S bedreigen venwicht Azië' rabische wereld neemt een harder standpunt in Burgeroorlog dreigt in deelstaat India Zwarte vrouw doodgeschoten bij onlusten in Zuid-Afrika Chili kan democratie voorlopig vergeten Portugese radio geïnfiltreerd door regering Europa gaat komeet bekijken irijs zet Duitse ouwen land uit 'Kerncentrales in VS meer bundelen' Pinochet mogelijk tot 1992 president Iran verhindert complot pjjDAG 11 JULI 1980 BUITENLAND TROUW/KWARTET DKIO (AFP, Reuter, AP) De Sowjet-Unie ziet de verdere snadering van de Verenigde Staten tot China als een poging t chantage. De Amerikaanse president Carter had gisteren jor het eerst een serieus gesprek met zijn Chinese ambtge- ot Hua Guofeng in Tokio. een reactie zei het Russlche pers- reau Tass dat het gesprek tussen leiders van de twee grootmachten cht was op de vorming van een intie tussen Japan, de Verenigde ten en China. „De vorming van i alliantie kan de situatie In Azië ,Ug uit haar evenwicht brengen," us Tass. Het Russische persbu- u noemde de opmerking van de erlkaanse minister van buiten ge zaken Muskle dat de toenade- I tot China een gevolg was van de istsche Inval in Afghanistan, een iging tot chantage". -ter sprak in Tokio gedurende blj- anderhalf uur met Hua Ouofeng. k voor het begin van dit gesprek de Amerikaanse president voor de [viste in Japan dat de vriendschap gen de drie landen (China, Japan de VS) de mogelijkheid bood op de igere duur de dreiging van een uslsche expansie „te minimall en". ivoorbeeld van die expansie noem- Carter de Inval ln Afghanistan en Russische goedkeuring van de ttnamese Inval in Cambodja. Maar, aldus de Amerikaanse president, de nieuwe vriendschap met Japan en China moet niet worden gebruikt te gen Moskou. Waarnemers zien hierin een waarschuwing aan het adres van China de vriendschap niet te veel uit te buiten ln de koude oorlog met de Sowjet-Unie. De Amerikaanse en Chinese leiders uitten hun bezorgdheid over de te slappe houding van „sommige West- europese landen" tegenover de Sow- Jet-Unle. Volgens bronnen ln de Amerkaanse missie ls er slechts kort gesproken over de problemen met Europa en de NAVO. Cambodja, Af ghanistan en het evenwicht ln Azië zouden de hoofdonderwerpen van het gesprek zijn geweest. Carter en Hua vetrokken vrijwel on middellijk na hun gesprek uit Tokio, waar zij woensdag de begrafenis van premier Ohlra bijwoonde. ZIJ gaven geen gezamelljke verklaring uit. De Australische premier Malcolm Fraser nam op een persconferentie ln Tokio echter geen blad voor de mond en beschuldigde de Sowjet-Unie ervan De Chinese premier Hua Guofeng (rechts) tijdens het gesprek met de Amerikaanse president Carter. 'de Imperialistische mogendheid van deze tijd' te zijn. Hij sprak echter geruchten tegen als zouden enkele leiders deze week ln Tokio de oprich ting van een anti-Russisch bondge nootschap hebben voorgesteld. bonze correspondent ABON De Portugese radlo- umallsten houden vandaag een 24- ri-staklng. De Journalisten eisen (aftreden van de hoofdredacteur, inseca Bastos. Hij wordt ervan be- luldigd op allerlei manieren de ra- 1 inieuwsdlenst tot een spreekbuis i de regering te maken. 1 nleldlng voor de staking is de toe ing van 28 nieuwe Journalisten bij radionieuwsdienst. De toelating ls strijd met de wet omdat noch de- actleraad, noch de Journallsten- id hiervan ln kennis werd gesteld. 