EG wordt geteisterd door chauvinisme van lidstaten Ierland verwacht dit jaar 30.000 extra arbeidsplaatsen Koersverhoging 101/2% pandbrieven FGH hypotheekbank VN-ontwikkelingsorganisatie richt zich op armste landen Werktijdverkorting bij Duitse Estel Bouw koopwoningen ruim gehalveerd 100% Tolkenprobleem wordt onoverkomelijk Bij Hoogovens niet uitgesloten Door aantrekken nieuwe industrieën Volgens werkgroep Neprom OPEC vergroot steunfonds derde wereld 'Weinig goed voor wegtransport' UNDP verdrievoudigt hulp aan Afrika DINSDAG 15 JULI 1980 FINANCIEN EN ECONOMIE TROUW/KWARTET 11 BRUSSEL (Reuter) I ^es officiële talen, waar in alle documenten moeten worden ver taald, en bijna tiendui zend bijeenkomsten per jaar die stuk voor stuk simultaan moeten wor den vertaald. Dat is de situatie, waardoor de Europese Gemeen schap gedwongen wordt zestig procent van haar H staf te gebruiken om de taalkloof tussen de lid staten te overbruggen. Alleen al aan tolken, gaf de Gemeenschap het afgelopen jaar tegen de vijftig miljoen gulden uit. Deskundigen vre zen dat dit bedrag tot het dub bele zal oplopen, op het mo ment dat Griekenland, Portu gal en Spanje tot de Gemeen schap toetreden. irDe situatie is onhoudbaar," ^eeft Renée van Hoof, direc trice van de tolkendivisie van de Gemeenschap toe. „Maar er zit niets anders op. Nie mand is van plan Esperanto te leren." Op grond van een overeenkomst uit 1958 wordt de talen van alle lidstaten ge lijkheid gegarandeerd. Mevrouw Van Hoof zegt ech ter te hopen, dat andere lan den de Gemeenschap voor een regelrechte chaos zullen behoeden door zich bijvoor beeld zo flexibel op te stellen als de Ieren. Deze zijn nooit op hun rechten gaan staan wat het gebruik van Gallic betreft. Onmogelijke vertaalcombina ties als van het Portugees in het Deens, Grieks in Neder lands, maken het vinden van tolken bijna onmogelijk, al dus Van Hoof. Sober Een full-time staf van zo'n 350 tolken, voortgekomen uit een sober begin van twaalf in het jaar 1958, en nog eens duizend over de hele wereld verspreide vertalers op freelance-basis, is bij de Gemeenschap in dienst. Afgelopen jaar moesten de EG-tolken ongeveer eens zo veel bijeenkomsten bijwonen als de tolken bij de Verenigde Naties in Genève en hun werkhoeveelheid groeit met vijf procent per jaar. Ze moeten ongeveer twee keer per maand naar het buiten land: reizen, die te maken hebben met uiteenlopende onderwerpen als onderhande lingen met landen in de derde wereld en technische confe renties over de handel in mo torfietsen. „Ze kunnen niet eens zonder ons eten," ver zuchtte een uitgeputte Deen se tolk na afloop van de ma rathon-onderhandelingen in Brussel over de landbouwprij zen enige tijd geleden. Bulten de tolkendivisie heeft de EO ook nog zo'n 700 full time vertalers in dienst. Ook dat getal zal verdubbelen bij de toetreding van Spanje, Griekenland en Portugal. Bo vendien zal in veel gevallen bijvoorbeeld Portugees eerst moeten worden vertaald in het Engels, en dan pas in het Nederlands, zodat bij veel bij eenkomsten meer tolken aan wezig zullen zijn dan afge vaardigden van lidstaten. Chauvinisme Als de lidstaten wat minder chauvinistisch zouden zijn over hun eigen taal, zou dat de gemeenschap handenvol geld kunnen besparen, meent me vrouw Van Hoof. Suggesties dat de EG zijn zaakjes best zou kunnen afhandelen in één of twee talen, zijn herhaalde lijk gedaan. Keer op keer wer den dergelijke voorstellen echter afgewezen. Toen een Europees paspoort werd voorgesteld, drong bondskanselier Schmidt erop aan. dat de paspoorten alleen in het Frans en het Engels zouden worden gesteld, om dat dit de twee meest voorko mende talen zijn. Vooral de kleinere EG-landen bleken daar echter op tegen te