Romeinse villa gevonden in Brabant aast met laboratorium 'Veel huurwoningen naar koopsector' oor erfelijk onderzoek' Beleid van Haars toetsen aan moties Kermis 'barst los' in Brabantse Tilburg ister Van Trier wacht niet op advies commissie Ridderzaal vrij voor Sacharow- tribunaal WEG IN EIGEN LAND Verwachting na uitspraak in Rotterdams geding: Pier Ocean KRÖLLER-MÜLLER 0TTERL0 rouw omgekomen a val uit trein Handelaars in juichstemming Molukse jongen overlijdt na schot Drie arrestaties na inbraak-record 5 i^RÖAG 19 JULI 1980 BINNENLAND TROUW/KWARTET 3 j m een onzer verslaggevers IqOGELOON Op één van zogenaamde kerkakkers in t Brabantse dorp Hooge- Mop heeft een onderzoekteam Km het Archeologisch Insti- Ji van de Vrije Universiteit overblijfselen blootgelegd n een Romeinse villa die jtig meter lang en twintig infter breed was. i uit de lijnen van de fundamenten te maken plattegrond stemt over- sti met die van dergelijke gebouwen a rvan de resten ondermeer rond VI ijeren. in de lössgronden in Zuid- 4 burg en onlangs in Druten in de «li uwe zijn gevonden. Projectleider chi Hofstra. die met éen ploeg van dj tien studenten en vrijwilligers eli taf 16 Juni met het onderzoek bezig zegt dat het een „villa rustica" eest is: een vrij luxueus uitge- jde boerderij met stevige muren ►en dak van grote rode pannen. De dtfe stamt uit de periode van 100 tot „1 j»ar na Christus. De villa kan met Ijli bijgebouwen een nederzetting op Mi izelf zijn geweest maar ook deel vlti be uitgemaakt van een veel groter r it nu gevohden is zou het topje f" i een ijsberg kunnen zijn," aldus hu WK"Slófstra. De villa is de eerste °P| IB Noord-Brabant Is gevonden, 'iffl tlltcht heeft het Brabantse Kem- W| djnd 'tot de Romeinse provincie ingeren behoort en lag de villa dus ode noordelijke grens daarvan. De stelt de onderzoekers voor I De plaats waar de Romeinse villa is gevonden veel vragen waarop zij tijdens hun voorlopig tot 25 augustus durend on derzoek antwoord hopen te krijgen Hout of steen Niet zeker bijvoorbeeld is of het een houten of stenen gebouw is geweest Het zware dak en het in een waterput aangetroffen pleisterwerk, dat soms beschilderd is, zou voor een stenen opbouw pleiten. Men wil nagaan of de stenen ln later tijd soms verwerkt zijn in de oude toren van Hoogeloon. De grond in de put en ook de grond aan de andere kant van de locatie wordt nauwkeurig onderzocht en in water gezeefd, zoals trouwens alle grond op plaatsen die sporen van de bebouwing vertonen Ook wordt on derzocht hoe het landschap en milieu er in die tijd uitzagen. De villa hoeft geen Romeinse bewoners te hebben gehad of het zou een veteraan van het leger en zijn familie moeten zijn ge weest. Ook al met het oog op de ligging denkt men echter eerder aan inheemse bewoners die de Romeinse levensstijl hadden overgenomen De fundamenten bestaan uit brokken ijzeroer afkomstig uit de rijk aan ijzer zijnde beekjes in de omgeving. De fundamenten zijn heel zorgvuldig in rechte lijnen uitgelegd. Dat ijzeroer zou er op kunnen wijzen dat de bewo ners van de villa, die te ver van de toenmalige bewoonde wereld lag om een landbouwfunctie te hebben ge had, zich met de winning van ijzer hebben bezig gehouden. Vandaar dat ook wordt gezocht naar aanwijzingen voor de aanwezigheid van ovens. Dat de villa geen onplezierig woonoord moet zijn geweest, blijkt ondermeer uit het gedeelte dat de archeologen als badafdeling, compleet met stook plaats. hebben gelokaliseerd Centrale verwarming Er moet. dat blijkt uit fragmenten van daarvoor gebruikte buizen, ook centrale verwarming in het huis zijn geweest. Aan de voorkant van het gebouw was een overdekte veranda. De villa was omringd door een omhei ning. Dat blijkt uit regelmatig voor komende