parlement ge-
En even zo veel malen was
ag van die verkiezingen niet
|de zin van rechtse militairen,
jat steevast door middel van
iatsgreep lieten blijken,
tweehonderd staatsgrepen
Bolivia in de ruim 150 jaar
nafhankelijkheid geteisterd,
wonder dat de inwoners van
lidamerikaanse land, murw
door elkaar opvolgende
lire dictaturen, de belangstel-
voor de politiek hadden verlo-
De Indianen, ruim zeventig
«ent van de bevolking, leken
«Verbij te hebben neergelegd dat
t lot werd bepaald door een
leine elite van geüniformeerde
- lanken
Inder invloed van Noordameri-
aanse Indianenbewegingen raak-
R n de afgelopen Vijf jaren ook de
I oliviaanse Indianen meer en meer
twust van hun /eigen waarde en
in rechten. Juist
n u leek een herstel van de democra-
L nabij. Bij de verkiezingen van 29
ni kwam de centrum-linkse kan-
I daat Hernan Siles Suazo als dui-
ilijke overwinnaar naar voren.
Weliswaar haalde hij niet de abso-
'u. te meerderheid, die nodig is om
itomatisch president te worden.
ijn belangrijkste opponent tijdens
verkiezingen, Victor Paz Estens-
»rro, had zich echter bereid ver
aard zijn kandidatuur te steunen.
Sz had blijkbaar lering getrokken
it de gebeurtenissen van vorig
zij voelden zich geroepen met
een beroep op de Amerikaanse
grondwet en de wetten voor gelijke
rechten zich tot de rechter te
wenden.
Maar minstens twee keer al heeft
het hooggerechtshof van V S. uit
gesproken dat er rechtsgronden
kunnen zijn voor een positieve dis
criminatie. niet alleen op de univer
siteiten, maar ook in het bedrijfsle
ven. Vooral dat laatste is opmerke
lijk. omdat er een Amerikaanse
traditie is, die het bedrijfsleven de
gelegenheid laat zelf allerlei interne
wetten te stellen. Het beginsel van
de positieve discriminatie is kenne
lijk zozeer in het recht begrepen,
dat ook eigen tradities van deze
categorie er voor moeten wijken.
Er is discussie mogelijk over de
vraag of de toestand van de vrou
wen in Nederland als groep te ver
gelijken is met die van de negers in
Amerika. De uitslag doet er echter
niet zoveel toe. De discussie heeft
alleen zin om de vraag te beant
woorden hoe groot die voorsprong
van de vrouwen in Nederland moet
zijn, want aan overplanting zonder
meer van Amerikaanse ideeën naar
Nederland heeft niemand wat.
Een positieve waardering voor de
positieve discriminatie dus. Alleen
nog één punt. In Amerika heet
positieve discriminatie „fermatati-
ve action", het gistingsproces. Het
is goed dat bij het slotoordeel in de
gaten te houden. Een gistingspro
ces is geen doel in zichzelf en is in
de tijd beperkt. Dat geldt dus ook
voor de positieve discriminatie van
Pais en de gemeente Amsterdam
(en allen die zullen volgen).
Maar voorlopig kunnen we in Ne
derland nog wel even vooruit.
jaar, toen het leger het eindeloze
gekrakeel in het parlement over een
nieuwe president gebruikte als ar
gument voor een staatsgreep.
Het dreigde dus ditmaal wel goed te
gaan, een duidelijk argument voor
een staatsgreep was er deze keer
niet. Achteraf verklaren de militai
ren dat hun daad was ingegeven
door angst voor het „internatio
naal communisme en castrisme",
dat onder Siles een kans zou krijgen
zich in Bolivia te nestelen. Uit de
ongewoon snelle en scherpe veroor
deling van de coup door de VS valt
af te leiden dat een dergelijke drei
ging niet reëel was. De ideologie
van Siles Suazo is nauwelijks link
ser te noemen dan die van het CDA
in Nederland. Bovendien zou hij
ook een aantal rechtse ministers in
zijn partij opnemen. Ook
Washington beseft dat in dit stadi
um een staatsgreep alleen maar
'radicaliserend kan werken. Er komt
een moment dat de Bolivianen de
democratie desnoods met geweld
zullen afdingen. Dat de Bolivianen
een staatsgreep niet meer lijdzaam
over zich heen laten komen, bleek
vorig jaar. Toen generaal Natusch
naar de macht greep, gingen bewo
ners van de arbeiderswijken mas
saal de straat op en vielen er bij
gevechten met het leger minstens
tweehonderd doden.