9 da nieuwe Journalisten zijn deels af- rnp nstlg van conservatieve en ex- oj m rechtse kranten, deels hebben uve (een enkele ervaring ln de Journa- Ml filial mi v verluidt hebben de nieuwe Jour- nbüi listen een tijdelijk contract, pre- .f/ïrvoor de duur van de campagne iraior de komende parlementsverkle- igw. Volgens de hoofdredacteur 1ft echter aangenomen om de itieperlode te overbruggen. Vol gens daredactleraad van de Portuge se ndlonieuwsdienst gaat het hier slechts om één voorbeeld uit velen, t De raid beschuldigt de regering er- vsn vla hoofdredacteur Fonseca Bas tos op alle mogelijke manleren de lieuwsvoorzlening naar haar hand te jëtten. PARIJS (AFP) De Europese ruimtevaart organisatie ESA gaat in 1986 als eerste met een ruimtesonde een komeet van dichtbij bestuderen. Het comi té voor het weten schappelijk program ma van de ESA keurde gisteren in Parijs de plannen goed voor een missie naar de beroem de komeet van Halley, die eenmaal in de 76 jaar zijn baan om de zon trekt. Het ruimtevaartaig, dat Glotto gaat heten, moet de kern van de komeet op 1000 kilo meter afstand passe ren met een snelheids- verschil van 70 kilo meter per seconde. Dat komt neer op een tech- nlsch hoog gegrepen opgave: na een ruimte- vlucht van acht maan den moeten de meest essentiële metingen binnen een minuut worden verricht. Europa raapt met dit project de draad op die Amerika om budget taire redenen liet val len. Oorspronkelijk bestonden er plannen voor een Amerlkaans- Eu rope se kometenstu- die die, na een snelle passage langs Halley, zou eindigen langszij de baan van een twee de komeet, die dan in alle rust een week of wat zou worden geob serveerd. Maar de NA SA slaagde er niet ln, geld hiervoor op de be groting te krijgen. Het eenvoudiger ESA- project wordt begroot op 225 miljoen gulden, inclusief lancering door de eigen draagra- ket Ariane. De naam is ontleend aan de Flo rentijnse schilder Glotto di Bondone, die de In 1301 langsgeko men komeet van Hal ley in 1304 afbeeldde op een fresco in de Arenakapel in Padua. NEW DELHI (AFP, Reuter) Op de vierde dag van een algehele staking in de noordoostelijke Indiase deelstaat As sam zijn ongeveer vijfhonderd stakende nationalisten aange houden. Nationalisten hebben een vrijwilligersleger van vijf honderdduizend man gevormd om de „autochtone bevolking te beschermen tegen de invloed van Bengaalse en Nepalese immigranten". De bewoners in Assam hebben zestigduizend guerrillastrijders opgeleid. In de deelstaat Tripoera zijn zeker honderdvierendertig mensen aangehouden na gevechten met legereenheden, die na recente onlusten door de centrale overheid in New Delhi naar het gebied waren gestuurd. Oorzaak van de spanningen in Noord- oostrlndla is de aanwezigheid van grote aantallen Hindoestaanse Immi granten uit Nepal en Bangladesh. De meesten van hen wonen al sinds de Jaren vijftig ln India. Langzamerhand hebben zij een overwicht gekregen op de achtergeblevenen, veelal analfabe te autochtone volksstammen. De Im migranten bepalen voor een belang rijk deel het economische, politieke JOHANNESBURG (AP, Reuter, AFP) Bij ernstige onlusten in het Zuldafrlkaanse Grahamstown ls een veertigjarige zwarte vrouw doodgeschoten. en culturele leven ln de noordoostelij ke deelstaten. Een maand geleden bestormden au tochtone bewoners gewapend met ge weren, speren, pijl en boog en hakbij len dorpjes in de deelstaat Tripoera en vermoordden duizenden Immi granten in koelen bloede. In Assam duurt de agitatie tegen de immigran ten al tien maanden Regelmatig wor den er algemene stakingen uitgeroe pen uit protest tegen de aanwezig heid van de Immigranten. 