grondverkleuringen op plaatsen waar palen hebben gestaan Het onderzoek maakt deel uit van het Kempenproject dat het Archeolo gisch Instituut in 1974 begon om een overzicht van de bewoningshistorie van de Kempen te verkrijgen in de pre- en protohistorie Daarbij hield men zich bezig met een zeer gedetailleerde veldkartering en een inventarisatie van alle reeds be kende gegevens die onderzoek in bos sen en op velden opleverden. Het onderzoek naar de villa in Hoogeloon begon naar aanleiding van de vondst van een Romeinse dakpan in 1953. Tot dusver waren in de Kempen geen sporen van Romeinse cultuur aange troffen. Toen de kerkakkers op een gegeven moment diep geploegd wa ren en er veel scherven en resten van fundamenten op het land werden aantroffen, werden luchtfoto's ge maakt waarop de omtrek van de villa duidelijk te zien was. Het onderzoek team huist in het voormalige café „De Kroon". Daar is een kleine, maar boeiende tentoonstelling over de op graving te bekijken. onze redacteur wetenschappen HAAG Minister Van Trier van wetenschapsbeleid wil nu haast gaan maken met een jiaal ingericht laboratorium voor biologisch en medisch onderzoek aan erfelijke eigen- Ij afpen. Het werk in dat laboratorium kan wat hem betreft beginnen zonder het advies af te vilten van de „brede commissie" die zich over de toelaatbaarheid ervan had moeten spreken. Van Trier deelde dit gisteren mede namens vier betrokken collega's aan de Bede Kamer mee. ^gaat om het „recombinant DNA- trzoek", waarbij stukjes erfelijke van mensen, dieren of andere ismen worden ingebouwd ln de ijke eigenschappen van bactie- schimmels en dergelijke. Door ïerknutselde bactierlên voort te kan het ingebouwde DNA •rderd worden tot hoeveelhe- zich lenen voor gedetailleerd >ek ïrk wordt ingedeeld in vijf risi- al naar de theoretische ire gevolgen van bedrijfsonge- waarbij de verknutselde orga- zich zouden kunnen versprei- Ac Het speciaal ingerichte laborato- ium is voorgeschreven voor categov t3. Tot nog toe wordt in Nederland Iwi op de niveaus C-l en C-2 ge- ikt. De onderzoekers voelen dat al tn als een tergende beperking, om- t alle andere geïndustrialiseerde den inmiddels wel over C-3 facili- lep beschikken. «genomen kennis reden voor de versnelde procedu- "Ttfett minister Van Trier de toege en kennis aan over het veilig ^ken met en aan de erfelijke code de daarover in de wetenschappelij- ^pereld gegroeide eenstemmigheid. Ier uitstel van de beslissing zou jrnstige achterstand kunnen ver- aken, zowel in het fundamenteel in het toegepast onderzoek. Er y|8en nadelige gevolgen te ver- liten zijn voor de internationale currèntiepositie van onder andere "'fermentatie-industrie, waardoor de werkgelegenheid verder onder ik kómt te staan, aldus Van Trier .slaat op de mogelijke toepassing ^verknutselde organismen voor misehe en farmaceutische pro ne. Zo hebben in buitenlandse ratöria bacteriën met ingebouwd "ilijk DNA al op experimentele t verschillende menselijke hor- i geproduceerd, waaronder groeihormonen en insuline. De Commlssie-ad-hoc recombinant DNA-werkzaamheden, schrijft de mi nister, is bezig de Nederlandse veilig heidsrichtlijnen te herzien op basis van de jongste versoepeling van de Amerikaanse normen. Een aantal on derzoekingen zal hierdoor in een lage re risicocategorie worden ingedeeld en dus met minder rompslomp en kosten kunnen worden uitgevoerd. Verder werkt de commissie aan richt lijnen voor het werken op technische schaal. Tot nog toe mogen verknut selde organismen niet worden ge kweekt in vaten groter dan tien liter. Bij produktieprocessen op prakti sche schaal wordt eerder in kubieke meters gedacht en liggen de veilig heidsaspecten technisch ook heel an ders Tenslotte streeft de regering