Na de teleurstelling zijn de Bolivia
nen, die in 1967 nog niet ontvanke
lijk bleken voor het marxisme van
Che Guevara, mogelijk wel zover
dat ze naar extreme middelen grij
pen. Dan zouden de Boliviaanse
generaals met hun optreden juist
dat gevaar in huis hebben gehaald,
waartegen ze nu zeggen te strijden.
DEN HAAG Christenen
hebben een specifiek onge
mak in de politiek. Hoe groot
dat is en van welke aard blijkt
al meteen uit deze eerste zin.
Want om welke christenen
gaat het eigenlijk? Anders
dan bij progressieven, redelij
ken en in mindere mate socia
listen blijkt vooral de naam
problemen op te roepen.
Een gehelde conservatief kan zich ln
dit land probleemloos progressief
noemen en Inderdaad heeft zo onge
veer Iedere politieke partij zich ruim
van deze mogelijkheid bediend. Want
voorzover de mate van progressiviteit
al ln het geding komt, hebben zij
tenminste het voordeel op hun daden
te worden beoordeeld. Voor redelijk
heid bestaat alom begrip en zelfs het
socialisme is als naam betrekkelijk
probleemloos, voorzover het geïdenti
ficeerd wordt met sociale bewogen
heid en het niet wordt bijgekleurd
met beladen begrippen als staatsin
vloed, marxisme of communisme.
Wantrouwen
Die arme christen daarentegen roept
alleen al met zijn naam overal, ook ln
het eigen kamp, misverstand, verwar
ring en openlijk wantrouwen op. Een
enkele .redelijke" acht het zelfs niet
overdreven christenen 2000 Jaar on
betrouwbaarheid in de schoenen te
schuiven. Maar ook binnen het CDA
rijst de irritatie de pan uit, zodra het
christen-zijn al te nadrukkelijk in het
geding komt. De dissidenten hebben
het ondervonden tijdens het kernwa
pendebat en het ls zeker niet overdre
ven dat de affaire-AantJes daarom
ook zo'n omvang heeft bereikt, van
wege zijn eerdere christelijke Berg
rede-verhaal.
Het is overigens niet moeilijk te ra
den wat in grote lijnen de bron is van
alle misverstand. Het christen-zijn
heeft de pretentie op Christus te wil
len lijken en dat Ideaal blijkt in de
weerbarstigheid van de dagelijkse
politiek meestal te hoog gegrepen.
Het is de pretentie die de irritatie
opwekt en daarmee het wantrouwen.
Politiek ls ten slotte maar mensen
werk.
Dit alles heeft ertoe geleld, dat het
„erfgoed der vaderen" de „onaantast
bare beginselen" en wat dies meer zij
in de politiek meer en meer naar de
achtergrond zijn gedrongen. In de
meeste landen is het christen-zijn al
thans in de politiek metterdaad ach
ter de horizon verdwenen.
De Duitse CDU moge weliswaar ln
naam aan het christen-zijn herinne
ren, de meeste CDU-politlci zullen
zich wel twee keer bedenken zich ln
de politieke praktijk nadrukkelijk op
hun inspiratiebron te beroepen. En
door Willem Breedveld
ook Nederland zou deze weg opge
gaan zijn, ware het niet dat met name
de ARP de discussie over de grond
slag van het CDA ln haar voordeel
heeft weten te beslechten.