zijn. Elke dag wordt door het dage lijks bestuur van de EG een persconferentie georgani seerd waarop uitsluitend Frans wordt gesproken. „En iedereen begrijpt dat," aldus Van Hoof, die eraan toevoegt dat dit ook best mogelijk zou zijn bij alle andere bijeenkom sten. „Maar de meeste landen beschouwen het als een pres- tige-zaak dat redevoeringen in hun eigen taal worden ver taald." DORTMUND/IJMUIDEN (ANP) De Duitse poot van het staalconcern Estel, Estel-Hoeschwerke In Dortmund wil werk tijdverkorting Invoeren ln haar Union staalfabriek en in bepaalde afdelingen van haar Phoenix staalfabriek. Volgens een woordvoerder zal de maatregel, die een gevolg is van de orderpositie, betrekking hebben op 1.800 werknemers en waarschijnlijk begin augustus ingaan, hoewel een definitief besluit nog genomen moet worden. Enige afdelingen van Phoe nix en Union liggen thans tijdelijk stil, waarbij 320 werknemers betrok ken zijn. Estel-Hoogovens acht werktijdver korting in IJmuiden niet geheel uit gesloten. Thans is daar volgens een woordvoerder nog geen sprake van, omdat eerst nog drie andere moge- Van onze redactie economie AMSTERDAM Ierland ver- icht dit jaar dertigduizend luwe arbeidsplaatsen te nen realiseren. Deze ver wachting is mede gebaseerd een verlaging van de ven nootschapsbelasting van 45 tot 10 procent voor de indus trie, bedoeld als een stimu lans niet alleen voor Ierse be drijven, maar ook voor bui tenlandse bedrijven, die vesti ging in Ierland overwegen. Uit het Jaarverslag van de Industrial Development Authority (IDA), het Ierse Regeringsbureau voor Industrie Ontwikkeling blijkt, dat vorig jaar gesprekken zijn gevoerd over 1780 industriële projecten, met een geza menlijke investeringswaarde van 501 miljoen pond. De IDA heeft meer dan 216 miljoen pond subsidie verleend voor deze projecten. Uiteindelijk zul len deze nieuwe projecten 34.470 nieuwe arbeidsplaatsen opleveren. Een stijging van 14 procent in verge lijking met 1978 (30.221 nieuwe ar beidsplaatsen). In 1979 nam het aan tal arbeidsplaatsen met 8.730 toe. Belang voor economie Het jaarverslag onderstreept het be lang van de industrie voor de Ierse economie. Een onderzoek, verricht door de IDA en het Economie Social Research Institute, heeft aangetoond dat één nieuwe arbeidsplaats in de industrie gemiddeld 1,3 nieuwe ar beidsplaatsen in andere sectoren van de economie oplevert. Het onderzoek bracht tevens aan het licht dat elk pond dat uit een nieuwe industrie ontstaat, een vermenigvuldigend ef fect van 1,40 pond op een andere sector van de economie heeft. Uit het studierapport blijkt ook dat de nieuwe in Ierland gevestigde be drijven in 1976 in totaal 882 miljoen pond investeerden (inclusief grond stoffen, dienstverlening en salaris sen). Naar schatting bedroegen deze uitgaven in 1979 circa 2,1 miljard pond. In 1979 hebben meer buitenlandse bedrijven een vestiging in Ierland ge opend dan in voorgaande jaren. De Npfforlanil bedrijven waarmee vorig Jaar over- llcucIia,lu eenstemming werd bereikt zullen in totaal 14.315 arbeidsplaatsen schep pen, een toename van vijf procent ln vergelijking met 1978. Een niet onbe langrijke stijging gezien tegen de steeds scherper wordende concurren tie met andere landen in het aantrek ken van investeringen. Deze buiten landse bedrijven hebben in totaal 208,8 miljoen pond geïnvesteerd, waarvan de IDA 95 miljoen pond heeft gesubsidieerd. Het Jaarverslag vermeldt voorts, dat 57 buitenlandse bedrijven die al een vestiging in Ierland hadden in het afgelopen Jaar tot uitbreiding van hun activiteiten hebben besloten. Met hun nieuwe investeringen in acti va ter waarde van 74 miljoen pond scheppen deze bedrijven 4.993 nieuwe arbeidsplaatsen. ADVERTENTIE De Friesch-Groningsche