ernaar, de knelpunten zo veel mogelijk weg te nemen die zich nu nog voordoen voor het verkrijgen van toestemming om recombinant DNA-onderzoek te doen, vooral in relatie met de Hinder wet ,en de Veiligheidswet. DEN HAAG (ANP) De Nederlandse rege ring heeft besloten de meest representatieve vergaderzaal, de Rid derzaal in Den Haag. ter beschikking te stel len voor het internatio nale Sacharov-trlbu- naal dat 4 en 5 septem ber wordt gehouden. Een woordvoerder van het ministerie van bui tenlandse zaken ver klaarde desgevraagd dat de regering „op za kelijke gronden" had besloten deze zaal ter beschikking te stellen. Doel van het tribunaal is, verlichting van de behandeling van deze uit Moskou naar Gorki verbannen dissident te verkrijgen, en zo moge lijk toestemming dat hij naar Moskou mag terugkeren. De Stichting „Interna tional Sacharow Tribu- nal", waarvan de in Ne derland verblijvende Russische dissident dr. Mikhail Stern secreta ris is, had de minister van volkshuisvesting gevraagd de Ridderzaal te mogen gebruiken Het congres zal onder anderen worden bijge woond door de in de Verenigde Staten leven de dochter van Sacha row, de thans in Frank rijk wonende Russische schrijver Andrei Sin- javskl, de Franse schrij ver en filosoof Michael Foucauld, en vertegen woordigers van de Franse afdeling van de stichting. Een woordvoerder van het ministerie van bui tenlandse zaken in Den Haag deelde mee dat de regering niet voorne mens is waarnemers of vertegenwoordigers naar het congres te zen den, net zo min als zij in een of andere persoon aanwezig was op het enige tijd geleden ge houden Stsjaransky-tri- bunaal De Sowjet-am- bassade kon gisteren nog niet zeggen, of offi ciële stappen zullen worden genomen om het kabinetsbesluit de Ridderzaal ter beschik king te stellen, aan te merken als een onvrien delijke daad Volgens berichten van Interna tionale persbureaus gaat de verbannen atoomgeleerde fysiek en psychisch achteruit, en staat hij bloot aan zware druk van de KGB. Breder terrein Nu Is afgezien van de Inschakeling van de „brede commissie" voor het principiële oordeel over de toelaat baarheid van C-3 onderzoek, wil mi nister Van Trier deze commissie een breder werkterrein en een verruimde taakstelling geven. Dit om te voorko men dat door het geïsoleerd bekijken van het recombinant DNA-onderzoek een onjuist beeld zou ontstaan van het hele terrein van de „nieuwe biolo gie". De commissie, die overigens nog steeds moet worden benoemd, gaat de ethische en maatschappelijke as pecten van werk met erfelijkheids- materiaal bstuderen. De commissie- ad-hoc blijft het feitelijke werk inde len en de inrichting van laboratoria controleren. Een record aantal wandelaars heeft de 64e Nijmeegse vierdaagse tot een goed einde gebracht. In totaal haalden 16.592 wandelaars de eindstreep en dat is 851 meer dan vorig jaar. Op de laatste dag strandden gisteren nog 206 wandelaars, maar dat kon niet verhinderen dat toch een record-aantal de traditionele intocht in de Sint-Annastraat maakte. Vandaag om precies twee uur barst in het Brabantse Tilburg het jaarlijkse kermisgebeuren weer los. zoals de afdeling voor lichting van deze gemeente ons in enigszins gezwollen proza mee deelt. Een evenement kan tegen woordig niet meer gewoon begin nen. maar dient kennelijk los te barsten, al moet nog maar worden afgewacht gelet op de weersom standigheden of er dan ook al niet iets anders is losgebarsten. Voorafgegaan door ponyrijders en een „heuse" heraut gaat op dat tijdstip de kermis open met in totaal 172 attracties (een pachtop- brengst van bijna anderhalf mil joen gulden, aldus dezelfde voor lichter). Deze attracties vormen als het ware één groot lint door het centrum van de stad en de winke liersvereniging