Dominee Maarten Vreugdenhil schrok geweldig
Kerken moeten de legale
buitenlanders niet vergeten
Neo-religies juichen Kameronderzoek toe
Trouw
Achille Addis: van gastarbeider tot predikant
Marquardts 'Barth' allang vertaald
Conferenties
VANDAAG.
VOORBUG ANGER i
- DINSDAG 15 JULI 1980
TROUW/KWARTET
door A. J Kiel
Dominee Maarten Vreugdenhil. voor-
malig eindredacteur van Waarheid en
Eenheid, orgaan van verontruste ge
reformeerden, heeft gelukkig zijn pen
niet neergelegd, zodat wij van zijn
uiterst levendige ontboezemingen in
het genoemde blad nog regelmatig
kunnen genieten.
In het nummer van 11 Juli maakt hij
ons deelgenoot vqn de schrik die hem
beving bij het luisteren naar de radio.
Dominee Vreugdenhil:
„Vorige week schrok ik geweldig. Ik
hoorde nog net van de radio, dat een
Scholten vice-president geworden
was van de Raad van State. Ik
dacht altijd, dat de heer Jan Nico
Scholten niet zo erg bekwaam was. Ik
wist, dat hij als burgemeester van
Andel nu niet bepaald geschitterd
had. Ik dacht, dat zijn grootste ver
dienste was, dat hij een schoonzoon
was van dr. Bruins Slot. Hij scheen
een zeer eervolle benoeming gekre
gen te hebben. Gelukkig voor mij.
bleek, dat het een andere Scholten
was, de minister van Defensie. Mr.
Jan Nico 8cholten blijft in de Tweede
Kamer en kon daar (helaas) zijn antl-
Zuld-Afrika-politlek voortzetten.
Aldus dominee Vreugdenhil, en nu
moeten ze me nooit meer proberen
wijs te maken dat verontrusten niet
maatschappelijk betrokken zijn. Uit
de geciteerde woorden van deze voor
aanstaande verontruste blijkt wel an
ders!
Trouwens, ook op een ander punt
dichten wij de verontrusten iets ten
onrechte toe. We loven of laken, al
naar gelang, dat zij de klassieke refor
matorische belijdenisgeschriften ern
stig nemen. Uit de manier waarop
dominee Vreugdenhil over de heer
Scholten schrijft, wordt echter ge
noegzaam duidelijk dat de eerwaarde
scribent het voorschrift van de Hei-
delbergse Catechismus om 's naasten
eer en goed gerucht naar vermogen te
bevorderen, met een korrel zout
neemt. Het valt dus wel mee (of te
gen, al naar gelang) met die trouw
aan de belijdenis der kerk.
Ditmaal is dominee Vreugdenhil wel
zeer goed op dreef. Na bondig vastge
steld te hebben dat het I.K.V. „alles
met geweld en niets met vrede te
maken heeft," voert hij ons naar Ja
pan, een land waar nog „gewoon gere
formeerd" geloofd wordt. En dit feit
brengt hem weer moeiteloos naar zijn
Jeugd, toen hij schaakte met een
„trouw gereformeerd" schoolhoofd
en dienst vriend, die nog méér was.
namelijk „gereformeerd in hart en
nieren". Dominee Vreugdenhil:
„Ze vertelden mij menens, dat ik
mijn studie voor predikant maar
moest staken. Predikanten zouden
geen werkkring meer vinden. Mijn
schaakvrienden hebben ten dele ge
lijk gekregen. Nog bestaan officieel
GerefKerken. Maar zijn ze nog Gere
formeerd?"
Ik ben overigens niet de enige gretige
afnemer van dominee Vreugdenhils
pennevruchten. Ook de vrijgemaakte
gereformeerde dominee W. G. de
Vries is er zo eentje blijkens zijn
„Persschouw" in het vrijgemaakte
weekblad De Reformatie. Hij citeert
uit een ander artikel van dominee
Vreugdenhil onder andere dit:
„Wat moeten we doen. Iemand die
niet bepaald verontrust Is. zei mij,
dat de 'verontrusten' veel meer doen
moesten. Vooreerst zei hij: 'Zé moe
ten dikwijls in de week bij elkaar
komen. Ze moeten broederkringen
vormen, plaatselijk of regionaal. Als
ze zondags stenen voor brood krijgen,
lezen ze met elkander een preek of ze
laten iemand een preek houden.'