Dit alles neemt niet weg dat zo'n vijf
miljoen mensen ln dit land het2ij
actief hetzij passief prijs stellen op de
naam christelijk, al was het alleen
maar omdat zij hun kinderen naar
het bijzonder onderwijs sturen. De
laatste tijd komt daar nog bij dat veel
christenen hun licht wat nadrukkelij
ker onder de korenmaat vandaan wil
len halen. Het kernenergievraagstuk,
de atoombewapening, het kraken,
het probleem van de illegaal hier ver
blijvende werknemers, het zijn even-
zovele thema's waarmee christenen
zich nadrukkelijk manifesteren. Zelfs
in die mate. dat men vandaag de dag
er niet gek meer van behoeft op te
kijken de voorzitster van een christe
lijke vrouwengroep zij aan zij te zien
demonstreren met communisten.
Doorbraak
Binnen zowel de PvdA als het CDA ls
deze ontwikkeling niet zonder gevol
gen gebleven. De rol van het christen
dom ln de PvdA spreekt misschien
nog het duidelijkst uit de cijfertjes.
Meer dan de helft van het electoraat
van deze partij blijkt tot enigerlei
kerkgenootschap te behoren. BIJ de
oprichting van deze partij ls met deze
omstandigheid ook bewust rekening
gehouden. De PvdA mikte op een
doorbraak en zij bracht bewust tot
uitdrukking in haar programma
waardering te hebben voor de in
breng van de diverse levensovertui
gingen.
Deze zinsnede ls ln de loop der Jaren
geschrapt. De levensovertuiging als
Inspiratiebron manifesteerde zich al
leen nog maar ln de marge van het
politieke gebeuren, wat uiteindelijk
ook formeel tot uitdrukking kwam
door de opheffing van de humanisti
sche. protestants-christelijke en ka
tholieke werkgemeenschappen bin
nen de PvdA. Interessant ls dat een
aantal christenen zich niet bij deze
gang van zaken heeft neergelegd.
Waarom zou de partij wel openstaan
voor allerlei marxistisch getinte ideo
logieën en niet ook voor het chris
tendom?
In 1977 kwam de kwestie ln een
stroomversnelling. Een aantal chris
tenen bracht tijdens de verkiezings
campagne op euvele moed op in een
advertentie openlijk hun voorkeur
voor de PvdA kenbaar te maken. De
reacties die dit opriep bij hun mede
christenen bleken met geen pen te
beschrijven. Hun verweer tegen dit
christelijke spervuur was weinig min
der dan een vondst, namelijk de pu-
blikatie van het boekje 'De PvdA ls
niet heilig.' Het sloeg aan twee kan
ten ln. BIJ de PvdA omdat deze partij
zich maar slecht verweren kon tegen
het verwijt dat zij maar ln beperkte
mate ontvankelijk ls voor haar gro
tendeels christelijke aanhang en bij
de voorstanders van de christelijke
organisaties omdat een zo nadrukke
lijke getuigenis van vooraanstaande
mede-christenen als Albert van den
Heuvel en ds. Buskes hoe dan ook
duidelijk maakte dat hun keuze ook
maar betrekkelijk is.
Trefpunt
P Irl
i M
ïï3f
fiiti
Tekeningen, bij voorkeur in liggend for
maat, sturen aan Trouw, jury politieke
prent, postbus 859, 1000 AW Amster
dam. Naam en adres aan de achterzijde
vermelden. Voor geplaatste prenten is er
een boekenbon.
Van links naar rechts: H. de Boer, dr. C. Rijnsdorp en prof. dr. P. J. Roscam
Abbing.
Het boekje heeft uiteindelijk weer
klank gevonden binnen de PvdA.
Deze week ls opgericht een trefpunt
voor socialisme en levensovertuiging
waarin een zware delegatie van het
partijbestuur maandelijks van ge
dachte gaat wisselen met de levens
beschouwelijke richtingen. Van chris
telijke zijde nemen aan dit overleg
ondermeer deel. VARA-voorzitter Al-
bert van den Heuvel, de oud-KVP-
partijvoorzltter Dick de Zeeuw en
Jan ter Laak van het omroeppasto
raat. Of het trefpunt iets zal opleve
ren zal overigens nog moeten blijken.
