m Wereldrecord Maria Yergova Karpov bevindt zich op eenzame hoogte ederlandse Australiërs dealiseren de oude tijd Ander systeem bij scheepsbouwsteun L Bulgaarse werpt discus 70.60 meter weg Van Aardenne: subsidie per order Russische wereldkampioen kent gelijke niet 15 JULI 1980 BINNENLAND TROUW/KWARTET SPORT De vele vakantiegangers in eigen land hebben waarschijnlijk geen goed woord over voor het regenach tige „herfstweer" van deze zomer. Maar de natuurliefhebbers onder hen zullen met vertedering de pad destoelen, misleid door het vochtige klimaat, omhoog zien schieten tus sen het drassige groen. jor Aldert Schipper lei ELBOURNE Van de tienduizenden Nederlandse emigranten die in de loop der Jaren in idelijke staten van Australië zijn neergestreken, zit er momenteel maar één in de vangenis. Het is een man die in conflict kwam met de Australische wet omdat hij ndeugende films" maakte, zoals de consul-generaal in Melbourne vertelt. De Nederlanders Australië geven niet aanleiding tot overdreven zorgen. Nederlandse immlgratle-ambte- i\n Melbourne O. J. Ansems, die tatig jaar advies en hulp heeft aan Nederlanders die een leven Zochten in Australië, dat de nu op gang komende golf van emigranten sterk ver- van de traditionele landver- l OTUg «na ?t omstreeks 1959 kwamen naar Au- rallê voornamelijk Nederlanders, ie als gevolg van de oorlog losgesla- en waren of die geen enkel vertrou- en meer hadden in de veiligheid van èst-Europa. Deze vluchtelingen or het „rode gevaar" hebben het j moeilijk gehad, maar verscheide- n onder hen hebben succes ge- oekt. Eind jaren vijftig kwamen de iroodemigranten", mensen die in Nlerland ondanks hard sappelen et toekwamen aan hun deel van de komende welvaart en die op een toen en een slof naar Australië frtrokken om eindelijk toe te komen ifl een auto of een ijskast. land wordt alles van overheidswege geleld. Dat doodt de creatviteit en de ondernemingslust. Mensen die daar het slachtoffer van zijn, moeten niet naar het zoveel hardere Australië ko men. Maar iemand die in Nederland zelfstandig heeft gewerkt en succes had, is ook in staat te emigreren. Toch moet Je niet gaan om het gelde lijk succes, maar om Je eigen toekom stige geluk en dat van Je kinderen", vat Ansems zijn mening samen. Vaak ligt dat geluk in een klein hoek je. Ansems geeft als sprekend voor beeld een doctorandus in de econo mie, die als ambtenaar werkte bij een ministerie voglens Ansems niet be paald een aanbeveling voor een suc cesvolle emigrant. Toch kreeg de emi gratie zijn beslag. De man bleek na melijk verwoed en deskundig postze gelverzamelaar en deze hobby stelde hem in staat zich in korte tijd op te. werken tot een van de vooraanstaan de Australische postzegelhandelaren. ting en plastic stoelen. Maar daarom niet getreurd. Het verdrietige van de bijeenkomst was veel meer gelegen inj de wat al te nadrukkelijk verzekering dat „we absoluut niet terug willen naar Nederland". „Je schaamt Je dat Je Nederlander bent", was het korte maar krachtige commentaar op de' ordeverstoringen op 30 april. Neder-; land is Nederland niet meer, krijg Je te horen. Twijfelen olgens Ansems overzagen veel van De Nederlandse emigranten hebben mensen niet welke moeilijkhe-' ze in Australië graag, verzekert An- zij tegemoet gingen. Dit leidde sems. De Nederlander past zich aan t veel mislukkingen. Sommigen, en hokt niet samen zoals sommige o„.pm-in e begrepen dat een ijskast en een emigrantenkolonies uit Zuid-Europa, zich van vroeger herinnert Het aan- tootje later ook voor de