Hypotheekbank NV. te Amsterdam deelt mee dat m.i.v. 14 juli 1980 voorbeurs de koers van uitgifte van de 10)4% pandbrieven 1980 per 1983/1987 is verhoogd tot Effectief rendement 10,50%. Jaarcoupon per 1 februari. Prospectus van uitgifte op aanvraag verkrijgbaar bij onze kantoren, de banken en de commissionairs in effecten. Amsterdam. Herengracht 433(020-2212 721 Arnhem. Ziipendaaiseweg 59 (085-42 7348) Eindhoven. Ten Hagestraaf li (040-44 68 551 Enschede. M H Tromplaan 12 (053-31 24 45) Oen Haag. Lange Viiverberg 9 (070-60 59001 Groningen. Ubbo Emmiussingel 75 (050-18 3183) Hotlerdam. Westblaak67(010-1155 50) Utrecht Gildenkwarlier 43(030-3103 44) In 1979 zijn 15 Nederlandse kleinere industriële ondernemingen met de IDA tot overeenstemming gekomen over het opzetten van een dochterbe drijf in Ierland. Deze nieuwe bedrij ven, met een totale investering van 25 miljoen guïden, zullen 700 nieuwe ar beidsplaatsen creëren. Zij kunnen in de volgende, industriële sectoren wor den onderverdeeld: metaal- en werk tuigbouw vilf; gebruiksartikelen vijf; voedings- eri genotmiddelen twee en bouw drie. De metaal- en elektro-Indus trie was in 1979 in Ierland de meest succesvol le tak van Industrie. Ierland is ln hoog tempo de toonaangevende natie ln Europa geworden op het gebied van de snel groeiende elektrotechnische industrie. Geplande investeringen in deze sector vertegenwoordigen een waarde van 136 miljoen pond, resulte rend ln 7000 nieuwe arbeidsplaatsen. In totaal gaf de IDA ln 1979 ruim 127.617 miljoen pond uit. Een stijging van 46 percent ten opzichte van 1978. Het besteedde 79.712 miljoen pond aan subsidies en aandelen en 47.905 miljoen pond voor aankoop van Indu strieterreinen en bouw van nieuwe fabrieken. De gemiddelde investering in activa per arbeidsplaats in een nieuw bui tenlands bedrijf is toegenomen van 13.162 pond in 1978 tot 15.684 pond in 1979. Deze toename is, volgens het jaarverslag, vooral veroorzaakt door de vestiging van grote buitenlandse kapitaalintensieve industrieën op het gebied van elektronica en mechani sche werktuigbouw. Als deze projec ten niet worden meegerekend, toont de ontwikkeling een dalende tendens. De gemiddelde subsidie per overeen gekomen arbeidsplaats in een nieuw, buitenlands bedrijf groeide van 4.998 pond in 1978 tot 7.063 pond in 1979. Deze stijging weerspiegelt de scherpe internationale concurrentie bij het aantrekken van vooraanstaande be drijven op het gebied van elektronica en mechanische werktuigbouw. Een van de Nederlandse bedrijven die geprofiteerd hebben van de vesti gingsfaciliteiten van de Ierse regering, is Douwe Egberts. Deze tabak en koffie verwerkende industrie zit al meer dan tien jaar in Ierland. Van onze redactie economie WEERT Volgens de werk groep Neprom, een gezel schap van twintig bouwon dernemingen en projectont wikkelingsmaatschappijen zullen er dit jaar niet meer dan 24.000 koopwoningen ge bouwd worden. Dat is 40.000 minder dan de oorspronkelij ke 64.000. De Neprom komt evenals het Alge- meen Verbond Bouwbedrijf, vorige week, tot de conclusie dat er dit jaar geen 100.000 maar slechts 76.000 wo ningen gereed zullen komen. In die '100.000 zaten trouwens al lang geen 64.000 koopwoningen meer, die da teerden van een eerdere optimisti scher raming. Uit recent beschikbaar gekomen ge gevens concludeert de werkgroep dat de ongunstige ontwikkeling zich vol gend jaar zal voortzetten. In plaats van de 69.000 geprogrammeerde koopwoningen zouden er dan slechts 29.000 worden gebouwd. Dit althans wanneer de nu geldende stimuleren de maatregelen van kracht blijven. maatregelen die de werkgroep ontoe reikend vindt. De bouwers en projectontwikkelaars hebben de resultaten van hun onder zoek per