'Leger' IRIJS, KARLSRUHE (AFP. AP. tuten Frankrijk heeft vijf Duitse luwen, die ervan verdacht worden I te zijn van de Baader-Meinhof- aan West-Duitsland uitgele- vrouwen werden op 5 mei in hun i in Parijs aangehouden. Gister en werden zij met een extra :ht van Parijs naar München ge- van de vrouwen, Slegllnde Hof- en Ingrid Barabass, stonden op Westduitse lijst van meest gezoch- [mensen. Hofmann zou te maken ■bben gehad met de moord in 1977 ide Duitse bankier Jürgen Ponto in Barabass' naam wordt genoemd and met de ontvoering van de ijkse mlllionair Walter Pal- in dat zelfde jaar. Sedert afgelopen maandag ls er weer grote onrust ontstaan op scholen ln de Kaapprovincie. Zwarte scholieren hebben zich deze week aangesloten bij de protestacties van kleurlingen tegen de slechte kwaliteit van het onderwijs. De Zuldafrlkaanse politie maakte gisteren gebruik van traangas en de wapenstok om de ongeregeldheden bij zes scholen te bestrijden. Uitdruk kelijk werd gezegd dat er geen ge bruik was gemaakt van vuurwapens. De politie voelde zich niet verant woordelijk voor de dood van de vrouw. Wel werden gisteren 27 arres taties verricht. Minister van politie Louis Legrange waarschuwde gisteren eerder op de dag dat gewelddadigheden op de scholen niet langer getolereerd zullen worden. In Grahamstown waar de vrouw werd doodgeschoten verdre ven polltie-eenheden een menigte van ongeveer tweeduizend demon stranten. De kleurlingen en zwarten die aan de demonstratie meededen zouden met stenen hebben gegooid. Volgende week dinsdag gaan de scho len voor kleurlingen weer open ln Zuld-Afrlka. Volgens het „Comité van 81", dat de schoolstaking organi seert ln de westelijke Kaapprovincie, zullen de leerlingen weer naar school gaan als de wegens deelname aan de boycot geschorste medeleerlingen toegelaten worden op school. Boven dien moeten de schoolgebouwen ge repareerd worden en de studentenra den worden erkend, zo zegt het comi té van 81. De regering in Pretoria ls tot dusver niet op de eisen van de leerlingen ingegaan. Hongerstaking In de gevangenis van Paarl bij Kaap stad zijn 57 politieke gevangenen een hongerstaking begonnen uit protest tegen hun gevangenhouding zonder vorm van proces. Geen enkel ander detail over de hongerstaking ls verder bekend geworden. De 57 hongerstakers waren gearres teerd op grond van de wet op het terrorisme. Iedere persoon die wordt verdacht van „terroristische" activi teiten kan zonder meer worden opge pakt ln Zuld-Afrlka. Onder „terroris me" wordt door het apartheidsbe wind ook het houden van protestac ties verstaan. OAK RIDOE, Tennessee (AP) Kerncentrales in de Verenigde Staten moeten in groepen bij elkaar ge bouwd worden en geëxploiteerd wor den door een beperkt aantal ervaren elektriciteitsbedrijven. Tot deze con clusies komt een door de regering gefinancierde studie van het Insti tuut voor energieanalyse in Oak Ridge. Er zijn nu 38 elektriciteitsbedrijven met kerncentrales in de weer, waar van er zestien elk maar één centrale bedrijven. Er zijn weinig tekenen dat dit patroon van veel organisaties, met elk een beperkte ervaring, in de nabije toekomst gaat verbeteren, al dus rapporteur Calvin Burwell, tenzij een nieuw beleid wordt aanvaard. Van onze buitenland redactie Nog minstens zes jaar en mogelijk nog veel langer moeten de Chilenen wachten op de terugkeer van de democra tie. Dat blijkt uit een ontwerp voor een nieuwe grondwet, dat woensdag werd gepubliceerd door een krant in Santiago. Generaal Pinochet heeft hiermee in principe zijn president schap tot 1992 veilig gesteld. De opstellers van de nieuwe grond wet, die er drie jaar aan hebben ge werkt. vinden dat Chili nog niet hele maal rijp is voor een snelle terugkeer naar de democratie. Daarom hebben ze een overgangsperiode van vijf jaar ingebouwd. Gedurende die tijd blijft dictator Pinochet gewoon president. Na die tijd komen er, vermoedelijk in 1986, verkiezingen. Hoewel de nieuwe grondwet een tweede presidentster- mijn niet toestaat, is er een uitzonde ring gemaakt voor Pinochet Die kan zich in dat jaar voor een periode van zes jaar