'Nee,' zo zei hij, 'geen samenkomsten
met een onderwerp. Maar broeders en
zusters, die samen praten over de
preek van zondagmorgen en zondag
avond, zo die er nog is. Elkaar stich
ten op woensdagavond bijvoorbeeld.'
En telkens protesteren.'De predikant
opbellen. Vriendelijk, maar beslist.
Bij de kerkeraad protesteren, steeds
maar weer, als de gemeente stenen
voor brood krijgt. Verder: je zelf be
schikbaar stellen voor kerkelijk werk,
wat dan ook."
Het commentaar van dominee De
Vries:
„Waarom wijst ds. Vreugdenhil niet
op de koninklijke weg, de weg van
Christus, die zo duidelijk in 2 Tim. 2:
19 wordt gewezen: 'Een ieder, die de
naam des Heeren noemt breke met de
ongerechtigheid'?"
Met andere woorden: dominee Vreug
denhil moet vrijgemaakt worden. Ik
hoop niet dat hij dit advies opvolgt,
want waar zouden we dan met Waar
heid en Eenheid heen moeten?
Van een medewerker
OLDEKERK „In zekere zin ben ik teleurgesteld in de kerk.
Dat is misschien wat cru gezegd, maar ik bedoel het wel zo.
Vijftien jaar geleden ben ik theologie gaan studeren met als
ideaal, daarna een pastoraat te beginnen onder gastarbeiders,
maar ondanks herhaalde pogingen is dat nog steeds niet
gelukt." Achille Addis (42), in het dagelijks leven dominee in
het Groningse Oldekerk, vat, voorzichtig naar woorden zoe
kend, samen wat hem dwars zit.
Het is het verhaal van de Italiaanse
gastarbeider die in 1962 naar Neder
land kwam en gedreven door enthou
siasme via spinnerijen, losse baantjes
en eindeloos lopende bandwerk, pre
dikant werd. „Omdat ik dacht vanuit
deze invalshoek te kunnen werken
voor mijn landgenoten in Nederland.
En dat schijnt om de een of andere
duistere reden niet te mogen." aldus
de gereformeerde predikant.
Spinnerijen
Het opmerkelijke verhaal van de
man, die het prettige klimaat van het
Italiaanse Cagliari ruilde voor het
koude Holland en het als eenvoudige
gastarbeider ook nog in zijn hoofd
haalde om dominee te worden in een
oer-Nederlandse kerk als de gerefor
meerde, schiet wortel in 1962. Als
vierentwintigjarige jongeman kwam
Achille Addis, net zoals zovelen, van
uit Sardinië naar ons land. Om te
werken en geld te verdienen. Twee
zaken die in Italié niet voor het op
scheppen lagen.
Jk kwam in Enschede terecht in een
spinnerij. Dat was hard werken ge
blazen en als het werk klaar was,
waren er wel andere problemen.
Heimwee, ruzie met Je huurbaas, het
klimaat, de andere eetgewoonten, het
zwijgen dat Je als het ware door de
Van onze kerkredactie
Gisteren publiceerden wij onder de
titel „Karl Barth en de christen-socia
listen" een artikel van prof. Kultert,
waarin hij het boekje van de Duitse
theoloog Marquardt besprak: „Der
Christ in der Gesellschaft 1919-1979
Geschichte, Analysen und aktuelle
Bedeutung von Karl Barths Tamba-
cher Rede".