brief meegedeeld aan staats secretaris Brokx. In die brief doen ze verder een paar aanbevelingen die er toe zouden moeten leiden dat er geen 29.000 maar in ieder geval 39.000 koopwoningen tot stand komen. Be leggers zouden dan 5.000 premiehuur woningen meer kunnen bouwen. De belangrijkste aanbeveling van de groep is dat het grote verschil in woonlasten moet worden verkleind bij onderling vergelijkbare huur- en koopwoningen. Voor dat doel moeten de huren in 1980 dan met 8 procent stijgen en zal de huurharmonisatie uitgebreid moeten worden. Het resul taat van zo'n politiek is dat de woon lasten voor een woningwetwoning vergelijkbaar zijn met die van een koopwoning in de premie-A-sector, dan zijn de huizen, waarop bij aan koop de grootste subsidie wordt ge geven. De premie, die de koper bij verwer ving ontvangt, hangt af van zijn inko men. De werkgroep meent dat de inkomensgrenzen, bepalend voor de hoogte van de premie, moeten wor den opgetrokken. lijkheden ter beschikking staan. Dat zijn een beperking van overwerk, een vermindering van het aantal mensen dat op tijdelijke basis bij Hoogovens werkten (de zgn. kortverbanders) en ook een vermindering van het uitbe steden van werk aan derden. Leidt dit niet tot voldoende resultaten, dan zal een eventuele werktijdverkorting als nog bekeken worden. De noodzaak van produktieverlaging is voorname lijk het gevolg van een inzakkende vraag uit Amerika, door de vermin derde autoverkopen en de recessie aldaar. Ongeveer tien procent van de staalproduktle van Hoogovens wordt geëxporteerd naar de Amerikaanse markt Nadat de voor IJmuiden geplande staalproduktle van 1,5 miljoen ton in het eerste kwartaal werd behaald, bleef deze in het tweede kwartaal lichtelijk (50.000 ton) achter bij de geplande 1,5 miljoen ton. In het derde kwartaal zal de produktie naar ver wachting 200.000 ton bij de geplande 1.5 miljoen ton achterblijven. Het vierde kwartaal zal, zo wordt voor zien, het slechtste kwartaal worden. Onderbezettlngsverlies plus produk- tievermindering in het tweede kwar taal hebben een negatieve invloed op het resultaat van 100 miljoen gulden, aldus de woordvoerder. .MANILLA (AP) De OPEC. de Or- ganisatie van olie exporterende lan den, heeft besloten het steunfonds voor de ontwikkelingslanden te ver groten van 4 tot 20 miljard dollar (ongeveer 38 miljard gulden). Het be drag geldt voor vier Jaar. De minister voor oliezaken van de Verenigde Ara bische Emiraten, Al-Oteiba, heeft dat meegedeeld tijdens een officieel be zoek aan de Filippijnen. De minister zei er naar te zullen stre ven dat het fonds tijdens de volgende OPEC-conferentie ln november verder zal worden vergroot tot moge lijk 100 miljard dollar. „De Emira ten", aldus Otelba, „voelen het als een plicht tegenover ontwikkelings landen die door de sterk gestegen olieprijzen zijn getroffen om hen te steunen." Verscheidene derde-we reldlanden, die er financieel toch al zwak voorstonden, zijn door de hoge olieprijzen in ernstige moeilijkheden gekomen. Het gaat hier in het bijzon der om landen die voor hun energie voorziening geheel op import zijn aangewezen." AMSTERDAM Bij de nog steeds hevige concurrentie vanuit het bui tenland is volgens van Gend en Loos een belangrijke verbetering van de in de laatste jaren zeer matige marges bij het internationale wegvervoer niet waarschijnlijk en in samenhang daarmee evenmin bij het binnenland se goederenvervoer over de weg. De druk op de bedrijven in deze sec toren door enerzijds stijgende (brand stofkosten en anderzijds moeilijkhe den bij de doorberekening daarvan ln de prijzen lijkt daarom nauwelijks te zijn verlicht, aldus het jaarverslag over 1979. De thans voor 1980 voorspelde ont wikkelingen geringe groei van de