achterge- tal Nederlandse bejaardensociëteit in even Nederlanders weggelegd wa- - - en die naar het moederland hun- Als de avond wat vordert geven steeds meer mensen blijk van een vaag heimwee. Na een blikje bier te hebben genuttigd, zei een van de mannen: „Je weet niet meer wie Je bent en waar Je heen gaat". Dit twij felen aan eigen identiteit lijkt het lot van de emigrant die het niet tot een aanzienlijke positie heeft gebracht. Bij deze onzekerheid voegt zich vaak een verlangen naar het Ideaal beeld van Nederland dat men ooit heeft verlaten. Vooral de ouder wordende emigrant hunkert naar de gemoedelijkheid en het gevoel van geborgenheid dat hij Be rden, keerden terug. Zij verwijten' emigratie-autoriteiten nogal eens Ithet leven in Australië hun te; mooi erd voorgeschilderd. De meesten toter bleven en hebben nu, mede lordat hun kinderen hier zijn opge- oeid, zich zo'n beetje geschikt in in Australische leven. Toch heeft zich een levendig Neder lands verenigingsleven ontwikkeld. terde golf Met name het aantal Nederlandse klaverjasclubs in de buurt van Mel bourne laat zich niet op de vingers van twee handen Itellen. een bezoek aan een Nederlandse groep leert dat hier de jaren vijftig zoals die in ons land waren, zorgvuldig geconser-, veerd worden. Er heerst de sfeer van. de na-oorlogse buurtvereniging met zijn kleine zorgen en verdriet, maar vooral met zijn niet kapot te krijgen torna beleeft op het moment een, gezeggligheid. ginnende derde emigratiegolf. Het' ital aanvragen is inmiddels weer tegen tot 35 per week. De nieuwe grant is doorgaans kapitaal- chtiger dan de traditionele. De r Ansems geeft een voorbeeld van melkveehouder uit Groningen, als gevolg van de teruglopende drijfswinst steeds verder in de huid was gekomen bij de bank. 1 Bescheiden bestaan WIJ mochten een bijeenkomst mee maken van de Dutch Community Council „Eendracht maakt macht" in een van de westelijke randgemeenten van Melbourne. De DCC bestaat, naar bleek, voornamelijk uit mensen die als ongeschoold arbeider in de Jaren vijftig naar Australië waren ge-, trokken en die dank zij hard werken hier een bescheiden bestaan wisten op te bouwen. Met voldoening werd meegedeeld dat elk van de leden nu wèl een auto heeft en dat sommigen er meer hebben. Maar zij woonden alle nog in de minder aantrekkelijke westelijke suburbs. man verkocht al wat hij had en ftrok naar Australië met in zijn ortefeuille een half miljoen. Voor de Wt van dit bedrag kocht hij een *renhoeve met 125 hectare grond, tohikt voor vleesrundvee. De rest an het geld zette hij uit tegen rente. k hoef niet meer zo hard te werken s m Nederland en lk heb een rede- inkomen", was zijn commentaar. Ze hadden de indruk dat de meer geslaagde emigranten van Neder- n^ems denkt dat Australië een goe- landse afkomst op hen neerzagen.. Mteus zou zijn voor die Nederlandse *renzoons, die in het vaderland Bovendien vormde het lldmaat- grond kunnen krijgen. Neder- «chapsgeld van de verenigingen zoals hders, die verwend zijn door de wel- ..Abel Tasman" een hinderpaal. Dat^ «t en de sociale zekerheid kunnen beliep, vertelden ze, zo'n tachtig dol lar beter wegblijven. Op een eml- lar (bijna honderdtwintig gulden) per' atleaanvraag van een anderhalf Jaar- ..Abel Tasman" beschikt dan ar werkloze olieboormeester rea- wel over een aantrekkelijk clubhuis, wde Ansems negatief. maar dat zou „Eendracht maakt macht" ook ooit eens krijgen. Daar werd hard voor gespaard. Vorig jaar was er nog 2500 dollar voor wegge- WJ hebben hier geen mensen nodig. m!