De Besterd zal er voor zorgen, dat de kinderen één kwartier gratis kermis kunnen vieren Aansluitend is er maandag al sinds jaar en dag de jaarmarkt van 2 tot 5 uur op de zuidelijke rijbaan van de Schouwburgring. Daar staan niet minder dan 120 kramen en krijgen verder achttien standwerkers een plaatsje. De ker mis zelf duurt tot en met 24 juli. In Loosdrecht wordt vandaag een antiek- en curiositeitenmarkt ge houden en wel van 13 tot 22 uur op de parkeerplaats Vuntuslaan O.L Er zijn tevens de onvermijdelij ke oude ambachten te bewon deren. Om 18.30 uur zal het natio naal bekende gezelschap Ghesel- scap Goet ende Fijn Nederlandse en Vlaamse liederen ten gehore brengen en dansen uitvoeren. Daarbij zullen verschillende oude instrumenten worden gebruikt. Zondag zullen er op het strand- park Beekse Bergen (tussen Til burg en Hilvarenbeek) fietscross- demonstraties worden gehouden, hetgeen een spannende, maar vei lige sport schijnt te zijn. Dat neemt niet weg, dat op vele plaat sen vijftien millimeter dikke rub ber beschermkappen zijn aange bracht en het verboden is spatbor den. reflectoren, standaards en dergelijke te monteren. Boven dien zijn alle deelnemrs leeftijd: vijf tot ongeveer twintig jaar verplicht een valhelm te dragen. Vandaag en morgen is er gelegen heid de Helderse vuurtoren in Huisduinen te beklimmen, die er al meer dan honderd jaar staat Dit kan op beide dagen van 9.30 tot 17.00 uur, maar er dient voor een piek wel eerst een kaartje ge haald te worden bij de VW Dit om „spitsuur" in de toren te voor komen. zoals er olijk aan wordt toegevoegd. Tot slot voor de mensen die maan dag nu eens vroeg op willen en wel van vissen houden. In Bruinisse begint om negen uur een interna tionale hengelwedstrijd. Er wordt vertrokken vanaf het dorpshuis De hoofdprijs bestaat uit een reis- cheque ter waarde van driehon derd gulden, „welke u naar keus kunt besteden" Kamerleden na aanhouding Marokkanen: DEN HAAG (ANP) De Tweede-Kamerleden Waltmans (PPR) en Van Thijn (PvdA) hebben staatssecretaris Haars van justitie gevraagd met de uitwijzing van de elf Marokkanen, die maandag in Aardenburg zijn aangehouden, te wachten tot is aangetoond dat haar beleid in deze zaak spoort met de moties die ln de Kamer zijn aangenomen over de uitvoering van de Wet arbeid buitenlandse werknemers. In die moties wordt gevraagd om een planmatige aanpak, die op een breed maatschappelijk draagvlak berust. De Kamerleden willen dat Haars eerst overleg pleegt met de organisa ties die zich voor de elf inzetten Daarnaast hebben Waltmans en Van Thijn de staatssecretaris gevraagd of het polltie-optreden bij de opsporing en arrestatie van de Marokkanen wel in overeenstemming is met de wens van de Kamermeerderheid. Ze zou den graag zien, dat bij de voorgeno men uitwijzing rekening wordt ge houden met individuele omstandig heden, zoals de verblijfsduur in Ne derland, lopende procedures, gezond heidstoestand, werksituatie en even tuele nadelige gevolgen bij terugkeer in Marokko. De staatssecretaris heeft inmiddels laten weten, dat de Marokkanen in leder geval tot maandag in Nederland kunnen blijven, wanneer zij met alle organisaties die hen steunen heeft gesproken en de Kamervragen zijn beantwoord. Gisteren zijn FNV, CNV en de Raad van Kerken op het minis terie van justitie geweest. De staats secretaris heeft de vertegenwoordi gers van deze organisaties gezegd, dat zij geen gronden ziet om de groep Marokkanen uit Aardenburg anders te behandelen dan andere illegalen. Maandagmorgen hebben topambte naren van Justitie (Haars zelf gaat naar Canada) nog een laatste gesprek met het landelijk actiecomité wet ar beid buitenlandse werknemers PvdA-vooreitter Max van den Berg heeft namens het partijbestuur