produktie en van de internationale handel bij sterk stijgende kosten van brandstof en belastingen houden voor het beroepsgoederenvervoer over de weg weinig goeds in. Het bruto-exploitatieresultaat steeg vorig jaar van 15,1 miljoen tot 25,0 miljoen. De nettowinst nam toe van 4,2 miljoen tot 11,8 miljoen. Uitge keerd wordt 14 (12) procent dividend. - door Nico Kussendrager TUNIS Waar praat je binnen twee dagen over de droogte ln I Afrika, de Caribische Eilanden, het brengen van bananen naar Equador, de bruidschat in India, woestijnen in Afrika en ontbossing in Azië? Op de vergadering van de vertegen- woordigers uit de hele wereld van het VN-programma voor ontwikkeling 'over het UNDP). Die bijeenkomst werd de afgelopen week in Tunis ge houden. Voor een deel was het voor de UNDP- vertegenwoordigers het aanhalen van oude vriendschapsbanden, het uit wisselen van ervaringen en het ver lost zijn van de vaak moeilijke posten 1" meer dan honderd landen waar UNDP werkzaam is. Er was uiteraard meer. Aan de orde Kwamen de uitbreiding van de steun van UNDP aan arme ontwikkelings landen, vooral in Afrika, de coordina te van de hulp van verschillende uonors in de verschillende landen, de en nadelen van ontwikkelings projecten, en de rol van de donorlan den. Niet dat de veldvertegenwoordi- gers van UNDP daar iets over te zeggen hebben. De beslissingen wor den genomen door de bestuursraad, waarvan 48 landen deel uitmaken (27 arme landen en 21 rijke, waaronder Nederland). Maar de veldvertegen- woordigers hebben uiteraard wel al les van doen met de beslissingen van die bestuursraad. Nederland Nederland is met meer dan 150 mil joen gulden per jaar de op één na grootste donor van UNDP, geflan keerd door de Scandinavische lan den. Daar is over de bijdrage aan het ontwikkelingsprogramma van de VN een discussie losgebarsten. De critici zijn van mening dat UNDP te weinig aankoopt in de landen die de meeste steun verstrekken. „Voor wat hoort wat." Het gaat niet aan dat graafmachines, schepen, electronica, bouwmateria len en wat niet al bestemd voor ont wikkelingsprojecten in de Derde We reld niet worden aangeschaft in de landen die het meeste geld geven. Ook ons land ziet van de steun weinig terug: slechts 12 miljoen gulden, nog geen tiende deel, komt ten goede aan Nederlandse bedrijven voor verkopen ten behoeve van bosbouw in Surina me, onderwijs in hetzelfde land, hui zenbouw in Tunesië en het verbete ren van de rivier de Mekong in Indo china. Met name in Denemarken en Zweden wordt nu gepraat over het bevriezen van de steun aan UNDP, mede om zoals het formele argument luidt andere landen te prikkelen meer geld in het VN-ontwikkelingsprogramma te stoppen. De binding van de steun het besteden bij de gever is echter het doorslaggevende argu ment. Belangrijk Binnen de hele VN-famllie speelt UNDP een steeds belangrijker rol. Te veel hulporganisaties liepen elkaar vaak voor de voeten in de derde We reld, wisten onvoldoende waar ieder een mee bezig was waardoor sommi ge zaken dubbel werden gedaan, en andere bleven liggen. UNDP moet daarin verandering brengen door ac tiviteiten bij voorbeeld op het terrein van de gezondheidszorg (UNICEF), onderwijs (UNESCO), landbouw (FAO) te coördineren. Het weerspie gelt de benadering van „samenhan gende (geïntegreerde) ontwikkeling", die de laatste jaren in opmars is. Het heeft geen zin boeren meer te laten verbouwen, als er geen weg is om hun produkten naar de markt te brengen. Het is nutteloos gezondheidszorg te verbeteren als er onvoldoende voed sel en schoon water is. Het is nutte loos bewoners van sloppenwijken te vertellen hoe ze betere huizen kunnen bouwen als ze zelf het geld voor de materialen niet hebben. Niet iedereen is