ü<leLhal' iaar op de za* van de Maar voorlopig moest men nog tevre-i meriandse belastingbetaler hebben den zijn met het clublokaal van een; ■weia. we moeten hier lui hebben voetbalvereniging. Niet bepaald een pioniersgeest bezitten. In Neder- gezellig zaaltje met zijn neonverlich- Australië neemt dan ook toe. Hier heerst soms een sfeer van spijt „We hebben hard gewerkt en zijn nooit toegekomen aan een vakantie. Nu hebben we geld maar we zijn te oud om er nog van te genieten. Als Je naar Holland gaat voel Je Je niet meer thuis. Het is zo veranderd. Jullie taal is verruwd. Niemand kijkt meer op tegen een burgemeester of een nota ris. Bovendien zijn onze kinderen nu in Australië". Een vrouw van net 85 vertelde dat haar man een paar jaar geleden was gestorven. Haar kinderen waren ge slaagde Australiërs geworden. „Ik heb een mooi vrijstaand en rustig gelegen huls, maar lk heb nooit leren autorijden. Ik kom nu nergens meer. tenzij mijn dochter me rijdt Maar die heeft drie zaken en weinig tijd. Ach teraf heb ik spijt van mijn vertrek uit Nederland. Eigenlijk voel ik me ner gens thuis. Als we in Holland net zo hard hadden gewerkt, had lk nu ook een eigen huls gehad, maar dan leef de mijn man misschien nog". De Nederlandse emigranten zien er in het algemeen ouder uit dan ze zijn. Jarenlang zeventig uur per week wer ken doet een mens op den duur geen goed, ook al zijn de vruchten talrijk. Achteruit „Je gaat de oude tijd idealiseren'*, zegt prof. dr. J. Smit, die in 1949 naar Australië vertrok om er Nederlands te doceren aan de plaatselijke univer siteit. Zijn belangrijkste klacht tegen Australië is dat je er weinig goede bibliotheken hebt. Vooral de Neder landse literatuur zoek je vergeefs. Correspondentie met Nederland, ten einde daar de gegevens te vinden die hij voor zijn studie nodig heeft, levert vaak teleurstellingen op. doordat een antwoord lang uitblijft of eenvoudig nooit komt. „De pen die men nodig heeft om een brief naar Australië te schrijven weegt wel bijzonder zwaar",, stelt hij fijntjes vast. Dat is trouwens niet zijn enige be zwaar tegen ons land. „De taal gaat in Nederland achteruit, de mensen zijn brutaal geworden en hun manieren gaan over de hele linie achteruit", meent prof. Smit. Hij heeft wel over terugkeer gedacht, maar zijn kinde ren en kleinkinderen, zijn meer dan plezierige woonomgeving en het pret tige financiële klimaat weerhouden hem. Hij bevestigt dat ouder worden de emigranten het vaak moeilijk heb ben. „Speciaal de vrouwen voelen zich hier soms niet thuis", meent hij. Alhoewel hij Jarenlang een rol ge speeld heeft in de Nederlandse ge meenschap, houdt hij zich nu meer afzijdig en trekt hij zich terug in zijn studeerkamer en in zijn actieve be langstelling voor negentiende eeuwer, Potgieter. Voordat wij zijn huis verlaten ver trouwt Smit ons nog toe dat de Au stralische maatschappij ook niet be paald je d&t is. „De omgang tussen de mannen en hun vrouw is niet zo ple zierig. Er wordt veel gedronken door de mannen. Vrouwenmishandeling komt nogal eens voor en ook kinde ren krijgen regelmatig slaag. Veel huizen beschikken over een speciale stok of riem om de kinderen te slaan. „Er verandert nu wel iets, maar de Australiër schuwt geweld bepaald niet. Daar staat tegenover dat er hier geen klasse-onderscheid is. Maar er is een sluimerend antl-semitisme en er bestaat onder de Australiërs een te rughoudendheid Jegens immigran ten. Met name die uit Zuid-Europa en vooral de Vietnamezen zijn daar nog al eens het slachtoffer van". De he rensociëteit in