Voor de volledigheid wijzen we er nog
op dat al in 1978 een Nederlandse
vertaling is verschenen van Barths
Tambacher rede, met het commen
taar van Marquardt onder de titel:
„Tambach nu". Het boekje werd des
tijds in Trouw besproken door dr.
waarin opgenomen: Oe Rotter
dammer, met Dordts Dagblad,
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tamminga
Directeur ing O Postma
HOOFDKANTOOR
Postbus 859
1000 AW Amsterdam
Wibautstraat 131 Amsterdam
tel 020-913456
telex 13006
Postgiro 66 00 00
Bank Ned. Credietbank
Rekemngnr 23 00 12 574
REGIO ROTTERDAM/DORDRECHT
Poetbus 948
3000 AX Rotterdam
tel 010-115588 (abonnementen
en bezorging)
tel 010-115588 (redact*)
tel 115700 (uitsluitend voor
advertenties)
Westbiaak 4
Rottecdam
REGIO DEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101
2501 CC Den Haag
«el 070-469445
(abonnementen en bezorging)
tel 070-469445 (redact*)
tel 070-468864 (uitsluitend voor
advertenties)
Parkstraat 22 Den Haag
REGIO NOORD/OOST-NEDERLAND
(abonnementen en bezorging
Postbus 3
8000 AA Zwolle
tel 05200-17030
Melkmarkt 56 Zwolle
Abonnementsprijzen:
Per maand 1 16,98
Per kwartaal 50.95
Per half jaar 101.90
Per jaar 201.60
Advertentietarieven op
aanvraag
Telefonische abonnementenop
drachten (zie adressen boven)
Opgave familieberichten 9-19 30
van maandag t/m vrijdag Op
zondag van 16-20 uur telef 020-
913456
Opgave mini-advertenties tet
020-936868 ot schritteli|k aan
Mmi-Adv afdeling, postbus 433
1000 AK AMSTERDAM
Adreswt|ztngen uitsluitend schnf-
leii|k aan onze Amsterdamse
adressen
Nico Bakker uit Eindhoven. Het is
'een Eltheto-uitgave van de NCSV,
aldaar te bestellen (Woudschoten.
Zeist) en kost 15 excl. port
Rondom de Identiteit van de pas
tor, voor protestantse geestelijke ver
zorgers in ziekenhuizen en andere be
langstellenden. inleiders dr. H. C. I.
Andriessen en dr. C. Aalders, 25-26
augustus. De Pietersberg, Ooster
beek. InL ds. J. J. Duvekot, tel. 053-
322669.
vreemde taal opgelegd werd. Het met
z'n vieren opeengepropt zitten op een
klein zolderkamertje en Je ongeluk
kig voelen. Een situatie die me op den
duur toch niet beviel. Dus weer terug
naar Sardinië."
Jacoba Lever, de vrouw die hij Inmid
dels had leren kennen, volgde hem
naar Itallö. Na ongeveer een Jaar
stonden ze weer ln Nederland. Addis:
„Op Sardinië hadden we ontdekt dat
er geen toekomst voor ons was. We
kwamen terug en net als zoveel Jonge
mensen hadden we een Ideaal. Ik
wilde ln Nederland iets gaan doen
aan de problemen van mijn landge
noten. Ik had besloten om dat te doen
als evangelist. Niet om zieltjes te win
nen of met christelijke brochures te
gaan leuren. Ook niet met de gedach
te om van rooms-katholieken protes
tanten te maken. Dat Is nooit mijn
bedoeling geweest. Nee. gewoon iets
concreets doen. Werken vanuit de
problemen van alledag, want Ik had
zelf ondervonden dat de nood d4Ar
het grootst ls."
We schrijven 1964 en Achille Addis
verdient de kost als gastarbeider bij
Philips ln Stadskanaal. Vastbesloten
echter om zijn doel te bereiken. Via
de hulp van een plaatselijke onder
wijzer en het oer-Hollandse „aap-
noot-mies", maakt Achille zich mees
ter van de Nederlandse taal; een eer
ste voorwaarde om de begeerde theo
logiestudie te beginnen.
„Op advies van ds. F. de Jonge, toen
predikant in Emmercompascuum (nu
in Giessendam) volgde ik een drieja
rige opleiding aan het Nederlands
Bijbel Instituut ln Doorn, drie Jaar
lang leefden mijn vrouw en lk ge-
schelden. ZIJ werkte en lk studeerde.