Het nadenken over de christelijke
organisatievorm ls ook binnen het
CDA ln volle gang, de discussie er
over de grondslag mogen dan op pa
pier tot een akkoord hebben geleld, in
de politieke praktijk zijn de scher
mutselingen ln volle gang. Het gaat
daarbij ln wezen om de vraag dat een
christelijke organisatie op zichzelf
niet genoeg ls. Zeker niet nu de eman
cipatie van het christendom ln het
maatschappelijk leven voltooid ls en
het doel UJkt te zijn bereikt. Er is
meer nodig. De christelijke organisa
tie zal moeten bewijzen dat zij meer is
dan een louter machtsinstrument
want de onmiddellijk daarop volgen
de vraag ls: waartoe dient die macht.
De christelijke organisatie zal moe
ten kunnen aantonen bepaalde doel
einden beter te kunnen realiseren in
een christelijke dan in een algemene
organisatievorm.
Relatief
In de recent verschenen bundel
„Christelijke organisatie in discus
sie" van de Vereniging van christelij
ke studenten te Amsterdam is deze
vraag op indringende wijze aan de
orde gesteld. De voornaamste conclu
sie uit deze bundel ls wel dat de keuze
voor een christelijke organisatie uit
eindelijk een relatieve is.
De bekende literator en cultuurcriti
cus dr. C. Rijnsdorp drukt dit relati
visme zo uit: „Structuren kunnen
door christenen worden gevormd,
met christelijke bedoelingen maar in
zichzelf kan geen structuur ter wereld
christelijk heten. Bovendien ls de
christen een tweemens: iustus et pec-
cator ineen Dat zal ook uit zijn han
delingen blijken. Een christelijke
school of partij kan in en uit zichzelf
nooit christelijk zijn, al heet ze zo.
Indien ze niet gedragen wordt door
christelijke persoonlijkheden. Het
christelijke laat zich als zodanig niet
organiseren Maar wat wel mogelijk
en mijns inziens nodig is. dat is de
nodige ruimte en openheid te schep
pen. een domein waar het mogelijk ls
te trachten de christelijke intenties te
realiseren."
Antithese
Klapwijk, lector vaan de Vrije Uni
versiteit ln Amsterdam maakt op in
dringende wijze duidelijk dat de anti
thesegedachte, namelijk het opdelen
van mensen in christenen en niet-
christenen, voor de christelijke orga
nisatievorm een onhanteerbaar in
strument is: „De antitheseleer zal bij
consequente toepassing het Neder
landse volk uiteindelijk ln twee kam
pen verdelen en daarmee het geheim
van het leven schenden. Alleen God
kan harten proeven. Afin hem het
oordeel over elk leven, ook over elk
sociaal verband, christelijk of nlet-
chrlstelijk geheten. De antithese, het
grote geding tussen God en Satan
kan dwars door de intiemste verban
den heengaan."
Steekhoudender voor de christelijke
organisatievorm vindt Klapwijk het
pro-rege motief: de christelijke orga
nisatie zoals Kuyper het eens om
schreven heeft als „Instrument waar
van Christus zich bedient om zijn
koningschap over de maatschappij te
handhaven." Per saldo vat Klapwijk
zijn oordeel als volgt samen: „De keu
ze voor algemene organisaties lijkt
me een keuze voor de sterke b
oeders. Voor de christenen die door
hebben dat in de ruimte van gevulde
algemeenheden er de strijd der me
ningen blijft, die dan ook willen strij
den, die zich niet bij voorbaat laten
inpakken door de moderene goden
van ongebonden vrijheid, technische
beheersing, welvaartsgroei, progres-
sledrang en die langs deze weg hun
christelijk geloof weten waar te ma
ken. Fijn als het zo kan. Liever een
doorbraak-chrlsten als koploper dan
een dozijn georganiseerde meelo
pers."