het centrum van Mel bourne is uiterst terughoudend met het aanvaarden van Joden. Vrouwen hebben er in het geheel geen toegang. Hostels De Australische samenleving mag' dan niet zo erg open staan voor nieu we medeburgers, de Australische overheid beschikt over een zeer be hoorlijke accommodatie voor de im migranten. Op het moment profite ren vooral de Vietnamezen die in het land worden toegelaten van de hos tels. Maar er zijn ook enkele Neder landse families in het hostel dat wij bezochten. Modern opgezette flatjes 'met een beperkte accommodatie en gemeenschappelijke eetruimten, waar Je de eerste maanden gratis' 'onderdak hebt. Een gesprek met enkele begin dit Jaar gearriveerde gezinnen leert dat de nieuwe emigrant inderdaad Iemand anders is. Ze hebben geld. Het ene gezin zit nog in het hostel omdat hun huis gebouwd wordt en nog niet ge reed is. Een ander, de vroegere eige naar van een supermarkt in Amstel veen, heeft met enkele andere immi granten de handen ineengeslagen.. Samen met een Nederlandse aanne mer zijn ze bezig twee huizen te bou wen met het doel die te verkopen aan Australiërs. Mocht dat niet lukken, dan gaan we er zelf in wonen, vertelt de man. Het motief voor zijn emigratie? „Ik heb niks tegen Surinamers, maar er lopen er te veel van in Amsterdam. Er ligt teveel hondenpoep op straat en ik laat me niet langer door de belasting uitvreten. Ik vind het niet erg om belasting en sociale lasten af te dra gen, maar er maken teveel mensen misbruik van". En als het in Australië niet lukt, wat dan? „Dan ga lk terug naar Holland om er van de steun te trekken". „Tegenwoordig sijn het geen emigranten meer, maar mensen die verhuizen", zeggen de oudere emi granten met afkeuring in hun stem. De geringe tegenstand van Larsen was voor Timman een grote teleur stelling. Reeds op de elfde zet mocht hij met zwart tegen Hort op een zeer comfortabele stand bogen, maar de snelle nederlaag van Larsen, maakte het voor de Nederlander weinig zinvol om door te spelen. Dus gaf hij de partij onder enige gemopper maar remise. Die Karpov komt maar ge makkelijk aan zijn punten, vond hij. Inderdaad heeft het de wereldkampi oen in dit toernooi niet bepaald tegen gezeten, maar de realiteitszin gebiedt toch te zeggen dat Karpov op dit ogenblik zijn gelijke niet kent. Overal waar hij meespeelt, wint hij, dus valt er eigenlijk weinig te praten over mo gelijke ongelukjes die hem in de loop van het toernooi zijn toegeworpen. Karpov zou wel eens een nieuwe Bot- winnik kunnen worden, een speler die meer dan twintig jaar de titel in zijn bezit houdt. De Rus maakt een zeer evenwichtige indruk; zelfs toen hij van Ribli ver loor, bleef hij volkomen beheerst. Het opgeven van een partij is een vak apart. Aljechin had er altijd moeite mee en wilde zelfs zijn tegenstander nog wel eens kleineren. (Toen hij bij voorbeeld een keer van Euwe verloor, schreef hij later dat de winst van Euwe te vergelijken was met een rou lette waar drie maal achtereen het balletje op nul komt.) Karpov daar entegen vertrekt geen spier en toont zich ook in zijn zeldzame nederlaag de ware kampioen. Na Karpov en Timman werd Sosonko zo waar nog ongedeeld derde. Hij heeft een slim toernooi gespeeld, al zullen een groot aantal van zijn remi ses de schaakanalen niet bereiken. Gisteren behaalde hij zijn tweede overwinning door tamelijk eenvoudig van Van der Wiel te winnen. Sosonko speelde weer eens Caro-Kann en liet zien dat Van der Wiel vooral strate gisch nog wat te leren heeft. Binnen twintig zetten was zwart al aan de winnende hand. Een stukoffer werd Anatoli Karpov, de onbedreigde winnaar van het schaak toernooi van Amsterdam. door Sosonko nog eens dankbaar ge accepteerd, voordat de hand ten te ken van overgave kreeg aangereikt. Ribli en Dolmatov speelden snel re mise. waardoor zij op de gedeelde zesde plaats eindigden. Wit: Larsen (Den) Zwart: Karpov (Sow) 1. Pgl-f3, Pg8-f6, 2. g2-g3, b7-b6, 3. Lfl-g2, Lc8-b7, 4. 