een telegram aan premier Van Agt ge stuurd, waarin hij stelt, dat de behan- deling van de elf in strijd is met de moties die door de Kamer zijn aange nomen. Constructie in de kunst van de jaren '70 13 juli-8 sept door Henny de Lange ROTTERDAM Honderden, zo niet duizenden woningen zullen de komende weken in Rotterdam van de huur- naar de koopsector overgaan. Huizenhan delaren zullen alles-op-alles zetten en de prijzen drastisch verlagen om van hun voorraad huurwoningen af te komen. (RECHT (ANPl - De 67-jarige me- öuw M P. Gross-Schnellenkamp is 'terochtend om het leven gekomen zij tussen Ede en Utrecht uit een déftde trein viel. De vrouw, die uit Uitsland k\Vam. was op slag dood. Jerband met het onderzoek naar ^Wédracht van het ongeluk is de JKspolitie op zoek naar twee Duitse Najes die bij de vrouw in hetzelfde h 5PmP.artiment zaten en die m «sterdam zijn uitgestapt. Zij reis- met. de Internationale trein Em- «nch- Amsterdam. Deze verwachting werd giste ren zowel door de gemeente Rotterdam als in makelaars- kringen uitgesproken na af loop van het kort geding, dat de huizenhandelaar Havag BV had aangespannen tegen de gemeente Rotterdam. De uitspraak van de president van de Rotterdamse recht bank, mr. L. Erades, dat de gemeente Rotterdam de anti- speculatiemaatregel voorlo pig moet schorsen, heeft bij de handelaren in onroerend goed enorme opluchting te weeggebracht. „We zullen ze ker profiteren van deze tijd winst". merkte een huizen handelaar op. „Voordat het tot een nieuwe gerechtelijke uitspraak komt, zijn we zeker twee maanden verder en in die maanden kunnen we nog heel wat huurwoningen lozen" Een woordvoerder van de ge meente Rotterdam erkent dat de makelaars met de uit spraak van mr. Erades een eerste winst hebben geboekt. „In ieder geval is onze over- rompelingstaktiek door kruist", zegt Pieter Bol, be leidsmedewerker op de afde ling volkshuisvesting van de gemeente Het Rotterdamse gemeentebestuur geeft vol mondig toe bewust gekozen te hebben voor het op zeer korte termijn (en zonder enige vorm van vooroverleg met de be trokkenen) invoeren van de gewraakte anti-speculatie maatregel. „Als we maanden van tevoren hadden aange kondigd wat we van plan wa ren. had de huizenhandel zich allang ingedekt", zegt Bol. Bovendien baseren B en W van Rotterdam de vergun ningsmaatregel op de Woon- ruimtewet van 1947. Op grond van een artikel in deze wet is het verlenen van woonvergun ningen een specifieke be voegdheid van B. en W„ zegt het gemeentebestuur. Daar om heeft het college het be sluit om met ingang van 16 juli geen woonvergunning meer te geven aan kopers van een voormalig huurhuis, dan ook niet in de gemeenteraad ter sprake gebracht. 'Strijd met wet" Dat de president van de Rot terdamse rechtbank daar an ders over denkt, blijkt uitein delijk uit het vonnis. Volgens mr. Erades is het niet juist dat B. en W. de gemeenteraad niet hebben laten beslissen over de maatregel. B. en W. hebben volgens mr. Erades daarmee in strijd met de Woonruimte- wet van 1947 gehandeld Overigens kwam er enkele uren na het vonnis al een me dedeling van het Rotterdam se stadhuis dat B en W beslo ten hebben deze zaak alsnog in de gemeenteraad te bren gen. Het ziet er naar uit dat de meerderheid van de raad het beleid van B en W zal steunen. De PvdA (die een meerder heid heeft in de gemeente raad) staat achter het anti- speculatiebeleid van het (ge heel uit PvdA'ers bestaande) college van B en W. De VVD wijst dit beleid af, terwijl het CDA van mening is dat er eerst een grondig onderzoek moet komen naar deze maat regel, die naar de mening van het CDA te overhaast is ge nomen. Bedrukt Verkeerde de huizenhandel gisteren in een juichstemming naar aanleiding van de uit spraak van mr