De Groningse theoloog Roscam Ab
bing vat zijn oordeel zo samen: Het
CDA laat mij niet met rust, omdat
daarin velen van mijn broeders in
Christus participeren. Toch stem lk
er niet op. omdat lk een confessionele
politieke partij ln de gegeven situatie
als noodbehuizing niet nodig vindt en
als pretentie in het geheel van ons
volk hachelijk en apostolalr uiterma
te kwestieus acht, maar ook omdat
datgene wat het CDA inhoudelijk na
streeft zozeer het grijze midden verte
genwoordigt, dat ik Juist daarin evan
gelische radicaliteit mis.
De voorzitter van de ARP, Hans de
Boer. ten slotte herinnert aan een
uitspraak van de Deense predikant
en verzetsheld KaJ Munk die het eens
zo heeft gezegd: Een christen kan
zowel conservatief als communist
zijn. Alleen zal uit de wijze waarop hij
conservatief ls en in de mate waarin
hij communist ls, wel blijken of hij
nog recht heeft op de naam christen.
En De Boer besluit met: een verlan
gen naar eenwording van christelijke
partijen daarbij ln het achterhoofd
de invloed van weleer, ls geen verlan
gen dat ik deel. Het gaat niet ln de
eerste plaats om een zo groot mogelij
ke stoet. Het gaat erom of Je in gewe
ten overeind blijft bij wat de partij
voorstaat. De partij blijft model, in
strument."
Ruimte
Het geheel aim argumenten overzien
de lijkt maar één conclusie mogelijk:
laat christenep elkaar de ruimte ge
ven. Zoals een wijsgerige rabbi het
eens zei: „Zoals de vaderen nieuwe
wijzen van dienen invoerden, ieder
een nieuwe manier naar zijn aard, de
ene die van de genade, de andere die
van de macht, de derde die van de
heerlijkheid, zo moeten wij ook wij,
leder naar zijn geaardheid in het licht
van de leer en van de dienst nieuwe
wegen vinden en niet doen wat ge
daan ls, maar wat nog gedaan moet
worden."
En er is zeker anno 1980 heel wat te
doen. Dat christenen zich daarbij zo
verschillend uiten kan alleen maar
een voordeel zijn, tenminste voor hen
die waardering hebben voor een zeke
re pluriformiteit van de samenleving.
ALMELO (ANP) De Alme
loërs, die door de woningstich
ting Beter Wonen waren ge
sommeerd de 27 MC-antenne
voor donderdag te verwijderen,
hebben de masten laten staan.
In tegenstelling tot haar aan
kondiging ln de brief ls de wo
ningstichting echter nog niet
naar de kantonrechter gestapt,
om die te laten bepalen of de
huurders door het plaatsen van
de antenne in strijd handelen
met het huurcontract.
Voordat Beter wonen zo'n pro
cedure eventueel begint, wil zij
praten met de betrokken huur
ders om tot een regeling te ko
men. De brief, waarin met een
gerechtelijk optreden wordt
gedreigd, had volgens het be
stuur niet verstuurd mogen
worden. De Almelose vereni
ging van 27 MC'ers ls zo gepi
keerd over het schrijven dat ze
onderzoekt of met een gerech
telijke uitspraak dit soort
dreigbrieven in het vervolg
achterwege kunnen blijven.
Van onze kerkredactle
AMSTERDAM In Teheran zou vol
gens verscheidene bronnen een cam
pagne gaande zijn tegen scholen van
christenen en Joden. Onder het mom
dat er gespioneerd wordt door Israel
moeten niet-islamltlsche scholen
worden gesloten.
Aanvankelijk leek het erop dat het
voortaan alleen verboden zou zijn dat
moslem-kinderen zich lieten inschrij
ven aan scholen van religieuze min
derheden. maar nu zouden ook Jood
se en christelijke kinderen naar
staatsscholen moeten. Overigens is
het niet moeilijk te zien dat het een
vaak op het andere neerkomt, omdat
aan zulke scholen vaak negen van de
tien leerlingen moslem zijn.
Een van de slachtoffers ls de rooms-
katholieke Andlsheh-school ln Tehe
ran met 1800 leerlingen, van wie 1600
moslem, met klassen van kleuter
school tot en met middenschool
Twaalf leerkrachten, leden van de
congregatie van de paters salezianen
van Don Bosco. zijn onder huisarrest
geplaatst.