0-0, e7-c6, 5. c2-c4, Lf8-e7, 6. Pbl-c3, 0-0, 7. d2-d4, Pf6-«4, 8. Ddl-c2, Pe4xc3, 9. Dc2xc3, c7-c5, 10. Tfl-dl, d7-d6, 11. Lcl-e3, Pb8-d7, 12. Tal-cl, Ta8-c8, 13. d4-d5, e6xd5, 14. c4xd5, Tf8-e8, 15. b2-b4, Le7-f6,16. Dc3-b3, c5xb4, 17. Tclxc8, Dd8xc8, 18. Db3xb4, Dc8-c2, 19. Tdl-cl, Dc2xe2. 20. Db4xd6, Pd7-f8, 21. Pf3- d4, LfGxd4, 22. Le3xd4, De2-d2, 23. Dd6-f4, Te8-elt, wit geeft op. Veertiende en laaute ronde kroongroep: Hort (Tsp-Timman (Ned) 'ft-Vj. Van der Wiel (Ned>- Sosonko (Ned) 0-1, Larsen (Den) Karpov (Sow) 0-1, RlbU (Hon)-Dolmatov (Sow) >«.>4. Eindstand: 1. Karpov 10 punten, 2. Timman 8. 3. Soaonko 8. 4. Hort Vn. 5. Dolmatov en Ribli 7. 7. Van der Wiel 4. 8. Larsen 3'/j. SOFIA De Bulgaarse Maria Vergova heeft tijdens atletiek wedstrijden in Sofia het wereldrecord discuswerpen verbe terd. Vergova wierp de 1 kilogram zware schijf 71,80 meter, dertig centimeter verder dan de Oostduitse Evelin Jahl die houdster van het wereldrecord was. Op 4 Juli was Vergova al aardig in de buurt van het wereldrecord gekomen. Zij wierp toen 70,60 meter. De verrichting van Vergova beteken de het 25e wereldrecord in dit seizoen. De doorbraak van Maria Vergova, een 29-Jarige secretaresse van 1 meter 81, die 100 kilogram weegt, naar de wereldtop vond plaats in 1974, toen zij de afstand van 68 meter 48 over brugde. De Bulgaarse „reuzin" was vier Jaar geleden in Montreal de voor naamste rivale van Olympisch kam pioene Evelin Jahl uit Oost-Duits- land. Vergova veroverde na harde strijd de zilveren medaille voor we reldrecordhoudster Faina Melnik uit de Sowjet-Unie, die haar torenhoge favorietenrol als ballast ervoer en met haar vierde plaats niet ln de medailles vleL Dit seizoen heeft Vergova zich voor honderd procent geprepareerd op de Spelen in Moskou. Daar wil zij haar carrière afsluiten met het hoogste eremetaal in haar discipline. Proeven van bekwaamheid legde de Bulgaar se zwaargewichte eerder deze Jaar gang al af met worpen ln de 69 en 70 meter. Het beste visitekaartje volgde in Sofia met haar nieuwe wereldre cord. In Raahe (Fin) heeft de Fin Antti Kalliomëki het polsstokhoogsprin gen gewonnen met een hoogte van 5,66 meter. Kalliomftkl stelde daar mee het Finse record scherper, dat hij in Juni op 5.63 meter had gebracht. Op de wereldranglijst van 1980 neemt de Fin de achtste plaats in. Aanvoer der is de Fransman Thierry Vigneron met de wereldrecordhoogte van 5,75 meter. MOTORSPORT - Pater Herllngs heeft tijden» de eerste manche van het wereldkampioen schap motorcross In de 250 cc-klaase ln Hengelo een gecompliceerde beenbreuk opgelopen. Het- llngs vloog met xijn motor tegen een boom en brak zijn scheenbeen en kuitbeen. Herlings ls ln Doetinchem geopereerd en zal zeker zes tot acht weken in de lappenmand blijven. Cees van der Ven won overigens belde manche» ln Hengelo. TENNIS De Nederlandse Jeugdploeg heeft de eerste wedstrijd In de finalepoule van de Anne 8olsbeau!t-bcker tegen de Sowjet-Unle gewon nen Nanette Schutte en Karin Moos wonnen belden hun enkelspel en mochten toen de dub- belpartij varliezen. VOETBAL Nigeria heeft zich geplaatst voor de tweede ronde