In mei 1968 had lk deze studie vol
tooid. Toen solliciteerde ik bij de
kerk waarvan ik inmiddels belijdend
lid was geworden, naar een baan om
te kunnen werken onder Italiaanse
gastarbeiders." Om kort te gaan, het
leverde geen resultaat op. Dat was
echt een ontgoocheling voor Addis.
„Ik heb vaak gedacht: ziet de kerk de
noodzaak dan niet ln van dit werk?
Hoe ls het mogelijk!"
Theologische oriëntatie m.m.v.
P. Leenhouwers, S. Konijn! W. Veld-. Dommee
huls, H. Spee en J. Ypma, 25 augustus
5 .september, Kontakt der Konti
nenten, Soeaterberg (tel. 03463-1755).
Motivatieweekend van Kerk
Overzee en Dienst over Grenzen, voor
mensen die in de derde wereld willen
gaan werken, 16-17 augustus, Hen-
-drik Kraemer Instituut. Oegstgeest.
Inf. tel. 020-717654
•Op advies van dezelfde predikant, die
hem adviseerde om ln Doorn te gaan
studeren, probeerde hij dominee te
worden op artikel 6 var. de kerkorde.
„Op singuliere gaven," zoals dat heet.
„Het ls niet zo eenvoudig geweest een
gemeente voor mij te vinden. Wie
wou een Italiaanse ex-gastarbelder
als voorganger-evangelist hebben?
Toch lukte het ds. De Jonge, na vijf
maanden, mij ln het Friese Engwie-
rum aan de slag te krijgen."
Deze plaats werd de theologische
proeftuin van de Italiaanse gastarbei
der. Een karwei dat na vijf Jaar met
de nodige zelf-studie, de begeleiding
van enkele bereidwillige predikanten
uit de omgeving, een tweejarige oplei
ding als auditor (hoorder aan de her
vormde faculteit ln Groningen) werd
afgerond met het bereiken van de
status dominee. Anno 1980 kan ge
steld worden dat de ex-gastarbelder
voortreffelijk Nederlands spreekt en
vrijwel accentloos Gods woord
preekt.
Probleem
Via Oudega (Smalllngerland) beland
de Addis ln 1978 ln het Oronlngse
Oldekerk. Een dorp waar de gemeen
te hem op handen draagt. Het
sprookje lijkt bij zijn happy-end: de
gastarbeider van de lopende band
schopte het tot erkend verkondiger
van Gods Woord. Wat wil Je nog meer.
Achille Addis: Zeker, lk ben niet on
dankbaar. En toch, om eerlijk te zijn:
Ik voel me nog steeds niet op mijn
plaats. Kijk toen lk predikant werd,
dacht lk: nu zullen ze me wel de kans
geven om een pastoraat op te zetten
onder mijn landgenoten. Ik dacht dat
de laatste barrière met het bereiken
van mijn predikantschap overwon
nen was. Maar dat was een misreke
ning.
Na mijn kandidaatsexamen was ik
ondanks mijn Ideaal genoodzaakt
naar Oudega te gaan. Omdat er
sindsdien ook niets veranderd is, zit
ik nu weer ln een andere gemeente
maar dat ik me nu op mijn plaats voel
kan ik ook weer niet zeggen. Ik pro
beer datgene te doen wat ln mijn
ogen zinvol is, maar voor mezelf heb
lk het gevoel dat lk beter zou functio
neren binnen een pastoraat onder
mijn landgenoten.
Op het ogenblik wonen er ln Neder
land ongeveer 26.000 Italianen. Velen
van hen hebben ondanks de veran
derde samenleving grote problemen.
Problemen met huri kinderen, die ln
een andere cultuur opgroeien dan
hun ouders. Het feit dat velen van
deze mensen een protestantse vrouw
hebben (ln Twente ls dat 80 procent)
geeft ook veel moeilijkheden Je
vindt natuurlijk altijd wel een pas
toor en een dominee die bereid zijn
zo'n huwelijk ln te zegenen, maar
voor de problematiek die daarna ont
staat bieden wij als kerk geen helpen-*
de hand ln de vorm van een gericht
Ds. Achille Addis singuliere gaven
pastoraat. Ik ken deze problematiek
omdat ik zelf Jaren geleden als Itali
aanse gastarbeider in contact kwam
met een protestants meisje. Dat was
niet eenvoudig en er was niemand die
ons bij deze problemen hielp.