tot president laten kiezen, waardoor hij pas in 1992 van het politieke toneel zou verdwijnen. De nieuwe grondwet moet de consti tutie van 1927 vervangen, die in 1973 na de militaire staatsgreep tegen pre sident Allende buiten werking werd gesteld. Het ontwerp biedt weinig uit zicht op een echte democratie. Hoe wel er sprake is van vrijheid van meningsuiting en van staken, lijkt daar in de praktijk weinig van terecht te komen. Hele industriële sectoren zijn van dat stakingsrecht uitgeslo ten en de rechter zal in de toekomst de bevoegdheid krijgen op te treden tegen publikaties die de nationale veiligheid of de heersende moraal aantasten. Neo-kolonialisme Pinochet lijkt een echte democratie ook helemaal niet na te streven. On langs noemde hij de bestaande grondwet „te zwak om de dreiging van het internationale marxisme te weerstaan". Hij verzekerde toen dat de militairen de macht in handen zullen houden „totdat het land rijp is voor een neo-democratie". Het plan voor een nieuwe grondwet, die de weg naar de democratie moest vrijmaken, dateert nog uit de tijd dat het regime onder druk van de Ameri kaanse president Carter een ..mense lijkere koers" wilde gaan varen. Er weren twee jaar geleden zelfs deskun digen ingehuurd om het imago van de militaire junta wat op te vijzelen. De beruchte geheime dienst DINA ver dween van het toneel en buitenlandse journalisten mochten Chili bezoeken, zodat ze konden zien dat het allemaal zo erg nog niet was onder de „milde dictatuur" van Pinochet. De ontdekking van een aantal massa graven met slachtoffers van de dicta tuur frustreerde dit voornemen En het laatste half jaar is de lijn van de junta alleen nog maar harder gewor den. Ie militairen haalden een oud decreet van stal. waardoor het nu weer mogelijk is politieke tegenstan ders te verbannen naar afgelegen ge bieden van Chili. Ontslag Een ander teken aan de wand is het ontslag van de gematigde minister van buitenlandse zaken. Herman Cu- billos, die bekend stond als een be kwaam diplomaat en een breuk met de Verenigde Staten wist te voorko men. Zijn ontslag en de benoeming van de conservatieve Rene Rojas tot zijn opvolger waren een overwinning voor een kleine groep Chilenen. die vinden dat de greep van de militairen op het land nog niet sterk genoeg is. Daaronder bevinden zich Pinochets dochter Lucia en generaal Juan Ma nuel Contreras, het voormalige hoofd van de DINA. Contreras verdween vorig jaar van het toneel als gevolg van de moord in Washington op Or lando Letelier, een belangrijk tegen stander van het regime van Pinochet. Met zijn ontslag hoopte Pinochet de Amerikaanse boosheid over de aan slag wat te sussen. Dat deze voorstan der van een keiharde lijn in Chili de laatste maanden steeds vaker op de voorgrond verschijnt, doet het ergste voor de Chileense democratie in de toekomst vrezen. In april werd de oprichting aangekon digd van een „bevrijdingsleger" voor de zeven noordoostelijke deelstaten Assam, Tripoera, Meghalaya, Mizo- ram, Aroenachal Pradesj, Nagaland en Manipoer. Deze deelstaten streven naar een afscheiding van India. Het „bevrijdingsleger" was volgens de op richters nodig omdat „de federale overheid klaar staat de inwoners van deze gebieden te vernietigen." Volgens Bhlrghu Pukhan, de secreta ris-generaal van de Unie van Studen ten In Assan (AASU), zijn zestigdui zend guerrillastrijders verspreid over de deelstaat om in actie te komen als de centrale regering overgaat tot het zenden van militairen naar het ge bied. De AASU is de drijfveer van de nationalistische gevoelens in Assam. De AASU heeft de bevolking opge roepen voedselvoorraden te vormen Het bankverkeer is totaal ontwricht omdat veel spaarders al hun