van de Afrikaanse zone ln de strijd om een plaatsje voor het wereldkampi oenschap ln 1982 in Spanje. Nigeria won ln Lagos met 2-0 van Tunesië, dat het eerate duel met eenzelfde score had gewonnen. In het ne men van strafschoppen toonde Nigeria zich het besta: 4-J. PAARDESPORT Monty Buitenzorg heeft op Dulndlgt de draverij om het kampioenschap Nederlandse paarden gewonnen. AlTOSPORT Arte Luyendtjk ls op de Salz- burgrlng derde geworden tijdens de zesde wed strijd voor de Europese beker V-renwagena. Winnaar werd de Deen John Nielsen, die voor Luyendljk hel klassement om de Europese be ker aanvoert. WIELRENNEN Oerrte van Oerwen heeft de profronde van Rotterdam gewonnen In de eind sprint versloeg hij zijn medevluchter Adrle van Houwellngen. De Nederlandse Olympische ploeg wss op dreef ln het Belgische Malderen. Sjaak Kanegraaf won voor Adrl van de PoaL TAFELTENNIS De Nederlandse deelnemen aan de atrtjd om de open kampioenschappen van RIJsael hebben het niet verder dan de halve finales gebracht In het dubbelspel ging de combinatie Van Swter-Van Spanje ln de halve eindstrijd ten onder tegen de Zweden Waldener en Akesson: 10-21, 12-21. 20 22 In het enkelspel voor meisjes moest de Nederlandse Blanckaert het afleggen tegen W'enzel uit West-DuiUland: 18-21. 21-18. 21-6. Samen met haar partner Van Oennlp werd Blansert in de halve finale van het dubbel verslagen door de Weatdultae combina tie Baltzer Kirschner 21-23. 15-31 DEN HAAG (ANP) Minis ter Van Aardenne (Economi sche Zaken) wil af van indivi duele steunverlening aan scheepsbouwbedrijven die ln financiële moeilijkheden ver keren. Daarvoor in de plaats wil de bewindsman een sys teem waarbij een bedrijf fi nanciële steun kan krijgen wanneer het een order afsluit. Dit blijkt uit een brief die de minister heeft gestuurd aan de beleidscommissie scheeps bouw. De nieuwe steunmaatregelen gelden trouwens alleen voor dit jaar en moe ten naar het oordeel van de minister gaan gelden met terugwerkende kracht tot 1 Januari 1980. Over het scheepsbouwbeleid ln de Jaren na 1980 zal het kabinet ln de loop van dit Jaar een beslissing nemen. Het ls de bedoeling dat de beleidscommissie scheepsbouw daarvoor op korte ter mijn een beleidsplan opstelt. Daarin moeten volgens Van Aardenne „de lijnen worden aangegeven, waarlangs met een minimale Inzet van over heidsmiddelen, voor de zeescheeps- nleuwbouw een kans op overleving wordt geboden". De nieuwe steunmaatregelen houden ln dat een werf tien procent van de gemiddelde nieuwbouwomzet aan zeeschepen over de laatste drie boek jaren ontvangt. De minister denkt wel als voorwaarde te zullen stellen dat een bedrijf niet overgaat tot het indienen van verzoeken tot werving van buitenlandse werknemers. door Max Pam AMSTERDAM Zoals het een we reldkampioen betaamt, heeft Anatoli Karpov gisteren het schaaktoernooi van Amsterdam gewonnen. In de laatste ronde walste hij met zwart over de Deen Larsen heen, die ten prooi aan een wekenlange Inzinking ook in de slotronde weer eens blun derde. In een ongeveer gelijke stelling meende Larsen een pion te kunnen offeren, maar daarbij overzag hij een tamelijk eenvoudige finesse die zijn stelling vrijwel hopeloos maakte. Toen de Deense grootmeester daarop ook nog eens naliet in een wanhoops offensief de positie te compliceren, was het binnen twee uur spelen afge lopen. Jaren vijftig trokken velen naar Australië. Hier het echtpaar Stakenberg uit Amsterdam met hun kinderen, vlak voor het vertrek in 1955.-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 9