't Zijn de kleine dingen die het
doen, zingen als we ons niet
sterk vergissen Saskia en Ser
ge, en daarmee bedoelen ze dat
het die kleine dingen zijn die een
mens gelukkig maken. Maar het
zijn ook de kleine dingen die het
geluksgevoel langzaam, maar
heel zeker kunnen wegvreten.
Kleine irritaties die uitgroeien
tot levensgrote, onverdraaglijke
ergerlijkheden.
Zo ver komt het meestal alleen
als de één de ander niet wil of
durft zeggen wat hem zo mate
loos Irriteert. Het gaat trouwens
vaak om zulke onbenullige din
gen dat Je daarvoor niet het risico
wil lopen om ruzie te krijgen.
Zoals bij Corien en Ben het geval
was, een voorbeeld van een bijna
uit de hand gelopen situatie uit
„Mensen van Nu". Bijna, want op
een gegeven moment nam Corien
het besluit haar grieven op pa
pier te zetten. Dat was makkelij
ker dan ze hardop zeggen, en
haar Ben kreeg ze in elk geval
onder ogen Toen hij haar klach
ten gelezen had. schreef hij de
zijne ook op. Daarna werd de
zaak pas bespreekbaar, konden
ze erover praten, voor het eerst.
Waar ging het nou helemaal om?
Corien wil 's ochtends koffie drin
ken en de krant even doornemen,
als Ben nog slaapt. Maar het is
weer net als altijd: de tafel ligt
bezaaid met knipsels waar ze niet
aan mag komen, en Ben heeft er
een halfvolle fles wijn en zijn glas
laten staan. „De vind dat niet
nodig. Olas en fles horen in de
keuken op het aanrecht en de
knipsels ln de daarvoor bestemde
mappen." Die krant moet ze dus
maar weer op de grond uitsprei
den. Ze ls blij als hij 's avonds
thuis komt. maar niet als hij weer
zijn jasje op een stoel in plaats
van ln de kast hangt, en als hij
zijn schoenen weer midden in de
kamer uitgooit. Ergeren doet ze
zich ook aan het feit dat hij de
krant gaat zitten lezen en niets
zegt. Of als hij na de krant als
altijd op kleinigheden gaat vit
ten: dat er nog een gaspit brandt,
dat de gieter nog buiten staat,
dat er onnodig veel lampen bran
den, dat de koffiepot niet is om
gespoeld en meer van dat onno
zels. Ze ergert zich aan zijn eeu
wige keelgeschraap, aan het ein
deloze neuspeuteren. aan het
restje eten dat hij steevast op z'n
bord achterlaat en dat ze dan
later in de pedaalemmer mag de
poneren. Ze wordt woest als hij
voor de zoveelste keer de tube
tandpasta aan de bovenkant in
plaats van onderaan heeft leeg-
geknepen, als hij zijn nagels in de
keuken knipt en niet ln de badka
mer. „Ik zeg er maar niks meer
van, want het helpt toch niet."
Ben leest dat allemaal en be
grijpt het best. Hij wil er ook echt
wel wat aan doen. maar ook hij
heeft zijn grieven tegen Corien.
„Op de slaapkamer liggen overal
kleren van Je en wanneer komt
mijn gestreepte overhemd nu
eindelijk eens uit de was?" Iets
anders: „Wil lk een koffiekopje
omspoelen, maar Jij laat ze nooit
vol water lopen, zodat lk die
kring onderin er niet uit krijg.
Het is toch maar een kleine moei
te?" Corien weet best. schrijft hij,
dat die volle asbak op tafel hem
mateloos ergert, en „toen lk naar
de w.c. ging greep ik naar een
lege rol. Dat vind lk toch zo irri
tant! Als je het laatste stuk ge
bruikt, zet je er meteen een nieu
we rol op. En als Je een
niesbui voelt aankomen, ver
dwijn dan alsjeblieft even. Van
dat niesblafje van Jou word ik
stapelgek. Dat Je rookt moet je
zelf weten, al ls het niet goed voor
je. Maar hou de sigaret dan in
vredesnaam niet in het midden
van Je mond geklemd. Dat staat
zo ontzettend ordinair! En je
moet me nog één ding beloven:
als het journaal begint of een
actualiteitenrubriek, ga er dan
alsjeblieft niet doorheen praten."