Vanuit mijn huidige situatie en met
•mijn verleden als praktische ervaring
zou ik misschien kunnen fungeren als
een soort brug tussen de zo verschil
lende werelden als de rooms-katholle-
ke en de protestantse kerk. Al was;
het alleen maar om te beginnen en
bepaalde misverstanden en vooroor
delen uit de weg te ruimen. „Tja,"-
vervolgt Addis relativerend, „het lijkt
wel alsof ik naar zo'n job zit te sollici
teren," om er meteen aan toe te voe
gen: „In zekere zin is dat ook zo."
Taak
„Het spijt me dat lk het zeggen moet,
maar buiten een enkele actie-groep
(die gelukkig ook vaak vanuit een
kerkelijke achtergrond opereert)
doen de protestantse kerken niets.
De katholieke kerk heeft vier mensen
die belast zijn met de geestelijke ver
zorging van buitenlandse werkne
mers. Ik ken een Italiaanse priester
die de handen vol heeft aan een paro
chie van 4000 zielen.
Ik denk weieens: als al die Italianen
van huls uit protestant waren, had de
kerk waarschijnlijk al lang Iets ge
daan voor ze. Dan waren het broeders
en zusters in het geloof. Nu ze van
huls uit katholiek zijn, is de mening
al gauw, dat meneer pastoor er maar
voor moet zorgen." Onjuist volgens
de predikant. „Ik ben van mening dat
je als kerk iets moet doen voor men
sen die door welke omstandigheden
ook, ln den vreemde verkeren.
Kerk-zijn is volgens mij er-ztjn voor
de andere als dat nodig is, naar het
model van Christus. Wij hebben vaak
de mond vol van de nood die tot ver
bulten onze grenzen aanwezig is. Wij
zijn dan zogenaamd mondiaal bezig.
Overal steken we onze neus, geld en
mensen ln, maar de nood van vele
gastarbeiders die vlak naast ons wo
nen, vergeten we. Ik hoop dat de
gereformeerde synode, die lk ln een
brief heb gevraagd deze problema
tiek nog eens aan de orde te stellen,
dit zal onderkennen.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De belangrijkste neo-religieuze organisaties
zijn opvallend eensgezind in hun reacties op het besluit van de
Kamercommissie voor volksgezondheid om een onderzoek
naar de „sekten" in te stellen.
Hare Krishna, Transcendente Medi- elke hlndostaan hier, zegt Van Tey-
tatie. Unified Family en Scientology llngen.
verwelkomen alle vier de belangstel-
ling, verzekeren dat het onderzoek Orthodox
Juist allerlei minder prettige beeld
vorming over hun activiteiten zal
doen verdwijnen, en roepen dat zij
geen sekte zijn.
De grote man van Hare Krishna in
Nederland, Hendrik van Teylingen,
heeft de kamerleden die zich dan het
onderzoek gaan wijden, allemaal een
exemplaar van de Hare Krishnablj-
bel toegestuurd, een zeer fraaie, door
Van Teylingen zelf verzorgde Neder
landse uitgave van de Bhavagad-gita
met uitgebreid filosofisch commen
taar van de Hare Krishna-stichter
Prabhupada
De Bhavagad-gita is een vijfduizend
jaar geleden geboekstaafde twee
spraak tussen Krishna (3od) en zijn
toegewijde Arjuna. Het is de heilige
schrift van alle zeshonderd miljoen
hindoes.