Erades, de sfeer op het Rotterdamse stadhuis en ook in de oude wijken die steeds aange drongen hebben op maatrege len tegen de sterk toegeno men verkoop van goedkope huurwoningen was be drukt. In het ergste geval moet er rekening mee worden gehouden dat de komende maanden zo'n vierduizend huurwoningen overgeheveld zullen worden naar de koop sector, zegt een gemeentelijke woordvoerder. Dat betekent dat de wachtlijst van woning zoekenden in Rotterdam nog langer zal worden. Rotterdam telt dertigduizend woningzoe kenden, van wie achtduizend urgent. Vorig jaar werden vol gens de gemeente, ondanks allerlei beperkende maatrege len, toch nog bijna tiendui zend appartementen aan de huursector onttrokken. „Ons laatste wapen om de verkoop van huurwoningen onaan trekkelijk te maken, is ons echter helaas voorlopig uit handen genomen", zegt Bol. De gemeente Rotterdam staat op het standpunt dat kopers van een voormalig huurhuis, aan wie een woon vergunning geweigerd zou worden, voldoende rechtsbe scherming genieten via de wet (administratieve rechtspraak overheidsbeschikkingen). De raadsman van de gemeente wees hierop ook tijdens het kort geding Volgens de presi dent van de rechtbank zou het echter niet eerlijk zijn de eise res (Havag) te verwijzen naar de AROB-rechter, omdat een dergelijke procedure zeer tijd rovend is. Mr. Erades achtte het daarom billijker de anti- specualatiemaatregel voorlo pig te schorsen en de zaak voort te zetten via een andere (snellere) procedure Volgens Havag zou invoering van de anti-speculatiemaatre gel betekenen dat de waarde van zijn belegde vermogen jaarlijks zou verminderen met dertig tot veertig procent. Het jaarlijkse verlies raamt het bedrijf op 300.000 tot 400.000 gulden- Voor deze zaak bestaat in het hele land grote belangstelling, omdat een groot aantal ge meenten overweegt soortgelij ke anti-specualatiemaatrege- len te treffen om de handel in goedkope huurwoningen aan banden te leggen. In enkele steden (Gouda. Delft en Am sterdam) werd eerder een soortgelijke maatregel inge voerd. Maar het is nog niet eerder gebeurd dat een hui zenhandelaar die door deze maatregel zijn huizenvoor- raad onverkoopbaar zag wor den. besloot een kort geding aan te spannen. DEN HAAG (ANP) De 21-jarige Johannes Kalhatu uit Smilde, die dinsdag op een kampeerterrein in Luxemburg zwaar werd gewond door schoten uit het geweer van een cam- pingwacht, is gisteren overleden in het ziekenhuis in de stad Luxemburg De campingwacht zou op de jonge Molukker hebben geschoten omdat hij verdachte geluiden hoorde. Vijf Molukse vrienden van het slacht offer hebben eerder deze week bij het inspraakorgaan Welzijn Molukkers geklaagd over de manier waarop de Nederlandse ambassade in Luxem burg hen behandelt. De ambassade zou de jongens, nadat hun vriend zwaargewond raakte, te weinig heb ben geholpen. De familie van het slachtoffer en de andere vijf jongens zijn na de schietpartij naar Luxem burg gereisd. GRONINGEN (ANP) De politie heeft drie mannen aangehouden, die ervan verdacht worden de afgelopen twee j^ar in het gehele land 95 inbra ken té hebben gepleegd. De politie spreekt van een record, omdat het grootste aantal tot dusver op rond de 92 lag. De mannen zijn de 37-jarige W A. J. V. uit Groningen, de 24-jarige F B. uit Arnhem en de 30-jarige A. O eveneens uit Arnhem Het drietal kraakte in het bijzonder kluizen van panden op industrieter reinen. Daarbij werd zelfs gebruik gemaakt van vorkheftrucks. Er werd bij deze kraakacties, waarbij veel ge sneden en gebrand werd, voor tonnen schade aangericht. De mannen stalen voor zichzelf zo'n 70.000 gulden bijeen. „Als jullie wat snel willen drinken, blijf ik gezellig even

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 3