gelukkig met die zwaardere rol voor UNDP. Iedere or ganisatie meent dat zijn programma het beste is. Meer verantwoordelijkheid leggen bij de regeringen van de landen die hulp ontvangen, is de volgende stap. Het uiteindelijke doel van ontwikkelings samenwerking is immers dat landen hun eigen toekomst bepalen en onaf hankelijk zijn van buitenlandse steun en deskundigheid. Veel derde wereld-landen staan echter helemaal niet te trappelen om meer verant woordelijkheid. Het kan problemen geven, die een willekeurige minister liever laat opknappen door de UNDP- vertegenwoordiger dan dat hij zelf zijn nek uitsteekt. „Regeringen moe ten meer zelf doen. Dat is pas ontwik keling", meent echter de directeur- generaal van UNDP, Bradford Morse. Nuttig Naarmate een land verder ontwik keld ls, worden ook de diverse projec ten ingewikkelder. Gaat het mis schien ln Boeroendi om een vergro ting van de oogst, in Brazilië zijn computers nodig om oogstverwach- tingen op te stellen. Ook daar zijn er weinig mensen met kennis van zaken. Steun en deskundigheid van UNDP blijven ook in een wat meer ontwik keld derde wereld-land nodig. Een van de veldvertegenwoordigers van de VN-organisatie geeft ruiterlijk toe daarbij nog nooit te hebben stilge staan. „Zo zie je maar hoe nuttig deze bijeenkomst is". Een andere vertegenwoordiger, werk zaam in Azië, hoorde in Tunis voor het eerst hoe rampzalig de droogte in Afrika is. Het ontwikkelingsprogram ma van de VN richt zijn steun meer en meer op dat werelddeel. Michel Doo King, UNDP-directeur voor Afri ka, wijst erop dat van de dertig „minst ontwikkelde" landen in de we reld er twintig in Afrika liggen, het heeft de twijfelachtige eer op kop te gaan met het aantal (door de econo mische teruggang en de zogenaamde oliecrisis) meest getroffen landen. Veertien landen in Afrika liggen niet aan zee. waartegenover zes staten staan die door water worden om ringd. Binnenstaten Minst ontwikkelde, meest getroffen landen, binnenstaten en eilanden, ne men bij UNDP een bijzondere plaats in. Er is dus werk aan de winkel voor Michel Doo King. De steun aan Afri ka ls voor de periode 1982-1986 bijna verdrievoudigd: van 1,4 miljard nu tot 3,6 miljard gulden voor de vol gende periode. Azië, overigens met twee miljard mensen en een acht keer zo grote bevolking als Afrika, „wint" met vier miljard gulden aan UNDP- steun in 1982-1986. Europese landen (Turkije. Griekenland. Malta) alsme de de Zuidamerikaanse en Arabische ontvangen minder hulp. Uit de spreiding van de UNDP-activi- teiten blijkt hoe de ontwikkeling ln de wereld verdeeld is. De Arabische landen dragen overigens weinig bij aan het ontwikkelingsprogramma van de VN. Zij geven voorrang aan eigen fondsen voor islamitische broe ders in bij voorbeeld Pakistan of Bangla desj. Zuid-Amerika was weinig gelukkig met het concentreren van de steun op de armste ontwikkelingslanden. Van blijvend dwarsliggen was echter geen sprake. „Binnen de bestuursraad van UNDP worden de beslissingen bij concensus (overeenstemming) geno men", vermeldt directeur-generaal Morse niet zonder trots. Hij toont zich ingenomen met de „opmerkelij ke groei" die het VN-ontwikkelings programma onder zijn aanvoering heeft doorgemaakt: van 800 miljoen gulden in 1975 tot 1,4 miljard vorig jaar (de Inflatie in aanmerking geno men een stijging van 20%). Morse is kritisch over de terughoudende stel- lingname van de VS. en over de rol van de Oosteuropese landen. De laat- sten geven uitsluitend steun in munt eenheden die alleen bij de gevers te besteden zijn. Het probleem van de Scandinavische landen dat ze te wei nig terugzien van hun giften wordt op die manier wel meteen opgelost

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 11