Van Teylingen betoogt, dat de „Inter-
naUonale Gemeenschap voor Krish
na Bewustzijn" geen sekte van recen
te oorsprong ls, maar een orthodoxe
vertegenwoordigster van het Visnuls-
me, de aloude religie van India. Hij
wijst op de goede contacten met de
70.000 hindoes in Nederland. Pandit
R. R. Panday, de nationaal secretaris
van de priesterraad van de hindoes
hier, maakt steeds dankbaar gebruik
van de Bhavagad-gita van de Hare
Krishna-gemeenschap, als hij voor
Nederlanders predikt. Trouwens, on
ze uitgave is in het huis van praktisch
Hij wenst dan ook niet, dat de zuiver
orthodoxe Hare Krishna-gemeen
schap over een kam geschoren wordt
met „allerlei zelfverzonnen sekten"
als Moon of Scientology. Van Teylin
gen beroept zich daarbij op uitspra
ken van christelijke godsdienstwe
tenschappers als prof. dr. D. J. Hoens
en dr. R. Kranenborg.
Kranenborg noemde Hare Krishna
„niet een of andere dubieuze groep,
die onder het mom van religie erop
uit is mensen, met name jongeren,
geestelijk uit te bulten. De Hare
Krishna-gemeenschap staat ln een
overtuigde traditie vol devotie en au
thentieke liefde voor de godheid. De
ze vroomheid is geen schone schijn
om iets te verbergen, maar is zuiver
religieus." Kranenborg: „De leer die
de beweging brengt is puur hlndoel-
esme, niet aan het westen aangepast
en niet op maat gesneden voor jon
geren."
Van Teylingen: Al het geschrijf over
ons. berust op pure kwaadaardigheid
en goddeloosheid. Wij dagen degenen
die het niet op ons begrepen hebben,
uit met één persoon naar voren te
komen van wie aantoonbaar vast
staat, dat zijn verblijf bij de Hare
Krishna-gemeenschap zijn geestelij
ke gezondheid ook maar in het ge
ringst heeft aangetast. Wij zijn van
onze kant in staat tientallen namen
en adressen te leveren van mensen
die door Krishna hun evenwicht heb
ben gevonden.
Uit de Hare Krishna bijbel.
Natuurlijk kan het weieens zijn, dat
Iemand bij Hare Krishna van de kook
raakt, maar Van Teylingen zegt, dat
bewegingen als de zijne nu eenmaal
een zekere aantrekkingskracht heb
ben op mensen die ln een labiele tot
zeer labiele mentale toestand verke
ren of ronduit krankzinnig zijn. ZIJ
worden zoveel mogelijk doorverwe
zen naar de Instanties die hen verder
zouden moeten kunnen helpen.
Sekten eisen over het algemeen dat
hun leden de banden met de buiten
wereld en hun familie verbreken,
maar vele Hare Krlshna-leden blijven
gewoon ln de maatschappij werk
zaam. Allen, ook die een monnikenle
ven in de tempelgemeenschap lelden,
worden aangemoedigd contact te
houden met hun familie. Van Teylin
gen daagt leder uit, zich op de hoogte
te komen stellen door een gezonde
vegetarische maaltijd te komen eten
in de tempel. Keizersgracht 94 te Am
sterdam.
TM
De „Maharlshi International Univer
sity". gevestigd te Laag-Soeren en
bekend als de organisatie van de
„transcedente meditatie" (TM) juicht
het ondersoek ook toe. „Reeds bij
herhaling hebben wij geprobeerd,
niet alleen de Kamer maar alle be
stuurlijke niveaus van de Nederland
se samenleving te interesseren voor
onze activiteiten," zegt directeur kli
nisch psycholoog drs. W. P. van den
Berg ln een gezamenlijke verklaring
met de heren drs. J. A. J. H. Uijen,
hoofd sociale zaken van HOLEC, te
Wassenaar, ing. P. Bakker, eigenaar
van Multicar te Enschede, en mr. P.
Baelde Jansen, directeur Trust Mij.
Mees en Hope in Den Haag. Met hun
drieën vormen zij het dagelijks be
stuur van de TM-organisatie.
De heren zijn ervan overtuigd, dat
wetenschappelijk onderzoek zal uit
wijzen hoe groot de weldadige In
vloed is van het TM-programma voor
de geestelijke en lichamelijke ge
zondheid.
TM is geen religieuze stroming. Vol
gens Van den Berg zijn al meer dan
vijftigduizend Nederlanders met de
TM techniek begonnen. Minderjari
gen kunnen dat volgens hem pas na
schriftelijke goedkeuring van hun ou
ders. Daarom wijst TM elke suggestie
over een onzorgvuldig omspringen
met de belangen van minderjarigen
of met de rechten van de ouders van
de hand.