Het heeft ze allebei enorm opge
lucht dat de dingen eindelijk
eens bij de naam genoemd wer
den. Over zulke dingen beginnen
ls voor ledereen moeilijk, maar
wie bedenkt waartoe het inslik
ken van kritiek kan leiden, zal er
toch wel eerder toe kunnen ko
men. In elk geval voor het te laat
is.
Na Jarenlange pogingen om de
aandacht te vestigen op haar el-
gen grieven werd de Chinese
bouwvakker Fu Yuehua (34) acti
viste voor de mensenrechten;
daardoor zit ze nu een vonnis van
twee Jaar uit wegens „aantasting
van de openbare orde". ZIJ raakte
in 1972 haar baan kwijt, nadat ze
de secretaris van een plaatselijke
afdeling van de communistische
partij van aanranding beschul
digd had. Ze vroeg om een nieuw
onderzoek van haar zaak en ont
moette daarbij anderen die ook
ln beroep waren gegaan, voorna
melijk boeren die naar Peking
gekomen waren om hun persoon
lijke grieven voor te leggen. Me
vrouw Yuehua schreef muur
kranten. waarin ze de eisen voor
mensenrechten en democrati
sche hervormingen steunde, die
eind 1978 in Peking begonnen los
te komen. Op 14 januari vorig
Jaar deed ze mee aan een beto-
Met nog wel 2'A maal zoveel zwembad er bij stond de foto deze week
in bet Friescb Dagblad, helemaal bovenaan op de voorpagina. Die
weidse uitgestrektheid kunnen we hier niet tonen, wel de stille, kille
waterpret van de eenzame bader. Zoals zoveel openluchtzwembaden
ligt ook De Kleine Wielen bij Leeuwarden er verlaten bij, op die ene
zwemmer na dan. Uit de geroutineerde manier waarop hij de trap
wil afdalen blijkt dat hij dat vaker gedaan moet hebben, en dat
klopt: het is de in gereformeerde kringen welbekende emeritus
predikant ds. J. J. Zelle (73) uit de Friese hoofdstad, die tussen al die
keren dat hij de preekstoeltrappen besteeg en afdaalde, wel vaker
opvallende eenmansacties heeft ondernomen. De moed die hem als
enige het koude water in doet gaan, moet een familietrekje zijn: niet
voor niets heeft ds. Zelle altijd beweerd een nazaat van Mata Hari te
zijn.
en uit protest daartegen ln hon
gerstaking gegaan zijn. Dat zou
gebeurd zijn vóór de opgegeven
datum van haar arrestatie. 3 april
1979; gewoonlijk wordt ln China
de datum waarop formele be
schuldigingen tegen de verdach
te worden ingebracht, genoemd
als officiële datum van an-estatie,
en die lag ln dit geval ver na 18
januari. Mevrouw Fu Yuehua
werd op 17 oktober vorig jaar
berecht, beschuldigd van „het or
ganiseren van onlusten die de
openbare orde aantastten" en
van „laster". Dat laatste, dat be
trekking had op haar beschuldi
ging van aanranding, ls weer in
getrokken. waarschijnlijk we
gens de overvloed van bewijzen.
Op 24 december kwam het offi
ciële bericht, dat ze was veroor
deeld tot twee jaar vrijheidsstraf
op beschuldiging van het versto
ren van de openbare orde.
Beleefde, in het Engels gestelde,
brieven met het verzoek om on
middellijke vrijlating van Fu Yu
ehua kunnen gericht worden aan:
His Excellency Hua Guofeng,
Prime Minister Peking.
People's Republic of China.
ging van boeren in de hoofdstad;
vier dagen later werd ze gearres
teerd door politie in burger. Vol
gens niet bevestigde berichten
zou zij na haar arrestatie erg ge
slagen zijn door politiemannen