geld hebben opgenomen. Toch hebben vertegenwoordigers van de AASU ge zegd dat zij nog steeds streven naar een vreedzame oplossing van het pro bleem. In Tripoera zijn sinds de onlusten een maand geleden begonnen ongeveer 1500 mensen aangehouden. Bijna tweehonderdduizend immigranten hebben uit angst voor nieuwe aanval len van de autochtone bevolking hun toevlucht in vluchtelingenkampen genomen. Bij wraakacties van immi granten zijn ook een aantal inlanders vermoord. President Pinochet TEHERAN (AFP) In Iran is een samenzwering ontdekt die erop gericht was de kazernes te bezetten en de residentie van ajatollah Khomeini in het noorden van Teheran en de theolo gische school in de heilige stad Qom vanuit de lucht te bombarderen. Dit maakte radio Teheran gisteren bekend. begin vin de door aJatoUah Khomei- ni aangekondigde „administratieve 'revolutie" zijn volgens de Iraanse pers bij verscheidene ministeries en radio en televisie honderden amtena- ren ontslagen. Het complot is volgens het radiosta tion veroordeeld door president Bani Sadr, die zei dat „bepaalde huurlin gen die worden betaald door het bui tenland" erachter zaten. Zij zouden zijn gearresteerd dankzij „de waak zaamheid van luchtmachtmilitatren en Revolutionaire Gardisten". De directeur van de Iraanse centrale bank, Allreza Nobari. werd tijdens een vergadering van de „commissies voor de zuiveringen van de banken" scherp bekritiseerd, omdat hij met vier andere directeuren tegen de zui veringen is. Dit maakte het dagblad etelaat gisteren bekend. Sinds het De kwestie van de islamitische kle ding voor vrouwen in overheids dienst, een ander aspect van de admi nistratieve revolutie, is woensdag be discussieerd op een studiebijeen komst. De fundamentalisten, die wil len dat de overheid zich aanpast aan de islam pleitten voor de invoering van een sluier. i James Dorsey AN De Arabische wereld heeft z'n standpunt inzake de proble- ®in het Midden-Oosten verhard. In de slotverklaring van de conferen-, van Arabische ministers van buitenlandse en economische zaken in Jordaanse hoofdstad Amman stelt de Arabische wereld dat resolutie van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties de basis van alle edesinspanningen in het Midden-Oosten de afgelopen dertien jaar 'trijd is met de belangen van de Arabische landen en het Palestijnse Ik. iterse diplomaten wezen op het feit dat het woord „vrede" niet een Kr in het slotcommuniqué voorkwam. ren, omdat de Arabische wereld toen resolu tie 242 zou hebben erkend. enige maanden verzetten de radicale «bische staten - Syrië. Zuid-Jemen. Al- >Je en Libië en de Palestijnse bevrij- "•beweging (PLO) zich tegen elke vre- -Jging die gekoppeld is aan resolutie in welke vorm dan ook. Maar gematigde "bische staten zoals Jordanië hadden in - verleden laten weten wel resolutie 242 te 'Vaarden Saoedi-Arabië heeft de VN- Nutie nooit erkend, maar wekte in z'n waringen en acties de indruk ook niet *en het document te zijn. t Sf:mati8de Arabische landen hoopten West-Europa het vuile werk voor hen Dopknappen door in de Veiligheidsraad ik n pro-Palestijns amendement voor te H Uien. Ot' ör®8 maar twee jaar geleden noemden hoge n °haa"se regeringsfunctionarissen de Ara- jone top in Bagdad van november 1978 overwinning voor de gematigde Arabie- Instrument Dezelfde regeringsfunctionarissen ontken den gisteren echter ooit resolutie 242 als de basis voor een vredesoplossing te hebben beschouwd. „242 was een instrument om het vacuum onmiddellijk na de zesdaagse oorlog van 1967 op te vullen," zei een van hen gisteren tegenover Trouw „242 werd nooit gezien als de basis voor een oplossing van het Palestijnse vraagstuk." Syrië leek in het verleden