Moon
Namens de Verenigingskerk (alias
Unified Family, dé organisatie van de
Zuid-Koreaan Moon) zegt Marinus
Kruissen, dat deze groep het onder
zoek ook verwelkomt. „De veelal ver
keerde beeld- en mythevorming over
nieuwe religieuze stromingen kan
hiermee ongedaan gemaakt worden.
Wij rekenen erop, dat de Kamerleden
het grondwettelijke recht op gods
dienstvrijheid zullen respecteren".
81nds kort heeft de Verenigingskerk
weer een nieuw kapitaal pand aan de
Prins Hendriklaan in Amsterdam-
Oud Zuid betrokken.
Scientology
De sclentologen vallen uit de toon
door woest om zich heen te slaan en
ln de tegenaanval te gaan. Zij verwij
ten de Kamerleden dat zij zich in de
maling hebben laten nemen door de
SOS oudergroep, en zij zeggen, dat
deze groep met materiaal van de
Amerikaanse CIA en FBI een stelsel
matige campagne voert tegen de vrij
heid van godsdienst ln Nederland.
Woordvoerder Bert 8chwitters van de
„Sctientology Kerk Amsterdam"
suggereert achter alles één groot
complot van de CIA en de FBI, die
ajle mensen onder controle willen
brengen („mind control") met psychi
atrische middelen als pijn, drugs,
hypnose, deprogrammeurs, hersen-
spoelers, LSD, electroshocks. En als
er dan nog een groep ls die tegenweer
biedt, zoals de sclentologen. moeten
zij natuurlijk stelselmatig belasterd
worden.
Schwitters begrijpt ook niet hoe
staatssecretaris Veder-Smit kon zeg
gen, dat het zo moeilijk is informatie
te krijgen over de Scientology Kerk.
„Er ls ons nooit om informatie ge
vraagd."
DIN!
fan
)EL
uss
iet
ist:
PNC
|ki
ooi
cha
sant r
BHAGWAN
Na de onthullende uitzendingen v» s
de Bhagwan-beweging voor de
televisie via de IKON blijft het
merkwaardig dat er mensen zijn dlAld^
er alsnog op ingaan. Ineens bereikt
de mededeling: die en die zijn
tegenwoordig met Bhagwan bezig
dit verband is het niet interessant
wat er persoonlijk achter zit. Als
iemand weer naar de kerk gaat
ook altijd wel mensen te vinden di«
die beweging als een soort
noodsprong van een labiele figuur
uitleggen. Belangrijker is dat
deskundigen op dit gebied steeds
duidelijker signalen beginnen te
geven van de gevaren die er aan etr,
relatie met deze beweging verbontfc
zijn. Dat signaleren kan men niet
afdoen met te zeggen dat christen
ook niet altijd een even gelukkige
indruk maken. Daarom lijkt het me
goed hier de aandacht te vestigen0|
direct verkrijgbare publikatie over
Bhagwan. nl. het laatste nummervj
het maandblad Voorlopig (1980, Bi,
Kok, Kampen/Melnema, Delft). Mei
name het artikel van dr. Kranenboi
verschaft informatie die terzake
ingaat op de „leer" van Bhagwi
heeft drie vragen. Eerst merkt i
dat er een verwisseling plaats vt
van ego en verkrampt. Dat dit 1:
een blok aan het been is zal iedei
toegeven, maar moet je daarom je
ego zelf kwijt? In de tweede plaat1
vreest hij dat deze beweging mei
tot sterk geïsoleerde personen m
M.a.w. de gezochte geborgenheid
wordt ondanks de zozeer verwoi
autoriteit, maar hier weer aanbi
niet gevonden. In de derde plaats
heeft hij bezwaren tegen de figut
van Bhagwan zelf. Het ls ongelot
hoe een zo zelf-ingenomen mens
staat is anderen tot een quasl-zelf.
overgave te brengen. Een citaat:
vind ik het probleem met zoveel
guru's, ze zijn er zo autoritair
nadrukkelijk, ze hebben altijd
en ze baden in weelde, ondanks de
soberheid en spiritualiteit die ze
verkondigen."
101
NED. HERV. KERK
Beroepen: door gen. synode tot lep m
predikant M. Mulder te Schoon
beek; te Aalsum, F. Brouwer te lu
teren.
Aangenomen: naar Hengelo (i ii
(toez.) W. Hoogendoom te Zutpl* v
de ben. tot bljst. past., te Almelo 8 a
Knottnerus, em. pred. te Dordrecht
Bedankt: voor Stolwijk H. F. Klokt
Melisant; voor Klundert A. BoertjelJV1
Wezep; voor Blauwkapel-Groem
L. H. Oosten te Wouterswoude.
GEREF. KERKEN
Aangenomen: naar Amsterdam-^
H. Peper te Renkum.
GEREF. GEMEENTEN
Bedankt: voor Rotterdam-Wes|
Hakkenberg te Lisse; voor St. i
land M. Mondria te Waardenö|
voor Nijkerk J. Karens te Opheu
Nijole Sadunaite
De Litouwse dissidente Nijole f
naite is ln vrijheid gesteld en van
Siberië, waarheen zij was verba:
op 9 juli teruggekeerd naar I
woonplaats Wilnioes. Zij heeft d
Jaar in Siberië gevangen gezeten en|
vervolgens nog drie jaar in bal
schap doorgebracht, omdat zij r
gewerkt had aan het ondergrond
tijdschrift „Kroniek van de kathoü
ke kerk in Litouwen"
Dr. C. van der Waal
De vooral in vrijgemaakt-gerefo
meerde kring bekende theoloog dr.(
van der Waal is gisteren overlede
Hij is 61 Jaar geworden. Dr. Van dl
Waal, die sinds 1954 in Zuid-Afril
woonde en werkte, was een 1
baar publicist van zeer strijdvaai
geschriften. Naast allerlei publikatl
over kerkelijke kwesties, met nan
over de oecumenische beweging i
de kerkgeschiedenis en een boei
waarin een geheel eigen kijk op ht
bijbelboek Openbaring naar vort
kwam, schreef hij ook inleidingen
de bijbel die veel gebruikt worden c
scholen en verenigingen, zoals de pi
nog weer herdrukte delen Sola Scrg
tura.
Zijn tragiek was, dat hij kerkelijki
het laatst van zijn leven in een volk
men isolement terecht was gekomi
Dr. Van der Waal begon zijn prei
kantenloopbaan in 1945 in de gereli
meerde kerk van Pingjum (Fr.).
1947 maakte hij. zich vrij. Hij stoi
vervolgens in Sneek en Leerdam.
1954 vertrok hij naar Zuid-Afrti
waar hij de eerste predikant werdvi
de „Vrije Gereformeerde Kerk", d
door vrijgemaakte emigranten I
Zuid-Afrika is gesticht. In 1956 pn
moveerde hij daar aan de univeraiu
van Pretoria. Maar in 1968 kwamd
Van der Waal met een deel van zij
gemeente in Pretoria apart te staal
omdat hij een nieuwe echtscheiding
leer voordroeg, die door de andet
vrijgemaakten niet geacceptefl
werd En enkele weken voor zijn doet
brak zijn kerkeraad met hem en 1*
sloot deze kerkeraad weer contactl
zoeken met de andere vrijgemaakt!
ln Zuid-Afrika.
Prof. A. Mous
In Amsterdam is plotseling overledt
prof. dr. A. Th. Mous, op de leeftlj
van 52 jaar. Mous, rk priester vant'
bisdom Haarlem, doceerde de ked
geschiedenis van de middeleeuw
en de moderne tijd aan de katholid
theologische hogeschool in Amstfl
dam, waar hij van 1972 tot 1974 oo
rect0053or was. Zijn belangstelU»
ging vooral uit naar de vaderland!
kerkgeschiedenis en de reformat!
Hij had theologie gestudeerd aan hl
grootseminarie in Warmond en wasi
Rome gepromoveer0080d op een
die over het Haarlemse vicariaat