eveneens bereid te zijn resolutie 242 te aanvaarden. In 1973 ging Syrië akkoord met resolutie 338 die op 242 is gebaseerd en die de weg effende voor de troepenscheidingsakkoorden Een woordvoerder van de Syrische ambas De Saoedi-Arabische delegatie op de conferentie in Amman sade in Amman liet gisteren weten dat zijn land niets met 242 te maken wil hebben. „Israël moet zich uit de in 1948 en 1967 bezette gebieden terugtrekken", aldus de woordvoerder. Op de vraag of dit een ver vanging van de staat Israël betekent door een staat waarin Joden, christenen en mos lems gelijke rechten hebben, antwoordde de woordvoerder bevestigend. Arabische diplomaten en westerse waarne mers in de Jordaanse hoofdstad menen dat de ministersconferentie weliswaar met een hard standpunt voor de dag is gekomen maar dat in wezen toch niet veel is gewij zigd. De ministersconferentie moest met 24 uur worden verlengd door hevige meningsver schillen, vooral tussen Syrië en Irak. Syrië eiste een harde veroordeling van de akkoor den van Camp David en het onmiddellijk gebruik van het oliewapen tegen het wes ten. De Iraki's daarentegen wilden zich in Amman bezig houden met een Arabische economische strategie op lange termijn. Volgens de Iraki's was het niet aan de ministers maar aan de Arabische staats hoofden, die in november in Amman bijeen komen, om politieke zaken te bespreken. Compromis Het compromis tussen beide standpunten werd de hardere Arabische opstelling tegen over resolutie 242, en het voorstel van Irak een ontwikkelingsfonds op te richten voor de oliearme Arabische Staten. Op het eerste oog lijken de Syriërs winst te hebben geboekt Politieke waarnemers in Amman noemen deze winst echter een „schijnoverwinning". Zo zegt een Arabische diplomaat. „Het resultaat van deze confe rentie is bedoeld om een wijziging van reso lutie 242 af te dwingen Deze resolutie wordt door de Palestijnen voornamelijk verworpen, omdat de Palestijnse zaak als een humanitair in plaats van een politiek vraagstuk wordt behandeld Bovendien hielden Algerije en Zuid-Jemen beide bondgenoten van Syrië in het front van standvastigheid zich tijdens de be raadslaglngen afzijdig. Libië was het enige land dat Syrië voor de volle honderd pro cent steunde. Tijdens de eerste dag van de conferentie kreeg Syrië ook de steun van de PLO, maar op de tweede dag trokken de Palestijnen zich terug en wierpen zich op als bemiddelaars tussen de strijdende par tijen. Politieke waarnemers in Amman zien dit als een succes van de Saoedische diplo maten. Zij wisten het radicale front van standvastigheid te verdelen en te neutrali seren. Naast de Saoediërs lijken de Iraki's een goede beurt te hebben gemaakt met hun voorstel voor een economische strate gie op lange termijn. Geweld Terwijl Syrië een verbetering van de Arabi sche defensie wil. vindt de Iraakse minister van buitenlandse zaken Saadoen Hammadi dat „het niet logisch is te denken dat het conflict met Israël op korte termijn door de proliferaties van wapens opgelost kan wor den. De enige manier om Israël aan te pakken ls met geweld, maar daarvoor is de tijd nog niet rijp." De Arabieren dienen volgens de Iraakse minister zich eerst sterk te maken. Om dit te bereiken moet de Arabische wereld zich economisch bevrij den van buitenlandse Invloeden en over heersing. Met dit doel hebben de Iraki's het plan voor een ontwikkelingsfonds voor de oliearme Arabische staten gelanceerd „Of de Syriërs dit leuk vinden of niet." zei gisteren een van de deelnemers aan de ministerconferentie. „Irak heeft de plaats van Egypte in de Arabische wereld nu ingenomen. Zij zijn nu het sterkste Arabische land."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 7